Lögberg - 25.04.1946, Qupperneq 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 25. APRÍL, 1946
s ’=■■■:- ..?r" ■ .. z-z'—r,
JACKUELINE
eftir
MADAME THERISE BENTZON
“Jæja, hvað vill hann! Er hann að
biðja mig til að hjálpa til með ejtthvert
gott verk — eða takast á hendur að
safna peningum, sem eg hata —”
Eg samþykki það, hvað svo sem fyrir
kemur!” Rétt í þessu var hurðin opnuð
í hálfa gátt, og þjónn tilkynti að Mon-
sieur l’Abbé Bardin væri kominn.
Madame d’Argy setti á sig svip sem
var allt annað en vingjarnlegur.
“Jæja, hvað vill hann? Er hann að
biðja mig til að hjálpa til með eitthvert
gott verk — eða takast á hendur að
safna peningum, sem eg hata — ”
“Um fram alt, móðir mín,” sagði Fred,
“láttu hann ekki koma inn til mín, farðu
og sjáðu hann sjálf. Giselle gætir sjúkl-
ingsins þíns meðan þú ert í burtu. Viltu
gera það’ Giselle?”
Hann talaði í mildum og aðlaðandi
róm. Hann var, auðheyrt ekki reiður
útaf því sem hún hafði sagt, og það var
eins og stunga í hjarta hennar.
“Eg treysti þér ekki almennlega fyrir
að vera hjá honum,” sagði Madame
d’Argy, og brosti biturlega.
Hún fór samt, af því Fred endurtók
það að hún sæi prestinn.
Hún var varla komin út úr dyrunum,
þegar Fred stóð upp, og færði sig nær
Giselle, í hrifningar ástríðu.
“Ertu viss um að mig sé ekki að
dreyma?” spurði hann. “Er það virkilega
þú sjálf sem ráðleggur mér að giftast
Jackueline?”
“Hver annar ætti það að vera?” svar-
aði hún eins og hún væri róleg. “Hverj-
um getur það verið kunnugra en mér?
En fyrst verðurðu að leggjast upp í legu-
bekkinn, annars segi eg þér ekki eitt
einasta orð, meira. Það er rétt. Ligðu
nú alveg kyr. Móðir þín er afar reið
við mig — mér þykir fjarska mikið fyr-
ir því. Eg veit að Jackueline verður þér
góð kona — miklu betri en sú Jackue-
line sem þú vildir giftast áður. Hún
hefur keypt lífsreynzlu sína dýru verði,
og hefur grætt mikið á þeirri reynzlu,
svo nú er hún þín verð, og hún hefur nú
af einlægum hug iðrast allra sinna
bernsku breka.”
“Giselle,” sagði Fred, “horfðu fram-
an í mig — já, horfðu einarðlega í aug-
un á mér og dyldu mig enkis. Augun
þín segja aldrei nema sannleikann. Því
líturðu undan? Er það þinn einlægur
og ákveðinn vilji að eg giftist Jackue-
line?”
Hún horfði rólega á hann eins lengi
og hann vildi, og lét hann halda í hend-
ina á sér, sem var sem brennandi inn-
an í hanskanum, og sem hún af ýtrasta
megni reyndi að verja frá því að titra.
Loksins var sem taugastýrkur hennar
bilaði undir hans langvarandi þögn, sem
virtist eins og hann væri að halda rann-
sókn yfir henni, svo hún hló, og hlátur-
inn hljómaði fyrir eyrum hennar sefn
óeðlilegur.
“Kæri, vesalings vinur minn,” sagði
hún, “hve auðvelt er að leika á ykkur,
karlmennina! Þú ert að reyna að kom-
ast að, uppgötva, hvort þú átt að velja
þér hið heiðarlega hlutskiftið, fara hina
skynsömu leið, sem þér er svo einlæg-
lega í huga — segðu mér ekki að þú
sért ekki að hugsa um það — hvort þú
átt að giftast Jackueline. Það skal í
sannleika vera mín stærsta gleði. En
hefurðu ekki gert þér grein fyrir því,
að hverju eg hef ávalt stefnt? Heldurðu
að eg hafi ekki vitað frá því fyrsta, hvað
það var sem kom þér til að leita mín?
