Lögberg - 15.03.1951, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 15. MARZ, 1951
NÓTT
OG
MORGUN
Eftir LYTTON LÁVARÐ
J. J. IltLUFE IjJj. þýddi
„Er drengurinn með honum?“ spurði hr.
Spencer.
„Já, herra“.
„Dálítið niðurbældur og hægur drengur?“
spurði hr. Spencer.
„Hægur! Hamingjan hjálpi þér! Ég hefi al-
drei heyrt háværari ærslabelg! Þarna hlaupa
þeir og hamast í garðinum eins og æringjar“.
„Þarna sjáið þið“, stundi hr. Spencer upp,
„hann gjörir drenginn alveg eins vondan og að
hann er sjálfur“.
„Hvað eigum við að gjöra, hr. Blackwell?“
spurði Skarp, sem var farið að langa í vatn
og brennivín.
„Hvað eigum við að gjöra? Mér var að detta
í hug að þú ættir að fara til hestakaupmanns-
ins strax í fyrramálið og fá að vita hjá honum,
hvort að náið samband sé á milli Philips og
svikarans, og að án þess að segja hver hann er,
að hr. Stubmore gæti haft einhver áhrif . . .“
„Já“, sagði Arthur, „segðu ekki frá hver
hann er“.
„Þú gætir gefið í skyn, að hann ætti að
fást til að hlusta á vini sína og fara til þeirra.
Herra Stubmore getur verið virðingaverður
maður og . . . .“
„Ég skil“, sagði Sharp. „Ég er ekki í nein-
um vafa um, að ég gæti lagað þetta. Við lærum
að þekkja upplag mannanna í okkar embætti;
— vegna þess að við finnum duldu hliðarnar.
Góða nótt, herrar!“
„Þú ert fölur, hr. Arthur; þú ættir að fara
að hátta; þú lofaðir honum föður þínum, eins
og þú manst“.
„Já, mér líður ekki vel. Ég skal fara að
hátta“, og Arthur stóð upp, kveikti á kerti og
gekk til herbergis síns.
„Ég skal finna Philip á morgun“, sagði hann
við sjálfan sig, „hann hlustar á mig“.
Það, að Arthur Beaufort hafði hafist handa
til að uppfylla loforðið, sem hann gaf og á-
byrgðina, sem hann með því tókst á hendur,
sýndi og sannaði hin veglegustu og fegurstu
einkenni sálarlífs hans. Undir eins og að hann
fór að ná sér eftir slysið, sýndi hann svo mik-
inn áhuga fyrir velferð drengjanna föðurlausu,
að faðií- hans var knúður til að senda eftir
Blackwell til þess að gjöra hann rólegri Lög-
fræðingurinn hafði frétt um nafn húsbónda
Philips í R . . . frá D . . . . Arthur sendi Black-
well til hr. Plaskwith, og hann frétti þar, það
sem lesandinn hefir áður séð í bréfi Plask-
withs til Rodger Mortons. Lögfræðingurinn
sendi svo eftir Sharp og fól honum að leita
drengina uppi. Sharp tilkynti lögfræðingum
eftir stuttan tíma, að drengur sem í öllu svar-
aði til lýsingunni á Philip, hefði sama kveldið
og að hann hvarf verið gerður kunnugur af
manni alkunnum, ekki aðeins fyrir meiriháttar
glæpi heldur sem þátttakandi í hinum víð-
tæku og fjölbreyttu viðfangsefnum sem ein-
kennast með hugtakinu að bjarga sér eins og
bezt gengur, hæverskum hópi manna, sem
stunduðu sömu iðn á samkomustað þeirra, en
síðan hefðu engar fréttir af honum farið. En
þó að Blackwell létist vera vinveittur flótta-
manninum opinberlega, þá hamlaði það hon-
um ekki frá að ala á við skjólstæðinga sína,
bæði þann eldri og hinn yngri orðsporinu,
sem að Philip hlyti að bera. Eins og flestir lög-
fræðingar var hann harður í garð þeirra, er
eitthvað viltust út af vanans vegi, og hann á-
leit flótta Philips og hvarf óyggjandi sönnun
fyrir óartarinnrætis-tilhneigingu hans; og þetta
framferði hans varð enn áhrifameira í augum
