Lögberg - 01.03.1951, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. MARZ, 1951
Nákvæmt eftirrit af allri guðspjallabók Ólafs
Hjaltasonar fundið
Handril af þýðingu Jóns biskups Vídalíns af Nýja Testamentinu
komið í leilirnar. — Rætt við Mganús Má Lárusson prófessor.
Þótt íslenzku handritin séu geymd og grafin í Kaupmanna-
höfn og öðrum söfnum ýmissa borga í álfunni, eru hér
á landi nokkrir íslenzkir fræðimenn, sem vinna af kappi
að rannsókn íslenzkra handrita og njóta til þess lána á
handritum og Ijósmyndum af handritum úr erlendum
söfnum. Einn þeirra manna, er ötullega vinnur á þessum
vettvangi við hinar erfiðu aðstæður, er Magnús Már
Lárusson prófessor, og á hann þegar á margan hátt merki-
legum árangri að fagna.
Tíðindamaður Tímans hitti
Magnús að máli í gær og ræddi
lítið eitt við hann um þessar
rannsóknir" hans og fékk hjá
honum nokkrar upplýsingar um
árangur starfsins.
Yfirlitsrannsóknir um
biblíuþýðingar.
Völlur sá, sem Magnús hefir
haslað sér á þessum vettvangi
um sinn, er að gera allsherjar
yfirlit um biblíuþýðingar hér á
landi og samanburð á þeim. Hef-
ir það rannsóknarefni legið að
mestu í láginni síðan Hannes
Finnsson, biskup, safnaði orða-
mun þeirra og samdi um mikið
rit, sem geymt er í handriti.
Til rannsókna sinna hefir
Magnús fengið handrit og ljós-
myndir þeirra úr söfnum í
Kaupmannahöfn, Stokkhólmi,
Bretlandi og alla leið sunnan
frá Vín.
Guðspjallabók Ólafs
Hjaltasonar.
Meðal þeirra handrita, sem
Magnúsi hafa borizt í hendur,
er kálfsskinnshandrit, er geym-
ir nákvæmt og mjög vel gert
eftirrit af Guðspjallabók Ólafs
Hjaltasonar, fyrsta lúterska
biskupsins á Hólum. Guðspjalla
bók Ólafs var gefin út á Hólum
1562, að því er margir telja, en
getur þó hafa verið litlu síðar.
Öll eintök þessarar útgáfu voru
glötuð nema eitt, sem var í eigu
PUBLIC NOTICE
AUCTION SALES
of SCHOOL LANDS
PUBLIC NOTICE is hereby
given that certain School Lands
in the Province of Manitoba
will be offered for sale by
PUBLIC AUCTION at the
places and on the dates here-
after mentioned:
TEULON—March 20, 1951
76 parcels.
VITA—March 29, 1951—
90 parcels.
STEINBACH — March 31,
1951—66 parcels.
MANITOU—April 4, 1951
—55 parcels.
BOISSEVAIN — April 6,
1951—67 parcels.
VIRDEN—April 9, 1951—
89 parcels.
SHOAL LAKE—April 11,
1951—100 parcels.
GLADSTONE — April 13,
1951—112 parcels. *
Lists of Lands, reserve price,
terms and conditions of sale
may be secured on application
to the Lands Branch, Depart-
ment of Mines and Natural
Resources, Room 18, 469 Broad-
way Ave., Winnipeg.
Dated at Winnipeg, in Mani-
toba, this 12th day of February,
A.D. 1951.
R. W. GYLES,
Director of Lands.
Harboes og komst þaðan í kon-
unglegu bókhlöðuna í Höfn. 1
það eintak vantaði þó átta blöð
í miðja bókina og niðurlag
hennar.
Eftir þessu eintaki, er var tal-
ið það eina, sem til værij var
gefin út ljósprentuð útgáfa 1933.
Kálfskinnshandril í
Sfokkhólmi.
