Lögberg - 23.12.1948, Síða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 23. DESEMBER, 1948
3
PRÉDIKUN
flutt á Prestastefnu íslands, í Dómkirkju Reykjavíkur,
20. júní 1 948
i
"En engill Drotiins opnaði um nótt dyr fangelsisins
og leiddi þá út og sagði: Farið, og gangið fram, og
talið í helgidóminum ±11 lýðsins öll þessi lífsins orð."
P. 5:20
Fyrst eftir að Kristur stofnaði kirkju sína, er oss sagt
að hún hafi vaxið og margfaldast daglega. Gæddir krafti
Guðs anda, prédikuðu postularnir hinn lifandi Krist, og
staðfestu kenningu sína með kraftaverkum. Daglega skipuð-
ust margir hinna vantxúuðu og verktrúuðu Gyðinga undir
krossmerki kristinnar trúar. En þá skeði það sem sagt er
£rá í versunum næstu á undan texta mínum. “En æðsti prest-
urinn reis upp, og allir þeir sem með honum voru sem voru
flokkur Saddukeanna — og þeir fyltust vandlæti—; og þeir
lögðu hendur á postulana og settu þá í almenningsvarðhald.”
(17. v.) Ritningin getur um tvo öfluga flokka sem létu mjög
til sín taka á meðal Gýðinga á þeim dögum sem hér um
ræðir. Annars vegar voru farísearnir, sem á götum úti, og
í viðurvist þeirra er hlusta vildu, þökkuðu Guði fyrir að þeir
væri ekki eins og aðrir menn, heldur miklu betri. Þeir
•treystu sínum eigin verðleikum, héngu í hinum dauða bók-
staf kreddu og laga, en hjörtu þeirra voru oft stirnuð og
löngu hætt að slá. Því miður finst lífsskoðun þeirra, endur-
borin, einnig á vorri tíð. Kemur hún fram á meðal vor í
sjálfbirgingsskap, hroka og mannhatri. Hinn flokkurinn voru
saddukearnir, en þeir voru vantrúarmenn þeirrar aldar, sem
neituðu að trúa öllu sem ekki varð tekið á, eða hægt var
að vega á metaskálum mannlegrar reynzlu og skynsemi.
Þannig höfnuðu þeir kenningunni um upprisu dauðra, vit-
undarlífi mannsins handan við gröf og dauða, og hugmynd-
um kristindómsins um umbun eða hegningu annars heims.
Saddukearnir hafa látið eftir sig fjölmarga andlega erfingja,
einnig á vorri tíð. Það eru þeir sem segja og skrifa ljóst og
leynt á þessa leið: Hversvegna ættum vér að eyða tíma í
þetta hjal um einstaklings-ábyrgð, og eilíf verðmæti? Hví
ekki að láta sér nægja eina tilveru í senn, taka það sem hendi
er næst, tæma hvern bikar sem býðst, slíta upp hverja rós
sem á vegi verður? Það má vel vera að Guð sé til, segja þeir,
og reyndar ekki ósennilegt að um einhverja framhaldstil-
veru geti verið að ræða, en lífið og starfið með öllum braða
þess og miskunnarlausu samkeppni leyfir ekki heilabrot um
þessi efni. Andspænis þessari köldu hagsmunahyggju setjum
vér hina sígildu spurningu Krists: Hvað gagnar það mannin-
um þótt hann eignist allan heiminn, ef hann líður tjón á
sálu sinni?”
Þessir tveir flokkar, farisearnir og saddukearnir, tóku
þegar í öndverðu höndum saman til að h e f t a framgang
kirkju Jesú Krists. Og þegar það tókst ekki eins vel og til
var ætlast, gripu þeir til þess sem í enskum talshætti er
nefnt síðasta röksemd heimskingjans, en það er ofbeldi, lík-
amlegar árásir; postulum Krists var varpað í fangelsi. En
einmitt þegar þessir guðsmenn urðu að láta fyrirberast í
myrkrastofu um nótt, þegar líkamleg og andleg sjón þeirra
var hulin blæju myrkurs og vonleysis um eigin hag þeirra,
og framgang þess málefnis sem þeir höfðu helgað líf sitt,
þá skeði undrið mikla sem teksti minn greinir frá Engill
Drottins opnaði dyr fangelsisins, leiddi þá út og sagði: “Farið
og gangið fram, og talið í helgidóminum til lýðsins öll þessi
lífsins orð.”