Blackwells eftir að hann fékk tilkynninguna
frá hr. Sharp, sem virtist sýna, hve fljótt eftir
hvarfið að Philip lagði lag sitt við þessa við-
sjárverðu félaga. Beaufort lávarður, sem þeg-
ar fordæmdi Philip, tók í sama strenginn og
lögfræðingurinn; og sagan um þetta, sem fram-
koma Philips virtist sanna, kom til eyrna Art-
hurs svo umhverfð að hann var bæði hryggur
og reiður: — En Philip var svo ungur — og
svo stutt síðan að hann gaf móður föðurleys-
ingjans loforð sitt — og ef að hann var nú
strax hneigður til afvegaleiðslu, var þá ekki
,ástæða til að gjöra tilraun til að leiða hann á
veginn rétta? Með þetta í huga, fór Arthur
eins fljótt og að hann var fær að hitta frú
Lacy, hún fékk honum miðann, sem Philip
skildi eftir, sem hafði djúp áhrif á hann og
styrkti hann í öllum hinum fyrri áformum sín-
um. Frú Lacy gjörði sér mikið far um að fá
að vita nafn hans, en Arthur hafði heyrt, að
Philip hefði neitað allri aðstoð frá föður sín-
um, og hr. Blackwell hélt, að drambi Philips
yrði máske beitt gegn sér og saddi því ekki
forvitni frúarinnar. Hann skrifaði daginn eftir
bréfið til hr. Rodger Mortons, sem við höfum
séð. Katrín gaf honum áritun bróður síns, og
svarið frá Morton skýrði honum frá hvarfi
Sidney, sem menn héldu að væru með bróður
sínum. Þessar fréttir höfðu þau áhrif á Art-
hur að hann krafðist að fara til N . . . . undir
eins og taka þátt í leitinni. Faðir Arthurs tók
þvert fyrir að hann færi; afleiðingarnar urðu
þær, að Arthur fékk ákafa hitaveiki og lækn-
ir sagði að líf ha'ns væri í hættu, ef að hann
fengi ekki vilja sínum framgengt. Beaufort lá-
varður varð neyddur til að láta undan, pvo
Arthur ásamt Blackwell og hr. Sharp fóru til
N . . . . Leitin, sem hingað til hafði verið ár-
angurslaus, var nú sótt með reglubundnara
fyrirkomulagi. Smátt og smátt fyrir atbeina
hr. Sharp komust þeir á feril drengjanna að
vissu takmarki. En frá því virtist leiðin skipt-
ast: tveir drengir, sen^ lýsingin átti við, höfðu
sést í smáþorpi, svo kom önnur frétt up að
drengirnir hefðu sést í hafnarbæ í alt annari
átt, og enn kom frétt um, að þeir hefðu sést
á vegi, sem liggur til bæjar inn í miðju landi og
enn í annari átt. Þessar fréttir ollu því, að
Arthur og faðir hans skildu. Beaufort lávarð-
ur og Rodger Morton fóru til hafnarstaðarins;
Arthur, Spencer og Sharp tókst betur til, því
þeir eltu braut drengjanna inn í bæinn, sem
þeir voru í. Að því er Beaufort eldri snerti,
eftir að hann vissi að syni sínum var orðið
hughægra, var 1 vondu skapi. Honum dauð-
leiddist samfylgdin við Morton. Hann skamm-
aðist sín niður fyrir allar hellur, fyrir, að hann,
sem svo virðulega stöðu skipaði, skyldi hafa
látið leiðast til að taka þátt í slíkum eltinga-
leik; honum stóð meiri ótti en ánægja af, ef að
hinn örgeðja Philip fyndist og réði því við sig
að halda heim til Lundúna við fyrsta tækifæri.
Daginn eftir kom hr. Sharp inn í skrifstofu
hr. Stubmores. Þegar að hann kom sá hann
Philip, en komst inn í skrifstofuna án þess,
að Philip sæi hann.
„Herra Stubmore, er ekki svo?“
„Jú. Hvað get ég gjört fyrir þig?“
Herra Sharp lét glerhurðina aftur og lyfti
grænu tjaldi, sem huldi gluggana frá og benti
Stubmore, sem var orðinn hissa, að koma til sín.
