Lögberg - 01.03.1951, Síða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 1. MARZ, 1951
NÓTT
OG
MORGUN
Eftir LYTTON LÁVARÐ
J. J. BtLDFELL, þýddi
Morguninn eftir var ákveðið að hefjast
handa, og þegar morguninn kom færði póst-
urinn hr. Morton eftirfylgjandi bréf:
„Herra: — Ég hefi sökum veikinda ekki get-
að skrifað þér fyrr. Ég get nú naumast valdið
pennanum, en undir eins og að ég er orðinn
ferðafær þá ætla ég að heimsækja þig í N
Móðir drengsins, sem hjá þér er, Sidney Mor-
tons, fól mér hann á dánarbeð sínum til eftir-
lits og umsjónar. Ég tel mér því skylt, að láta
mig varða framtíð hans, og kem því til að
taka hann í mína umsjá. En eldri drengurinn —
þessi vesalings Philip, sem ómaklega hefir orð-
ið að þola svo mikið óréttlæti. — Ég hefi látið
lögmann okkar skrifa hr. Plaskwith og hefi
heyrt alla söguna — hvað er orðið um hann?
Allar okkar tilraunir til að finna hann hafa
verið árangurslausar. Ég var of veikur til að
hefja leit sjálfur þegar í byrjun. Máske að hann
hafi leitað hælis hjá þér — móðurbróðir sín-
um; ef að hann hefir gjört það, þá segðu hon-
um, að hann sé ekki í neinni hættu frá hendi
laganna, — að sakleysi hans hafi verið fylli-
lega viðurkennt; og að faðir minn og ég biðj-
um hann að þiggja umönnun okkar. Ég get
ekki skrifað meira núna, en ég vonast eftir að
sjá þig innan fárra daga.
Ég er herra, o. s. frv.
Arlhur Beauforl, Berkley Square“.
Hitt bréfið var frá hr. Plaskwith, og hljóð-
aði þannig:
„Kæri Morton: — Það hefir nokkuð sérlega
óþægilegt komið fyrir. — Það er ekki mér að
kenna, þó að það sé allt annað en skemmtilegt
fyrir mig. Frændi þinn, Philip, eins og ég gat
um í bréfi til þín áður, var iðinn og vinnugef-
inn drengur, þó að hann væri einkennilegur og
illa siðaður — ef tii vill sökum skorts á upp-
eldisaga, og frú P. er, eins og þú veist, mjög
siðfáguð og menntuð kona. — Konur leggja
mikla áherzlu á siðfágun — svo að hún gat al-
drei þýðst hann. Nú kem ég að efninu, eins og
keisarinn franski var vanur að segja: Kveld
eitt bað hann mig um peninga handa móður
sinni, sem að hann sagði að væri veik, á mj‘g
gikkslegan hátt — ég má segja, með hótunum.
Það var í minni eigin búð og í viðurvist Plim-
mins og frú P.; ég var neyddur til að svara
honum með ávítunum og fór út úr búðinni.
Þegar að ég kom til baka, þá var hann farinn,
og nokkrir shillings, fjórtán held ég og þremur
pundum, auðsjáanlega úr peningaskúffunni var
dreift um gólfið. Frú P. og hr. Plimmins voru
dauðhrædd, töldu sjálfsagt, að stolið hefði ver-
ið frá mér og að það ætti að drepa okkur. —
Plimmins svaf niðri um nóttina og við feng-
um að láni hundinn hans Johnsons. Það kom
ekkert fyrir. Ég hélt ekki, að neinu hefði verið
stolið frá mér, því að þegar við fórum að telja
saman peningana, þá var þeim í engu áfátt.
Ég þekki mannlegt eðli: Hann hafði hugsað sér
að taka þá, en sá sig um hönd — það er ljóst.
