Lögberg - 27.09.1951, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 27. SEPTEMBER, 1951
5
wwvwvwwvwvwww
ÁHUCAMÁL
UVCNNA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
ARDÍS
Ársrit Bandalags Lúterskra Kvenna, XIX. hefti 1951
RITSTJÓRAR:
Ingibjörg J. Ólafsson, Margrét Stephensen, Þjóðbjörg Henrickson
í nítjánda sinni leggur ÁRDÍS
leið sína inn á heimili fjölda Is-
lendinga, og henni mun verða,
venju samkvæmt, vel fagnað,
enda á hún það skilið, því hún
flytur ekki annað en það sem
gott er: göfugar hugsahir og
margvíslegan fróðleik. Ritið er
konunum, sem að því standa til
sóma. Að þessu sinni hefst ritið
á kvæði eftir Ingibjörgu Guð-
mundson, Kirkja Guðs, er lýsir
djúpri trúrækni höfundarins.
Flora Julius Benson á saknað-
arkenda smágrein í ritinu,
Christmas in Winnipeg; fylgja
henni tvær myndir af kirkju
lúterska safnaðarins í Winnipeg,
er reist var á Sherbrook Street
og vígð 1887. Önnur myndin
sýnir hvernig umhorfs var innan
veggja kirkjunnar á jólunum.
Höfundur á ljúfar endurminn-
ingar frá barnæsku um jólin í
þeirri gömlu kirkju.
Mitt höfuð Guð ég hneigi eftir
Guðlaugu Jóhannesson er um
þann styrk og þá fróun, er bæn-
in veitir.
The Greatest Thing in the
World er erindi eftir Mrs. R. E.
Emmet. Hún leggur út af bréfi
,Páls postula til Korintumanna,
13. kap. um kærleikann. Erind-
inu lýkur með þessum orðum:
“I only pass through this
world but once. Any good thing,
therefore, that I can dö, any
kindness that I can show to any
human being, let me do it now.
Let me not neglect it, for I may
not pass this way again”.
Séra Rúnólfur Marteinsson,
D.D. skrifar fagra grein um
tengdasystur sína, Mrs. Ásdísi
Hinriksson, í tilefni af 93 ára af-
mæli hennar. Mrs. Hinriksson er
göfug og vinsæl kona; hún stjórn
aði Betel í 18 ár, ásamt Miss
Eleonoru Julius.
Our Warp and Woof, er snjallt
erindi eftir Ingibjörgu J. Ólafs-
son, er fjallar um hlunnindi og
skyldur canadískra borgara.
Eitt með því bezta í ritinu er
erindi Mrs. Hrundar Skúlason,
Jól og Vor. Þessi kona ætti að
taka sér oftar penna í hönd. Hið
gullfallega erindi hennar byrjar
svona:
„í kveld vildi ég minnast þess-
ara tveggja orða, jól og vor, stutt
orð en þýðingarmikil. Bæði hafa
þann eiginleika, að vekja það
bezta sem til er í mannssálinni.
Bæði vekja þau hugsunina um
ljós og fegurð, frið og fögnuð;
veita okkur löngun til að komast
í samband við þann mátt, sem
okkur er æðri. — Töfraorð, því
þau tendra neistá trúar og vonar
í brjóstum okkar; lyfta hug okk-
ar upp úr því hversdagslega og
inn í dýrðar- og sólskinslönd“.
These Things I know, kvæði
eftir Jón Guðmundsson.
Endurminningar frá liðinni
tíð, sprækilegt e r i n d i eftir
Salome Halldórson um æskuár
hennar í Álftavatnsbyggð.
Ymislegt fleira skemtilegt og
fróðlegt er að finna í ritinu:
Grein um guðsþjónustu herra
Sigurgeirs biskups, er • hann
flutti í Chicago síðastliðinn jan-
úar; smásaga, þýdd af Ingibjörgu
J. Ólafsson; greinar og bréf frá
Lilju M. Guttormsson, fyrver-
andi skrifara Bandalagsins, en
nú í þjónustu canadíska sendi-
ráðsins í Osló; minningargrein-
ar „Kallaðar heim“ um ellefu
merkar konur. Þá eru skýrslur
embættiskvenna Bandalagsins:
Fjólu Grey, Helgu Guttormsson,
Ingunnar Gillies, Elízabethu H.
Bjarnason og Ingibjargar J.