“Farið, og gangið fram . . Óhætt er að fyllyrða, að það
sem einkum einkennir það sem liðið er af tuttugustu öldinni,
er einmitt framsókn og framfarir. Þetta er augljóst á sviðum
iðnaðar, verzlunar, mennta og samgöngu-mála, og að því
er land vort snertir einnig á sviði stjórnmálanna. Það er
hverjum Íslending sem dvalið hefir langvistum erlendis, og
kemur svo aftur heim til ættlands síns og átthaga, hið mesta
undrunar og þakkarefni að sjá hversu vel land vort og
þjóð hefir fylgst með í þessum efnum, hversu þjóðin gengur
nú hugrökk og bjartsýn á móti nýjum degi á sviðum verk-
legra framkvæmda, og hve miklu glæsilegri hagur allra
landsins barna er nú en nokkru sinni fyr. Þeir íslendingar
sem búa vestan hafs fyllast oft metnaði vegna stofnþjóðar
sinnar, er þeir heyra um hinar undursamlegu og stórstígu
framfarir sem hér hafa orðið á öllum sviðum síðustu ára-
tugina. En sá metnaður er þó blandinn sársauka hvað. marga
af oss snertir, vegna þess að oss hefir, vegna fjaríægðar
vorrar og kringumstæðna, verið fyrirmunað að eiga virka
hlutdeild í þessari glæsilegu framsókn yðar. Þetta minnir
oss stundum óþægilega á ummæli hershöfðingjans fræga,
sem að lokinni örlagaríkri orustu ávarpaði einn liðsforingja
sinn, sem var fjarverandi er orustan var háð, með þessum
orðum: “Farðu og hengdu þig — vér höfum unnið sigur,
en þú varst þar ekki.” En vér vitum að þér hér heima hafið
enga tilhneigirigu til að ávarpa oss Vestur-íslendinga, þann-
ig. Þvert á móti. Þér réttið oss styrka og hlýja bróður-
hönd yfir hafið. Vér höfum ávalt viljað, og viljum enn taka
í hönd yðar. Vér viljum enn halda áfram að vinna Islandi
hvert það gagn sem oss er auðið. Vér tökum enn undir með
fjallaskáldinu og segjum:
“Hvar sem eg ferðast um firnindi og lönd
eg flyt með þá von mína eina, •
að hvað sem þú föðurland fréttir um mig
sé frægð þinni hugnun. Eg elskaði þig.”
Þessa daga skiftast þjóðkirkja Islands og Hið evangel-
iska lúterska kirkjufélag íslendinga í Vesturheimi sem nú
situr 64. ársþing sitt að Gimli í Manitoba, á heillaóskaskeyt-
um. íslenzk kristni er samstilt í anda og starfi, að boða
börnum þessa lands, beggja megin hafsins lífsins orð. Þjóð-
kirkja íslands á mætan fulltrúa á meðal vor Vestur íslend-
inga, þar sem séra Eiríkur Brynjólfsson er, en hann hefir
sem kunnugt er starfað árlangt sem prestur Fyrsta lúterska
safnaðar í Winnipeg. Og eg hefi notið þess einstæða tæki-
færis að starfa hér sem prestur hinnar íslenzku þjóðkirk.ju
um jafnlagt tímabil. Þetta hefir verið mér ógleymanleg
reynzla, og eg hverf héðan með margar ljúfar endurminn-
ingar frá samstarfi mínu við söfnuðina í Útskála og Staðar
prestaköllum, og þá fjölmörgu ágætismenn aðra sem eg hefi
kynst utan kirkju og innan. Eg tel mig ríkari en áður eftir
að hafa kynst að nokkru prestastétt landsins og öðrum
áhugamönnum í starfsliði hennar. Þessir menn eru vissulega
stétt sinni og kirkjunni til sóma. Eg sé ýmis vormerki á akri
íslenzkrar kristni. Þar til má nefna æskulýðshreifinguna,
og vaxandi áhuga fyrir bættum kirkjusöng. I prestaköllun-
um suður með sjó, þar sem eg er kunnugastur láta menn
sér ant um kirkjur sínar, leitast við að prýða þær og um-
hverfi þeirra á ýmsan hátt. Og þeir sækja kirkjur sínar mjög
sæmilega, eins þótt oft sé messað, og ef til vill einkum vegna
þess.
