Lögberg - 22.05.1947, Blaðsíða 6

(5
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. MAÍ, 1947
(Ensk saga)
HVER VAR
ERFINGINN?
G. E. EYFORD, þýddi
)_________
Dora laut höfðinu og hugsaði sér að
hún hér eftir, skyldi ekki láta undrun í
ljósi yfir því sem hún heyrði eða sæi.
Þegar þær gengu inn í lestina, hélt
Dora sér fast að Mrs. Lamonte, og er
þær komu inn í vagninn, settust þær
auðvitað saman.
“Já,” sagði Mrs. Lamonte, “nú get-
um við ekki sofnað dúr fyr en við kom-
um til London.”
“Til London — förum við til Lon-
don?” spurði Dora í lágum róm.
“Já,” svaraði Mrs. Lamonte; “eg bý
þar í stóru húsi í vestur enda borgar-
innar.”
“Já. eg þekki áttirnar eftir áttavit-
anum,” sagði Dora; “faðir minn kendi
mér það,” og hún andvarpaði — “vesal-
ings faðir minn!”
Mrs. Lamonte virti hana fyrir sér
með óttablandinni forvitni.
“Eg held að faðir þinn sé óvanalega
vel að sér,” sagði hún. “Það lítur út eins
og hann hafi kent þér svo mikið — eg
meina” — hún hikaði við það, sem hún
ætlaði að segja — “til dæmis að tala
svo rétt og fagurt mál, eins og þú gerir.”
“Já, faðir minn er mjög vel að sér,”
svaraði Dora. “Hann veit skil á öllum
hlutum.” Mrs. Lamonte brosti sínu
veiklulega brosi.
“Það er bara fjarska undarlegt,”
sagði hún — “eg meina, eg vona að þú
takir það ekki illa upp fyrir mér — en
menn í hans stöðu hafa vanalega ekki
mikla mentun.”
“Hafa þeir ekki?” sagði Dora rólega.
“Eg er því alveg ókunnug; kanske faðir
minn hafi lært alt, sem hann veit, af
bókum.”
“Og kent þér á sama hátt. Segðu
mér hvaða bækur þú hefir lesið,” sagði
Mrs. Lamonte.
Dora brosti blíðlega, og er hún
nefndi bækurnar, kipptist Mrs. Lamonte
við, og hún horfði á Doru með einhvers
konar ótta-bliki í augunum.
“Hvað gengur að þér?” spurði Dora.
“Ó, — ekki neitt,” svaraði hún. “Eg
— þú mintir mig á vissan mann, þegar
þú brostir; eg get ekki sagt hver það
gæti verið. En bækurnar—þú segir mér,
hvaða bækur þú hefir lesið?”
“Eg get ekki munað þær allar,” svar-
aði Dora, en hún nefndi nokkrar hinna
skrautbundnu bóka, sem voru í bóka-
skápnum í skógarhúsinu, það voru alt
kenslubækur í hærri skólamentun.
Mrs. Lamonte horfði á hana for-
vitnisaugum. “Það eru bækur frá þeim
heimi, sem átti sér stað fyrir löngu síð-
an, á útlendum málum,” sagði hún.
“Hefurðu ekki lesið skáldsögur—skáld-
sögur, sem lýsa lífinu eins og það er
nú?”
Dora hristi bára höfuðið.
“Nei, eg held ekki,” svaraði hún.
“Þá veistu ekkert um lífið eins og
það er,” sagði Mrs. Lamonte.
“Já, eg býst' við því,’ sagði Dora.
“Nú get eg skilið hve gagnlegar
skáldsögurnar geta verið,” sagði gamla
konan. “Á þann hátt, í gegnum þær
læra komandi kynslóðir að læra og
skilja þann aldarhátt, sem vér höfum
lifað í. Þú átt eftir að komast að og
kynnast mörgum undarlegum raunum,
sem þú hefir ekki getað látið þér til
hugar koma, Miss Nichols.”
Dora hrökk við; nafnið var henni svo
óþekt,, að hún gat varla áttað sig á því.
