Lögberg - 26.02.1947, Side 1

PHONE 21 374

\ieA

X^u11 fX3‘P-
A Complete
' 'leaning
I' tsliluíion
—
PHONE 21 374 » V
.G>ú A Compleíe Cleaning Inslilulion
60- ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN 26. FEBRÚAR, 1947
NÚMER 9
FRÁ þjóðrækjmisþingi
Um tíuleytið fyrir ihádegi á
xnánudagsmorguninn var hið 28.
arsþing Þjóðræknisfélags Islend-
inga í Vestunheimi sett í Góð-
templaraihúsinu af forseta þess,
séra Valdimar J. Eylands. Vara-
forseti félagsins, séra Philip M.
Pétursson, stjórnaði guðræknis-
pthöfn, flutti bæn, og lét syngfa
sálmana “Þín mis'kunn, ó, guð”
°g “Faðir andanna”. Flptti for-
seti þá hið gagnorða og ítunhugs-
aða ávarp sitt til ‘þingsins, er í
ser fól glöggt yfirlit yfir starf-
^mi félagsins á liðnu starfsári,
asamt hollum bendingum um
starf félagsins í framtíðinni; var
því næst skipað 1 þingnefndir,
auk þess sem aðrir embættis-
menn lögðu fram Skýrslur sinar;
sðsókn við þingsetningu mátti
teljast góð, og það því fnemur,
^m vitað er, að vegir út um
landsbygðina eru ógreiðfærir
Vegna snjóþyngsla.
Um hádegi var þingstörfum
trestað til nóns, en þá flutti
Lieut-Commander Valdimar
Djörnson, virðulegur, sérstakur
ermdreki íslenzku ríkisstjórnar-
mnar, ræðu fyrir hennar hönd,
er mjög ihreif hina mörgu áheyr-
endur vegna mælsku ræðumanns
°g sannfæringarhita; flutti hann
°g kveðju frá Thor Thors, sendi-
^erra Islands í Washington; þá
las og forseti upp ýmis kveðju-
skeyti, svo sem frá forseta Is-
iands, ríkisstjórn Islands, biskupi
Islands, Ingólfi lækni Gíslasyni,
Ásmundi Guðmundssyni, Dr.
^elga Briem óg Qlafi J. Ólafssyni
i New York; ennfremur flutti
^r- Richard Beck kveðjur frá
Dr. West, forseta ríikisháskólans
1 North Dakota og Árna G. Ey-
lands, fyrverandi forseta Þjóð-
raeknisfélags Islands.
Fundarstörfum var haldið á-
fram fram að kvöldverðartíma,
en um kvöldið hélt Icelandic
Canadian Club skemtun sína að
V)ðstöddu miklu fjölmenni í
^yrstu lútersku kirkju.
f ♦ 4-
VIÐ SAMA HEYGARÐS-
HORNIÐ
Rússinn situr auðsjáan'lega við
sama 'heygðarhornið varðandi
öylgjur í garð Canada, því nú
^Veg nýverið, hefir málgagn
stjórnarinnar, Isvestia, birt í
dálkum sínurn grein'ar um það,
að varnarsáttmálinn milli Can-
ada og Bandaríkjanna, sé í raun-
mni blátt áfram hvorki meira né
minna en járnhnefi í silkiglófa;
0g svo bætir blaðið því við til
frdkari áréttingar, að Oanada
Vaeri að láta af hendi her sinn og
drjúgar landspildur við Banda-
^jastjórn, með árásarhernað og
' andvinninga fyrir augum. Jafn-
®kjótt og ummæli áminsts blaðs
1 árust canadiska hermálaráð-
' erranum til eyrna, kvað hann
þau vera helberan uppspuna.
f f f
VERÐHÆKKUN
\
Viðsikiptaimálaráðherra sam-
undsstjórnarinnar, Mr. James
• MacKinnon, lýsti yfir því í
Pinginu í vikunni, sem leið, að
verð á neyzluhveiti í Canada
^kkaði um 30 cents á mæli nú
Pegar, og y,rði $1.55 í stað $1.25.
®mkvæmt þessari hækkun,
^Sði ráðherrann að bændur
esturlandsins högnuðust hátt á
elleftu miljón <dala.