Eg var ekki rósin, en eg hafði búið
nærri rósinni; eg minnti þig stöðugt á
hana. Við elskuðum hana bæði; við vor-
um okkur bæði þess meðvitandi. Jafn-
vel þegar þú sagðir ónotaorð um hana,
vissi eg, að það var einungis af þrá til
að nefna nafnið hennar, og endurminna
þig um yfirburði hennar. Eg hló, já, eg
hló að sjálfri mér, en eg var varfærin
um hvernig eg umgekst þig. Eg reyndi
að geyma þig fyrir hana, koma í veg
fyrir að þú leitaðir annað, og kæmist í
samband sem gæti orðið til þess, að
þú gleymdir henni. Eg gerði mitt bezta
til að — ef til vill, hef eg stundum stigið
feti framar en skyldi — í hennar þágu,
í þágu móður þinnar, en í þína þágu
meir en allra annara. Guð veit, eg gerði
alt sem eg gat fyrir þig,” sagði Giselle
með ósjálfráðum ákafa. “Já, er öll þín,
sem vmur, trúfastur vinur,” endurtók
hún, nærri því hrædd við hljóminn í
máirómi sínum, “en hin minsta ástar
tilfinning milli okkar, ást, hið andleg-
asta, hið fýsnalausa — já, eg býst við
að allir menn hafi lítið af þeirri tegund
sjálfsafneitunar. Kæri Fred, ímyndaðu
þér það ekki. — Enguerrand hefði aldr-
ei leyft það.”
Hún var brosandi, hálf hlæjandi, og
liann horfði undrandi á hana, hugsandi
hvort hann gæti trúað því sem hún var
að segja, þegar hann minntist svo margs
sem benti í aðra átt. En það var enginn
efi í orðum hennar, engin hálfvelgja,
ekkert hik. Sjálfsvirðing, göfug sjálfs-
virðing, var þátturinn sem hélt henni
uppi, þetta fyrsta skifti á æfi hennar,
er nún fór með ósannindi.
“Giselle!” sagði hann loksins, og vissi
ekki hvað hann átti að hugsa. “Eg dýrka
þig! Eg heiðra þig!”
“Já,” svaraði hún, með sorgblqndnu
brosi á vörum sér. “Eg veit að þú gerir
það. En þú elskar hana!”
Hefði það ekki verið ljúft fyrir hana,
hefði hann sagt: “Nei, eg elskaði hana
einusinni, og mundu það, að sú gamla
ást var nóg til þess að eg lagði líí mitt
í hættu hennar vegna, en í sannleika
sagt elska eg þig eina — og það meir
einmitt nú, er eg sé að þú elskar mig
meir en sjálfa þig.” En í þess stað aö
segja þetta, þá sagði hann bara: “Held-
urðu að Jackueline elski mig?” Útlit
hans og ákafi, glampinn í augum hans
og litbrigði, sagði meira en hægt var
að segja með orðum. Ef Giselle hefði
áður verið í efa um að hann elskaði
Jackueline, þá var hún nú full viss um
það; og sú fullvissa stakk hana í hjartað.
Dauðinn er ekki sá einasti svefn, sem
veikir og örmagnar alla hæfileika vora.
Það eru þau vonbrigði, sem gjöreyða
vorum hærri og göfugri hugsjónum og
skilja oss eftir villuráfandi í köldum og
hluttekningarlausum heimi. Þó fólk
deyji þessum dauða, þá samt talar það
og brosir — það er bara annar svipur
sem bætist við í leikinn sem leikinn er
á leiksviði lífsins; en hinn sanni og upp-
haflegi er dauður.
Giselle, þó englum lík, var of kvenn-
lega sinnuð til þess að hafa þrek til að
segja: “Já, eg veit hún elskar þig.”
Hún sagði í staðinn fyrir það í lágum
róm: “Það er spurning sem þú verður
að spyrja hana.”
