Lögberg - 01.08.1946, Blaðsíða 6

22
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. ÁGÚST, 1946
Gimsteina námurnar í Burma
Mogok, þar sem gimsteina
námurnar í Bunma eru, er aftur
kominn í höndur Breta og varð-
manna lýðræðisins. Svo, að
þeir sem geta borgað fyrir dimm-
rauða rúbí, og glitrandi safíra-
steina, geta nú aftur fengið þá
keypta.
Til þess að komast til þessara
auðugu gimsteina-náma sem
liggja í djúpum dal, inn á milli
óárennilegra fjalla, verða þeir
sem í gimsteinaleit vilja fara, að
ferðast í sjóðandi hita með hjól-
bát norður Irrawaddy ána.
Hundrað mílur fyrir norðan
Mandalay, stansar báturinn við
háan moldarbakka og farþegarn-
ir sem til gimsteina-námanna
ætla, fara í land, klifra upp bakk-
a sem er alltaf hár, og oft blaut-
ur og sleipur. Þegar upp á jafn-
sléttu er komið, er þorpið Thab-
eitkyin þar fyrir og frá því þorpi
og til námanna eru 60 mílur
enskar, og er bílvegur þar á
milli, sem lykkjast í ótal bugð-
um upp hæðirnar út frá Thab-
eitkyin í áttina til Mogok. Eftir
stutta bið stígur ferðafólkið upp
í gamlan og óásjálegan bíl og
svo er haldið á stað upp eftir
hæðum og úr hitanum og svælu-
lofti láglendisins.
Þegar upp eftir hæðunum kem-
ur verða þokudrög og saggaloft á
vegi manns, en maður sér grilla í
raðir af dimmum og draugalegum
hamrabeltum. Áfram og upp þok-
ast bíllinní unz komið er upp á
biíllihin, unz komáð er upp á
hamrabrúnirnar sem eru 5000
fet yfir sjáfarmál. Á þessari
leið hefir ekkert borið fyrir auga
ferðamannsins, nema hamraborg-
irnar fyrnefndu. Einstök hús,
með bamboo-mottu þaki, nokkr-
ar smákerrur með bamboo-
mottu þökum, er uxar gengu
fyrir, og eru vanalega röngu
megin á veginum, og stundum
mætir maður nokkrum heima-
mönnum (shans), klæddum í
þjóðbúning sinn, sem er stutt
treyja og víðar buxur, ríðandi á
hinum litlu og illa hirtu hestum
sínum, með heljar stóra poka
sem þeir reiða undir sér.
Á hamrabrúnunum stansar
ferðafó4kið ekki lengi, því þar
uppi er hráslagalegt og kalt, svo
áfram er haldið. En nú breytist
vegurinn og útsýnið. Framundan
sér ofan í djúpan dal. Hlíðax
dalsins eru viðivaxnar og ylm-
urinn frá skóginum fyllir loftið
töfrandi angan. Þegar niður á
dal botninn kemur, er dalbotninn
sléttur og um hann liðast ár og
lækir og meðfram hlíðunum
standa timburhús og lítilfjörleg
mottutjöld, eða skýli, en það sem
mesta eftirtekt vekur er ara-
grúi af bamboo- eða reyrtrjám,
um allan dalbotninn, sem eru á
sífeldu iði upp og ofan. Þessi
reyrtré, sem eru á allri lengd
upp í 100 fet og þar yfir, og
hvíla á trönum, eða á undirstöð-
um og gengur ás í gegn um
trönuxmar að ofan og í gegnum
tréð nálðegt miðju, svo að það
vegur næiTi salt. 1 annan enda
trésins er reipi sem fléttað er úr
bamboo berki fest, og svo aftur í
kassa sem er með botni og nærri
sívalur í laginu og sem sandurinn
sem þessir verðmætu steinar eru
í er dreginn upp í með vogstang-
arafli trésins, og þegar upp kem-
ur er sandinum hvolft á þar til
gjört borð og í honum leitað þar
að hinum verðmætu gimstein-
um Þessi sandur er undir mis-
munandi þykku jarðlagi í öllum
dalnxxm og er grafið gegnum
jarðlagið ofaná sandinn og hann
svo halaður upp eins og áður er
sagt.
Bretar hafa tekið allan dal-
inn á leigu og ráða því yfir hon-
um, og hafa þar sjálfir feyki-
lega mikið úthald með nýjustu
tækjum til þess að grafa Rúbí
og safíra gimsteina úr jörð. Ein-
staklingum er veitt leyfi til að
grafa eftir gimsteinum fyrir
vissa borgun, en innlendar kon-
ur hafa sérréttindi á að leita að
og tína rúbí og safír steina og
steinaflísar í ám og lækjum í
dalnum, og eru þau sérréttindi
kvenna í Mogok æfa gömxxl. Gim-
steinar þeir er þær finna eiai
nefndir “vasa-peningar kvenna.”
Ey jan sem gleymdist
Eyjan Adah Kaleh í Danube
ánni, sem heldur vörð við minni
árinnar á meira en mílu svæði,
er ein af hinum rómantískustu
eyjum í Evrópu, og vellíðan fólks
er þar óvanalega mikil.