„Sérðu unga manninn í flauelstreyjunni.
Er hann vinnumaður þinn?“
„Já, herra; hann er minn hægri handar
maður“.
„Nú, jæja; þú skalt ekki verða skelkaður, en
ættfólk hans er að leita að honum. Hann hefir
lent í óreiðu, og við vildum að þú værir hon-
um ráðhollur“.
„Ja, hérna! Ég vissi að hann strauk, sem
sýnir hversu hugrakkur að hann er, og eins
lengi og að hann vill vera hér hjá mér, þá
geta þeir sem eru að elta hann fengið sér bað
í hestatroginu þarna!“
„Áttu börn? Það er, ertu fjölskyldufaðir,
hr. Stubmore?“ spurði Sharp og stakk hönd-
unum í buxnavasana spenti þá út og seti út
stút með miklum alvörusvip.
„Heimska! Þessir tilburðir hafa engin áhrif
á mig! Segðu gæsunum þessa vitleysu. Ég segi
þér, ég get ekki án þessa manns verið. Maður
verður að líta eftir hag sínum“.
„Ó!“ hugsaði Sharp. „Ég verð að fara aðra
leið.“ —
„Herra Stubmore", sagði hann og settist
niður, „þú ert skýrleiksmaður. Það er ekki
sanngjarnt að fara fram á að nokkur maður
hafni sínum eigin hag. En hvað veistu um
þennan ungling. Hafði hann karakter-vottorð?“
„Hvað varðar þig um það?“
„Það snertir þig frekar sjálfan, hr Stub-
more; þetta er aðeins drengur, og ef að hann
fer til ættfólks síns þá getur það séð um hann;
hann hefir komist í slæman félagsskap síðan
að hann kom hingað. Þekkir þú laglegan,
skeggjaðan mann, sem talar mikið um létti-
vagninn sinn og var á ferðinni í gærkveldi ríð-
andi á brúnni hryssu?“
„Ja-á!“ sagði hr. Stubmore og fölnaði lítið
eitt, „og ég þekki hryssuna líka. Ég seldi hon-
um hana!“
„Borgaði hann fyrir hana?“
„Já, auðvitað, hann gaf mér ávísun á
Coutts“.
„Og þú tókst hana! Ég er hissa!“ Herra
Sharp lygndi aftur augunum og blístraði með
þeirri síngyrnisánægju, sem menn finna til
þegar annar maður er gabbaður.
„Hvað er nú; þú heldur ekki að ég hafi
verið dreginn á tálar? Ég lét ekki hryssuna af
hendi við hann, fyrr en ég hafði spurst fyrir
um hann á hótelinu — og gekk úr skugga um,
að hann var þar mikilsmetinn, átti keyrslu-
vagn, fallegan hest, hafði þjón og sóaði pen-
ingum eins og sandi!“
„Ó, herra! Ó, herra! Hvílíkur heimur! Hvað
kallar hann sig?“
„Já, hérna er ávísunin — George Frederick
de — de Burgh Smith“.
„Láttu ávísunina í pípuna þína, maður minn
— láttu hana í pípuna, hún er einskis virði!“
„En hver í djöflinum ert þú?“ ískraði í hr.
Stubmore, sem var orðinn jafn reiður við sjálf-
an sig og gestinn.
„Ég, herra minn“, sagði gesturinn og reis
tígulega á fætur, — „ég herra minn er hinn
voldugi Bowstreet-embættismaður og ég heiti
John Sharp“.
Herra Stubmore brá svo að hann nærri féll
af stólnum, sem að hann sat á, augun eins og
ætluðu út úr höfðinu á honum og hann skalf
á beinunum. Hr. Sharp sá fljótt breytinguna
og valdið sem að hann hafði náð yfir honum og
hélt áfram:
„Já, herra; og ég gæti sagt þér margt mis-
jafnt um þann mann, sem er hvorki meira né
minna en yfirlætis-spjátrungur, sem að hefir
eyðilagt fleiri stúlkur, og kaupmenn, heldur en
nokkur lávarður í landinu. Svo að ég kom til
að aðvara þig, því ég sagði við sjálfan mig, hr.