MANNFAGNAÐUR
Laust eftir hádegi á mánudag-
inn, efndi félagið Viking Club
til dagverðar á Marlborough
hótelinu, þar sem Lieut.-Com-
mander Valdimar Björnson var
aðalræðumaður; var þarna sam-
ankominn álitlegur hópur Is-
lendinga, Dana, Svía og Norð-
manna; forsæti skipaði Mr. O. S.
Clevstad. Séra Valdimar J. Ey-
lands flutti borðbæn, en séra
Philip M. Pétursson kynti ræðu-
manninn; ræða Valdimars Björn-
sonar nefndist “With the U.S.
Forces in Iceland”, en þar dvaldi
hann sem háttsettur embættis-
maður amerískra hernaðarvalda
í fjögur ár, og naut virðingar og
hylli allra, er hann komst í
kynni við; ræðan var þrungin
að fróðleik og flutt af kyngi-
magnaðri mælsku; ræðumaður
'prédikaði blaðalaust.
Ræðismaður Svía hér í borg,
Mr. H. P. A. Hermanson, þakk-
aði Valdimar Ihina kröftugu ræðu
með einkar Wlýjum og viðeigandi
orðum.
f f ♦
í HEIMSÓKN EFTIR40ÁR
Aðfaranótt síðastliðins laugar-
dags, kom flugleiðis hingað til
borgarinnar, Mr. ísak Johnson
frá Seattle, Wash., í heimsókn
til ættingja sinna og eins til að
sitja ársþing Þjóðræknisfélags
Islendinga í Vesturheimi; hann
var um eitt skeið búsettur í þess-
ari borg, en nú eru liðin 40 ár
síðan.
Mr. ísak Johnson nam ungur
húsagerðarlist og dráttlist i
Kaupmannahöfn, og hefir haft
byggingar að aðallífsstarfi; hann
er sonur Jóns Benjamínssonar
frá Háreksstöðum, í Jökuldals-
heiði; hann er albróðir Gísla rit-
stjóra Tímarits Þjóðræknisfé-
lagsins, en hálfbróðir Einars
P^ls# ritstjóra Llögbergs. Isak
er kvæntur hinni víðkunnu
skáldkonu, Jakobínu Johnson;
hann lagði af stað heimleiðis á
fimtudagskvöldið.
♦ f f
ÆGILEGT
JÁRNBRAUTARSLYS
Á þriðjudaginn í fyrri viku
kom fyrir ægilegt jámbrautar-
slys í Pennsylvaníu, er gerðist
með þeim hætti, að farþegalest,
sem var á ferð milli Detroit og
New York, vailt út af teinum og
sentist niður fyrir hæð eina;
milli sextíu og sjötíu manns <létu
lífið, en á 'annað hundrað sættu
meiri og minni meiðslum; rann-
sókn stendur yfir í málinu, en
niðurstöður h'afa enn eigi verið
gerðar heyrinkunnar.
♦ f ♦
ÁTÖK UM HÆKKUN
FARMGJALDA
Um þessar mundir standa yfir
í Ottawa átök mikil vegna kröiu
járnbrautarfélaganna um hækk-
un farmgjalda, er nemi 30 af
hundraði; stjómir allra Vestur-
fylkjanna og Strandfylkjanna,
hafa stranglega mótmælt hækk-
uninni, en Quebec og Ontario
hafa enn eigi látið frá sér heyra;
mál þetta er sótt og varið fyrir
járnbrautarráðinu d Ottawa.
Vara-forseti Canadian Pacific
járnbrautarfélagsins, Mr. George
A. Walker, telur því félagi brýna
þörf á áminstri hækkun ef það
eigi að geta veitt þá þjónustu,
sem canadiska þjóðin eigi s'kifl.ið.
RALPH PEARSON
LÁTINN
Síðastliðinn miðvikudag lézt
með sviplegum hætti á skrifstofu
sinni í þinghúsbyggingunni í
Winnipeg, Mr Ralph Pearson,
aðstoðar fjármálaráðherra Mani-
tobafýlkis, 54 ára að aldri; hafði
hann fyrirfarið sér með skamm-
byssuskoti í gegnum höfuðið og
dáið á augnabliki. Líkskoðari
hins opinbera, Dr. L. Ó. Fryer,
kom þegar á vettvang, og lýsti
því yfir að aðstæðum athuguð-
um, að engin rannsókn færi fram
vegna dauðsfallsins; vinir Mr.