“Kæra Mrs. Lamonte, þú mátt ekki
kalla mig Miss Nichols,” sagði hún og
lagði hendina á handlegg Mrs. Lamonte.
“Eg heiti Dora og kallaðu mið Doru, það
vil eg helzt.”
“Eg skal gera það,” sagði Mrs. La-
monte.
“Þú hefir lofað að þú skyldir láta
þér þykja vænt um mig,” sagði Dora.
Mrs. Lamonte sneri sér að henni og
kysti hana.
“Það loforð er ekki erfitt að halda,
kæra Dora,” sagði hún með tár í augun-
um. “Þegar sonur minn sendi mér
beiðni um að eg skyldi mæta honum við
Glenwood járnbrautarstöðina, datt mér
ekki í hug að hann ætlaði að færa mér
dóttur.”
“Sonur þinn — sendi hann boð eftir
þér!” sagði Dora með ódulri forvitni.
“Hvernig gat hann vitað að eg var til?”
“Það var í gegnum einhvern vin
hans,” sagði Mrs. Lamonte, seint og ó-
ákveðið. “Sonur minn er ósköp góður
maður og altaf að gera eitt eða annað
gott — eitthvað, sem er öðrum fyrir
beztu. Þér — þér mun þykja vænt um
hann, þegar þú kynnist honum meira,”
bætti hún við, og þó hún væri stolt af
honum, er hún talaði um hann, var eitt-
hvað í málróm hennar, sem líktist ótta;
það bar æfinlega á því er hún nefndi
nafn hans, eða talaði um gæði hans.
“Já,” sagði Dora kæruleysislega,
“eg skal reyna það þinna vegna.”
“Það er vel gert af þér, kæra Dora,”
sagði Mrs. Lamonte í næstum hvíslandi
róm.
“En hvernig,” sagði Dora, eftir að
hafa hugsað sem snöggvast um þetta,
“hvernig gat þessi vinur hans vitað
nokkuð um mig. Hafði faðir minn—”
“Eg veit ekki Dora,” sagði Mrs. La-
monte hikandi. “George er ekki vanur
að segja mér um alt; hann hefir svo
mikið að hugsa um, og einmitt nú
stendur hann í ýmislegum vandamál-
um.”
“Já, já,” sagði Dora, “hann hefir
ekki haft tíma til að segja þér frá því; en
hann gerir það seinna. Það hryggir mig
að hann skyldi verða fyrir þeirri sorg
að missa föðurbróður sinn.” Eftir dá-
litla þögn spurði Dora: “Eruð þið rík,”
“Rík, mín kæra Dora?” endurtók
Mrs. Lamonte; spurningin kom svo
fljótt og óvænt, að hún hrökk saman;
það var svo óvanalegt og svo undarlegt;
það ónáðaði hennar órólega huga.
Loksins svaraði hún: “Já — eg held að
eg sé rík.”
“Er sonur þinn líka ríkur?”
“Hann verður það líklega,” svaraði
Mrs. Lamonte, eftir ofurlitla umhugs-
un; “en við vitum það ekki fyr en arf-
leiðsluskrá föðurbróður hans verður
lesin upp.”
“Eg veit hvað arfleiðsluskrá er,”
sagði Dora og brosti. “Það er skrifað
skjal, sem maður skilur eftir sig dáinn,
og í því eru þeir tilgreindir, sem eiga
að erfa eigur hans. Og George—”
“Þú átt að segja Mr. George eða Mr.
Lamonte,” sagði gamla konan. “Það
er sama til mín, þó þú kallir hann
George, en — en —”
Hún leit hálf óttaslegin í kringum
sig. Hvernig átti hún að • skýra fyrir
þessari fallegu stúlku, hinar viðteknu
kurteisisvenjur í hinu hærra samkvæm-
islífi. “Hver sem talar um einhvern, sem
hann er ekki náskyldur, nefnir þá per-
sónu sem hann talar um Mr., Mrs. eða
Miss, eftir því sem við á.”
“Eg skil það,” sagði Dora. “Mr. La-
monte vonast þá til að erfa föðurbróður
sinn, og þá verður hann ríkur. Það er
mér mikil ánægja; býr hann í sama húsi
og þú?”