Stubmore er heiðarlegur maður“.
„Það vona ég að hann sé, herra“, sagði
hestakaupmaðurinn, sem nú var orðinn hinn
auðmjúkasti; sú var alltaf skapgerð mín“.
„Þú ert fjölskyldufaðir?“
„Ég á þrjá drengi og barn á brjósti“, sagði
hr. Stubmore raunalega.
„Og þú skalt ekki verða fyrir neinu skakka-
falli, ef að ég get varnað því! Ungi maðurinn
þarna, sem að ég er á eftir, sérðu; þekkir kaf-
tein Smith. — Nú, nú — sérðu í gegnum þetta
núna — gerirðu?“
„Kafteinn Smith sagðist þekkja hann —
höggorminn þann arna — og það var það, sem
gjörði mig óvarkáran".
„Við megum ekki dæma unglinginn og hvers
vegna, hann á vini á meðal aðalfólksins. Þú
skalt segja honum að fara til baka til sinna
kæru ættmanna og þá verður allt fyrirgefið;
segja honum að þú viljir ekki hafa hann leng-
ur; og að ef að hann vilji ekki fara til baka, að
þá verði hann að sigla sinn eigin sjó án hjálpar
annara, og beita áhrifum þínum við hann eins
og kristnum manni ber, og það sem meira er,
að þú sem ert þriggja drengja faðir og barns
sem er á brjósti, átt ekki að undirhalda hann,
eftir það sem þú nú veist um hann“.
„Undir-halda hann! Ég hefi komist dásam-
lega út úr þessu. Það er betra fyrir mig að
fara og vitja um hryssuna“.
„Ég efast um að þú munir finna hana. Kaf-
teinninn sá mig í morgun. Hann gisti á hótel-
inu þar sem ég bý. Hann er allur á bak og
burt nú!“ „
„Og því í fjandanum léztu hann fara?“
„Vegna þess að ég hafði enga stefnu á
hann“, svaraði Bowstreet-maðurinn og fór út
úr skrifstofu hr. Stubmores ánægður yfir verki
sínu.
Það tók Stubmore ekki lengi að grípa hatt
sitt, hlaupa yfir að hótelinu og ganga úr skugga
um að kafteinn Smith væri farinn, vagninn
hans farinn með tveimur hestum nú í staðinn
fyrir einn þegar að hann kom, og að hann
hefði skilið eftir hjá hóteleigandanum aðra
ávísun á Coutts. Þetta tók hann aðeins fimm
mínútur. Hann kom til baka móður og rauður
í andliti af reiði og samvizkukvöl.
„Að hugsa sér að maður, sem ég tók að mér
eins og son skyldi vera þátttakandi í þessu!
Það eru ekki peningarnir — heldur þorpara-
skapurinn, sem að særir mig!“ tautaði hr. Stub-
more fyrir munni sér um leið og hann kom
heim að hesthúsinu. Hann rak sig undir eins á
Philip.
„Herra“, sagði Philip, „ég þurfti að sjá þig
til að segja þér að þú skyldir vara þig á kaf-
tein Smith“.
„Ó, þú þurftir, vissir þú að hann er farinn?
Strokinn til Ameríku spái ég. Heyrðu mig,
ungi maður; vinir þínir eru að leita að þér; ég
ætla ekki að segja neitt á móti þér, en þú
skalt fara aftur til þeirra — ég þvæ hendur
mínar af þér. Það er of mikið fyrir mig að
fást við. Hérna er vikukaupið og láttu mig al-
drei sjá þig framar. Þetta er.allt sem ég hefi
að segja við þig!“
Philip henti peningunum, sem Stubmore
hafði lagt í hendina á honum. „Vinir mínir! Vin-
ir mínir hafa verið að tala við þig, hafa þeir?
Ég átti von á því — ég er þeim þakklátur. Svo
að þú vilt að við skiljum? Jæja, þú hefir verið
mér góður, mjög góður; látum okkur skilja
sem vinir“, og hann rétti honum hendina.
