Lögberg - 06.04.1950, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 6. APRÍL, 1950.
7
LITIÐ UM ÖXL
Sigurður Sigfússon
SIGURÐUR SIGFÚSSON
1875 — 1949
(Framhald af hls. 3)
„Hana vantar sjö mínútur í
þrjú,“ segi ég. „Ja, hver and-
skotinn, og ég á að messa!“
Á þeim dögum lifðu íslending-
ar í Winnipeg sínu eigin lífi, og
það líf var bæði þróttmikið og
fjörugt. Þeir voru frekar í and-
stöðu við íslendinga heima á
ættlandinu, sem knúði fram á-
byrgðartilfinningu hjá þeim
sjálfum, fyrir framtíðarvelferð
sinni og framtíðaraðstöðu til
fólks þess, sem þeir lifðu með,
sem ávalt á sér stað, þegar menn
finna til þess, að þeir standa
einir, og eiga velferð sína undir
sinni eigin atorku, og úrræði og
framsókn þeirra hefir aldrei
staðið með meiri blóma, meira
fjöri og meiri þrótt en einmitt
þá, því að, „allir voru glaðir, og
enginn átti neitt“, eins og K.N.
komst að orði um þá á þeirri tíð.
Islenzki söfnuðurinn lúterski
óx og þroskaðist óðum og varð
æ sterkara afl í lífi þeirra. Bind-
indisstarfsemin stóð í sínum
mesta blóma á meðal þeirra og
fundirnir í þeim starfsfélögum,
sem voru einu sinni í viku, fjöl-
sóttir og fjörmiklir.. Kvenfélag
sem lá ekki frekar á liði sínu þá
heldur en þau félög gera nú á
meðal okkar. Hagyrðingafélag
sem gaf út dálítið ljóðakver, er
félagarnir sendu K.N., sem var
við vinnu út úr bænum og að
hann sendi til baka með þessari
vísu á kápunni:
Þeir sem kaupa þetta kver,
þeir geta heimsku kent um,
því aldrei hefir verið ver,
varið fimtán centum.
Leikfélag sem hélt uppi sjón-
leikasýningum í fleiri ár, til á-
nmgju og gleði í skammdegi
vetrarins og námsmannafélag,
er kallaði sig Stúdentafélag, sem
að hélt fundi einu sinni í viku
af því að það fékk ókeypis hús-
næði hjá Ólafi J. Ólafssyni og
konu hans Þorgerði, og ræddi og
kappræddi alla skapaða hluti á
milli himins og jarðar.
Engin bíó voru þá til, til þess
að fari í á kveldin, en það virt-
ist ekki há slendingum hið
minsta — þeir skemtu sér samt
a veturna við félagsstörfin, við
lestur bóka, við að horfa á sjón-
leiki og heimsækja kunningjana
i þeim frístundum, sem þeir
höfðu frá vinnu sinni.
Á sumrin hópaði yngra fólk-
ið sig saman og fór eftir að dag-
störfunum var lokið út úr bæn-
um, út á sléttuna iðgræna og
ylmríka og lék sér þar upp á ís-
lenzkan máta í kveldloftinu og
kveldkyrðinni þar til tími var
kominn að halda heim. Var þá
farið heim til einhvers í hópn-
um, drukkið kaffi, sungið og
spjallað fram á miðnætti og svo
haldið heim.
Aðra útiskemtun tíðkuðu Is-
iendingar allmikið í þá daga og
það var glíma. Glímuvellirnir
voru tveir, annar á horninu á
William Ave. og Kate stræti,
hinn á horninu á Alexander Ave.
°g Isabella stræti. Á þessum
stöðum til skiptis söfnuðust Is-
lendingar og oft fjöldi annara
þjóða fólks saman eftir vinnu á
kveldin og horfði á landann
glíma og þótti hin bezta skemt-
un, enda voru þá ýmsir góðir
íslenzkir glímumenn hér til að
sýna list sína, sem þótti nýstár-
leg. Á meðal þeirra og máske
fremstur, var Jóhann Jóhanns-
son frá Húsabakka í Skagafirði
a slandi, hraustmenni hið mesta
°S prýðilega vaxinn og að öllu
leyti vel gefinn og svo þaulæfð-
ur glímumaður að hann stóð af
sér flesta, eða alla landa sína.
Weak, Tired, Nervous,
Pepl ©ss Mcii/ Women
Qet New Vim, Vigor, Vitality
Say goodbye to these weak, always tlred
íeelings, depression and nervousness due
Jo weak, thin blood. Get up feeling fresh,
he peppy all day, have plenty of vitality
Jeft over by evening. Take Ostrex. Con-
tains iron, vitamin Bl, calcium, phosphorus
for blood building, body strengthenlng,
■timulation. Invigorates system; Tmproves
appetlte, digestive powers. Costs little.