Ég var eðlilega mjög reiður og hélt að hann
mundi koma aítur — og ásetti mér að gefa
honum ærlega ráðningu — beið í nokkra daga,
frétti ekkert af honum; vildi ekki hlusta leng-
ur á frú P., því að eins og Napoelon Bónaparte
tók fram. „Konur eru góðar á þeirra eigin vísu,
en ekki á okkar“. Ég fékk Plimmins til að fara
með mér inn í bæ. Réði Bowstreet-hlaupara til
að finna Philip — kostaði mig 1£ og lshilling og
tvö glös af brennivínsblöndu. Það er rétt ný-
búið að jarða vesalings frú Morton — það var
næsta tilfinnanlegt! — Sáum drenginn allt í
einu á götunni. Plimmins hljóp í beztu mein-
ingu á eftir honum — var rutt um koll og hann
meiddist á handleggnum — kostaði mig 2£.6s.
fyrir áburð. Philip hljóp í burtu, við hlupum á
eftir honum — gátum ekki fundið hann. Neydd-
umst til þess að fara heim aftur. Daginn eftir
kom lögmaður frá hr. Beaufort, George Black-
well hét hann, sæmdar maður og sagði hann
að Beaufort vildi gjöra allt sem sanngjarnt
væri. Get ég gjört nokkuð meira? Ég er í sann-
leika sagt mjög órólegur út af drengnum, og
frú P. og ég höfum smá hnippingar út af hon-
um, en það gjörir ekkert til. Mér fannst réttast,
að skrifa þér um hvað gjöra skyldi.
Vinsamlegast,
C. Plaskwilh"
P.S. „Ég opna bréfið aftur til að bæta við.
Lögregluþjónn frá Bowstreet kom rétt áðan
og sagði, að drengurinn hefði sézt í félagi með
grunsömum mönnum. Þeir halda að hann sé
farinn burt frá Lundúnum. Bow-street-menn
vilja fara á eftir honum — mjög kostnaðar-
samt: Svo þú skait ráða fram úr þessu“.
Herra Spencer hlustaði varla á bréfið frá
hr. Plaskwith, en út af bréfi Arthurs lá við
að hann yrði afbrýðissamur. Hann vildi feginn
fá að annast börn Katrínar einn, en hann var
allra manna óíærastur til að hefja leit að þeim,
sem nú reið svo mikið á að gjöra með þrótt
og forsjá.
Tilfinninganæmur, hugsanasljór maður, á-
kveðinn iðjuleysingi — dagdraumamaður, sem
hafði eytt lífi sínu við að fúska og hanga yfir
auðvirðilegum skáldskap og andvarpa yfir lífs-
aðstöðu sinni; — ekkert barn var eins gjörsam-
lega hjálparlaust eins og hr. Spencer var.
Það varð því að lenda á hr. Morton að hefj-
ast handa að því er leitina snerti, og hann
gjörði það líka hreint sagt skipulega og djarf-
lega. Hann lét prenta lýsingu á drengjunum á
sérstök blöð og sendi hana út víðs vegar. Lög-
reglumenn voru fengnir til að aðstoða, og lög-
fræðingur var fenginn til að fara með hr.
Spencer og leita í iðnaðarparti bæjarins, þangað
sem að drengirnir höfðu stefnt þegar þeir sáust
síðast.
7. Kapíluli
í millitíðinni voru bræðurnir komnir langt
í burtu frá bænum N . . . Og hann sem fæðir
hrafnana ungu, greiddi götu þeirra. Philip
hafði sagt Sidney fréttirnar um lát móður
þeirra, og Sidney hafði grátið sárt. En hvað
geta börnin vitað um dauðann? Saknaðartár
þeirra þorna og hverfa eins og dögg fyrir sólu.
Það er raunalegt að bera saman, djúp staðfestu
og hinn framsýna kærleiksmátt elskuríkra for-
eldra við hvikula, veika og reikandi ástúð
barnsins, sem litskrúð fiðrildanna vekur aðdáun
hjá. — Það var fyrstu flótta-nóttina undir ber-
um himni, sem Philip, er hélt hendinni um
herðar bróður síns, sagði honum frá að móðir
þeirra væri dáin. Veðrið var aðdáanlegt, loftið
glitraði í ágúst-tunglskininu, kornakrarnir
breiddu sig út frá þeim í allar áttir og það
blakti ekki lauf á hnotutrénu, sem þeir sátu
undir. Það virtist eins.og að náttúran sjálf
brosti meðaumkunaraugum við þessum sorg-
bitnu munaðarleysingjum og segði við þá: —
„Syrgið ekki þá dauðu. Ég sem er ódauðlegur,
skal ganga ykkur í móðurstað!