Hr. Stubmore mýktist — hann snerti hend-
ina á Philip og var eins og á báðum áttum í
svip, en svo reis ávísunin hans kafteins Smiths
upp í huga hans. Hann sneri sér undir eins
við og sagði um öxl sér: „Farðu ekki á eftir
Smith kaftéini (hann lendir í gálganum) sjáðu
að þér, og láttu stjórnast af forsjá ættmanna
þinna, sem þú nú ert að særa í hjartastað“.
„Kafteinn Smith! sögðu ættmenn mínir þér
það?“
„Já — já, þeir sögðu mér allt — það er
að segja, þeir sendu mann, sem sagði mér það.
Þú sérð að ég er d — d gunga að láta ekki taka
þig fastan. En máske ef að þeir eru ærlegir
menn að þeir borgi ávísunina!“
En síðustu orðin voru töluð út í loftið. Philip
var þotinn í burtu. í þungu skapi og þykkju
mikilli gekk Philip hratt í gegnum bæinn. Það
voru þá þessir bölvaðir Beauforts, sem höfðu
svikið hann! Þeir voru á hælum hans til þess
að flæma hann eins og dýrin í hina fyrirlit-
legu líknar-snöru sína! Það átti að rjúfa þakið
yfir höfði honum og taka brauðið frá vörum
hans, svo að hann yrði að koma flaðrandi að
fótum þeirra til að biðja um brauð. „En þeim
skal aldrei takast það — aldrei takast að yfir-
buga hugrekki mitt, né stela bölbænum mínum.
Nei, elsku móðir mín, — aldrei!“
Á meðan að hann var að hugsa og segja
þetta gekk hann yfir óbygðan landblett, sem
lá öðru megin að götunni, sem húsið er hann
átti heima í stóð við. Þá var talað til hans og
hönd lögð á öxlina á honum. Hann sneri sér
við og sá Arthur Beaufort, sem hafði fylgt hon-
um eftir, fyrir aftan sig. Philip þekti hann
ekki undir eins; veikindin höfðu breytt útliti
hans og svo var hann öðruvísi klæddur, en í
þetta eina skipti, sem að Philip hafði séð hann.
Mismunurinn á útliti þessara ungu manna var
áberandi. Philip var klæddur í gróf verka-
mannaföt, sem voru í samræmi við verk það
sem hann hafði verið að vinna — svarta flauels-
treyju, sem að fór honum illa, víðar brúnleitar
buxur og grófa skó á fótunum, hattinum hafði
hann þrýst ofan á augu, og hárið hrafnsvart
og illa greitt náði ofan á herðar. Hann var á
þeim aldri þegar unglingar, sem eru yfirbragðs
miklir og sterklega vaxnir líta sem allra kranga
legast út — þegar bein og taugar er enn ekki
nógu holdgað og hafa hvorki náð samræmi né
þroskast í réttu hlutfalli við heildarmynd þá,
sem eðlilegur þroski leiðir til; andlitsdrættirn-
ir orðnir meir áberandi heldur en þeir voru í
kringluleita andliti drengsins, sem að tapað
hefir blóma sínum án þess að ná fylling þeirri
og brag, sem gefur yfirliti þeirra fullorðinslega
tign og svip. Þannig útlítandi stóð Philip Mor-
ton frammi fyrir Beaufort.
Arthur Beaufort, sem var ávalt prúður í
framgöngu, virtist prúðari nú sökum heilsu-
brests síns, sem hafði gefið honum svo að segja
kvenlegan viðkvæmnisblæ — þá tegund ósjálf-
ráðrar fágunar, sem fylgir klæðaburði þeirra
auðugu á meðan að þeir eru ungir — og sést
bezt í smáatriðunum — sem þeim sjálfum eru
máske óafvitandi og sýndu á átakanlegan hátt
mismuninn á stéttarstöðu þessara tveggja
manna. Arthur Beaufort fann ekkert til þess
stéttarmunar, en hann var Philip auðsær undir
eins. Fortíðin flaug í gegnum huga hans. Sól-
kystatúnið — byssan, sem hann bauð og var
hafnað — metnaðurinn forni, sem var miklu
máttarminni en metnaður hans nú.