Pearson telja alvarlega heilsu-
bilun verið hafa orsök til þess, að
hann greip til þessa örþrifaráðs.
Mr. Pearson var óþreytandi
starfsmaður og naut almennrar
virðingar hjá þeim öllum, er til
hans þektu; fór Garson forsætis-
ráðherra einkar flofsamlegum
orðum um embættisfærslu Mr.
Pearson’s og nytsamleg störf
hans í þágu fylkisins.
f f f
RÁÐHERRA í HEIMSÓKN
Birgðamálaráðherra brezku
stjórnarinnar, John Strachey, er
nýlega kominn til Ottawa í því
augnamiði, að ráðgast við cana-
disk stjórnarvöld um möguleika
á auknum útflutningi matvæla
héðan úr landi til Bretlands, og
komast að samningum um sem
allra aðgengilegustu kaupskil-
mála.
f f f
LEGGUR ÁRAR í BÁT
Utannkisiáðherra Breta, Mr.
Bevin, hefir gert yfirlýsingu
þess efnis, að stjórnin hafi lagt
árar d bát varðandi flausn Pale-
stínu-deilunnar, með því að henni
hefði reynst það öldungis ókleift,
að komast niður á samkomulags-
grundvöll milli Araba og Gyð-
inga; þar af leiðandi væri engin
önnur leið opin en sú, að leggja
málið fyrir öryggisráð samein-
uðu þjóðanna.
♦ ♦ ♦
FATAVERÐ HÆKKKAR
Frá þeim 18. yfirstandandi
mánaðar að telja hefir sambands-
stjórn numið úr gildi fjárstufen-
ing þann er hún greiddi fata-
verksmiðjum og fatakaupmönn-
um meðan á stríðinu stóð og fram
að áminstum tíma; nú hefir þessi
ráðstöfun leitt til þess, að ýmiss-
ar tegundir fata, .hafa þegar
hækkað í verði um 18 af hundr-
aði.
f f ♦
NÝR BÍLVEGUR SUÐUR
AÐ LANDAMÆRUM
Blaðið Winnipeg Tribune lét
þess getið á miðvikudaginn var,
að víst mætti nokkurn veginn
telja, að ibyrjað yrði á því í sum-
ar, að leggja nýtízku bílveg frá
Winnipegog suður að landamær-
um Bandaríkjanna, er ha'lda
mætti auðveldlega opnum allan
ársins ihring, og jafnaðist að öllu
við beztu vílvegi í Bandardkjun-
um; blaðið getur þess til, að hinn
fyrirhugaði bílvegur muni kosta
um 4 miljónir dala; gamli bíl-
vegurinn, sem er d ýmsu ábóta-
vant, liggur frá Winnipeg til
Emerson á vesturbökkum Rauð-
ár; nú sýnast ýmsir þeirrar Skoð-
unar, að æskilegra væri, að veg-
urinn yrði flagður austanvert ár-
innar.
Hvernig máli þessu reiðir af,
er vitanlega undir fylkisþinginu
komið, sem verður að ráðstafa
f járveitingunni, sem til þess þarf,
að hrinda verkinu í framkvæmd.
NÝR BORGARSTJÓRI
í REYKJAVÍK
Samkvæmt nýjustu fregnum
frá Islandi, 'hefir Gunnar Thor-
oddsen alþingismaður og pró-
fessor við Háskóla Islands, verið
kosinn borgarstjóri í Reykjaví'k
í stað Bjarna B'enediktssonar, er
skipaður hefir verið dóms- og
utanríkismálaráðherra í 'hinu
nýja ráðuneyti, sem Stefán Jó-
hann Stefánsson veitir forustu. I
Reykjaví'k hagar þannig til, að
bæjarstjórnin kýrs borgarstjór-
ann.
Hinn nýi borgarstjóri er sonur
Sigurðar Thoroddsen verkfræð-
ings og fyrrum mentaskóla'kenn-
ara, og konu hans Maríu, dóttur
Valgarðs Olaessens fyrrum kaup-
manns og síðar landsféhirðis.
f f f
SVARAR HÁSÆTISRÆÐU
Við setningu fylkisþingsins í
Manitoba sdðastliðinn þriðjudag,
var Ohris. Halldorson þingmaður
St. George kjördæmis, valinn til
þess að svara hásætisræðunni;
ber þetta þess glögg merki hvers
trausts hann nýtur hjá stjórninni
og fylgismönnum hennar á þingi.