Þannig ætti þetta að vera um land alt. í landi og á tímum
stórstígra framfara má kirkjan ekki dragast aftur úr. Hún
verður um fram alt að ganga samhliða og í takt við önnur
heilbrigð framkvæmdaöfl í landinu. Að draga sig í hlé, og
fá öðrum forystuna í hendur í þeim málum sem hana varða
er ekki aðeins óheppilegt, heldur ranglátt gagnvart kirkj-
unni sjálfri. í boðskap engilsins til postulanna og eftir-
manna þeirra er fyrsta orðið: Farið-gangið fram, talið í helgi-
dóminum til lýðsins öll þessi lífsins orð.”
Enda þótt hin íslenska þjóðkirkja hafi mörgum prýði-
lega menntuðum og áhugasömum starfsmönnum á að skipa
bæði meðal leikmanna og presta, hygg eg að þessi postullegu
hvatningarorð eigi erindi til hennar, eins og til vor Vestur
íslendinga, og annara deilda kirkjunnar víða um heim. Það
er þýðingarlaust að neita því að kirkjan hefir víða dregist
aftur úr fylkingum framsóknarinnar, og í stað þess að skipa
það öndvegi sem henni ber, samkvæmt eðli sínu og köllun,
lifir hún nú alt of víða á molum þeim sem falla af borðum
manna, hvað áhuga þeirra snertir og þátttöku í starfi hennar.
En þeir molar verða oft bæði fáir og smáir, því það er svo
margt sem kallar að í striti og önnum hins daglega lífs.
“Farið—talið—” segir engill Drottins við kirkju sína.
En eg heyri ótal raddir, vestan hafs og austan, sundurleitar
í tungutaki en samstiltar í hugsun, segja: Já, en góði, eg get
ekkert farið, og þó eg tali, fæ eg oft litla áheyrn. Eg er líka
haldinn margvíslegum fjötrum; fátækt, lasleiki, erfiðar
heimilisástæður, hið kalda vald vanans, og sinnuleysi
fjöldans hefta mig í bönd. Rökfimi saddúkeanna dregur úr
mér kjarkinn, og hræsni farísea nútímans særir réttlætis-
tilfinningu mína. Þannig situr kirkjan víða hnípin og taiar
í afsökunartón, þegar hún annars lætur til sín heyra. En um
leið og þessu fer fram heyrast aðrar raddir; þær tala oft
með myndugleika, en þær túlka ekki hugsjónastefnu eða
lífs orð kirstindómsins. Síðan eg kom hingað til landsins
hefi eg leitast við að kynnast sem flestu, og hlusta á sem
flestar raddir þeirra sem telja sig, og sem þjóðin sjálf, eða
ávalt nokkur hluti hennar, telur leiðtoga sína. Eg tel mig
ekki ofsatrúarmann, ekki öfgafullan afturhaldssegg né mein-
lætamann, en þó verð eg að segja að margt hefir komið mér
kynlega fyrir af því sem eg hefi heyrt og séð. Þar til má
telja skáldsagnagerð þá sem mest er dáð með þjóðinni nú.
Það er naumast hægt að segja að þar sé túlkað fagurt mann-
líf, og ekki heldur á leiksviðinu, oft og tíðum. Hér í höfðuð-
staðnum var eg eitt sinn á samkomu þar sem hermt var eftir
nokkrum þjóðkunnum mönnum, þar á meðal tveimur eða
þremur merkisprestum. Þótti að þessu hin besta skemtun.
Þetta fanst mér mjög óviðkunnanlegt, og efast eg um að
almenningsálitið líði eða leyfi slíkt á samkomum virðulegra
borgara, með öðrum þjóðum.
Kirkja Krists sætir ekki lengur líkamlegum ofsóknum
í lýðfrjálsum löndum, en aldarandinn er henni andvígur, víða
og starfsmenn hennar meðal presta og leikmanna eru marg-
víslegum viðjum vafðir. En það er oss, kirkjunnar mönnum,
ekki gild afsökun til undanhalds eða afsláttar á sannfæringu
vorri. Vér þurfum að eignast meira af anda postulakirkj-
unnar, meiri trú, fornarlund og áhuga. Oss má ekki verða
of starsýnt á oss sjálfa, takmarkanir vorar og erfðileika.
