Lögberg - 02.11.1949, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 2. NÓVEMBER, 1949.
5
A.HUGAMAL
LVENNA
Ritstjón: INGIBJÖRG JÓNSSON
SNIÐABÓKIN
Eftir Herdísi Guðmundsdóttir
Bókaútgáfan Garðarshólmi
Kunnátta í fatasaum er sérstaklega nauðsynleg fyrir konur
á Islandi; fatasaumur er þar þýðingarmikil atvinnugrein vegna
þess að þar fæst ekki eins mikið úrval af tilbúnum fötum eins og
í löndum og borgum þar sem fjölmennara er. Þar er ekki hægt að
velja sér kjól eða föt á börnin í pöntunnarbók og fá þau eftir nokkra
daga. Þar eiga konur heldur ekki eins hægt með að útvega sér
allskonar fatasnið eins og hér. Það er því mjög þarflegt að fyrir
þær að læra að búa til sín eigin snið svo þær geti sjálfar sniðið og
saumað á sig og börn sín.
Nú hefir verið gefin út í fyrsta
sinn á íslenzku sniðabók með
leiðbeiningum um það hvernig
taka eigi mál og hvernig eigi að
búa til snið. Höfundur Sniðabók-
arinnar er Herdís Guðmunds-
dóttir; hún rak saumastofu í
Reykjavík í mörg ár við ágætan
orðstýr, en er nú kennari í kjóla-
s a u m v i ð Húsmæðraskóla
Reykjavíkur.
Bókin er í stóru broti og hefir
inni að 'halda fjölda sniðteikn-
inga, sem eru stórar og skýrar,
fyrir kjóla, kápur pils og barna-
föt. Bók þessi hefir bætt úr
brýnni þörf á íslandi og konur
hér vestra myndu og hafa gagn
af að eignast hana, því þótt hér
sé auðvelt að fá tilbúin snið, þá
er þó ávalt hentugra að kunna að
búa þau til. Bókin hefir flogið út
og mun upplagið bráðlega upp-
selt. Annað hefti er væntanlegt.
Herdís er dóttir Guðmundar E.
Eyford, sem lesendur munu
kannast við af mörgum ágætum
greinum og söguþýðingum, er
birst hafa eftir hann í blöðunum.
☆
SJÚKRAHÚS í ARBORG
Síðasthðna viku var frú
Andrea Johnson hér í borginni
og sat fund heilbrigðis mála-
nefndar fylkisins. Hún hefir í
fjöldamörg ár innt af hendi mik-
ið og áhrifaríkt starf í menta- og
heilbrigsmálum Manitoba fylkis.
Hún er formaður í heilbrigðis-
mála nefnd sveitarinnar, í
Arborg og á sæti í nefnd Mani-
toba Federation of Agriculture
and Co-operation.
Kvennasíða Tribunes birti við-
tal við frú Andreu og sagði hún
meðal annars; „Ef alt gengur að
óskum, verður fyrsta Red Cross
sjúkrahúsið, sem reist hefir verið
í útjöðrum fylkisins, tekið til
starfa í Arborg fyrir áramót.
Konurnar í byggðinni hafa sýnt
mikinn dugnað í því að afla síns
hluta af því fé, sem þurft hefir.“
☆
HEFURÐU SMAKKAÐ
„GAFFELBITERS"?
í kvennadálkum National
Home Monihly er sagt frá ýmsu
nýstárlegu, sem fæst í verzlun-
unum.
„Kannastu við Gaffelbiters?
Nei, þeir eru ekki sérstök tegund
af flugum! Það er fiskur frá ís-
landi, skáskorin og niðursoðin í
vínlög, í dósum á stærð við
sardine dósir. Þessi nýji kunn-
ingi okkar — Gaffelbiter — er
mjög saltur, en er afar lystugur
á brauðsneiðum. Við fundum
hann í kunnri fiskiverslun í
Ottawa, en okkur skilst að þetta
íslenzka lostæti hafi náð útbreið-
slu um alt landið. Það er gaman
að sjá hinn vandræðalega svip
á andliti gesta þinna þegar þú
segjir, „Má ég bjóða þér Gaffel-
biter?“
Hér er átt við íslenzka síld og
Gaffelbiter á sennilega að vera
Gaffalbitar — smábitar.
☆
ALÞJÓÐAÞING KVENNA
í AMSTERDAM
Fundir alþjóðakvennréttinda
sambandsins, sem haldnir eru á
3 til 4 áfa fresti, stóðu að þessu
sinni í Amsterdam dagana. 15.
til 23. júlí s. 1.