Þegar á leið kveldið sáu þeir bólstra af ný-
hyrtu heyi og þeir grófu sig ofan í ylmríkt
heyið. Morguninn eftir vöknuðu þeir við klið
fuglanna, og til þess að ganga úr skugga um,
að þeir væru enn frjálsir og fríir, eins og loftið
sem um þá lék. Hver er sá æskumaður sem
ekki hefir notið gleði frelsisins og ævintýr-
anna? Að hafa heilan heim af skógum og græn-
um grundum allt í kringum sig — að finna til
síns eigin afls í fyrsta sinni — að fagna í hinni
viltu en þó unaðslegu sjálfstæðiskend — að
leika Crusoe — og ímynda sér Friday í hverju
spori — og sína eigin eyju í hverjum akri?
Já, þrátt fyrir einstæðingsskap, móðurmissir-
inn og andstæða framtíð, þá voru þessir mun-
aðarleysingjar hamingjusamir — hamingju-
samir í æsku sinni — frelsi sínu — kærleika
sínum — ferðalagi sínu í hinu dásamlega lofti,
hins dýrðlega ágúst-mánaðar.
Það bar við, að þeir komu þar, sem fólk
var að vinna við hey eða áökrum, sat í skógar-
rjóðrum við máltíðir, að drengirnir, sem voru
farnir að venjast því að mæta fólki á ferð sinni
og vaxið hafði hugrekki, komu til þess og
neyttu matar með því af hinum einföldu mál-
tíðum þess, með list sem þreyttum unglingum
er eiginleg. Stundum á kveldin sáu þeir eld-
bjarma fram undan sér við skógarbeltin
ljós Gypsi-flokka sem komnir voru í náttstað,
en hjá þeim sneiddu þeir með mestu varúð
þeir minntust þjóðsagnanna um álfa og for-
ynjur, sem þeir höfðu heyrt á barnsárum sín-
um, og sneiddu hjá þeim með leyndardómsfull-
um ótta. — Loftið var svo dásamlega fagurt,
þegar húmið breiddi sig smátt og smátt yfir
glóandi kveldroðann, og tunglið kom hægt og
sígandi fram — dýrð náttúrunnar, sem sérstak-
lega einkennir þetta undursamlega tímabil!
Akurlendið er þá grænna heldur en í hitunum
í júní og júlí, — þeir hafa þá tekið á sig skraut
vorsins í annað sinn. Meðfram veginum, sem
drengirnir fóru eftir, mátti enn sjá blóm-
knappa á limgjörðum trjánna, bláklukkur glitra
í stargrasinu og harðgerð heiðarblóm á há-
lendinu.
„Kveld eftir kveld fóru þeir fram hjá einum
akrinum eftir annan á ferð sinni, sem-minntu
þá á munnmælasögur, er þeir höfðu heyrt í
æsku og voru svo minnisstæðar og oft sagðar
einmitt í þeim mánuði — ágústmánuði — um
álfa — hringina sem þeir, vesalings drengirnir
héldu hálft um hálft að væru þeim vernd eins
og fyrrum, að þeir hefðu verið þeim, sem ein-
mana voru og enga áttu að.
Þeir forðuðust almanna vegi og alla bæi
með óttakendri varúð. En stundum stönsuðu
þeir á gistihúsum, sem voru út frá almanna-
leið. Mötuðust þar og hvíldu sig, þó að það
væri oftar, sem þeir keyptu sér matarbita í
sölubúðum og fóru svo með hann út úr bæjun-
um og neyttu hans úti í skógi undir limskrúði
trjánna, eða á árbökkum, þar sem þeir gátu
horft á lygnt vatnið líða fram hjá og silunga
vagga og velta sér. Þeir kusu sér oft heldur
náttstað í eyðikofum eða í heybólstrum, sem á
vegi þeirra voru, en á gistihúsum, sem nokkurt
viðlit var fyrir þá að gista í, og þegar að þeir
gerðu það, þá var það alltaf eftir nákvæma
athugun á svip og atburðum gistihúseigend-
anna. Philip hafði aðeins farið inn í einn bæ,
það var á öðrum degi þessa ferðalags þeirra,
til þess að kapa óvandaðri föt, heldur en að þeir
bræður voru í og nokkur áhöld, sem þeim
voru nauðsynleg á ferðalagi þeirra, var það
hyggilega gjört, því í hinum nýja búningi sín-
um vöktu þeir enga forvitni eða sérstaka eftir-
tekt.