Miklu fremur ber oss að beina sjón vorri að hinu stóra hlut-
verki sem oss er falið, og að honum sem gefur oss máttinn,
mitt í veikleika vorum. Þegar Drottinn býður oss að fara
og gera eitthvað, þá gefur hann oss ávalt um leið máttinn
tii framkvæmda. Þegar hann til forna bauð verði, þá varð
það. Þegar hann skipaði: “Statt upp og gakk”, þá skorti ekki
máttinn. Þegar hann gaf lærisveinum sínum hina hinztu
fyrirskipun: “Farið, og gjörið allar þjóðir að lærisveinum”,
gaf hann þeim um leið kraftinn til framkvæmda.
Þegar Drottinn býður kirkju nútímans að fara og þegar
menn hlýða þeirri skipun, fullvissir um mátt hans og náðar-
nálægð, þá opnast æfinlega öll hlið, hversu rambyggilega sem
þau kunna að virðast lokuð. En hvert á að fara? Inní helgi-
dóminn til lýðsins. En ef nú lýðurinn fyrirfinst ekki í helgi-
dómum þeim sem venjulega eru nefndir því nafni, hvað
þá? Þá eiga starfsmenn kirkjunnar að fara þangað sem
lýðurinn er, til sjómannsins, verkamansins, verzlunarmans-
sins, iðjuhöldanna, til allra stétta, og eins til þeirra sem engri
stétt tilheyra, og enga stöðu skipa.
Líf mannanna og starf er sá helgidómur sem kirkjan
þarf að ná til með boðskap sínum. Þar sem starfsmenn kirkj-
unnar eru áhugasamir og óþreytandi í þeirri viðleitni að
ná til fólksins á heimilum þess og við hin daglegu störf, og
ræða við það sem vinur þess og jafningi, þótt ekki sé það í
prédikunartón, eða æfinlega um krikjuleg efni, fer ekki hjá
því að fólkið fái brátt áhuga fyrir kirkjunni og málefnum
hennar. Þetta er þrautreynt í hinu mikla fjölmenni með
öðrum þjóðum. Merkur enskur prestur hefir sagt að góður
árangur af prestsstarfinu sé 90% undir skóleðri prestsins
komin. Með þessu er ekki gert lítið úr námi prestsins, and-
legum hæfileikum hans, eða undirbúningi hans undir hina
venjulega helgidagaþjónustu, heldur er áherzla á það lögð
að presturinn þurfi að vera vinur fólksins og félagi. Ef prest-
urinn er hjartahlýr, áhugasamur, bjartsýnn og hjálpsamur,
þykir fólkinu brátt vænt um hann, og þá einnig stofnunina
sem hann þjónar og þann málstað sem hann er talsmaður
fyrir.
En hvað á svo að tala um, þegar í sjálfan helgidóminn,
kirkjuna er komið? Hvert er hlutverk kirkjunnar og hið
eina erindisbréf hennar? Skyldi það vera það að flytja þar
það mál sem menn vilja helzt heyra og kenna? Eiga menn að
flytja þar hugboð sitt og ímyndanir, það sem menn vilja eða
óska að sé þannig, eða hinsvegin? Eiga menn að flytja þar
hálfan sannleikann, og skirrast við að minnast á það sem
mönnum er ógeðfelt, sem oft eru þó einmitt þau atriði sem
mestu varða fyrir siðferði, andlegt líf og sálarheill manna?
Eða eiga menn að tala um hin staðbundnu dægurmál? Vafa-
laust er það leyfilegt og sjálfsagt getur það oft verið gagn-
legt að tala um eitthvað af þessu, eða þetta alt, eftir stað-
háttum. En ekkert af þessu kemur englinum í hug er hann
skipar postulunum að fara út úr myrkrastofunni, heldur
segir hann: "Talið öll þessi lífsins orð”. Þessum mönnum var
deginum ljósara hvað í skipaninni fólst, og að hún var í
fylsta samræmi við síðustu ummæli Krists sjálfs, er hann
sagði: Farið og kennið alt. — Þeir áttu að segja allan sann-
leikann sem Guð hafði birt um veru sína og vilja, um alt
sem snerti sáluhjálp syndugra manna, um alt sem snerti
dæmi Jesú og dauða, fórn hans og frelsandi mátt. Þeir áttu
(Frh. á bls. 4)
Business and Professional Cards
SELKIRK METAL PRODUCTS LTD.
Reykháfar, öruggasta eldsvörn.
og ávalt hreinir. Hitaeining, ný
uppfynding, sparar eldiviíS,
heldur hita.
RELLY SVEINSSON
Sími 54 358.
• 187 Sutherltuid Ave., Wlnnipeg.
JOHN A. HILLSMAN.
M.D., Ch. M.