New "get acquainted” size only 60c. Try
ostrex Tonic Tablets for new, normal pep,
vim, vigor, this very day. At all druggists.
Uppáhalds bragð hans var klof-
bragð, það var í því fólgið, að
hefja mótstöðumann sinn upp á
kné sér og velta honum svo um.
Annar var Sigfús Bjarnarson,
síðast bóndi í Langruth og faðir
Pjarnarsons bræðranna, sem þar
eru verzlunarmenn nú. Sigfús
var fyllilega meðalmaður á hæð,
vel vaxinn hvatlegur og snar í
hreyfingum, snarpur á sprettin-
um, en naumast eins úthalds-
góður og Jóhann, enda var hann
nokkuð við aldur, er ég þekkti
hann og hafði máske séð sitt
bezta, en hann var enn ótrauður,
glímdi af list og var fylginn sér.
Uppáhaldsbragð hans var tá-
bragð, er fæstir stóðust, sem
ekki voru búnir að kynnast því;
en bragð það var í því fólgið, að
Sigfús steig á tærnar á öðrum
fæti mótstöðumanns síns, en
brá honum hælkrók með hinum
fætinum, svo snöggt og snart,
um leið og hann þrýsti honum
aftur á bak að það var naumast
um annað að gjöra, en að detta.
Þriðji maðurinn, sem stóð sig
allhraustlega á þessum glímu-
mótum, var Kristján Eiríksson,
nú til heimilis á sæluheimilinu
„Höfn“ í Vancouver. Kristján
var á í blóma aldurs síns, hraust-
ur, vel byggður og hinn harð-
fengasti, að hverju sem hann
gekk, og það var margur land-
inn, sem varð að lúta að jörðu
fyrir honum á þessum glímu-
mótum, en það var allt í góðu
gamni og menn tóku sér það
ekki nærri.
Þessi glímumót voru hin bezta
skemtun auk þess að vera hin
hollasta líkamsæfing og sóttu
þau ekki aðeins Islendingar
heldur fjöldi af innlendu fólki,
sem kallað var, sér til ánægju
og skemtunar, því þótt leikur-
inn væri harðsóttur, var hann
nýstárlegur og skemtilegur fyr-
ir það, og það kom sjaldan fyrir,
að nokkuð það bæri við, sem að
spilti skemtuninni, eða bæri
skugga á listina, sem þessi þjóð-
legi leikur á yfir að ráða. Þó
bar það við, að gamanið gránaði.
Eitt slíkt mót verður mér lengi
minnisstætt. Það var haldið á
horninu á Alexander Ave. og
Isabella stræti. Veðrið var in-
dælt og fjöldi íslendinga þar
saman komininn, auk margra
innlendra, og á meðal þeirra var
hópur af Svíum. Þátttaka íslend
inga í glímunni var allfjölmenn.
en svo fór að lokum, að allir
glímumennirnir íslenzku voru
fallnir, nema Jóhann frá Húsa-
bakka, sem stóð einn uppi sigri
hrósandi. Þá var það, að Svíi
mikill og stór, sjálfsagt mikið á
annað hundrað pund á þyngd,
gekk fram á glímuvöllinn og
spurði Jóhann, hvort hann vildi
reyna fangbrögð við sig. Jó-
hann var til með það, og þeir
fóru að glíma. Jóhann lagði upp-
áhalds bragð sitt á hann og hóf
hann á loft, en þegar þeir komu
niður var Svíinn ofan á. Þetta
léku þeir þrisvar sinnum og alt-
af með sama árangri. Svo hætti
Jóhann, en Svíinn stóð á glímu-
vellinum sigri hrósandi og lófa-
klapp dundi við úr öllum átt-
um frá innlendu áhorfendunum,
en sérstaklega þó Svíunum. Áð-
ur en fagnaðarlátunum, út af
hrakförunum linti henti smá-
vaxinn, en eldfjörugur íslend-
ingur af sér treyjunni og húf-
unni (ég sá hann aldrei með
hatt á höfði) og rauk á Svíann
Þeir stimpuðust og bárust um
völlinn dálitla stund, en svo
skall Svíinn endilangur. Varð þá
hark og hávaði, og að því komið,
að Svíum og íslendingum lenti
saman í ennþá alvarlegri viður-
eign, en lögreglan, sem þarna
var einnig stödd, gekk á milli
svo ekkert varð af viðureign-
inni. En landinn gekk sigri hrós-
andi af hólminum. Þessi maður
var Guðmundur Guðbrandsson,
sem nú á heima í Blaine Wash.,
sem var, og ég á von á er enn,
þó aldraður gjörist nú, einn af
þeim fáu mönnum, sem guð
gerði svo úr garði, að hann gat
gjört alt, sem hann lagði hönd
á og hafði vilja til að fram-
kvæma.