“Nei,” svaraði móðir hans — og það
var auðheyrt að henni var léttara að
segja þetta — “nei; þegar hann er í
London, hefir hann sín eigin herbergi;
en nú upp á síðkastið hefir hann verið
á Wood Castle.”
“Á Wood Castle!” endurtók Dora, og
brá lit. Hvað það var undarlegt! Hinn
— hvers mynd stóð altaf fyrir hugarsýn
hennar — hann var á leið til Wood
Castle!
“Já, á Wood Castle,” endurtók Mrs.
Lamonte; “kannast þú við þann herra-
garð?”
Dora hristi höfuðið. Hún vildi gjarna
spyrja meira — spyrja um hvort Mrs.
Lamonte þekti unga manninn, sem kom
í skógarhúsið, þar sem hún var; en hún
gat ekki gert það. Ástin er aðdáanleg-
ur skólakennari, sem þegar hafði kent
henni, þessari opinskáu og hreinskilnu
stúlku listina, að halda vissum hugsun-
um leyndum.
“Það er mikið höfuðból,” sagði Mrs.
Lamonte, “fjarska stór bygging,” og
hrollur fór um hana, “og — og ef Squire
Lamonte hefir arfleitt George að herra-
garðinum, þá sezt hann þar að.”
“Lízt þér ekki vel á það?” sagði
Dora; hún hafði glögga eftirtekt, og auk
þess hafði hún það eins og á tilfinning-
unni.
“Nei,” svaraði Mrs. Lamonte með ó-
vanalegri alvöru. “Nei, ó nei, eg er svo
hrædd að vera þar. Eg var þar einu
sinni, og eg var í sannleika glöð að kom-
ast burt þaðan, þó húsið sé stórt og
fallegt.”
“Ehi hvað var þá sem amaði að þér?”
spurði Dora með ákafa.
“Hefurðu aldrei heyrt talað um
Arthur Lamonte.”
Dora hugsaði sig um; hún hafði heyrt
um hann. “Hann var furðulegur maður,
en mér fanst hann hræðilegur. Hann
hafði augu sem sáu alveg í gegnum
mann, og svo liafði hann lifað svo vondu
lífi.” Það var alt sem gamla konan sagði
um hann.
Hún þagnaði alt í einu og Dora and-
varpaði. Það var þá annar, sem hafði
verið slæmur maður.
“Því eru karlmenn svo vondir?”
spurði hún.
“Eg — eg — veit ekki; en þetta er
kynleg spurning,” sagði Mrs. Lamonte.
“Það getur enginn svarað því. Kanske
það stafi af því, að þeir hafa svo ólíkt
eðli og við. En þú þarft ekki að setja
svona mikinn sorgarsvip á þig, mín
kæra Dora,” sagði hún brosandi. “Þú
þarft ekki að kynnast slæmum manni.”
Dora sneri sér frá henni og andvarp-
aði.
“Já, hver getur sagt um það?” sagði
hún. “Það er ekki hægt að vita hver er
slæmur maður, þeir eru alveg eins og
hinir, mismunurinn er bara þessi, að
okkur líst betur á þá slæmu.”
Mrs. Lamonte varð alveg hissa og
skelkuð við að heyra þetta, og hnipraði
sig saman í sætinu, án þess að segja
eitt einasta orð.
Þegar þær voru rétt komnar til Lon-
don, fór að sjást reykjarsvælan, sem
ávalt liggur yfir borginni. Og Doru til
mikillar undrunar virtist henni lestin
líða áfram yfir húsþökunum, og húsin
vera svo þétt saman, að rétt væri hægt
að smeygja hendinni milli þeirra. Hún
sat við gluggann og virti eins vel og hún
gat fyrir sér það, sem fyrir augun bar,
en hún hafði ásett sér, að láta hvorki
bera á undrun né ótta. Stundum sá hún
götur vel upplýstar og óslitinn straum
af gangandi og keyrandi fólki á þeim.
Hún vildi ekki spyrja Mrs. Lamonte,
sem sat hálf sofandi í sætinu, hún var
orðin þreytt.