„Philip“, sagði Beaufort veiklulega. „Þeir
segja mér að þú viljir ekki þiggja nein vina-
hót frá mér eða mínu fólki. Ó, ef að þú vissir
hve mjög við höfum leitað að þér!“
„Vissi!“ endurtók Philip hörkulega, því þessi
óhappasetning minti hann á síðasta samtal sitt
við húsbónda sinn og allsleysið sem við honum
blasti nú. „Vissi! Og því hefir þú dyrfst að
leggja mig í einelvi til þess að eyðileggja mig. —
Hví verður þessi csvífni yfirgangur, sem tekur
sér rétt til að ráða jt'ir limum mínum og frjálsri
hugsun, að svíkja mig og halda á lofti eymd
minni hvar sem ég frr og hvar sem ég er?“
„Hún vesalings móðir þín . . . .“ byrjaði
Beaufort.
„Nefndu ekki nafn hennar — nefndu hana
ekki!“ ságði Philip æstur og stokkroðnaði af
geðshræringu. „Farðu ekki að tala um veg-
lyndi — fyrir hyggju, sem að Beaufort gat sýnt
henni og afkvæmum hennar! Ég hlusta ekki á
það og ég trúi því ekki. Ó, já! Þú eltir mig
nú með uppgerðar vinskapar-hjali; og hvers
vegna gjörir þú það? Vegna þess, að hann faðir
þinn — sem er hégómagjarn, heimskur og til-
finningalaus . . . .“
„Stlltu þig!“ sagði Beaufort í svo ásakandi
rómi, að Philip brá; „þú ert að tala um föður
minn. Látum soninn bera virðingu fyrir hinum
syninum“.
„Nei — nei — nei! Ég ber aldrei virðingu
fyrir neinu af þínu fólki. Ég get sagt þér, að
hann faðir þinn er hræddur við mig. Síðustu
orðin, sem að ég sagði við hann hljóma í eyr-
um hans! Rangindin, sem mér hafa verið sýnd!
Arthur Beaufort, þegar ég sé þig ekki, þá reyni
ég að gleyma þeim, en hin andstyggilega nær-
vera þín ýfir þau — þau . . . .“
Hann þagnaði nálega yfirkominn af geðs-
hræringu, en náði sér fljótt og hélt áfram með
jafn mikilli beiskju:
„Ef að tréð þarna fyrir handan væri gálgi,
og að snerta hendina á þér gæti frelsað mig
frá honum; þá fyrirliti ég og hafnaði ég þeirri
hjálp. Hjálp! Sú hugsun smýgur mér í gegnum
hold og bein og veikir hendi minni styrk. Hjálp!
Er líklegt að Beaufort gefi mér erfðarétt minn
til baka — hefji nafn móður minnar upp í hið
veglega sæti sem að henni bar? Eftirlætisgoð!
fágaða, netta munaðargjarna eftirlætisgoð! —
Farðu úr vegi mínum! Þú hefir eignir mínar,
lífsstöðu og rétt; mitt hlutskipti er fátæktin,
hatrið og fyrirlitningin. Ég sver þess eið, aftur
og aftur, að þú skalt ekki svifta mig því“.
En, Philip, — Philip“, sagði Beaufort og tók
í handlegginn á honum; hlustaðu á mig, sem
stóð við beð . . . .“
Setningin sem hefði getað bjargað Philip
frá heiftaræði því, sem hertekið hafði huga
hans og hjarta, dó á vörum velgjörðarmanns
hans. Blindaður og hamslaus í bræði sinni greip
Philip Arthur og sveiflaði honum til hliðar, og
hann sem veikin hafði beygt, féll við fætur
honum. Morton stanzaði, horfði á Arthur með
krepta hnefana, en bros á vörum, steig yfir
hann, þar sem að hann lá, og flýtti sér heim
til sín. Hann stanzaði rétt áður en að hann
kom heim að húsinu, sem að hann átti heima
í og leit til baka; en Beaufort sá hann ekki.
Hann fór inn í húsið og upp í herbergi sitt.
Sidney var þar og var glaðari í bragði en hann
hafði verið undanfarandi daga, sem Philip tók
undir eins eftir þó að hann væri í æstu skapi.