Meðan þessu samtali fór fram, heyrðu
þau í næsta herbergi, Madame d’Argy,
endurtaka með ákefð: “Aldrei! Nei, eg
samþykki það aldrei! Er það svika sam-
særi millum ykkar?” Þau heyrðu einn-
ig skjálfraddað tal á undan hverri ákefð-
ar neitun. Abbé Bárdin var að benda
henni á að, ef sonur hennar ætti að vera
ógiftur færi hann viðstöðulaust aftur í
sjóherinn, og að Lizerolles legðist í eyði,
heimili hennar yrði niðurnítt og öll þess
fegurð horfin án tengdadóttur og barna-
barna; og er hann leiddi henni þetta
fyrir sjónir, kom hann hvað eftir annað
að umræðuefninu: “Eg skal ábyrgjast
að þau verða hamingjusöm; eg þori að
ábyrgjast framtíð þeirra.”
Hans prestlegi myndugleiki var stór
trygging fyrir því að staðhæfingar hans
væru á rökum bygðar, og að síðustu
i'anst Madame d’Argy að hann hefði rétt
fyrir sér. Hún hélt áfram að segja
“aldrei,” en smátt og smátt með minni
ákafa, og loksins hætti hún að segja
það, því þremur mánuðum síðar fengu
d’Etaples, de Rays, d’Avrignys, og aðrir
gamlir vinir, tvö giftingar tilkynningar
spjöld, sem hljóðuðu á þessa leið:
“Madame d’Argy hefur þann heiður
að tilkynna ykkur giftingu sonar síns,
M. Frederic d’Argy, riddara heiðurs-
fylkingarinnar, og Mademoiselle de
Nailles.”
Hitt spjaldið hljóðaði á þessa leið:
“Baronessa de Nailles, hefur þann
heiður að tilkynna ykkur giftingu Ma-
demoiselle Jackueline de Nailles, stjúp-
dóttur sinnar, og M. Frederic d’Argy.”
Nú rigndi hamingju óskunum yfir þær
Madame d’Argy og Baronessuna.
Giftingar sem eru grundvallaðar á
einlægri ást, eru svo fátíðar nú á
dögum!
Nú var eins og allir hefðu alltaf óskað
ungu Madame d’Argy, allrar blessunar
og hamingju, og allir virtust taka inni-
legan þátt í þeim fögnuði sem var lát-
inn í ljósi við þetta tækifæri, jafnvel
Dolly, sem sagt var, að hefði í laumi
hugsað sér að ná í Fred fyrir sig; jafn-
vel Nora Sparks, sem nú var komin til
New York, og hafði ekki getað lokið
erindi sínu í Evrópu eins og hún hafði
ætlaði sér sendi dýra brúðargjöf til Jac-
kueline. M^dame de Nailles sýndi við
giftinguna alla hrifningu og fögnuð sem
sannri móðir bar. •
Rósirnar á Lizerolles sprungu út það
vor með óvanalegri fegurð og sætum
ylm, eins og þær væru að fagna ungu
hjónunum. Modest var í sjöunda himni
af fögnuði og söng með miklum fögnuði
Nunce Dimittis. Sú sem minstan þátt
tók í fögnuðinum var englum líka
Giselle.
— Endir —
Margrét Werner
I. KAFLI
“Afleiðingarnar af óheilla spori ná
oft lengra en til þess sem stígur það;
sagði Lávaröur Cummg við son smn.
“Þu mátt vera alveg viss um það, Ralph,
að ef þú gerir það sem þú nú ætlar þér,
þá er það óhjákvæmileg ólukka fyrir
þig, og okkur öll. Þú verður að gæta
hvað þú gerir.”
“Það er engin heilbrigð skynsemi í
fordómum,” svaraði ungi maðunnn.
“Þú getur ekki gert neina skynsamlega
grein fyrir því, að eg skuli ekki giftast
Margréti nnnni.”
Faðir hans var ergilegur, en gat þó
ekki varist að brosa að ódælsku sonar
síns.
“Ef það kæmi til þess, þá gæti eg til-
fært tiu þúsund ástæður,” sagði íaöir
hanjs.” Eg viðurkenni allt það sem þú
telur lienni til gildis. Margrét er mjóg
fríð; en þú mátt ekki gleyma því — já,
eg er í vafa um hvort hún er sæmilega
lesandi og skrifandi. Hún er siðprúð
og góð stúlka, það viðurkenni eg, og eg
hef aldrei heyrt sagt neitt nema gott
um hana, en, sonur minn, eg vil benda
því til þinnar eigin dómgreindar, er það
nóg til þess að verða konan þín, að hún
sé sérstaklega fríð og siðprúð? sem á
að setjast í sæti móður þinnar?”