Alt í einu stansaði lestin, alt í kring
var straumur af fólki, og Mrs. Lamonte
opnaði augun og leit í kringum sig.
Burðarmaður kom að vagnklefa dyrun-
um og fékk merkjaseðlana á farangri
hennar og náði svo farangrinum út úr
vagninum. Doru fanst eins og hún
hvítnaði upp; þetta var svo snögg breyt-
ing frá því sem hún hafði vanist.
“Farðu ekkert frá mér, Dora,” sagði
Mrs. Lamonte, sem ætíð virtist svo
kjarklaus og hjálparlaus, er sonur henn-
ar var hjá -henni. “Komdu, það er
keyrsluvagn þarna.”
Dora fylgdi henni þegjandi. Allir,
bæði menn og konur, veittu hinni háu,
yndislegu stúlku eftirtekt, þó hún væri
klædd í tilkomulausan baðmullar kjól,
og Dora fann, frekar en sá, að fólkið
veitti sér svo mikla eftirtekt.
“Því — því horfir fólkið svona mik-
ið á mig?” spurði hún Mrs. Lamonte,
er þær voru komnar inn í keyrsluvagn-
inn.
Mrs. Lamonte horfði brosandi á
hana og hugsaði hvort það væri mögu-
legt að hún vissi ekki, að hún væri ó-
vanalega fríð?
“Fólkið í London veitir ókunnugum
mikla eftirtekt, og það sér að þú ert
hér ókunnug,” svaraði Mrs. Lamonte.
“Það er kjóllinn minn, sem gerir
það,” sagði Dora, sem sat við gluggann,
og virti fyrir sér konur, sem hún sá á
strætinu, klæddar í nýmóðins kjóla.
“Kjóllinn minn er alt öðruvísi. Sjáðu —
sjáðu þessa konu. Því er hún í svona
dragsíðum kjól? Hún verður að halda
honum uppi með annari hendinni.”
Gamla konan brosti og sagði:
“Já, það er vafalaust kjóllinn þinn,
barn, sem hefir vakið þessa eftirtekt;
þegar við komum heim, skulum við láta
breyta honum.”
Vagninum var ekið inn á breiðara
stræti og Dora varð alveg undrandi yfir
því sem hún sá. Ef það hefði ekki verið
vegna þeirrar ákvörðunar, sem hún
hafði sett sér, hefði hún viljað fela sig
í einhverju skúmaskoti. Þessi fólks-
mergð, og allur sá hávaði og skrölt, sem
hún heyrði, gerði hana hrædda, en þó
töfraði það og heillaði hana, og fylti hug
hennar undrun og aðdáun.
Var alt þetta fólk geðveikt, þar sem
það æddi áfram með svo miklum hraða,
og svo alvarlegt í andliti. Hún hafði
aldrei séð föður sinn ganga svo hart,
nema þegar hann þurfti að flýta sér
frá tré sem mundi falla á hann. Svo
komu þær inn á ennþá skrautlegra
stræti; það var uppljómað með ljósum;
inn á meðal fagurra trjárunna glönsuðu
í ljósbirtunni ótal margir gosbrunnar,
og skrautvögnum af mismunandi gerð
var ekið fram hjá vagninum, sem hún
var í.
Loksins er hún var orðin alveg þreytt
að horfa á þetta, sagði hún:
“Þetta — þetta er þá heimurinn!”
“Já,” sagði Mrs. Lamonte og and-
varpaði; þetta er heimurinn, Dora!”
“Og eru þetta hallir?” sagði Dora,
er þær óku eftir götunum í vesturenda
borgarinnar.
“Nei,” svaraði Mrs. Lamonte,” það
eru bara hús, sem ríkt fólk býr í.”
“En trén, eru ekki tré hérna?” sagði
Dora og stundi við.
“Nei, ekki hérna inni í borginni,
kæra Dora. Það eru tré í listigörðunum.
Þú saknar trjánna þinna.”
Dora fölnaði í andlitinu. hugur henn-
ar hvarflaði til baka í Sylvester skóg-
inn.
