Lögberg - 14.12.1950, Blaðsíða 2

10
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 14. DESEMBER, 1950
Sincere Greetings
for the
Festive Season!
MINE SUPPLY
POWER &
COMPANY LIMITED
Power Plant Apparatus — Light Plants, etc
Western Elevator & Motor
COMPANY LIMITED
Passenger and Freight Elevators
Motor Sales and Repairs
President
GRETTIR EGGERTSON
Vice-President
RAGNAR EGGERTSON
Phones 933 531-2-3
123 PRINCESS STREET
WINNIPEG
FINE FOODS
Bright, Clean Stores . . .
Pleasant, Friendly Service
^JCUJCL
FOOD STORCS
að vera einn þáttur í rannsókn-
um hinnar dönsku „sérfræðinga“
-nefndar! Og samt hafa þessir
dönsku komumenn af eðlilegum
ástæðum farið á mis við þá
reynslu, sem hefði snortið þá
enn dýpra en samtöl við fáeina
gestgjafa þeirra í Reykjavík.
Ef þeir hefðu haft tækifæri til
þess að kynnast fleira fólki og
víðar um land, mundu þeir hafa
gengið úr skugga um það, sem
þeir annars urðu einungis &ð
taka trúanlegt, að endurheimt
gamalla skinnbóka gæti í sann-
leika verið hjartansmál alþjóðar
á Islandi. Eg hef haft talsvert
tækifæri til að kynnast þessu,
meðal annars af fjölda bréfa frá
fólki, sem ég hafði aldrei heyrt
nefnt, og sannast að segja hefur
það að sumu leyti farið fram úr
því, sem ég hefði getað gert mér
í hugarlund.
III.
Við vitum með vissu, að sum
af helztu fornritunum hafa á
allra síðustu árum selzt á íslandi
í að minnsta kosti 18—20 þúsund
eintökum, þó að mikið af þeim
væri áður til í landinu. En er
þetta ekki ný bóla, sem getur
hjaðnað aftur, blásin upp af
áróðri og auglýsingum? Það er
erfitt að fá skýrslur um bóka-
kaup fyrr á tímum. En ég hef
hér fyrir framan mig eina, sem
ég aldrei renni augum yfir án
þess að komazt við af henni.
Árið 1825 hóf Hið konunglega
norrœna fornfrœðafélag í Kaup-
mannahöfn útgáfu mikils safns
af sögum Noregskonunga og
Dananefnt Fornmanna sögur. í
III. bindi þeirra (1827) er skrá
um alla áskrifendur. Þeir voru
þá (að meðtöldum bókasöfnum).
109 í Danmörku (ásamt Slésvík
og Holtsetalandi), meðal þeifra
reyndar fáeinir íslendingar, 95
í Noregi, 12 í Svíþjóð og um 800
á íslandi.
Við skulum hugsa ofur lítið
um, hvernig á stóð. Þetta var á
hinu rómantíska tímabili, þegar
norræn fornöld var í tízku; kon-
unglegt félag, sem sumir hefðar-
menn í Danmörku urðu að vera
í vegna stöðu sinnar; prófessor
Rafn, ritari félagsins, grjótpáll
til áróðrar og útbreiðslu; þarna
voru Norðmönnum boðnar sög-
urnar af fornkonungum sjálfra
þeirra o.s. frv. Samt höfðu Dan-
mörk og Noregur samanlagt ekki
nema rúman einn fjórða áskrif-
enda á móti íslandi, sem þá haf-
ði aðeins liðlega 50 þúsund íbúa.
Þetta voru þó ekki íslendinga
sögur, þær sögur, sem þjóðinni
stóðu næst, ekkert blað til í
landinu, engar auglýsingar, á-
skriftalistar aðeins sendir til
prestanna. Ef við lesum skrána,
tökum við eftir, að bændur eru
þar í miklum meiri hluta, en þar
er líka fjöldi af unglingum og
vinnumönnum, sem á þeim dög-
um voru litlu meira en mat-
vinnungar. Svo fúsir voru Is-
lendingar þá í fátækt sinni að
eignast einhver af fornritum sín-
um á prenti, undir eins og þess
var kostur. Þetta er aðeins eitt
dæmi, sem unnt er að festa
hendur á. En það ætti að vera
nægilegt til þess að sýna, að ást
og áhugi almennings á Islandi
á fornmenntunum er ekki neinn
góugróður, sem líklegur er til
þess að kulna út í fyrsta hreti.—
Hitt er alkunnugt, að þegar pró-
fessor Rafn var fallinn frá, lög-

Megi hátíð Ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greið og
góð viðskipti.
NORTH AMERICAN LUMBER
AND SUPPLY CO. LTD.
SELKIRK
MANITOBA
Is»tí>u»»i3»i»iat»i»isia9»i3is>iai»!3iat»ai>iai3(siais}»*isí8ia!asisjai2i3iaaa3isi>iai9i3i»»i»»t*
SIGURÐUR NORDAL DR.
Handritamálið og íslenska þjóðin
I.