Ólafsson.
Að lokum vil ég minnast á er-
indi Mrs. Ragnhildar Guttorms-
son: Hið góða hlutskipti. Ég vil
ræða um það sérstaklega, ekki
einungis vegna þess, að það er
snildarlega samið á gull-fagurri
íslenzku, heldur og vegna þess,
að ég er henni ósammála í ^um-
um atriðum. Mér finst hún
nokkuð þröngsýn í skoðunum
§ínum um hina fornu víkinga og
víkingseðlið.
Víkingarnir voru vitaskuld
börn sinnar tíðar, háðir aldar-
hættinum, að gjalda „auga fyrir
auga og tönn fyrir tönn“, en þeir
áttu líka sína kosti, sitt eigið
siðalögmál. Þeir komu til dyr-
anna eins og þeir voru klæddir,
voru tryggir vinir vina sinna og
gengu ekki á bak orða sinna; hjá
þeim skapaðist drengskapar hug-
sjónin. Þeir létu ekki ávalt
grimmd og hefnigirni ráða gjörð-
um sínum. Dæmi um drengskap
og friðarvilja fann hljómgrunn
og geymdist í huga og hjarta
víkingsþjóðarinnar íslenzku. —
Menn eins og Síðu-Hallur, Ólaf-
ur pá og Ingimundur gamli
voru dáðir af samtíðarmönnum
sínum engu síður en af nútíðar-
mönnum fyrir fórnir þeirra í
þágu friðar.
Þeir, sem á okkar dögum rjúfa
friðinn og leggja undir sig lönd-
in með ofbeldi og vopnum, hafa,
því miður, alla ókosti en enga
kosti víkinganna til að bera.
Grimmd nazista- og kommún-
ista-einræðisheiranna var og er
á miklu hærra stigi en hinna
fornu víkinga, um það bera
fangabúðir þeirra vitni. Þeir
hafa og haft slíkt undirferli,
blekkingar og svik í frammi, að
slíkt er einsdæmi í veraldarsög-
unni. Þeir hrópa hástöfum að
þeir séu að vinna að friði, en
ráðast samtímis inn í önnur lönd
með vopnum og ófriði, og er
Kórea síðasta dæmið um þetta.
Þrátt fyrir skoðanamun hafði
ég mikla ánægju af að lesa grein
Mrs. Guttormsson, og vildi ég
óska eftir fleiri greinum frá
hennar hendi, því allar vekja
þær hugsun lesandans, og ekkert
er í það varið að hlusta aðeins
á þá, sem eru manni sammála;
það er svæfandi.
____*-----
FRÁ GIMLI, MAN.
12. sept. 1951
Kæra Mrs. Jónsson!
Ég þakka þér fyrir þá vinsemd,
sem þú sýnir mér með því að
taka í blað þitt fréttir frá Betel
og þann kærleika, sem þú berð
í brjósti til okkar sólsetursbarn-
anna. Guð blessi þig og alla, sem
ant er um vellíðan okkar.
Það hafa oft verið góðir gestir
hjá okkur á Betel í sumar. Sér-
staklega 5. og 6. ágúst. Þá daga
heimsótti okkur fjöldi fólks, og
á íslendingadaginn kl. 5 heim-
sótti okkur söngflokkur dagsins
og söng fyrir okkur marga ís-
lenzka söngva. Við vorum öll
hrifin af að hlusta á þá. Sama
kvöldið söng Tani Björnsson
einsöngva fyrir okkur, svo við
vorum öll í hátíðarskapi lengi á
eftir. Guð blessi alla, sem gleðja
okkur, þreyttu börnin.
Frá Honolulu, á heimleið til
Flin Flon, kom til Betel í heim-
sókn til móður sinnar Kristínar
Thorvaldson, Mrs. Lilja Del-
gatty ásamt dóttur sinni, Emily,
6 ára gaValli, sem vann þessa
stórferð fyrir sig og móður sína
í skólaverki sínu. Var si'i heim-
sókn okkur til ánægju þar sem
við fræddumst um þetta undra
land, Hawaian-eyjarnar með
höfuðborginni Honolulu.
Á fimtudag, 30. ágúst, heim-
sóttu okkur hjónin Mr og Mrs.
Arthur Gook, sem voru á heim-
leið úr alheims ferðalagi. Talaði
Mr. Gook við fólkið, og með öðru
góðu sem hann sagði var ferða-
saga hans, eða það brot -af henni,
sem tíminn leyfði. —- Var það
mjög skemtilegt.