Mr. Halldorson er hinn mesti
dugnaðar- og áhugamaður, sem
hvarvetna hefir komið fram ís-
lenzka þjóðarbrotinu vestan hafs
til sæmd'ar.
♦ ♦ ♦
SKRÍTNAR ÁKÚRUR
Dálítið blað, sem Public
Opinion nefnist, og gefið er út í
Ottawa fyrir atbeina BraCken-
játenda, veitir stjóminni ákúrur
fyrir það, að líkur séu á, að við
lok yfirstandandi fjárhagsárs,
muni póstmáladeildin hafa tekju-
afgang, er nemi þrettán miljón-
um; á'kúrur af þessari tegund
virðast óneitanlega koma úr
hörðustu átt, þar sem Mr.
Bracken og fylgifis'kar hans,
bregða stjórninni daglega um
eyðslusemi og lélegan búskap.
Hvað rnyndu þessir háu herrar
hafa sagt, ef póstmáladeildin
hefði tapað þrettán mifljónum
dala á fjárhagsárinu?
f f f
SKIPAÐUR SENDIFULL-
TRÚI í PRAGUE
•
Mr. Ronald M. Macdonell hefir
verið skipaður sendifulltrúi
canadisku stjórnarinnar til
Czechoslðvakíu með búsetu í
Prague; hann er útskrifaður af
Manitoba háskólanum og var
um hríð kennari í ensku og ensk-
um bókmentum; undanfarin ár
hefir hann verið ritari hinnar
sameiginlegu hervarnarnefndar
Canada og Bandaríkjanna.
♦ f ♦
SJÁLFSTÆÐI INDLANDS
Forsætisráðh. Breta, Glement
Attlee, lýsti yfir því í brezka
þinginu á miðvikudaginn í fyrri
viku, að stjómin hefði ákveðið
að veita Indlandi fult sjálfstæði
í júnímánuði 1948. Hann lét þess
ennfremur getið, að núverandi
landstjóri Indlands, Wavel mar-
skálkur, yrði þegar kvaddur
iheim, og að eftirmaður hans
þangað til að landið fengi fufll
sjálfsforráð, yrði Mountbatten ,
vísigreifi, frændi Georgs kon-
ungs; þá gaf og Mr. Attlee það
til kynna, að Wavel marskálkur
yrði hafinn til jarlstignar.
Eftir blaðafregnum að dærna,
eru harla skiftar skoðanir á Bret-
landi um þessa nýju afstöðu
stjórnarinnar til Indlands, og
eru sum íhaldsblöðin henni
stranglega mótmaélt.
Fulltrúar og gestir á
Þjóðræknisþingi
Þetta þing var með fjölmenn-
ara móti og fundir vel sóttir.
Þessa fulltrúa og útanbæjar gesti
höfum vér orðið varir við á
þingfundum:
Mr. og Mrs. Valdimar Björn-
son, Minneapolis; Mr. Isak Jóns-
son, Seattle; Mr. Grettir Eggert-
son, New York; Dr. og Mrs. S. E.
Björnson, Ashern; Mr. og Mrs.
Ingimundur Sigurdson, Lundar;
Mrs. Arnlheiður Eyjólfson, River-
ton; Mr. Árni Sigurdson; Mr.
Gunnar Sæmundson, Árborg;
Mr. Guðm. Einarsson, Arborg.
Fulltrúar frá Gimli: Mr. og
Mr^. H. Sigurdson, Mr. Guðm.
Feldsted.
Brown: Mr. og Mrs. Th. Gísla-
son, Mr. Jónatan Tómasson, Odd-
ný Gíslason.
Churchbridge: Mr. Einar Sig-
urdsson.
Árborg: Mrs. Herdís Eiríkson,
Mr. Magnús Gíslason, Mr. Sig-
urður Einarsson, Mrs. A'ldís Pét-
ursson.
Mountain, N.D.: Björn Stefáns-
son, Guðm. J. Jónasson, Hjörtur
Hjaltalín, Klristján Indriðason,
Harafldur Ólafsson, Guðmundur
Hjálmarsson, Dr. Richard Beck.