627 Medical Arts. Bldg.
Office 99 349 Home 403 288
S. o. BJERRING
Canadian Stamp Co.
RUBBER & METAL STAMPS
NOTARY & CORPORATE SEALS
CELLULOID BUTTONS
324 Smilh Sl. Winnipeg
Phone 94 624
PHONE 87493
I
Dr. S. J. Jóhannesson
SUITE 7 VINBORG APT8.
594 Agnee St.
Vlötalstlmi 3—5 eftlr hádegl
DR. E. JOHNSON
304 EVELINE STREET
Selklrk, Man.
Offlee hrs. 2.30-—6 p.m.
Phones: Office 26 — Res. 230
Offlce Phone Res Phone
94 762 72 409
Dr. L. A. Sigurdson
628 MEDICAL ARTS BLDO.
Offlce Hours: 4 p.m.—6 p.m.
and by appolntment
Drs. H. R. and H. W.
TWEED
Tannlceknar
406 TORONTO GEN. TRUST8
BUILDING
Cor. Portage Ave. og Smlth St.
PHONE 96 952 WINNIPEG
Dr. Charles R. Oke
Tannlæknlr
For Appolntments Phone 94 908
Office Hours 9—6
404 TORONTO GEN. TRUSTS
BUILDING
283 PORTAGE AVE.
Wlnnipeg, Man.
Talsími 95 826 Heimilis 53 893
DR. K. J. AUSTMANN
BérfræOingur i augna, eyma, nef
og kverka ajúkdómum.
209 Medlcal Arts Bldg.
Stofutimi: 2.00 tll 6.00 e. h.
DR. ROBERT BLACK
BérfrœOingur ( augna, eyrna,
nef og hdlsajúkdómum.
401 MEDICAL ARTS BLDG
Graham and Kennedy St.
Skrlfstofusimi 93 851
Heimaslmi 403 794
EYOLFSON’S DRUG
PARK RIVER, N. DAK.
lalenzkur lyfaali
Fólk getur pantaö rneöul og
annaö meB pósU.
Fljðt afgreiösla.
---------- I
GUNDRY PYMORE
Limited
Britlah Quality Fiah Netting
58 VICTORIA ST„ WINNIPEG
Phone 98 211
Manager T. R. THORVALDBON
Your patronage will be appreciated
Dr. P. H. T. Thorlakson
WINNIPEG CLINIC
St. Mary’s and Vaughan, Ph. 96 441
PHONE 94 981
H. J. H. PALMASON
and Company
Chartered Accountants
219 McINTYRE BLOCK
Winnipegt, Canada
Bus. Phone 27 989 Res. Phone 36 151 |
Rovatzos Flower Shop
Our Speclalties
WEDDING CORSAGES
COLONIAL BOUQUETS
FUNERAL DESIGNS
Mrs. S. J. Rovatzos, Proprletreee
Formerly Robinson & Co.
253 Notre Dame Ave.
WINNTPEG MANITOBA
Phone 49 469
Radlo Service Spectallsts
ELECTRONIC LABS.
H. THORKELSON, Prop
The most up-to-date Sound
Equipment Systein.
130 OSBORNE ST., WINNIPEO
Q. F. Jonajsson. Pres. & Man. Dlr.
Keystone Fisheries
Limited
404 SCOTT BLOCK SlMI 96 227
Wholeaale Distributors of
FRESH AND FROZEN FISH
CANADIAN FISH
PRODUCERS. LTD.
J. H. PAOE, Managing Director
Wholesale Distributors of Fraab
and Frozen Flsh.
311 CHAMBERS STREET
Office Ph. 26 828 Res Ph. 73 917
A. S. B A R D A L
848 SHERBROOK STREET
Selur lfkkistur og annast um Ot-
farir. Allur útbúnaCur sá bezti.
Ennfremur selur hann allskonar
minnisvaröa og legsteina.
Skrifstofu talsfmi 27 324
HeimiHs talsfmi 26 444
SARGENT TAXI
Phone 76 001
FOR QUICK RELIABLE
8ERVICE
J. J. SWANSON & CO.
LIMITED
308 AVENUE BLDG WPG.
Fasteignasalar. Leigja hús. Ot-
vega peningalán og eldsábyrgB.
blfreiCaábyrgC, o. s. frv.
PHONE 97 538
Andrews, Andrews,
Thorvaldson and
Eggertson
Lögfrœöingar
209BANK OF NOVA SCOTIA BG.
Portage og Garry St.
Stmi 98 291