“Já,” sagði hún í viðkvæmum mál-
róm, “eg sakna gömlu félaganna minna,
gömlu, kæru trjánna. Heimurinn virð-
ist að vera svo stór; eg hélt að —”
Hún hugsaði sig um hvað hún ætti
að segja.
“Nú, hvað,” sagði Mrs. Lamonte,
sem hafði gaman af ráðaleysi hennar.
“Eg hélt að fólkið í heiminum þekti
hvað annað, en það hlýtur að vera ó-
mögulegt.”
Hún varpaði mæðilega öndinni, því
hún skildi nú, að hún, þó hún væri í
heiminum, var hún samt sem áður ekki
nær honum, sem var í huga hennar aðal
persónan í heiminum.
Mrs. Lamonte hristi höfuðið.
“Það er ekki nema ósköp fátt fólk,
sem þekkir hvað annað, Dora,” sagði
hún. “London er stór heimur, eg efast
um að þú kunnir við þig hér?”
“Eg skal kunna við mig hérna, bara
ef þér þykir vænt um mig,” sagði Dora
ofur rólega, og með svo ástúðlegu til-
liti, að það hefði getað hrært harðara
hjarta en Mrs. Lamonte. Það var eitt-
hvað í þessu hreinskilnislega svari
Doru, sem kom gömlu konunni til að
skjálfa. Hvað hafði hún tekist á hend-
ur með því að taka þessa stúlku, sem
var svo fríð og tignarleg, að fólkið á göt-
unum sneri við til þess, að virða hana
fyrir sér, og sem var svo saklaus eins
og barn?
Þær óku mílu eftir mílu, éða svo
fanst Doru; þær fóru fram hjá húsun-
um, sem henni sýndist sem hallir, og
loksins stansaði vagninn fyrir framan
eitt þessara stórhýsi, sem virtist vera í
rólegra umhverfi.
Dyrnar voru opnaðar og þjónustu-
stúlka kom út og opnaði vagnhurðina.
Undrunarfull gekk Dora inn í hinn
stóra forsal, sem var uppljómaður með
mörgum ljósum og blómaskrauti; svo
fylgdi hún Mrs. Lamonte inn í gesta-
stofuna, sem sýndist sem álfheimá
skrautstofa.
En hún hélt fast við það; sem hún
hafði sett sér, og stóð þar róleg og þegj-
andi; hún fann fremur en sá, að stúlkan
horfði á sig með forvitnislegri undrun.
“Komdu yfir eftir með mér, Dora,”
sagði Mrs. Lamonte, og Dora fylgdi
henni. “Hérna er herbergið þitt, kæra
barn,” sagði hún og opnaði hurð að því,
eftir að þær höfðu farið í gegnum prýði-
lega skreytt herbergi, með dýrum hús-
munum og allslags fögrum blómum, sem
Mrs. Lamonte hélt svo mikið upp á.
Þetta var hennar herbergi; herbergi
Doru var við hliðina á því.
“Hér er herbergið þitt, kæra barn,
hvernig lýst þér á það?”
“Líst á það!” sa^gði Dora alveg hissa.
Er — er þetta herbergi virkilega mitt?”
Og hún svipaðist um í herberginu, full
undrunar.
“Já, ef þér líkar það?” sagði Mrs.
Lamonte.
Dora brosti og tár komu fram í augu
hennar. Án þess að segja neitt faðmaði
hún Mrs. Lamonte að sér.
“Hvað annað gæti eg gert en láta
mér líka það? Það er of fínt herbergi
fyrir mig —”
“Eg held ekki, að neitt geti verið of
fallegt fyrir þig, Dora,” frá þessu augna-
bliki talaði Mrs. Lamonte ávalt til Doru
eins og jafningja síns, þó Dora skildi
ekki hvað lá í því.
“Eg vil svo gjarnan,” sagði Mrs. La-
monte, “gefa þér alt, sem þú vilt óska
þér, kæra barn, en trén get eg ekki gefið
þér.”
Dora brosti í gegnum tárin. “Eg skal
ekki óska eftir trjánum, þar sem eg hefi
hér svo mörg yndisleg blómstur,” sagði
hún; “það er fult af blómum hér.”