Lögberg - 11.05.1950, Blaðsíða 1

PHONE 21374
-Tc
v>te<
n»f
ho%
dcTeTS J§>3!U'
* Lttutl y\3^ a Complele
Cleaning
Inslilulion
PHONE 21374

Cl.ett1veTS
n«*,2S-ssí&*
LttU S A Complele
Cleaning
Instilulion
63. ARGANGUR
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 11. MAI, 1950
NÚMER 19
Tuttugu þúsundir húsviltra manna, kvenna og barna í Manitoba vegna áflæðis
Ægilegasta áflæði, sem sögur fara af þjakar
kosti tuga þúsunda Manitobabúa
Áflæði af völdum Rauðár,
sverfur hart að íbúum Manitoba
fylkis um þessar mundir, og það
svo mjög, að eigi eru dæmi til
annars slíks; einkum er þó suð-
urhluti fylkisins sárast leikinn,
þar sem tíu bæir eru umflotnir,
og sumir á bólakafi svo sem
Emerson, en þaðan hafa allir
íbúnar, um ellefu hundruð að
tölu, verið fluttir í burtu, flest
allir til Winnipeg; úr útjaðra-
hverfunum við Winnipeg, svo
sem St. Vital, Fort Garry og
Kildonan, hafa um fimtán hundr
uð manns orðið að flýja heimili
sín, og í Winnipegborg sjálfri
aukast flóðin svo að segja á
hverri stundu, en að sama skapi
vex hættan; spjöll í borginni eru
þegar orðin geisimikil, vöru-
skemdir tilfinnanlegar og þús-
undir manna húsviltir; horfurn-
ar eru afar ískyggilegar, og þess
brýn þörf, að almenningur sýni
skapfestu og kjark, því hér er
hvorki um meira né minna en
ulþjóðarvanda að ræða.
Hjá smábænum St. Jean, er
liggur liðlega þrjátíu mílur suð-
ur af Winnipeg, er Rauðáin um
tuttugu mílur á breidd, en gizk-
uð er á, að um tvö hundruð þús-
uridir ekra af ræktuðu landi séu
í kafi af völdum áflæðisins; á
stöðum þessum hefir meginþorri
haenda orðið að hverfa frá óðul-
um; búpeningstjón er orðið all-
mikið, þó allar hugsanlegar ráð-
stafanir hafi verið til þess gerð-
ar, að bjarga skepnum frá
druknun eða hungurdauða.
Á laugardaginn sá fylkis-
stjórnin þann kost vænstan, að
fela yfirherstjóra Sléttufylkj-
anna, Brigadier Morton, alla
skipulagningu flóðvarna á hend-
ur, og hefir hann, ásamt fót-
gönguliði, lofther og flotaliði,
leyst af hendi hið umfangsmikla
og vandasama starf sitt með
þeim hætti, að aðdáun hefir hvar
vetna vakið; samvinna hans við
almenning hefir verið hin ákjós-
anlegasta, því auk hersins ræð-
ur hann yfir þúsundum sjálf-
boðaliða.
Forsætisráðherar Ontario,
Saskatchewan og British Colum-
bia, buðu Manitobastjórn jafn-
skjótt og flóðin ágerðust, alla þá
aðstoð, er frekast væri unt, og
var slíkt vitaskuld með þökkum
þegið.
Herlið frá Calgary og British
Columbia er nú komið til Win-
nipeg til aðstoðar við flóðvarn-
irnar, en af hálfu sambands-
stjórnar kom dómsmálaráðherr-
Hrikalegur eldsvoði
veldur ægilegu tjóni
Síðastliðið laugardagskvöld
kom upp eldur í bænum Rimou-
ski í Quebecfylkinu, sem sýndist
ætla að verða með öllu óviðráð-
anlegur og eigi tókst að slökkva
fyr en þriðjungur bæjarins, sem
taldi um 40 þúsundir íbúa, var
brunninn til ösku; þrjú hundruð
og tólf íbúðarhús brunu til
kaldra kola, auk skóla og verzl-
unarhúsa; herlið var kvatt á
vettvang til aðstoðar lögreglu og
slökkviliði; manntjón varð ekk-
ert svo vitað sé, en eignatjónið
er metið á tuttugu miljónir doll-
ara.
ann, Stuart S. Garson, fiugieiðisjVerkfolli lokið
vestur, til að kynnast með eigin '
augum ástandinu eins og því þá
væri háttað.