Framsókn, metnaður og vel-
sæmi Islendinga í Winnipeg og
reyndar hvar sem var í Vestur-
heimi var ekki bundið við hið
líkamlega atgjörfi þeirra ein-
göngu, þeir voru líka andlega
vel vakandi og tilfinningin fyr-
ir þeirra eigin málum og mál-
um alment, sem þá snerti næm.
Þeir létu hvergi á hlut sinn
sinn ganga, heldur hrintu frá
sér, sögðu meiningu sína hisp-
urslaust og óhræddir, eins og
allir, sem lesa íslenzku blöðin
frá þeim tíma, geta séð. Eitt
sinn bar það til, að íslenzkur
drengur efnilegur, sem gekk á
alþýðuskóla í Winnipeg og síð-
ar varð þjóðkunnur fyrir skot-
tækni sína, varð fyrir einhver
unglingsbrek sekur um brot á
reglum skólans. Skólastjórinn,
sem hét Brown, kallaði hann
fyrir sig og gætti sín víst ekki
vel, því að hann setti ekki að-
eins ofan í við hann, heldur sló
hann drenginn svo að hann fékk
blóðnasir og varð allur blóðrisa.
Þetta skeði rétt fyrir skólalok
einn daginn. Þegar drengurinn
kom heim til sín þannig til reika
og sagði sögu sína, greip faðir
hans, Snjólfur J. Austman, hatt
sinn, rauk út og í skólann, gjörði
boð fyrir skólastjórann, og lék
hann þannig, að hann var sízt
betur útlítandi en drengurinn,
þegar að hann skildi við hann.
Ég segi ekki frá þessu af því, að
ég sé svo hrifinn af aðferð þeirri,
sem hér var notuð til að rétta
hlut drengsins, eða halda uppi
rétti föðursins, heldur til að
benda á, hve þessi maður var
ákveðinn í því, að þola ekki ó-
rétt, eða áreitni frá hendi ann-
ara og ekki sízt þegar um var
að ræða mann í tölu hinna svo-
kölluðu heldri innlendumanna,
og sú réttlætis- og metnaðartil-
finning var ekki einstæð; hún
var almenn, ekki aðeins á meðal
Winnipeg íslendinga, heldur
allra Vestur-íslendinga á þeirri
tíð.
Ég man alltaf eftir stjórn-
málafundi, sem haldinn var í
Winnipeg í janúar árið 1892.
Hann var haldinn í félagshús-
inu íslenzka á Jemina stræti, nú
Elgins Ave. Það var grimdar
kuldi, en eins margt fólk á fund-
inum og hægt var að koma inn
í það. Umræðuefni fundarins
voru stjórnmál, því kosningar
voru fyrir hendi. Forseti fund-
arins var Magnús Paulson, en
ræðumennirnir voru: Jón Ólafs-
son ritstjóri, Gestur Pálsson og
Einar Hjörleifsson. Þeir Einar
og Jón töluðu máli frjálslynda
flokksins, en Gestur, sem þá var
ritstjóri Heimskringlu, íhalds-
flokksins. Jón talaði fyrstur og
talaði um tollmál, fórst honum
það vel, því hann var fyrst og
fremst skarpgáfaður, þaulæfður
í stjórnmálum frá íslandi, prýði-
lega máli farinn og glæsimenni
hið mesta. Næstur honum tal-
aði Gestur Pálsson, hann _var
líka glæsimenni, ekki eins
mælskur eins og Jón, þegar um
stjórnmálin var að ræða, því
hann hafði aldrei lagt sig eftir
þeim, og aðalkjarni ræðu hans
var greinarkorn, sem hann las
upp úr afturhaldsblaði, sem hét
Commercial. Einar talaði síðast-
ur, tætti sundur það, sem Gestur
sagði og las og sagðist skyldi
sanna í næsta blaði Lögbergs,
að jafnvel það, sem hann hefði
lesið upp úr blaðinu væri eins
mikil vitleysa eins og það sem
hann hefði sjálfur sagt, og lauk
hann ræðu sinni á þennan hátt:
„Menn, sem láta aðra eins lok-
leysu út úr sér, eins og Gestur
Pálsson hefir gert í kveld, ættu
helzt ekki að vera í mannlegu
félagi. Þeir ættu að vera út á
sléttum að bíta gras með kún-
um“. Ég á von á, að mönnum
þætti slík málfærsla nokkuð
hörð nú á dögum. En Einari
fanst að hann þyrfti að segja
þetta, og hann ságði það.