Argyle: Mrs. Margrét Joséph-
son, Mr. G. J. Oleson.
Lundar: Mrs. Svéinsson,
Mrs. Hjörtur Pálsson.
Selkirk: Mr. Einar Magnússon,
Mrs. ósk Eiríksson.
Vancouver: Einar Haralds.
f f f
TJÓN AF VÖLDUM
ELDSVOÐA
Á árinu, sem fleið, nam tjón af
völdum eldsvoða í Winnipeg,
freklega einni miljón og fimtíu
og þremur þúsundum dala; er
þetta mesta tjónið, sem í borg-
inni hefir orðið á tuttugu ára
tímabili. Fjárveiting til slökkvi-
liðs borgarinnar í ár, er 25 af
hundraði hærri en í fyrra.
Úr borg og bygð
Jnior Ladies Aid of the First
Lutheran Churoh will hold their
meeting in the Ghurch Parlors on
Tuesday, March 4th at 2:30 p.m.
Rev. V. J. Eylands wifll give a
talk on “Missions.”
♦
Mr. Grettir Eggertson rafur-
magnsverkfræðingur frá New
York kom hingað flugleiðis á
mánudagsmorguninn ásamt frú
sinni. Mr. Eggertson á sæti á
Þjóðræknisþingi fyrir hönd Is-
lendingafélagsins í New York.
♦
Dr. S. E. Björnson og frú frá
Ashern, voru meðafl þeirra
mörgu,' er sóttu hið 28 ársþing
þj óðræknisfélagsins.
♦
\
Á Þjóðræknisþingið komu úr
Islendingabygðinni í grend við
Morden, þau Mr. og Mrs. Th. J.
Gíslason, Oddný Gísilason og
Jónatan Thomasson
♦
Mr. Ólafur Hallsson kaupmað-
ur frá Eriksdale, er stadur í borg-
inni þessa dagana ásamt frú sinni.
♦
Mr. Halldór Björnsson frá
Riverton er gestur í borginni um
þessar mundir.
♦
Mr. G. O. Einarsson frá Ar-
iborg var einn þeirra mörgu, er
sóttu þjóðræknisþingið.
\
NÝTUR ÚTVARPSINS
Mrs. Thomas Brown, 106 ára,
sem sögð er að vera elzta kona
í Canada, hlustar á útvarp á
hverjum einasta degi og segist
ekki geta hugsað sér að vera án
þess; hún er búsett í Bradwar-
dine bygðarlagðinu í Manitoba,
og fluttist hingað til lands frá
Skotlandi árið 1882. Gamla kon-
an nýtur enn beztu heilsu, fylgist
vel með ölflum almennum máfl-
um og lætur engan biflbug á sér
finna.
Klemens Jónasson frá Selkirk
Vinar eg sakna á vegi Braga,
Vinar er vel mig studdi;
Fækkað því hefir fögrum geislum,
Þeim er af fljóði lýsa.
Vinar eg sakna, á vegi fræða,
Vinar er vel mig fræddi;
Því verða haustkvöld hálfu lengri,
Og váflegri vetrar nætur.
Fróður var hann um forna hætti,
Fróðari flestum hinum;
En næmur eins á nýja siði
Þá er til heilla horfa.
Óvæginn þótti, og orðhvass löngum;
Hlut sínum haflda vildi.
Svo mun um flesta, er fagra bera
Sannfæring sér á brjósti.
Geiglaus fer sá er guði treystir,
Logar iþeim fljós á vegi.
Glaður hann lifði, og glaður kvaddi,
Frá vinum til vina genginn.
Margir þín sakna, og minning ljúfa
Geyma í ihuga heiðum,
En fleiri þó munu faðm þér bjóða,
Holflvina, hinu-megin.
Kristján Pálsson
Skýring — Ofanskráð kvæði lá á skrifborði Kristjáns,
daginn sem hann andaðist. Það er áreiðanlega seinasta ljóðið
sem 'hann orti, og að flí'kindum hefir hann ekki lokið við það
að fullu. Ekkja hans, Ingibjörg, leyfði mér að taka þetta
kvæði 'heim með mér. — Birti eg það nú, í von um að eg hafi
ékki brugðist nokkurs manns trausti, þó það sé hér prentað.
P.S.P.