Þeir voru nú búnir að vera á ferðinni í
nokkra daga; og þar sem að þeir tóku stefnu í
byrjun, í öfuga átt við iðnaðarpart bæjarins,
sem þeir fóru frá og leitinni að þeim var beint
til, voru þeir nú komnir langt í burtu frá þeim
stöðvum — inn í miðja aðra sveit, í námunda
við einn af stærri bæjum á Englandi; og Philip
var farinn að hugsa um að þeir ættu að fara
að binda enda á ferðalag sitt og ráða við sig
hvað gjöra skyldi. Hann hafði trúlega varð-
veitt og farið mjög gætilega með peningana,
sem að móðir hans lét eftir sig. Hann leit svo
á, að þeir peningar hefðu verið sér afhentir
til að varðveita þá handa Sidney, en ekki til
að eyða þeim, heldur auka þá svo þeir gætu
verið stofn til framtíðarhagsmuna.
Skapgerð Philips hafði þroskast mikið síð-
ustu vikurnar, ekki sízt að því er hugsanaafl
hans snerti. Hann var ekki lengur unglingur,
heldur maður, og bar ekki aðeins ábyrgð á
sinni eigin framtíð, heldur líka á lífi og fram-
tíð annars manns. Hann réði því við sig, að fara
inn í bæinn, sem þeir voru nærri komnir til,
og leita fyrir sér með atvinnu til framfærslu
þeim báðum. Sidney var mjög tregur til að
hætta við hið skemtilega ævintýralíf þeirra; en
hann félst á að blíðviðrið gæti ekki haldist út í
það óendanlega og þegar að veturinn kæmi að
þá mundi ekki verða eins mikið gaman að
vera úti á skýlislausum sléttunum, svo að hann
lét að umtölum Philips.
Þeir komu inn í bæinn dag einn um nónbil,
og eftir að að vera sér úti um ódýran gististað,
skildi Philip Sidney eftir þar sem hann var
orðinn lúinn af ganginum, og fór út í bæinn
einn.
Philip, eftir allt ferðalagið, þótti mikið til
þess koma sem bar fyrir augu hans í bænum:
hinar breiðu götur og umferðarinnar um þær,
búðanna, sem honum fundust sérstaklega
skrautlegar og annað sem honum fannst bera
vott um verzlunarfjör og vellíðan. Honum
fannst það undarlegt, ef að hann gæti ekki
fengið hér eitthvað að gjöra, þar sem svona
mikið væri um að vera. Hann hélt áfram að
ganga í hægðum sínum um göturnar unz að
hann kom auga á litla búð á götuhorni og í
glugganum á henni stóð stárt pappaspjald, sem
á var letrað:
Ráðningarskrifslofa — Gagnkvæmur hagnaður.
Skrifstofa hr. John Clumps, opin á hverjum
degi frá kl. tíu til fjögur. Skrifstofuþjónar,
vinnukonur, algengir verkamenn o. s. frv.
ráðnir í arðvænlega vinnu. Sanngjarnt gjald.
N.B. Elzta vinnuráðningarskrifstofan í bænum.
Vantar nú góðan matreiðslumann, og undir-
garðmann.
Það sem Philip var að leita eftir var þá
þarna. Hann fór inn og sá stuttan feitan mann
með gleraugu sitja þar við skrifborð og vera
að blaða í bók, sem virtist vera nærri útskrifuð.
„Herra“, sagði Philip. „Ég er að líta mér
eftir vinnu. Mér er sama hvaða vinna það er“.
„Það kostar hálfa ,Crown‘ (68 cents) að setja
nafn þitt á skrána. Það er ágætt. Nú skaltu
gefa mér upplýsingarnar. Þú lítur ekki út fyrir
að vera þjónn!“
„Nei, ég vildi gjarnan fá eitthvað að gjöra,
þar sem lærdómur minn getur komið að gagni.