“Hinir góðu kostir Margrétar minnar
eru allt sem eg óska mér,” sagðí ungi
maðurinn.
“En þú verður einnig að taka tillit til
annara,” sagði faðir hans, í bjóðandi
málróm.
“En eg elska hana,” greip sonur hans
framí, og faðir hans gat ekki varist að
brosa.
“Já, við vitum hvað það meinar,”sagði
faðir hans, “þegar drengur á nítjánda
árinu verður skotinn í stúlku. Trúðu
mér, Ralph, ef eg ætti að gefa samþykki
mitt til þess, sem þú biður mig um, þá
yrðir þú sá fyrsti, síðar meir, til að á-
saka mig fyrir að hafa látið undan þess-
ari heimsku beiðni þinni.”
“Þú mundir ekki kalla það heimsku
ef Margrét mín væri rík, eða væri dóttir
einhvers—”
“Þú verður að hætta þessu, Ralph,”
sagði lávarðurinn. “Þú hefir fullan rétt,
ef þessi unga stúlka, sem þú talar um,
væri jafn háttstandandi sem við, eða
eitthvað nálægt því;.þá væri það eins og
það á að vera. Eg hef ekkert á móti því
að þú verðir ástfanginn í stúlku og vilj^-
ir giftast, eins ungur og þú ert — tæpra
tuttugu ára; en það sem kvelur mig er,
að þú skulir vera svona hrifinn af dóttir
hliðgæzlumannsíns míns, Verners; hún
er fríð, það er satt; en hugsaðu um það
að þú ert lávarðs sonur, og hún er ekki
annað en sveitastúlka. Mér virðist það
blátt áfram hlægilegt; eg get ekki talað
um þetta áform þitt í fullri alvöru.”
“En það er full alvara á mína hlið,”
svaraði Ralph, og dróg þungt andann.
“Ef eg fæ ekki að giftast MargréthVer-
ner, þá skal eg aldrei gifta mig.”
“Það væri betra en gifta sig útúr sinni
stétt,” sagði faðir hans, þurlega.
“Hún er góð og vel gefin stúlka,”
sagði sonurinn; “hún er siðprúð og
frjálsmannleg. Hún hefur sérstaklega
gott innræti. Því þarf þá stéttamunur
að koma hér til greina? Eg trúi ekki
á það sem kallað er stéttamunur; að
einn sé af auðvirðilegri stétt en annar;
eg trúi því að innrætið sé ágætara en
titillinn. Er það ekki aðall innrætisins,
hinn sanni aðall?”
“Eg skal ekki skifta mér af þínum
sósíalisku skoðunum,” sagði lávarður-
inn; “en áður en þú verður 21 árs gam-
all, færðu að verða þess var til hvers
það leiðir. Á æsku árunum eru menn
svo frjálst hugsandi; eftir því sem árin
líða, verða þeir íhaldssamari. Gleymdu
því ekki. Kennisetningar geta verið
góðar í sjálfu sér, en í framkvæmdinni
reynast þær ónógar.”
“Eg vildi óska aö eg væri slík hetja,”
sagði Ralph, “að eg gæti orðið sá fyrsti
til að brjóta niður slíkan hugsunarhátt,
sem gamlar venjur og fordómar hafa
skapað. og í þess stað byggt upp sjálf-
stæðan og sannan hugsunarhátt.”
“Þú yrðir ekki sá fyrsti,” sagði faðir
hans; “það hafa svo margir á undan
þér, gifst, eins og við segjum, niður fyrir
sig, og margir munu gera það hér eftir;
en svo mikið held eg, og veit, eftir af-
spurnum, að flestir þeirra hafa orðið
óhamingjusamir, því þeir hafa orðið
fyrir vonbrigðum.”