Adah meinar eyja, en Kaleh
meinar vígi, og hefir mörg orra-
hríð verið háð þar, og miklu
blóði úthelt. Áður fyrri tilheyrði
eyja þessi Tyrklandi, en þegar
Tyrklandi var skift upp á fund-
inum í Berlin árið 1878, þá virð-
ast menn hafa gleymt þessari
smáeyju. Síðar var friðhelgi
eyjunnar viðurkend, undir um-
sjón Austur-ríkis og Ungverja-
lans. Fram að fyrra alheims
ófriðnum var velviljaður austur-
rískur landstjóri á eyjunni. Að
því stríði loknu féll eyjan undir
Rómaníu og tilheyrir því landi
enn.
Það stendur nú til að reisa
minnismerki um þá er féllu í
síðara alheims stríðinu á eyju
þessari. Minnismerkið eða minn-
isvarðinn á að vera kirkja —
Dómkirkja — kirkja hins helga
sigrandi kross. Kirkju þessa á
að byggja á eynni miðri og kross
einn mikinn sem sérstaklega er
helgaður minningu þeirra sem
féllu í stríðinu síðasta.
Austurlanda blær er á öllu á
eyju þessari. Fólkstalan sem þar
býr er um 700. Fólk það allt
fylgir fast fram siðum og trú
Mahometsmanna. Þeir ganga
gnn með rauðleit barðalaus höf-
uðföt sem rauðleitur skúfur er
festur í toppinn á, er dinglar svo
niður með hlið húfunnar, vefa
gólfteppi, rækta tóbak og búa
til hið víðkunna “Rahat (kjöt-
meti, sætt á bragð og .sérlega
lostætt). Á eyjunni vaxa ýmsir
ávextir, einnig Mais, korn og
allslags garðmeti. Nokkur naut-
griparækt er líka á eyju þessari.
Líf þessara eyjarbúa, er ró-
legt. Fátækt er óþekt á meðal
þeixra. Allir á eyjunni, sem unn-
ið geta, hafa vinnu, en fyrir hin-
um sem ekki geta unnið, sér
þetta litla mannfélag á sómasam-
legan hátt.
Lengi frameftir voru engar
skattskyldur á ey þessari, og í
uppbót á þau hlunnindi, gátu
þeir keypt að skattfrítt allt tób-
ak, (þeir framleiddu sjálfir að-
eins blöðin), sykur, kaffi, og
aðrar afurðir heitu landanna.
Þegar að eyjarbúar keyptu
meira af þessum innfluttu vör-
um en þeir þurftu til sinna eigin
þarfa, var þeim leyft að selja af-
ganginn til ferðafólks.
Karlmennirnir á Adah Kaleh
hafa verið undanskyldir her-
þjónustu þar til í síðasta stríði,
en þá var þeim gefinn kostur á
að velja um í hvaða hersveit
þeir kysu að ganga.
Rúmaniskur landstjóri ræður
nú á eyjunni, sem gætir hags
eyjaskjeggja í bezta lagi. Hann
stjórnar að sið austurlenskra
þjóðhöfðingja. Myndir af hon-
um má sjá víðsvegar úti og inni
um alla eyjuna, og hann býr í
lítilli höll þar á eynni. Ferða-
menn sem heimsækja ölkelduna
í Herkulesband, hafa ávalt tekið
sér túr til Adah Kaleh líka, og
hafa ásamt myndasýningafél-
ögum eytt miklum peningum á
eynni, svo eyjarskeggjar sjálfir
vita ekki hvað peningaskortur
meinar.
Musteri Mahometstrúarmanna
sem var klaustur Franciscan
reglunnar þangað til árið 1799,
er eitt af mestu aðdráttaröflum
á eynni. Hið breytingarlitla og
rólega líf fólksins á Adah Kaleh
var aðeins einusinni rofið í stríð-
inu sðasta. Það var þegar Serb-
íumenn skutu á bæinn Onsava í
HAMINGJUÓSKIR TIL ÍSLENDINGA !
North American
Lumber and Supply
Company, Limited
Innilegar hátíðakveðjur !
Starfsfólk og stjórnendur
CENTRAL DAIRIES LIMITED
E. A. ISFELD, forstjóri
121 Salter Sl„ Winnipeg Sími 57 237
For Furs of Distinction
Holt Renfrew
'5 — Portage at Carlton
Beztu árnaðaróskir til íslendinga á
þjóðminningardag þeirra á Gimli, 1946
frá
URGENT
TAXi
FRED BUCKLE, eigandi
CORNER ELLICE and MARYLAND SÍMI 34 555
Rúmaní^, 6. apríl 1941. En skot
dynkirnir þögnuðu brátt, og ró
og friður færðist aftur yfir eyj-
una í Danube ánni, sem að
gleymdist.
J. J. B.
CITY MACHINERY COMPANY
783 MAIN STREET
Dealers in
Machinery of Every Description
Electric Motors, Generators, Stationary Engines, Pulleys,
m
Belting, Marine Pumps, Propellors
Phones: 54 305 - 27 789 Winnipeg, Manitoba
Beztu árnaðaróskir til íslendinga á
þjóðminningardegi þeirra á Gimli
frá
SERVICE ELECTRIC
SÍMI 57 PETE BJÖRNSSON, eigandi
339 MAIN STREET SELKIRK, MANITOBA
INNILEGAR HATÍÐARKVEÐJUR
Notið... happy
GIRL
HVEITI
í alla yðar bökun
S00 LINE MILLS LTD.
Higgins og Sutherland, Winnipeg
CAKT E R
Mctccs Ltd.
WINNIPEG
CLLSHCCILE
C H EVL C LCT
CARSandTRUCKS
Qo.mp.lete. Auto a*u£ <7'iuck Se'uUee
275 Maryland Street
AND
KENORA, ONT.