Á þingi þessu sátu fulltrúar frá
25 þjóðum, þ. á. m. öllum Norður
löndunum nema Finnlandi. Fyr-
ir Islands hönd sátu þingið þær
frú Sigríður Magnússon og Ást-
ríður Eggertsdóttir.
Þingið sátu 260 til 270 fulltrú-
ar, og áttu nokkrar þjóðir þarna
fulltrúa í fyrsta skipti, svo sem
ítalía, Tyrkland og Libanon.
Samband þetta var stofnað ár-
ið 1904. Var kvennréttindafélag
Islands að nokkru stofnað fyrir
áhrif samtaka þessara, og gekk
þegar í sambandið, er það var
stofnað árið 1907.
Á þinginu voru margvísleg
mál tekin til meðferðar. Má þar
til nefna stöðu konunnar í fjöl-
skyldu og þjóðfélagi. Um lækn-
ing kynsjúkdóma o. fl. Á þinginu
var samþykkt ályktun um lýð-
ræði. Var í ályktuninni veist að
hvers konar einræði, hvort sem
það er komið frá austri eða
vestri.
Urðu íslensku fulltrúarnir iðu-
lega varir mikils áhuga á mál-
efnum Islands. Var þá tíðrætt
um, hve margar konur sæti á Al-
þingi eða sætu fundi S. Þ. fyrir
íslands hönd.
I London komst frú Sigríður
Magnússon í samband við félags-
skap, sem lætur sig mál hús-
mæðra í sveit einkum skipta. Er
þetta alþjóðlegur félagsskapur,
sem berst fyrir bættum kjörum
sveitakvenna.
Ennfremur var frúnni boðið
að sitja alþjóða friðarþing
kvenna, sem stóð yfir í Kaup-
manna'höfn um þessar mundir.
Ekki eru íslenskar konur enn
aðilar að þeim samtökum.
Á fundum allra þessara sam-
taka kvenna var lögð áhersla á
að auka þátttöku þeirra í hvers
konur opinberum störfum.
íslenskar konur munu og enn
reyna að fá því framgengt við
ríkisstjórnina, að þær fái full-
trúa á þingi S. Þ. eins og konur
hinna Norðurlandanna.
Mgbl. 15. sept.
☆
Síða og víða tízkan er nú úr sög-
unni hjá lízkuleiknurunum í
Parísarborg
Síða tízkan er nú úr sögunni—
í París að minnsta kosti. Haust-
sýningar tízkukónganna í hinni
frönsku höfuðborg leiddu í ljós,
að nú er það tízkan frá 1920—30,
sem kemur fram á sjónarsviðið,
þröng pils í staðinn fyrir víð og
síð. Það má þó telja víst, að fötin,
sem Christian Dior og Jacques
Fath eru nú að sýna í París, nái
ekki útbreiðslu um allan heim
fyrr en eftir tvö ár. Þannig fór
að minsta kosti með síðu tízkuna,
hún kom fyrst frá sýningum
þessara manna, og breiddist síð-
an út um allan heim.
Það eru ekki aðeins fötin, sem
nú breytast, heldur svipur
líkamans með þeim. Það heyrir
til síðu tízkunni að spenna inn
mittið með lífstykki. Þessu er nú
lokið. Pilsin verða nú á ný bein
og þröng, svo þröng hjá Jacques
Fath, að konurnar geta varla
hreyfti sig í þeim. Hins vegar er
Fath með ýmis konar „segl“ eða
„ugga“ á kjólunum til þess að
rjúfa hinar beinu og kubbóttu
línur, sem þessi endurvakta tízka
byggist á.
Tíszkufréttaritarar, sem við-
Vígsla Elliheimilisins „Borgu að Mountain, N.D.
þar í bæ seinni hluta dagsins. Var ætlað, að yfir 500 manns hafi
sjálfan hátíðisdaginn og illfæra sveitavegi sökum rigninga, lágu
allar leiðir úr íslenzku byggðunum í Norður-Dakota, og annars-
staðar að, til Mountain á sunnudaginn þann 23. otktóber. Aðdráttar-
aflið var hinn sögulegi viðburður, vígsla Elliheimilisins íslenzka
þar í bæ senni hluta dagsins. Var átælað, að yfir 500 manns hafi
verið þar samankomið, eigi aðeins úr sjálfum íslenzku byggðvmum,
heldur einnig víðsvegar að úr Norður-Dakota, frá Winnipeg og
Minnesota. Var hinn rúmgóði samkomusalur heimilisins þéttskip-
aður, og gegndi sama máli um önnur herbergi og sali hússins, en
gjallarhorn flutti áheyrendum utan samkomusalsins ræður og söng,
svo að allir gátu notið þess, er fram fór.