Grein þeasi var akrifuC a6 tilmælum
ritstjóra Timarita pjóCrækniafélagaina,
og til birtingar I þvi, en fann ekki náð
I augum hans þegar til kom.
J. J. Bíldfell
Sigurður Sigfússon var fædd-
ur að Hnappstaðakoti í Skaga-
fjarðarsýslu, 3. janúar, 1875.
Sigfús faðir hans, var sonur
Hannesar Jónatanssonar og Sig-
ríðar Jónsdóttur.
Kona Sigfúsar og móðir Sig-
urðar var Hólmfríður Halldórs-
dóttir Auðunssonar prests á
Blöndudals-Hólum, sem var al-
bróðir Björns sýslumanns Blön-
dals.
Sigurður sál. ólst upp til sex
ára aldurs hjá séra Páli Tómas-
syni og Maríu konu hans. Hún
var Sigurði sem bezta móðir.
Þegar séra Páll flutti frá Hnapp-
stöðum fór Sigurður til foreldra
sinna. Tólf ára gamall gekk
hann til vinnu og var næstu
þrjú árin í. Skagafirðinum; það-
an fór hann vestur í Húnavatns-
sýslu og vann þar víða, en lengst
hjá séra Guðmundi Helgasyni á
Bergstöðum. Séra Guðmundur
og Sigurður voru systkina synir.
Hann giftist Margréti Illuga-
dóttur, eftirlifandi konu sinni, á
Islandi 1899. Árið 1900 komu
þau hjónin til Canada og eftir
stutta dvöl við Westbourne,
Manitoba, fluttu þau til Oak
View bygðarinnar, þar sem Sig-
urður og kona hans ráku bú-
skap í mörg ár.
Auk ekkju hans lifa hinn
látna, einn sonur, Gísli; stjúp-
dóttir, Mrs. O. S. Eiríksson; og
níu barnabörn. Sigurður var
yngstur af átta systkinum, sem
nú eru öll dáin. Systkinin voru:
Jóhann og Ingigerður, sem lengi
bjuggu í Selkirk; en Ágúst,
Björn, Ingigerður, Sigurlaug og
Eilzabet dóu á íslandi.
Hversu takmörkuð eða víð-
tæk afköst einstaklingsins verða
á lífsleiðinni fer eftir hæfileik-
um hans. Margþættur æviferill
tilheyrir þess vegna þeim fjöl-
hæfu og, að Sigurður hafi verið
maður margvíslega vitur, kem-
ur brátt í ljós, þegar athugað er
það yfirgripsmikla starf, sem
hann leysti af hendi um dagana
og fjölbreytni þess.
Þegar Sigurður kom til Oak
View héraðsins, þá var ekki bú-
ið að mynda Siglunessveitina og,
auk þess að hafa tekið virkan
þátt í stofnun þessarar sveitar,
varð hann fyrsti oddviti hennar
Hann var maður hagsýnn og vel
að sér í þjóðfélagsfræði, sam-
vizkusamur og áreiðanlegur og
vel hæfur þessari ábyrgðarstöðu.
Sigurður hjálpaði einnig til að
stofna Darwin skólahéraðið.
Hann bar sérstaklega fyrir
brjósti mentamál bygðarinnar
og tók veigamikinn þátt í að
bæta tækifærin heima fyrir á
þessu sviði. Hann var um langt
skeið skrifari fyrir Darwin skól-
ann og mun hafa valið nafn
þessa héraðs. Samferða áhuga
Sigurðar í þessum málum var
djúpstæð hugulsemi því hann
hjálpaði mörgum ungmennum
að komast til menta.