Allir sjúklingar hafa verið
fluttir burt úr St. Boniface
sjúkrahúsinu, og hliðstæðar ráð-
stafarir hafa verið teknar við
sum sjúkrahús í Winnipeg.
Verzlunarfyrirtæki, félags-
stofnanir og einstaklingar hér í
borginni, hafa lagst fagurlega á
eitt um líknarráðstafanir og
lagt fram feiknin öll af matvæl-
um og fatnaði, en heimilin hafa
opnað dyr sínar í þúsunda tali
fyrir þeim, sem ekki áttu skýli
yfir höfuðið.
Aðalforusta líknarráðstafana
er í höndum Rauða Krossins.
Nú hefir sambandsstjórn form
lega kunngert, að Manitobafylki
verði veitt fjárhagsleg aðstoð á
hliðstæðum grudvelli við þá að-
stoð, er British Columbia varð
aðnjótandi 1948 vegna áflæð-
anna, sem þar urðu af völdum
Fraserárinnar.
Hundrað daga verkfallinu í
Chrysler bifreiðaverksmiðjun-
um í Detroit, Mich., er nú lokið
á þann hátt, að verkamenn
fengu flestum kröfum sínum
framgengt; menn, sem verið
hafa þrjátíu ár í þjónustu verk-
smiðjanna og náð hafa 65 ára
aldri, fá hundrað dollara eftir-
laun á mánuði, auk þess sem
fyrirtækið rýmkar allmjög til
um sjúkratryggingar starfs-
manna sinna.
Launatap verkamanna meðan
á verkfallinu stóð, nemur til
jafnaðar þúsund dollurum á
mann.
Með þessu lýkur einnig Chrys-
ler verkfallinu í Windsor, Ont.
Upplausn með
lögum
Robert G. Menzies, forsætis-
ráðherra í Ástralíu, hefir borið
fram í þinginu frumvarp um
það, að leysa upp með lögum
kommúnistaflokkinn í lan(Jinu,
og útiloka með öllu samtök hans
hvar, sem þau kynni að skjóta
upp trjónu; þetta var eitt af
stefnuskrár atriðum Mr. Men-
ies í síðastu sambandskosning-
um; líklegt þykir að meiri hluti
verkamannaflokksins, sem nú
er í st j órnarandstöðu, muni
fylgja Mr. Menzies að málum.
Verður undir í
kosningum
Við nýafstaðnar bæjarstjórn-
arkosningar í Glasgow og Aber-
deen, fór verkamannaflokkurinn
brezki mjög halloka fyrir íhalds-
mönnum, er komust í meiri-
hluta í stjórnum beggja borg-
anna; síðan 1938; höfðu verka-
menn ráðið lofum og lögum í
Glasgow, en notið meirihluta
valds í Aberdeen síðastliðið kjör
tímabil; eru íhaldsmenn eins og
vænta mátti næsta kampagleiðir
yfir þessum síðustu sigurvinn-
ingum.
að málum sem óskeikulum post-
ula sannrar þjóðrækni. Utan-
ríkisráðherrann, Lester B. Pear-
son, sem eins og allir vita, er
síður en svo hlyntur kommún-
istum stóð á öndverðum meið
við Mr. Drew, og kvað uppá-
stungu hans auðveldlega geta
orðið tvíeggjað sverð; hins bæri
líka að gæta, að hegningarlög
þjóðarinnar hefðu slíkt þenslu-
míjgn, að þau næðu yfir hvers
konar landráðastarfsemi sem
væri, og að í slíkum tilfellum
yrði þeim vitaskuld að fullu
beitt hver, sem í hlut ætti og
undir hvaða nafni, sem hann
gengi; hann kvaðst ennfremur
sannfærður um það, að núver-
andi forsætisráðherra, Mrs. St.
Laurent, væri engu síður ljós sú
hætta, sem af kommúnismanum
stafaði, en Mr. Drew, þó hann
greindi á um þær varnarráð-
stafanir, sem beita skyldi.
Mr. Pearson lagði áherzlu á
það, að réttlætið yrði að ganga
fyrir öllu öðru, hvað sem tilfinn-
ingum liði.