Kálfsskinnshandrit það, sem
Magnúsi barst í hendur, var í
safni í Stokkhólmi og hefir ver-
ið komið þangað 1693. Þessi
kálfsskinnsbók hefir upphaflega
verið kaþólsk guðsorðabók,
skreytt upphafsstöfum af mik-
illi list. Síðan hefir meginmálið
verið skafið af blaðsíðunum og
eftirrit guðspjallabókarinnar
verið skráð í staðinn. Skraut-
stafirnir á spássíunum standa þó
enn. Bókin er því „uppskafning-
ur“ eins og menn kalla slík
handrit.
Þarna er að finna Guðspjalla-
bókina í heilu lagi og kemur í
ljós, að niðurlag það, sem vant-
aði, er tvö blöð. Höfum . við
þannig fengið í heilu lagi þetta
merka rit.
Biblíuþýðing Jóns Vídalíns.
Það hefir verið vitað eftir
ýmsum heimildum, að Jón bisk-
up Vídalín þýddi Nýja Testa-
mentið á íslenzku, en sú þýðing
virtist alveg glötuð nema Páls-
bréfin. Handritið hafði verið í
eigu Árna Magnússonar en talið
að það hefði brunnið ásamt öðr-
um handritum 1728. Nú hefir
Magnús fengið í hendur handrit
að Nýja Testamentinu úr Kon
ungsbókhlöðu í Kaupmanna
höfn, og við rithandar- og papp-
írssamanburð við handrit Páls-
bréfanna hér heima, kemur í
ljós, að hér er um að ræða hrein-
skrift af Nýja Testamentisþýð-
ingu Jóns Vídalíns.
í þýðingu sinni hefir Jón
stuðzt við þýðingu Páls frænda
síns Bjarnasonar í Selárdal.
Nýja Testamentisþýðing Jóns
Vídalíns, sem talin var glötuð
INFLÚENSAN KOMIN TIL LANDSINS:
Helmingur Norðfjarðarbúa sjúkur
Tíu sjúkir á Keflavíkurflugvelli, þar sem veikinnar varð fyrst
vart á fimmtudaginn.
Inflúensan, sem geisað hefir í nágrannalöndunum, er
komin til Neskaupstaðar, og hafa á annað hundrað inflú-
ensusjúklingar verið skráðir, en læknirinn þar telur, að
meira en helmingur bæjarbúa sé þegar búinn að fá veik-
ina eða snert af henni, þótt læknis hafi ekki verið vitjað.
1 fyrradag kom veikin upp á Keflavíkurflugvelli, og
voru tíu orðnir veikir í gærkvöldi.
Fyrst vart fyrir jól.
Tíðindamaður frá Tímanum
átti í gær tal við Pál Gíslason
lækni í Neskaupstað. — Fórust
lækninum orð á þessa leið:
— Fyrsta inflúensutilfellið
kom hér rétt fyrir jólin, og álít
ég að veikin hafi borizt hingað
frá Færeyjum með bátum, sem
höfðu þar viðkomu. Fyrst fór
veikin hægt yfir, og enn hefir
hún ekki borizt hér út í sveit-
inni eða yfirleitt út fyrir kaup-
staðinn. En nú er ég búinn að
skrá talsvert á annað hundrað
sjúklinga hér í bænum, og svo
margir munu ekki hafa vitjað
mín af þeim, sem veikzt hafa,
að mér þykir sennilegt, að meira
en helmingur bæjarbúa sé bú-
inn að fá veikina. Þó verður enn
ekki séð, að hún sé í rénun, og
bætast stundum við tuttugu nýir
sjúklingar á dag, þótt auðvitað
sé mikill dagamunur á því, hve
margar kvaðningar ég fæ.
Töluverf af erfiðum
lilfellum.
Yfirleitt er inflúensan væg,
þótt margir fái mikinn hita, og
unga fólkið hristir hana af sér
fljótlega, en á aldrað fólk leggst
hún mun þyngra. Er töluvert af
erfiðari tilfellum, og nokkuð um
fylgikvilla, einkum lungna-
bólgu. En enginn hefir látizt af
Business College Education
In these modern times Business College
Education is not only desirable but almost
imperative.