Þrír menn hafa dáið hér á
heimilinu síðan 20. júní s.l. og
hefir þeirra verið minst í blöð-
unum. — Við hér á Betel erum
lánsöm að hafa indælan prest og
ágætan læknir, svo við höfum
margt og mikið Guði að þakka.
Með vinsemd og virðingu,
Steinunn Valgarðson
Sumargestir kveðja
SENN LIÐUR nú að því, að kær-
ustu sumargestirnir okkar, far-
fuglarnir, fara að kveðja landið.
Þá verður alt tómlegra á eftir,
og þa& er eins og sumarið kveðji
með peim. Mörgum finst sumar-
ið koma með farfuglunum og
kveðja aftur með þeim. Og víst
er um það, að hin stuttu sumur
hér væru ekki jafn yndisleg og
þau eru, ef farfuglarnir gæfu
þeim ekki ólýsanlegan unaðsleik
og gleðibrag.
Það er því sorglegt tímanna
tákn ef það er satt, sem margir
halda fram, að þessum ljúfu sum
argestum fari fækkandi ár frá
ári. Og þá er nauðsynlegt að
reyna að gera sér grein fyrir því
hvernig á þessu getur staðið. Ber
þá fyrst að athuga hvernig far-
fuglarnir haga ferðum sínum.
Talið er að um 8600 tegundir
Frá Árhorg, Man. 20. sept. 1951
Herra ritstjóri!
Það mun nú vera eftir okkar
forna tímatali, að haustið sé nú
komið, með sín fögru kvöld. —
Sumarið má segja, að væri kalt,
laust við hina miklu hita, sem
menn hafa átt að venjast mörg
undanfarin sumur. — Heyskapur
gekk hér vel, grasspretta frem-
ur góð, og bændur vel heybirgir,
enda er nú víða hér orðið fátt
um skepnur, nema á einstaka
heimilum. Kornspretta mun hafa
verið vel í meðallagi og sums
staðar ágæt. — En nú verða allir
að koma kornu sínu fyrir í korn-
kofum á löndum sínum, því að
kornhlöðurnar segja, eins og til-
berarnir á íslandi: „Fullur beli
mamma". Það eru tekin um 6
„bushel“ af ekrunni af hverri
korntegund, um það má segja,
að litlar séu sölu-framfarir á
korninu á tuttugustu öldinni.
Mætti ætla að veröldin væri orð-
in full af korni, eða allir væru
farnir að lifa á munnvatni sínu
og Guðs blessun, eins og Magnús
sálarháski komst að orði þá viku,
sem hann varð útilegumaður, en
það sagði hann, að væri versta
vikan sem hann hefði lifað. —
Margir eru langt komnir með
méð þreskingu á korni sínu.
Snemma í júlímánuði síðast-
liðnum komu vestan frá Coote-
nay, B.C. Mr. og Mrs. Haraldur
Magnússon í heimsókn til for-
eldra sinna. Foreldrar Haralds
eru: Kristján Magnússon og
kona hans Friðrikka, sem búsett
eru í Framnesbyggð. Foreldrar
konu hans, er heitir Muriel, eru:
Mr. og Mrs. Stanley Thompson,
sem búsett eru að Sylvan, Man.
Var þeim haldið samsæti að
Framnes Hall 14. júlí. Fyrir því
stóðu: Sylvan-, Víðir- og Fram-
nesbyggð. Peningar voru gefnir
og fleiri góðar gjafir, sem við-
eigandi voru. Fóru þau hjónin til
baka stuttu eftir samsætið.
Þann 15. júlí síðastliðinn var
haldið samsæti þriggja nýgiftra
hjóna í Árborg, þeim Mr. og Mrs.
Sigursveinn Guðmundson að
Árdal við Árborg, Mr. og Mrs.
Donald Allan Eythor Johnson frá
Árborg og Mr. og Mrs. T. Carson,
en Mr. Carson vinnur við rafur-
magns-innleiðslu í umhverfi Ár-
borgar. Voru þeim gefnar eigu-
legar gjafir, þar á meðal 3 gólf-
standlampar. — Sigursveinn er
sonur Mr. og Mrs. Sigurðar
Guðmundssonar að Árdal, en
kona Sigursveins heitins, Hilde-
gaarde Betty Ulmaou, af þýzk-
um ættum. Kona Donalds A. E.