Á leið í heimsókn til íslands
é laugardaginn kemur
Birgja sig upp
að vistum
•
Að því er fregnir frá London
herma, hefir svissneska stjórn-
in skorað á íbúa landsins að
birgja sig upp að öllum þeim
vistum, er þeir framast hafi ráð
á að kaupa; þetta sé óumflýjan-
legt vegna þeirrar óvissu, sem
hvarvetna ríki varðandi örygg-
ismál mannkynsins; telja ýms
brezk blöð þetta minni óbæri-
lega á ráðstafanir Svisslendinga
árið 1939.
Vill ólöghelga
kommúrcisfa
Leiðtogi íhaldsflokksins, Ge-
orge Drew, hefir mælt með því
í sambandsþinginu, að ólöghelga
kommúnista í þessu landi með
því að þeir séu manna skaðleg-
astir lýðræði og frjálsum stjórn-
arstofnunum; ýmsir aðrir íhalds-
þingmenn fylgdu foringja sínum
Tveir nýir senatorar
Forsætisráðherrann, Mr. St.
Laurent, kunngerði þann 3. þ.
m., að tveir nýir Senatorar hefði
verið skipaðir, báðir frá Nova
Scotia; hinn fyrnefndi er Gordon
Isnor, um langt skeið Liberal-
þingmaður fyrir Halifax, en
hinn síðarnefndi, Charles G.
Hawkins, formaður Liberalsam-
takanna í Nova Scotia; þðr eru
báðir dyggir flokksmenn og
hafa nú hlotið trúrra þjóna verð-
laun.
Kvikmyndahúsum lokað
Þær öryggisráðstafanir hafa
verið gerðar, að loka öllum kvik-
myndahúsum í Winnipeg unz
flóðhættan verður um garð geng
in, hvað svo sem þess verður
langt að bíða; margir barnaskól-
ar eru einig lokaðir af sömu
ástæðu.
Vill afnóm
söluskatts
Senator W. D. Euler krafðist
þess nýverið í efri málstofu hins
canadíska þjóðþings, að sölu-
skattur á smjörlíki yrði afnum-
inn hið bráðasta; hann lagði á-
herzlu á það, að eins og smjör-
verði nú væri háttað, ættu lág-
launastéttirnar í borgum og bæj
um ekki annars úrkosta en að
bjargast af við smjörlíki, sem í
rauninni væri ekkert neyðarúr-
ræði, en þeim ætti þá líka að
verða gert kleift að afla sér þess.
Eins og vitað er, var það lengi
vel óheimilt, að búa til eða selja
smjörlíki í þessu landi, en Sena-
tor Euler var um langt skeið í
fararbroddi þeirra þingmanna,
er létta vildu slíku banni af.
Hvernig uppástungu Senators
Eulers reiðir af í efri málstof-
unni, er eftir að vita, því löngum
hafa verið skiptar skoðanir um
þetta smjörlíkismál, þar sem
sérhagsmunastreita hefir verið
að verki.
Joseph B. Skaptason
14/11 1873 — 27/4 1950
Fornu kynnin þér ég þakka
þegar hér bjó íslenzkt fjör,
hægur, varfær varstu ætíð,
viti grunduð spurn og svör,
þéttur fyrir, þrótti gæddur
þeim, er stýrði í trygga vör
þótt á lífsæ brattar bárur
brytu á þínum mikla knör.
Þú varst grein af gildum stofni
glæsimanna í vorri þjóð,
og í kappleik allra landa
íslenzkt rann þér hetjublóð.
Frjáls og glaður gæfumaður
gekstu þína beinu slóð
bæði í kirkju- og konungs-málum. —
Konan þér til hægri stóð.
Hún var stoðin sterkiíst allra,
styrkur þinn um ævitíð:
vonar-, ástar-, verndar-engill,
viðkvæm, réttlát, ströng og blíð. —
Það er gæfa að geta saman
grætt upp sína æskuhlíð,
og við skilnað skoða 1 anda
skrúði þroskuð blómin fríð.
Vertu sæll við söknuð kvaddur,
sólskins minning fylgir þér.