Ég get lesið og skrifað; ég kann latínu og
frönsku; ég get teiknað og ég kann reikning“.
„Ágætt; þú ert vel að þér ungi maður —
viðfeldið viðmót, prýðilega menntaður; að-
stoðarkennari í skóla. Hvernig væri það?“
„Hvað viltu helzt fá að gjöra?“
„Meðmæli?“
„Nei, engin“.
Hr. Clup leit upp og á Philip.
Philip 'var ekki óundirbúinn, undr þessa
spurnngu, og var nógu skýr til að sjá, að bezt
mundi vera að segja eins og var. „Sannleikur-
inn er sá“, sagði hann möglunarlaust, „að ég
naut góðs uppeldis; faðir minn dó, og það átti
að neyða mig til þess að læra iðn, sem mér féll
ekki; ég fór í burtu þaðan, og á nú engan að“.
„Ef ég get hjálpað þér, þá skal ég gjöra það“,
sagði hr. Clump kaldranalega. „Get ekki lofað
neinu. Ef að þú værir daglaunamaður, þá máske
gerði ekki mikið til um karaktir; en menntaður
ungur maður verður að hafa karakters vitnis-
burð. Hendurnar eru ávalt nothæfari en heil-
inn. Menntunin stoðar ekki nú á dögum; al-
geng, mjög algeng. Komdu aftur á mánudag-
inn“.
Dálítið hnugginn og vonsvikinn fór Philip
út úr skrifstofunni; en hann hafði öruggt traust
á sjálfum sér og úrræðum sínum, og náði sér
brátt aftur þegar að hann kom út í mannþröng-
ina á götunum. Hann stansaði all-lengi við
hesthús, þar sem leiguhestar voru hafðir af
gömlum vana, og sá hesthúsmann í hesthúsinu
vera að reyna að fást við ungt, fjörugt hross,
auðsjáanlega ótamið. Eigandi hestsins stóð þar
hjá í grænni stuttri treyju og í klofstígvélum
með keyri í hendinni, ásamt einum eða tveim-
ur mönnu möðrum, sem litu út fyrir að vera
hestakaupmenn.
„Farðu af baki, klaufinn þinn! Þú getur
ekki ráðið við þessa fallegu og fjörugu skepnu“,
hrópaði hesthúseigandinn. „Hann er auðveldur
eins og lamb, herra minn, ef að maðurinn
kynni að ríða honum. En ég hefi engan mann,
sem kann að sitja hest, síðan að William dó.
Farðu af baki, labbakúturinn þinn!“
' En að komast af baki, án þess að detta, var
hægara sagt en' gjört. Hesturinn braust um
og hamaðist eins og trylltur væri. Philip horfði
á þetta hugfanginn og færði sig nær og nær,
unz hann var kominn til hestakaupmannsins.
Hinir hesthúsmennirnir hlupu til félaga síns,
sem sat enn á hestinum, hræddur og skjálf-
andi og komst með naumindum af baki, en
hesturinn frýsaði og nuddaði hausnum við
brjóst og handleggi hestaþjónsins, sem hélt
honum föstum á beizlinu eins og að hann vildi
segja: „Eru nokkrir fleiri, sem vilja reyna?“
Eftir að Philip hafði horft á þennan leik
litla stund, flaug honum í hug að hesturinn
væri gamall kunningi. Hann gekk til hans, og
þegar að hann sá hvíta blettinn fyrir ofan
vinstra augað á honum var hann viss um að
svo var. Hann hafði verið ungur foli, sem var
alinn upp og honum ætlaður ,og sem á vellist-
ingardögum Philips hafði étið brauð úr hend-
inni á honum og elt hann eins og tryggur
rakki í hestagerðinu heima hjá föður hans, og
sem að hann hafði riðið á berbakt, þegar að
faðir hans sá ekki til hans — vinur frá hinum
sólbjörtu æskuárum; sami hesturinn, sem að
hann hafði stært sig af við Arthur Beaufort.
Hann lagði hendina á makka hestsins og hvísl-
aði í eyrað á honum „Soho! So Billy!“ og hest-
urinn leit upp snögglega og hneggjaði.