The demand for Business College Educa-
tion in industry and commerce is steadily
increasing from year to year.
Commence Your Business TraimngImmediately!
For Scholarships Consult
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
PHONE 21804
695 SARGENT AV *. WINNIPEG
völdum inflúensunnar eða fylgi-
kvilla hennar. —
Kom upp á Keflavíkur-
flugvelli í fyrradag.
Talið er, að inflúensan hafi
borizt á Keflavíkurflugvöll með
farþega einum á millilandaflug-
vél, sem hafði viðkomu á vell-
inum á miðvikudagskvöldv Var
einn maður í vélinni veikur af
eftirstöðvum inflúensunnar, sem
hann hafði legið í heima í Bret-
landi, en var samt ekki veikari
en það, að hann hélt ferð sinni
áfram til Bandaríkjanna á mið-
vikudagskvöldið. Daginn eftir
eða í fyrradag, varð ljóst, að
starfsmenn vallarins voru farnir
að taka inflúensuna, og þann
dag og í gær fengu 10 manns
veikina.
Yfirleili heldur væg.
Inflúensutilfellin, sem enn
hefir orðið vart á Keflavíkur-
flugvelli, eru yfirleitt heldur
væg. Fólk fær þó háan hita, og
búast má við, að flestir verði að
liggja rúmfastir eða vera við
rúmið í nokkra daga.
Af þeim 10, sem tekið höfðu
veikina á vellinum síðdegis í
gær voru þrír komnir í sjúkra-
hús. —
Ekki enn orðið vari
í Reykjavík.
í Reykjavík hefir veikinnar
ekki orðið vart, svo að skrif-
stofu borgarlæknis sé kunnugt
um. En vitaskuld er mjög hætt
við því, að hún berist og til fleiri
staða á landinu, áður en langt
um Kður.
TÍMINN, 13. jan.
að öðru en Pálsbréfunum, er því
komin í leitirnar heil á húfi, og
er það hinn mesti fengur: Kem-
ur þá einnig í ljós, að Jón hefir
notað orðalag þýðingar sinnar í
Vídalínspostillu á tilvitnunum.
Má því segja, að örlög þessa
þýðingarhandrits séu allkynleg.
Það týnist sjálft, en mælskuorð
Jóns Vídalíns lifði um aldir og
flutti hinar gleymdu þýðingar í
eyra og hjarta þjóðarinnar, þar
sem þær mótuðu guðsorðamál
seinni tíma.
Gamalt handrit að
Davíðssálmum.
Meðal þeirra gripa, sem Magn
ús Lárusson hefir fengið undir
hendur í handritaleit sinni, er
ljósmyndaeintak af ágætu hand-
riti af Davíðssálmum, sem
geymt er í safni í Vín. Þar ,er
það komið 1746 — keypt frá
Kaupmannahöfn. Handrit þetta
er fagurlega ritað á latínu um
1400. Á 16. öld hefir einhver
tekið sér fyrir hendur að rita
íslenzka þýðingu inn í handrit-
ið, og er hún skrifuð smærri
skrift milli línanna. Var þetta
altítt í Bretlandi á miðöldum, en
fátítt hér, og er þetta eina ís-
lenzka handritið, sem fundizt
hefir af þeirri gerð. Handritið
er ekki heilt, fallið bæði aftan
og framan af því. Það, sem til
er, hefst á 16. Davíðssálmi, 8.
versi, og endar á 103. sálmi, 6.
versi, eða um tveir þriðju hlutar
sálmanna.
Magnús Már Lárusson hefir
gert nána grein fvrir þýðingu
Jóns Vídalíns í grein, sem birt-
ist í næsta Skírni, og um hand-
ritið að Guðspjallabók Ólafs
biskups mun hann rita ýtarlega
grein er birtist innan tíðar. Geta
þá þeir, sem hug hafa á, kynnt
sér þessi mál nánar.