Stuðlaði það vafalaust mikið
að hinni góðu aðsókn, að í lofti
greiddi, þá er leið að hádegi, og
sól skein í heiði það, sem eftir
var dagsins. En jafnfraint vitnaði
hin mikla þátttaka ótvírætt um
það, hve víðtæk ítök Elliheimilið
á í hugum almennings, enda hef-
ir fólk sýnt í verki góðhug sinn
til þess með rausnarlegum fjár-
framlögum og öðrum gjöfum.
Sóknarpresturinn séra Egill H.
Fáfnis, forseti Hins Evangelisk-
Lúterska Kirkjufél. Islendinga
í Vesturheimi, hafði samkomu-
stjórn með höndum og fórst það
prýðilega. Hann framkvæmdi
einnig vígsluathöfnina, sem var
bæði virðuleg og áhrifamikil í
senn. Tilkynnti hann, að Elli-
heimilið hefði hlotið heitið
„Borg“, og bæri jafnframt að
skoðast sem minnisvarði ís-
lenzku landnemanna á þeim
slóðum. Munu allir mæla, að
þeirra sé með þeim hætti minnst
á verðugan og varanlegan hátt.
Dr. Haraldur Sigmar, fyrrv.
sóknarprestur Dakota-byggð-
anna íslenzku og fyrrv. forseti
Kirkjufélagsins lúterska, hélt
vígsluræðuna og mælti á ís-
lenzku, en hann hafði fyrstur
manna flutt Elliheimilis-málið
við byggðarfólk sitt, eftir að dr.
B. J. Brandson hafði vakið máls
á nauðsyn slíks heimilis suður
ar. Voru þau dr. Sigmar og frú
ans boðsgestir fyrrverandi sókn
arbarna sinna á vígsluhátíðinni.
Hann flutti einnig kveðjur safn-
aðar síns í Vancouver, B.C.
Dr. Richard Beck, er var full-
trúi herra Fred G. Aandahl, rík-
isstjóra í Norður-Dakota, flutti
heillaóskir hans á ensku, en síð-
an á íslenzku kveðjur ríkisstjórn-
ar íslands og heimaþjóðarinnar,
sem íslenzkur vara-ræðismaður
þar í ríkinu.
Aðalræðu dagsins hélt hr.
Victor Sturlaugsson, frá Lang-
don, North Dakota, ritari bygg-
ingarnefndar, er rakti skilmerki-
i
lega í megindráttum sögu bygg
ingar Elliheimilisins frá byrjun. ® sínum tíma sæti í
Var það bæði fróðleg greinar-
gerð og kröftugleg áminning um
það, hvernig trú á málstaðinn, og
fúsleikinn til að vinna honum og
leggja mikið í sölurnar fyrir
hann, fær borið hann fram til
sigurs.
Guðmundur Grímsson hæsta-
réttardómari, sem nú er búsettur
í Bismarck, North Dakota, mælti
nokkur orð og árnaði öllum hlut-
aðeingendum til heilla með unn-
ið afrek.
Fjölmennur blandaður kór,
undir stjórn Theodore Thorleifs-
son, söng íslenzka og enska sálma
og hátíðarsöngva. Tvísöng sungu
þær frú W. K. Halldórsson,
Mountain, og frú G. S. Goodman,
Milton, en einsöng söng séra E.
H. Sigmar, frá Glenboro, Man.,
er jafnframt flutti kveðju safn-
aða sinna; móðir hans, frú H.
Sigmar, annaðist undirleik á
slaghörpu. Var ágætur rómur
gerður að söng, sem ræðum, enda
jók hann drjúgum á fjölbreytni
og hátíðleik atthafnarinnar.
Allir byggingarnefndarmenn
voru kallaðir fram og kynntir
samkomugestum sérstaklega,
sem og umsjónarmaður bygging-
ar heimilisins, hr. Carl Hanson, smekklegt c
byggmgarmeistan frá Wmmpeg,JEr auðsætt
og var þeim óspart launað fram-
tak sitt og starf með lófataki. Á
það eigi síður við um formann
nefndarinnar, hr. F. M. Einars-
son,ríkisþingmann frá Mountain,
sem, ásamt frú sinni, var hylltur
í samkomulok. Afhenti séra E.