Til þess að geta metið rétti-
lega eiginleika annara, þá verð-
ur kynningin að ná dýpra en
vanalega gerist og af því að sá,
sem þetta ritar hafði tækifæri
til að kynnast þessum látna vini
sérstaklega vel, þá varð hann
þess var hvað mikill fræðimað-
ur Sigurður var. Þegar tillit er
tekið til þess, að Sigurður var
algjörlega sjálfmentaður og
hversu óhagstæð aðstaða hans
að afla sér mentunar var, og
hvað fullkominn lærdómur hans
var í landafræði, sögu, bókment-
um, þjóðfélagsfræði, sálarspeki
og lögum, þá má vissulega telja
hann í hópi þeirra, sem gæddir
eru óvanalegum námshæfileik-
um. Svo vel var Sigurður að sér
í lögum að hann útbjó ýmisskon-
ar lagaskjöl, svo sem fyrir landa
sölur, eignarbréf og svo fram-
vegis. Lagafróðleikur hans spar-
aði margan dalinn fyrir héraðs-
búa, því hann setti ekkert
fyrir starf sitt.
Sigurður var ráðhollur og
gerði sitt ýtrasta til að hjálpa
þeim, Sem leituðu til hans.
Kunnátta Sigurðar í ensku
máli gaf honum aðgang að
fræðibókum þess. Sigurður var
forsjáll og vegnaði vel í búskap
sínum. Hann var heldur ekki
einn að verki, þar sem Margrét,
hans góða kona, var annars veg-
ar. Heilsu sinnar vegna hafði
hann brugðið búi fyrir nokkr-
um árum. Samvinnuhreyfingin
var framarlega í huga Sigurðar,
og hann vann hart að stofnun
„Ashern Farmers Co-operative
Creamery“. Þetta fyrirtæki er
nú í uppgangi og bændum mjög
til hagnaðar. Svo það er ekki að-
eins eitt heldur margt, sem bend
ir á það uppbyggilega starf, sem
Sigurður vann sveit sinni.
Það má segja að hann hafi ver
ið fastheldinn í skoðunum, en
þó mjög sanngjarn og ætíð fús á
að hlusta á hugmyndir annara.
Víðsýni hans og umburðarlyndi
færðu honum mikilsvarðandi
þekkingu á lífsleiðinni. Eitt
barna-barn hans kemst þannig
að orði: „Afi var meira en skyld-
menni til mín, hann var sá vin-
ur, sem auðvelt var að ræða við
um vandamál sín, því hann hafði
þann kost að geta brotið til
mergjar umræðuefnið og kom-
ist fljótlega að kjarna málsins".
Gestrisni og hjálpsemi fóru
samferða hjá Sigurði og Mar-
gréti konu hans; oft búsýslaði
Sigurður einn dögum saman
meðan Margrét var að heiman
við hjúkrunarstörf, og að hjálpa
bágstöddum, og öllu þessu tók
maður hennar með góðu og
taldi það sjálfsagt, því svo
djúpstætt var göfuglyndi þessa
skarpgáfaða öðlings. Þegar at-
hugað er hið kærleiksríka hugar
far Sigurðar, þá er maður sterk-
lega mintur á þessi orð Páls
postula: „En nú varir trú, von
og kærleikur, þetta þrent, en
þeirra er kærleikurinn mestur“.
Sigurður var maður félags-
lyndur og styrkti vel öll upp-
byggileg fyrirtæki héraðs síns.
Hann hafði gaman af að heim-
sækja vini sína og eins að vin-
irnir heimsæktu hann.
Það má með sanni segja, að
Sigurður hafi verið einn af bezt-
kyntu íbúum sveitar sinnar, og
margir eru vinirnir, sem kveðja
hann með söknuði og þakklæti í
hjarta. Persónulega þakkar sá,
sem þetta skrifar, Sigurði fyr-
ir göfgandi viðkynningu, alla
gestrisnina og velvildina.
Sigurður andaðist á heimili
sínu í Oak View bygðinni, 18.
nóv. s.l. og var jarðsunginn þ. 22.
s. m. frá Vogarkirkju, að fjöl-
menni viðstöddu. Hans jarð-
nesku leifar voru lagðar til
hvíldar í grafreit Oak View
bygðar. Séra Philip Pétursson
flutti kveðjuorðin.
Lengi mun minning Sigurðar
lifa í hjarta Siglunessveitar.
S. S.
PRINCESS ADMITTED TO THE ROYAL INSTITUTION
H.R.H. Princess Elizabeth, Duchess of Edinburgh, was recently
admitted a Member of the Royal Institution of Great Britain, when
she attended a lecture by Professor A.N.Da.C. Andrade on “The
Nature of Light”. She is seen here with Lord Brabazon of Tara,
President of the Royal Institution.
The Royal Institution was founded in 1799 by an American,
Benjamin Thomson, who was knighted for his services to Britain,
and was also made a Count of the Holy Roman Empire, assuming
the title of Count Rumford. The object of the Institution — to
teach by courses of philosophical lectures and experiments the
application of science t othe common purposes of life.