Lifðu heill í þökkum þjóðar
þó að flestir gleymist hér. —
Þegar lengur glatt ei geta
gjafir lífs og máttur þver,
svefnsins mikla sæli friður,
sumargjöfin bezta er.
Árni G. Eggerlson, K. C.
Ungfrú Ólöf Eggerlson
Frú Maja Eggertson
Þ. Þ. Þ.
Á laugardaginn kemur leggja
af stað héðan úr borg áleiðis til
íslands, Árni G. Eggertson, K.C.,
frú Maja Eggertson, dóttir
þeirra Ólöf, og Halldór M. Swan
verksmiðjueigandi; þau Árni og
frú eru boðsgestir Eimskipafé-
lags íslands, og munu, auk heim-
sóknar sinnar til ættjarðarinnar,
ferðast nokkuð um meginland
Norðurálfunnar; frú Maja á eina
systur á íslandi.
•Halldór M. Swan er frá Bust-
arfelli í Vopnafirði og á tvo
bræður á lífi á Fróni.
Lögberg árnar farfuglum þess-
um þessum góðs brautargengis.
Telur aukaþing
óþarft
E. A. Hansford, foringi stjórn-
arandstöðunnar í fylkisþinginu í
Manitoba, hefir fjargviðrast all-
mjög yfir því síðustu daga hve
brýna nauðsyn bæri til að fylk-
isþing yrði þegar kvatt til funda
vegna þeirra dapurlegu atburða,
sem gerst hefðu innan vébanda
fylkisins af völdum vatnavaxt-
anna; nú hefir Campbell svarað
þessari kröfu á þann eina veg,
sem hægt var að svara henni;
hann telur aukaþing óþarft eins
og sakir standi, en hitt sé annað
mál hvort þingi verði stefnt
saman eftir að flóðunum linni,
og unt hafi verið að meta tjónið
til fullrar hlýtar; þá fyrst en
ekki fyr, sé unt að taka nauð-
synlegar ráðstafanir til viðreisn-
ar og úrbóta, þetta virðist svo
augljóst, að ágreiningi ætti
naumast að valda; það er síður
en svo að stjórnin hafi sofið á
verðinu því allir hennar sér-
fræðingar hafa unnið að bjarg-
arráðstöfunum nótt sem nýtan
dag.
Forsætisráðherrar Ontariofylk
is, Saskatchewan og British
Columbia, hafa boðið Manitoba
alla hugsanlega aðstoð til lausn-
ar þeim erfiðleikum, sem fylkið
á nú við að stríða.
Halldór M. Swan
Bann gegn
atómvopnum
Frá Geneva barst sú fregn
þann 3. þ. m., að sérstök nefnd
alþjóðarauðakross samtakanna,
hafi sent stjórnarvöldum allra
þjóða heims, áskorun þess efnis,
að beita sér fyrir um það, að
hrundið verði í framkvæmd al-
geru banni gegn notkun atóm-
vopna; formaður áminstfar
nefndar, Paul Rugger, lét þess
getið, að erindisbréf um þetta
efni hefði vierið sent hlutaðeig-
andi þann 20. apríl síðastlið-
inn, þó eigi væri frá þessu skýrt
fyr en nú.
Nýtt barna-
heimili.
Nýlega hefir borgarstjóri und-
irritað fyrir hönd bæjarstjórnar
samning við Barnasumardvala-
félagið Oddfellowa.
Aðalefni samnings þessa er
það, að bærinn fær leigulaust til
afnota um 15 ára skeið húseign
félagsins að Silungapolli, ásamt
innanstokksmunum í því skyni
að reka þar dvalarheimili árið
um kring fyrir 30 börn 3—7 ára
gömul, sem ráðstafa þarf af
hálfu hins opinbera.
Eins og áður segir er samning-
ur þessi gerður til 15 ára, en
hann framlengist sjálfkrafa um
5 ár í senn, ef honum verður
ekki sagt upp af hálfu samnings-
aðila með 6 mánaða fyrirvara.
VISIR, 3. apríl
SÁNING HAFIN
Á ýmsum stöðum í Alberta og
Saskatchewan er sáning hveitis
nýlega hafin, en í Manitoba, jafn
vel'utan flóðsvæðanna, er jarð-
vegur víðasthvar enn svo rakur,
að ekki hefir þótt kleift að byrja