H. Fáfnis honum í þakkar skyni
vandað gullúr frá nokkrum vin-
um hans og samverkamönnum,
en frú Fáfnis afhenti frá Einars-
son blómvönd í viðurkenningar
skyni fjTÍr áhuga hennar og
starf í þágu byggingarmálsins.
Fjöldi af kveðjum og heilla-
óskum höfðu borist úr ýmsum
áttum, er lesnar voru upp, meðal
annars símkveðja frá þjóðrækn-
isfélaginu og forseta þess séra
Phillip M. Pétursson og söfnuði
hans, og bréflegar kveðjur frá
Fyrsta lúterska söfnuði í Winni-
peg og presti hans, séra Valdimar
J. Eylands, vara-forseta Kirkju-
félagsins lúterska ,frá Icelandic
Canadian Club í Winnipeg, und-
irritaðar af forseta klúbbsins hr.
Wilhem Kristjánsson og frú
Hólmfríði Danielson, ritstjóra
ársfjórðungsrits klúbbsins, enn-
fremur frá dr. Runólfi Marteins-
son og frú í Winnipeg og hr.
Gunnari B. Björnsson, skatt-
stjóra í Minneapolis, Minn.
Auk þeirra formanns og ritara
byggingarnefndar og séra E. H.
Fáfnis og dr. H. Sigmar, er átti
nefndinni,
og allir hafa þegar taldir verið,
skipa þessir menn nefndina: Joe
E. Peterson, féhirðir, Cavalier,
Ásmundur Benson lögfræðingur,
Bottineau, A. G. Magnússon,
Milton, G. J. Jónasson, Moun-
tain, Einar Einarsson, Hallson, og
Alvin Melsted, Gardar.
Starfskonur Elliheimilisins eru
þær frú Guðrún Olgeirsson hjú-
krunarkona, forstöðukona, Ólína
Paulson, aðstoðar-forstöðukona,
og Bertha Ásmundsson, matreið-
slukona; voru þær einnig kynnt-
ar samkomugestum og hylltar
með lófaklappi.
A, lokinni vígsluathöfninni
voru fram bomar rausnarlegar
veitingar, sem Kvenfélagskonur
íslenzku safnaðanna önnuðust af
alkunnum myndarskap sínum.
Gafst samkomugestum síðan
tækifæri til að svipast um í hin-
um ágætu salarkynnum heimili-
sins.
Elliheimilð „Borg“ er stórhýsi,
100 fet að lengd og 50 fet á
breidd, þrílyft, og stendur á
fögrum stað, þaðan sem útsýni
er svipmikið yfir hina söguríku,
og gróðursælu byggð íslendinga
umhverfis. Enginn fær heldur
gengið þar um svefnherbergin 27
(en alls er þar rúm fyrir 40 vist-
menn auk starfsfólksins), og aðra
sali byggingarinnar, svo að hann
gefi því eigi gaum, hver bjart er
þar og ánægjulegt um að litast,
allt með miklum myndarbrag,
og af nýjustu gerð.
að þar hafa bæði
hagsýni og hagvirkar hendur að
verki verið, og sannast þar hið
fornkveðna: „að verkið lofar
meistarann."
Talið er, að bygging Elliheim-
ilisins kosti yfir $80,000, og lagði
Lúterska kirkjufélagið íslenzka
fram ríflegt fjárframlag til henn-
ar, en meginhluta fjársins hefir
þó aflað verið með frjálsum fjár-
framlögum almennings þar í ís-
lenzku byggðunum og utan
þeirra. Húsgögn og önnur tæki
til heimilisins hafa einnig gefin
verið af ýmsum félögum og ein-
staklingum, íslenzkum og annara
þjóða, þó eigi verði það hér nán-
ar rakið, enda mun byggingar-
nefndin vafalaust skýra opinber-
lega frá fjárhagsástandi heimill-
sins og frekari þörfum þess.
Eitt er víst, að með byggingu
þessa stóra og vistlega Elliheim-
ilis, með nýtízku útbúnaði og
þægindum, hafa íslendingar í
Norður-Dakota og velunnarar
þeirra unnið afrek, sem ber fag-
urt vitni manndómi þeirra og
vakandi mannúðaranda, og lengi
mun standa og starfa þeim til
sæmdar.