Johnson heitir: Jean Marie
Hatch, dóttir „Station“ for-
mannsins hjá C.P.R. í Árborg.
Donald er fóstursonur Miss
Ólínu Johnson í Árborg. Um
nafn konu Mr. T. Carson er mér
ekki kunnugt, hún mun vera af
þýzkum ættum. —
Safnaðarsamkoma fyrir Ár-
dals-söfnuð, fór fram í Árborg
Hall 17. júlí, og stjórnaði Mr.
Arnþór Sigurðsson henni. Fór
þar fram vel valið prógram. —
Söngflokkur Norður Nýja-Is-
fugla sé til á jörðinni og lang-
mesti hlutt þeirra sé farfuglar,
sem flytja sig úr einum stað á
annan eftir árstíðum. Mest ber á
ferðum farfuglanna norðan við
miðjarðarbaug. Þeir flykkjast á
vorin til norðlægra landa til þess
að verpa þar, og ef vér lítum á
landabréf þá verður það þegar
ljóst hvernig á þessu stendur.
Á norðurhveli er landrými
miklu meira en fyrir sunnan
miðjarðarlinu. Aðeins tíundi
hlutinn af syðra tempraða belt-
inu er land, en þrír fjórðu hlut-
ar af nyrðra tempraða beltinu er
land, og er það 50 sinnum víð-
áttumeira heldur en löndin í
syðra beltinu. Auk þess er lönd-
um svo háttað á norðurhveli að
þau. ná óslitið langleiðis undir
heimskaut, en syðstu löndin á
suðurhveli ná ekki nema svo
sem miðju vegu milli miðjarðar-
línu og suðurpólsins.
Menn hafa séð rauðbrysting
gleypa 15 maðka á einni klukku-
stund. Ungarnir eru þó enn gráð
ugri. Þeir þurfa að fá jafnþyngd
sína af fæðu á hverjum degi á
meðan þeir eru í hreiðrinu, en
þar eru þeir mismunandi langan
tíma, 10 daga og alt að sex vik-
Um.
Farfuglarnir týna stórkostlega
tölunni þegar þeir eru á ferðum
sínum. Að þeim steðja óteljandi
hættur og stundum hrynja þeir
niður eftir að þeir eru komnir á
áfangastað, vegna þess að þá
gerir vont hret. Hefir það stund-
um komið fyrir að ýmsar teg-
undir farfugla hafa biðið svo
mikið afhroð, að stofninn var
mörg ár að ná sér aftur. Þess er
getið, að fellibylur í Bandaríkj-
unum hafi einu sinni grandað
rúmlega miljón smáfugla. Hér á
landi hrynja lóur stundum nið-
ur unnvörpum á vorin og oft
verða ungar hér eftir á haustin
og krókna í vetarnepjunum.
Hér við bætist svo, að á hverju
ári drepst meira og minna af
lands söng þar undir stjórn Jó-
hannesar Pálssonar að * Geysi.
Einsöngvarar voru: Miss John-
son frá Árborg og Hermann
Feldsted. Ræðu flutti séra Har-
aldur Sigmar frá Gimli. Var
þetta mjög ánægjuleg stund, en
fólk var fremur fátt, hefði átt
að vera fleira. —
Að kveldi þess 5. ágúst s.l.
hafði Tani Björnsson söngsam-
komu í Árborgarkirkju fyrir
fullu húsi, söng hann mest ensk
lög, fáein íslenzk. óhætt er að
segja að rödd hans er sterk og
hann kann vel að beita henni. —
I Árborg Hall fór fram silfur-
brúðkaup Mr. og Mrs. Lárus
Björnsson að Árboyg 12. ágúst.
Samkvæminu stjórnaði Mr. Arn-
þór Sigurðsson. Fyrir minni
brúðarinnar talaði Mrs. Emma
Rennesse, en fyrir minni brúð-
Farfuglunum er það nauðsyn „
, . * , f .... fuglum og eru stundum svo mik
legt að hafa nog landrými, ems ** .. ö
og best sést á því, að sjaldan eru
fleiri en 12 farfuglahjón á
hverri ekru, þar sem skilyrði
eru allra best. En þar sem þétt-
býlt er af mönnum, eru sjaldan
fleiri en tvenn hjón landfugla á
hverri ekru.