AÐ KANN að virðast ótíma-
bært að rita nokkuð um
Jiandritamálið einmitt nú, þegar
senn er von á áliti hinnar „sér-
fróðu“ dönsku nefndar, sem sett
var til þess að athuga rökin með
því og móti, að handritunum
verði skilað. Það hefur líka ver-
ið þegjandi samkomulag meðal
Islendinga að láta vera sem
hljóðast um málið af sinni hálfu,
hafa biðlund með nefndinni og
lofa henni að starfa í friði. En
þegar tilmæli koma frá Dan-
mörku að fá umsögn íslendings
um viðhorf hans til málsins á
þessu stigi, er skylt að verða við
þeim. Ef satt skal segja, býst ég
Þessi grein birtist á dönsku
sem „kronik“ í „National-
tidende 5. okt. s.l. og er, eins
og hún ber með sér, skrif-
uð fyrir tilmœli frá ritstjóra
þess blaðs.
varla við, að nefndin uppgötvi
neinar staðreyndir eða röksemd-
ir, sem áður eru ókunnar. Ann-
ars bíður það síns tíma að ræða
álit hennar. Hér verður í, raun-
inni einungis drepið á þær hlið-
ar handritamálsins, sem nefndin
mun áreiðanlega ekki fjalla um
að neinu ráði. Þau atriði munu
ekki þykja nógu áþreifanleg til
rannsóknar — og samt eru þau
eigi að síður meginatriðin og
mergurinn málsins. —
II.
Dr. jur. Stephan Hurwitz- pró-
fessor í Kaupmannahöfn, hefur
nýlega látið í ljós skoðun sína
á þessu máli í ferðaminningum
frá íslandi („Politikens“ kromk,
28. júlí). Hann bendir að vísu á
ýmsar skynsamlegar og raun-
hæfar ástæður fyrir því, hand-
ritin eigi að vera þar niður kom-
in, sem þau verði að mestum og
beztum notum. En það, sem
framar öllu hefur skorið úr um
niðurstöðu hans, eru bein kynni
hans af Islendingum, hinni ein-
lægu og almennu ást þeirra á
bókmenntum sínum og hvers
virði þessi handrit eru þjóðinni.
Hann segir m.a.: „Hér er ekki
um lögfræðilegt úrlausnareíni
að ræða, heldur fyrst og fremst,
hvað sé sögulega réttlátt og eigi
sér styrkust rök í mannlegum
tilfinningum. Annars vegar er
áhugi örfárra danskra sérfræð-
inga að halda í handritin, hins
vegar almenn ósk íslenzku þjóð-
arinnar, að þessi dýrmæti fjár-
sjóður hennar verði fluttur aftur
til heimkynnis síns. Þannig er
málið í raun og veru vaxið, og
það ætti ekki að vera eins örðugt
fyrir Dani að skera úr því og
sýnzt getur í fljótu bragði. Allur
vandinn er sá að meta hið stór-
vægilega meira en hið smávægi-
lega“.
Danskur fræðimaður hefur
andmælt þessu og talið það lítt
sæmandi jafn frábærum lög-
fræðingi sem prófessor Hurvitz
að meta mannlegar tilfinningar
til röksemda í slíku máli.
En mér er nær að halda, að
flestum, ef ekki öllum Dönum,
sem hafa komið til Islands á
síðari árum, hafi farið líkt og
prófessor Hurvitz, hvernig sem
þeir hafa áður litið á handrita-
málið. I rauninni hefðu nokk-
urra vikna dvöl á íslandi þurft
@««<€<«i«<e!í:!«<««<«<€!e<«<s««!€!e<g<«!e!«i«!«<c!«!«!e<€<e<«i«!e<«!e!e««!«<«<«!«!«««!«<e<«i«<6!6<«!e®
I
I
1
»
i
Œt)e íFlarlfjorougf) ^otel
Hvort heldur um næturgistingu, máltíðir eða stór-
veizlur er að ræða, þá er það víst, að þér njótið
hvergi betri vistar, viðmóts né viðurgjörnings en á
línu vingjarnlega og veglega MARLBOROUGH
HOTEL á Smith Street við Portage Avenue.
N. ROTHSTEIN, ráSsmatSur
1
1
I
AaatatkStataiatatataiaiataiaiaiaiaiaiðiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiaiataiaiataiaiaiaia^
e**************************************************^
I
I
1
I
3
Megi jólin færa mönnum gleði
og góðvild, og órið komandi
farsæld og sannan frið.
JAMES RICHARDSON
I & SONS LIMITED
WIN NIPEG
á»aiaiaiaiatatatatsts»aiaiai»íaiaiaiataiaiai3iaiaiaiaiatataiaiai»iaiai»iaiataiaiaiaiaiaiaiaiataiatsiaii
--S*****************,e!e!eJ|
I
I
Megi hótíð Ijósanna vekja
hvarvetna frið og fögnuð!
Með þökk fyrir greið og
góð viðskipti.
GEO. D. SIMPSON
BOX COMPANY
Phone 54 339 '
MAIN and PARTRIDGE WEST KILDONAN |
1
»at»tat»i»iaiaiaiaiaiaiai»iai»iaiaiaiataiaiaiaiaía»aiai»iatatai>i8iat»iaiaiai»iaiai»iata»at»iataaM»