Mest er þó um það vert, að þar
munu margir þeir, karlar og kon-
ur, sem helgað hafa líf sitt og
starf byggðunum á þeim slóðum,
eiga griðastað, friðarhöfn á
ævinnar kveldi að loknu löngu
og þörfu dagsverki.
RICARD BECK
Búnaðarþing markar stefnu sína
í framfaramálum landbúnaðarins
Merkileg alhliða ályktun á leið til Englands
ir frá upphafi talið það hlutverk
sitt að vera brjóstvörn og merk-
isberi íslenskrar bændastéttar,
og ávalt borið fram réttmætar
(Frh. á bls. 8)
staddir voru sýningarnar í París,
segja, að nú sé mikið um hnappa
til skrauts á kjólum. Ein segist
hafa talið 30 hnappa á einum
kjól, er Fath teiknaði. Litirnir,
sem mest ber á, eru grátt og á
móti þeim grænt, ýmis konar
brúnt og fjólublátt.
Þessi nýja stfena er nú orðin
svo sterk í París, að konur þar
eru miklu stuttklæddari en í
London. I Bretlandi og ekki síð-
ur í Bandaríkjunum er síða og
víða tízkan enn við lýði hjá öll-
um almenningi. I Ameríku er
það, til dæmis, mjög í tízku, að
ganga í undirkjólum, sem ná nið-
ur fyrir pilsin, þá auðvitað með
blúndum og öðru skrauti. Þetta
fyrirbrigði má einnig sjá hér í
Reykjavík.
Alþýðubl.
Aðalmálið á hinum nýafstaðna afmælisfundi Búnaðarþings
austur í Egilstaðaskógi var álytkun sú, sem Búnaðarþingið gerði þar
um landbúnaðarmál.
I fréttaskeyti hér í blaðinu
þaðan að austan, þar sem sagt
var frá því er á þingi þessu gerð-
ist, var getið um ályktun þessa
eða ályktunartillögu, eins og hún
var, er stjórn Búnaðarfélags ís-
lands gekk frá henni og flutn-
ingsmaður hennar Steingrímur
Steinþórsson búnaðarmálastjóri
lagði hana fram. En er ályktunin
hafði legið fyrir allsherjarnfund
þingsins voru gerðar á henni lít-
ilsháttar breytingar.
I ályktun þessari er mörkuð
stefna Búnaðarþingsins í land-
búnaðarmálum, stefna sem ætla
má, að bændur landsins aðhyll-
ist í aðalatriðum og unnið verði
að því, eftir því sem ástæður
frekast leyfa að þessi framfara-
mál landbúnaðarins nái fram að
ganga.
Hér er ályktunin birt eins og
endanlega var frá henni gengið:
Ályklunin
Um leið og Búnaðarþing minn-
ist 50 ára starfsemi sinnar, vill
það þakka öllum þeim, er undir-
bjuggu og stóðu að stofnun Bún-
aðarfélags íslands og festu það
skipulag um störf Búnaðarþings,
sem síðan hefir í megindráttum
staðið óbreytt. Búnaðarþing hef-
NÝ
MONT ROSA
STYRK OG STÁLHRAUST
DVERG-RUNNA
JARÐARBER
Ávextir frá fyrsta árs frœi;
auðræktuð, sterk og varanleg;
þroskast ágætlega fyrripart
sumars unz þau deyja af
frosti eru sérlega bragðgðð og
likjast safaríkum, viiUjarð-
berjum; þau eru mjðg falleg
útlits, engu siður en nytsöm,
og prýða hvaða stað sem er,
J>6 þau séu smærri en algeng
jarðarber, sem höfð eru að
verzlunarvöru, eru þau þö
stærst sinnar tegundar og
skera sig úr, og skreyta garða,
Vegna þess hve fræsýnishorn
eru takmörkuð, er vissara að
panta snemma, (Pakki 25o) (3
pakkar — 50c) púst frítt,
C_í Vor stðra 1949
fræ og ræktunarbók
Greiðið atkvæði í Winnipeg Centre
með
HON. C. RHODES SMITH, K.C.
MENTAMÁLARÁÐHERRA
MANNI, SEM KUNNUR ER
AÐ ATGERFI OG VIÐSÝNI.
WINNIPEG CENTRE ÞARFNAST RHODES
SMITH í STJÓRN MANITOBAFYLKIS
Merkið kjörseðilinn þannig:
HON. C. RHODES SMITH
Greiðið einnig atkvæði í þeirri röð er þér æskið með Paul Bardal og James H. Walker.
Inserted by Authority of the C. Rhodes Smith Election Committee.