Herra“, sagði Philip við hesteigandann, „ef
þú vilt þá skal ég taka að mér að ríða hestinum,
og láta hann hlaupa yfir girðinguna fyrir hand-
an. Lofaðu mér að gjöra það“.
„Þarna er hugrakkur drengur“, sagði hest-
húseigandinn, sem varð feginn boðinu. „Sagði
ég ykkur ekki, herrar mínir, að hesturinn þarna
væri gallalaus og ekkert að honum að finna,
ef menn kynnu að fara með hann. Hestakaup-
mennirnir hristu höfuðin.
„Má ég gefa honum ofurlítinn brauðbita
fyrst?“ spurði Philip, og einn af hestasveinun-
um var sendur eftir brauði inn í hús. Á meðan
var eins og hesturinn léki á alls oddi, og sýndi
merki um að hann þekti Philip og Philip tal-
aði sífelt við hann, og þegar brauðið kom og
hesturinn át það úr lófa Philips, urðu allir sem
viðstaddir voru steinhissa. Philip, sem enn var
að gæla við hestinn, steig nú varlega á bak
honum. Hesturinn tók snöggt viðbragð, svo að
hestakaupmennirnir allir forðuðu sér sem bezt
þeir gátu, en Philip náði fljótt haldi á honum,
og kyrrðist þá hesturinn eins og altaminn
væri, og þegar Philip, eftir að hafa sýnt vald
yfir hestinum, lét hann hlaupa með sig þrisvar
sinnum yfir hlaupa-girðinguna, fór hann af
baki og rétti hestasveini taumana, sneri sér
hróðugur að hestakaupmanninum, sem klapp-
aði á öxlina á honum, og sagði með áherzlu:
„Herra, þú ert góður maður! og ég er upp með
„Herra, þú ert maður! og ég er upp með mér
af að þú skyldir koma hingað“.
Á meðan skoðuðu aðkomumennirnir hest-
inn, litu á hófana á honum, þreifuðu um leggi
hans, litu upp í hann og fullgerðu samninga
um kaup á honum, sem áreiðanlega hefðu’ fall-
ið niður, ef Philip hefði ekki bjargað þeim
við. Þegar að kaupmennirnir voru farnir með
hestinn, sneri hestakaupmaðurinn, hr. Stub-
more sér að Philip, sem stóð og studdi sig við
hesthúsvegginn og horfði á eftir hestinum
raunalegur á svipinn.
„Kæri herra minn, þú seldir þenna hest
fyrir mig — þú vissulega gjörðir það! Get ég
nokkuð gjört þér til þægðar? Ein velgjörð
verðskuldar aðra. Hérna eru nokkrir skild-
ingar“.
„Þakka þér fyrir, herra! Ég þarf ekki pen-
inga, en ég þarf að fá vinnu. Máske að ég geti
verið þér þénanlegur. Ég hefi fengist við hesta
síðan að ég var barn — alist upp með þeim“.
„Ég sá það, herra! Það var svo sem auðséð.
Ég skyldi halda, að hesturinn hafi þekt þig!“
Hestakaupmaðurinn bar fingurinn upp að nef-
inu. „Það var alveg rétt af þér að þegja! Það
var gamall viðskiptavinur minn, sem ól hann
upp —t orðlagður hestamaður, herra Beaufort.
Ó, það hefir verið þar, sem að þú þektir hann.
Þú hefir máske verið hestasveinn þar?“
„Ég þekti herra Beaufort vel!“
„Gerðirðu? Þú gast ekki þekt betri mann.
Jæja, ég skal með ánægju gefa þér vinnu, þó að
hendurnar á þér sýni, að þú sért eitthvað í ætt
við alðalsfólkið — er ekki svo? Látum það vera;
ég ætla þér ekki hesthúsverk! — heldur að
líta eftir hestunum. Kantu nokkuð í bók-
færslu?“
Já“.
”Meðmæli?“
Philip endurtók það, sem að hann hafði
sagt við hr. Clump. Einhverra hluta vegn eru
menn, sem mikið eru með hestum, kredduminni
í kröfum sínum en annað fólk. Saga Philips
virtist ekki hafa nein fráhrindandi áhrif á
hann.