“Það verður ekki mitt hlutskifti,”
sagði Ralph með ákafa, “og án Margrét-
ar Werner get eg ekki lifað, og verið ,
hamingjusamur.”
Lávarðurinn horfði sorgmæddur á
son sinn. “Fæstir feður,” sagði hann,
“mundu geta hlustað á svona vesældar-
legt tal; en eg hlusta á þig og reyni með
skynsamlegu móti að fá þig til að gera
þér ljóst,-að það sporg sem þú ætlar að
stíga leiðir til hörmulegra endaloka. Eg
hef ekki sagt eitt einasta illt orð við þig-
og eg ætla ekki að gera það; en það segji
eg: Þú mátt ekki giftast henni. Margrét,
dóttir dyravarðarins, er ekki sú rétta
kona fyrir son sinn, erfingjann að Elm-
wood herragarðinum. Komdu með mér
Ralph, og eg skal sýna þér hvað eg
meina.”
Þeir gengu saman út feðgarnir; þeir
voru svo nauða líkir ásýndum að þeirra
var enginn munur í sjón, en hugsun
þeirra, að minsta kosti þessa stundina,
var mjög ólík. Þeir gengu fram og aftur
á steinlagningunni, sem var fyrir fram-
an höllina. Hringinn í kring var fagur
listigarður; þetta var einn hinn indæl-
asta sumardag sem hægt var að hugsa
sér. Fuglarnir sungu í trjá lundunum,
og vatnið frá gosbrunnunum skvettist
yfir blóma runnana, og það var eins og
blómin gleddu sig yfir að senda út sína
indælu angan. En hvaða fögnuð gat öll
þessi dýrð vakið? Feðgarnir gengu fram
og til baka alvarlegir á svip.
Eftir nokkra stund gegu þeir inn í
höllina, eftir hinum breiða og skraut-
lega gangi, og í gegnum stóra og fágaða
sali, þar til þeir komu inn í málverka
salinn, sem var einhver ríkmannlegasti
á öllu Englandi. Þar voru brjóstmyndir
og málverk af öllum helztu listamönn-
um heimsins. Allir eigendur Elmwood,
kynslóð eftir kynslóð, höfðu verið list
hneigðir og keypt hin dýrmætustu lista-
verk, frá fyrri og síðari tímum.
Á einum veggnum voru myndir af
forfeðrum fjölskyldunnar. Þar mátti
sjá, gamla hörkulega hermenn, við hlið
hinna fríðustu kvenna. Það var eitt-
hvað einkennilegt við þá síðustu; andlit
þeirra báru öll sama, tigna, ættarein-
kennið. (
“Sjáðu til hérna, Ralph,” sagði lávarð-
urinn, og lagði hendina á öxl sonar síns,
“sjáðu, hér stendur þú frammi fyrir for-
feðrum þínum; við erum afkomendur
einnar elstu aðalsættar á Englandi, og
það er öllum kunnugt. Horfðu á þessar
konur, sem hinir dánu forfeður okkai’
völdu sér fyrir konur; flestar þeirra,
eða að minsta kosti margar þeirra, hafa
unnið sér frægðar nafn. Margar þeirra
unnu sér frægð á sviði bókmentanna',
þær tilheyrðu, og það með réttu, hinum
hæðsta aðal þessa lands. Þú hefur
áreiðanlega heyrt um þessar nafnfrægu
konur. Ralph, hefurðu ekki?”
“Jú,” svaraði sonurinn rólega, “þær
voru áreiðanlega gáfaðar og ágætar
konur, um það efast eg ekki . . .”
“Og sjáðu hérna,” sagði lávarðurinp,
og benti syni sínum á eina mynd, sem
var svo sett að meir bar á henni;
“horfðu á þessa konu! Það er móðir
þín, Ralph, og eg er viss um að það hef-
ur aldrei verið til fríðari og göfugri kqna
en hún er. Lofaðu mér nú að regyna
aö opna augu þín. Meinarðu virkilega
að setja myndina af dóttir dyravarðar-
ins við hliðina á móður þinni? En þó
hún sé fríð og góð stúlka, gæti eg ekki
séð né þolað, að myndin af henni verði
hengd upp í okkar stolta aðals mynda-
safn.”