Þau litlu dæmi, sem hér hafa
verið nefnd um árangur hand-
ritarannsókna, sýna, að þar er
nó/g óunnið, og íslenzku handrit-
in frá öllum öldum verða ekki
rannsökuð til neinnar hlítar af
öðrum en íslenzkum fræðimönn-
um. En meðan þau eru dreifð
um mörg lönd, hljóta rannsókn-
ir þeirra að verða harla tor-
veldt og meira eða minna sund-
urlaust brotastarf. Heimkoma
íslenzkra handrita er því frum-
skilyrði þess að þau verði rann-
sökuð svo sem menningarleg
skylda býður.
—TÍMINN, 18. janúar
Fundur áhugamanna um
öryggi og landvarnir
Áskorun lil ríkissljórnarinnar
og fundarsamþykkt um málin.
Auðkýfingur nokkur styrkti
söfnuð með fjárlögum. Einu
sinni sagði hann við prestinn:
— Ég kem aldrei í kirkju.
Hafið þér tekið eftir því?
— Já, ég hefi tekið eftir því,
sagði prestur alvarlega.
— Ástæðan til þess að ég fer
ekki í kirkju er sú, að þar eru
svo margir hræsnarar.
— Ekki skuluð þér setja það
fyrir yður, sagði prestur og
brosti nú. Það er alltaf hægt að
bæta einum við.
Síðastliðinn föstudag var
haldinn fundur í Breiðfirð-
ingabúð um öryggismál Is-
lands. Á fundinum mættu 37
manns, aðllega flugmenn og
áhugamenn um flug. Á
fundinum var samþykkt og
undirrituð áskorun til ríkis-
stjórnarinnar þess efnis, að
hefja nú þegar aðgerðir í
öryggismálunum og fundar-
samþykkt gerð í málinu.
Áskorunin var á þessa leið.:
Vegna hins ískyggilega á-
stands, sem ríkir í heiminum,
álítum við undirritaðir það ó-
eðlilegt, að ísland liggi opið og
varnarlaust fyrir ofbeldi og yfir
gangi erlendis frá.
Við viljum því eindregið bjóða
fram þjónustu okkar til varnar
landinu, til dæmis með því að
mynda flugsveit, er starfaði við
hlið þess erlenda hers, er hing-
að kann að verða fenginn til
varnar landinu frá bandalags-
þjóðum okkar 1 Atlantshafs-
bandalaginu og erum reiðubún-
ir að leggja á okkur þá þjálfun,
þær skyldur og þær skuld-
bindingar, er af okkur yrði kraf-
ist.
Virðingarfyllst.
Eftirfarandi ályktun var sam-
þykkt á fundinum:
Eins og kunnugt er hafa Rúss-
ar um ára skeið unnið mark-
visst að því að koma í veg fyrir
að óskir mannkynsins um frið
geti ræzt. Hafa þeir lagt undir
sig hvert landið á fætur öðru,
komið af stað óeirðum og innan-
landsstyrjöldum og látið lepp-
ríki sín ráðast á friðsamar þjóð-
ir, og er árásin á Kóreu síðasta
og hryllilegasta dæmið um
þessa stefnu. Augljóst er, að með
þessari stefnu hyggjast þeir ná
heimsyfirráðum. Hafa þeir og
notað óspart 5. herdeild sína,
kommúnistaflokka hinna ýmsu
landa, til þess að hrinda þessu
í framkvæmd.
Til þess að sporna við þessari
þróun hafa lýðræðisþjóðir Vest-
ur-Evrópu og Norður-Ameríku
stofnað með sér öflugt varnar-
bandalag, Atlantshafsbandalag-
ið.
FESTIVAL OF BRITAIN 1951
This map shows the official Festival centres in
England, Scotland and Wales and Northern Ireland.
Marking the centenary of the historic Crystal
Palace Exhibition of 1851, the Festival will put the
whole of the British Isles on show to its own people
and to the world, and will be the greatest national event
ever conceived. It will mirror the vitality of Great
Britain in the fields of Discovery, Exploration, Industry,
Transport, Farming, the Home and Sea, Sport, Music
and the Arts. Although London will be the focal point,
hundreds of towns and villages throughout the land
will celebrate in their own traditional way for the five
Festival months, May to September 1951, Britain will
be at home to the world.
Vegna heimsyfirráðastefnu
Rússa má búast við að til frið-
slita komi og mun ekkert land
komast hjá þeim átökum.
Vegna legu sinnar er ísland
eitt af lang þýðingarmestu lönd-
um Atlantshafsbandalagsins, í
átökunum milli Austurs og
Vesturs, og Rússum brýn nauð-
syn að hernema landið.
ísland er varnarlaust land og
opið fyrir árásum landræningja.
Því vill fundur áhugamanna um
öryggismál íslands, sem haldinn
var þann 12. jan. 1951 í Breið-
firðingabúð, eindregið skora á
alla sanna Islendinga að hefja
nú þegar ötula baráttu fyrir því,
að hingað verði fenginn svo öfl-
ugur her frá bandalagsþjóðum
okkar í Atlantshafsbandalag-
inu, að öryggi landsins verði
tryggt og að stofnað verði öfl-
ugt heimavarnarlið, er starfi við
hlið hins erlenda hers til varnar
landinu. Fundurinn telur, að
beztum árangri verði náð með
fundasamþykktum, undirskrifta
söfnunum og áskorunum á Al-
þingi og ríkisstjórn þess efnis,
að hefjast nú þegar handa um
framkvæmdir í þessum málum.
The Viking Club
New Executive
At the first meeting of the
newly elected executive of The
Viking Club, held Thursday
night, Mrs. Martha Norlen was
elected president for 1951, and
S. R. Rodvik vice-president. H.
A. Brodahl was re-elected secre-
tary for the ninth year, and
Mrs. E. J. Hallonquist treasurer
for the third term. H. Jacob
Hansen becomes immediate past
president.
Honorary members are: Dr.
Richard Beck, professor of
Scand. languages and literature,
Grand Forks, N.D., Dr. Watson
Kirkconnell, president, Acadia
University, N.S., Dr. Alfred
Klieforth, American consul
general, Vancouver, B.C. and
Dr. Henry Goddard Leach,
president emeritus, American
Scand. Foundation, N.Y.
At the annual meeting, held
last week, at the Empire Hotel,
in addition the following were
elected to the executive: Arthur
A. Anderson, Asgeir Asgeirsson,
A. J. Bjornson, Mrs. E. Erick-
son, Mrs. A. Gretsinger, W.
Jacobsen, Miss A. Klinkenberg,
Gudman Levy, Sverre Roed, and
Mrs. I. Silvenius.
Members of the executive ex-
officio are: H. P. A. Herman-
son, consul for Sweden, G. L.
Johannson, concul for Denmark
and Iceland, Carl T. Kummen,
consul for Norway, and Dr. C.
C. S. Fremming.
Elected to the programme
committee were: Mrs, E. J.
Hallonquist, Gudman Levy,
chairman, S. R. Rodvik, Mrs. I.
Silvenius, and H. A. Brodahl.
The Ninth Annual Viking Ban-
quet and Ball has been set for
Thursday, March 15th, at 6.30
p.m. in the Marlborough Hotel.
Tickets are: $2,10 for dinner and
dance, and 75 cents for dance
only. They should be reserved
early, and may be had from the
members of the executive.
Greetings an best ’wishes for
early recovery, together with
flowers, were sent to Ald. E. E.
Hallonquist, a former member
of the executive, who is still
confined to his home.'
Rev. V. J. Eylands, minister
of The First Lutheran Church,
has been secured ast the guest
speaker at the banquet.