Höfuðástæðan til þess að far-
fuglar lfeita norðlægra landa á
vorin, er sú, að þar eru langir
dagar og meiri tími til þess fyrir
þá að afla sér fæðu. Ungarnir
þurfa ósköpin öll að éta. Smá-
fuglar, sem eiga fjóra unga í
hreiðri, verða að fara 200 veiði-
ferðir á dag til þess að fæða þá.
Takmörk eru fyrir því hvað þeir
geta farið langt til slikra að-
dráttarferða, þ e g a r ferðinar
verða að vera svo margar og
nauðsynlegt er að nóg sé af flug
um og ormum í grend við hreiðr-
ið. Vegna þess hvað dagurinn
gumans Mr. J. V. Hatch. Miss er lan§ur, 16 klukkustundir,
Magnea Sigurðsson talaði fyrir
hönd lúterska kvenfélagsins til
brúðarinnar og afhenti henni
silfurdisk. Mr. Sigurður Sig-
valdason, forseti mjólkurbúsins,
mælti fyrir hönd mjólkurbús-
nefndarinnar og afhenti brúð-
gumanum rafurmagns rakvél.
Svo voru aðrar gjafir, svo sem
silfurborðbúnaður og peningar
frá byggðarfólki/og ýmsar fleiri
rausnargjafir frá skyldfólkinu.
Að endingu þökkuðu silfur-
brúðhjónin fyrir hinar rausnar-
legu viðhöfn og gjafirnar til
þeirra, með velvöldum orðum.
Lárus er sonur heiðurshjónanna
Tómasar Björnssonar og konu
hans Ólafar Lárusdóttur, er
bjuggu að Sólheimum í Gey9is-
byggð (bæði dáin fyrir nokkrum
árum). En kona silfurbrúðgum-
ans er Margrét Jónsdóttir Þor-
steinssonar Ásmundssonar og
konu hans Guðlaugar Jónsdótt-
ur Björnssonar landnema
Framnesbyggð og konu hans
Sólrúnar Jónsdóttur (þau hjón
eru nú bæði dáin). — Lárus hef-
ir um margra ára skeið unnið í
Smjörgerðarstofnun Árdals-
byggðar, og verður þar eflaust í
mörg ár enn, það mun vera ó-
hætt að segja. — Foreldrar silf-
urbrúðarinnar bjuggu um 30 ára
skeið við Caliento í Manitoba, en
síðar í Piney, Man. —
Sannarlega eigum við Ný-
íslendingar Benidikt Gröndal
annan, þar sem Guttormur J.
Guttormsson skáld er, eftir ræðu
hans að dæma, er hann flutti á
Iðavelli 2. júlí síðastliðinn. — •
Og að síðustu bið ég þig að leið-
rétta frá síðasta bréfi frá 10. júlí.
Þar segir: Silfurborð og stólar,
en á að vera: Silfurborðbúnaður,,
borð og stólar. —
Með vinsemd,
Styrbjöm úr Króki
geta foreldrarnir annað því að
fara svona margar veiðiferðir.
Væri dagurinn ekki nema 12
stundir, þá yrðu foreldrarnir að
fara 250 veiðiferðir á dag, ella
mundu ungarnir svelta eða drep
ast.
Við miðjarðarlínu er dagur-
inn altaf 12 stundir. En við 40.
breiddarbaug, sem liggur um
miðjan Spán, Tyrkland og Kína
og norðurhluta Bandaríkjanna,
er dagurinn í júní 15 stundir.
Þegar komið er norður á 60.
breiddargráðu er dagurinn 19
stundir um sólstöður. Langflest-
ir farfuglar eiga sér hreiðurstaði
á svæðinu milli 40. og 70. gráðu
norðurbreiddar, þar sem nóttin
er björt. Hér á íslandi hafa far-
fuglar því þriðjungi lengri tíma
til aðdrátta heldur en suður á
ítalíu og heimingi lengri tíma
til þess heldur en ef þeir væri
suður við miðjarlínu. Á suður-
hveli jarðar er ekkert land þar
1 sem dagurinn er lengri en 16
stundir, nema á Suðurskauts-
landinu, en þar er enginn gróð-
ur og landið að mestu jökli hul-
ið og engum farfuglum líft þar.
Nú ber þess að gæta, að far-
fuglarnir þurfa eigi aðeins að
sjá ungum sínum fyrir lífsviður-
væri, heldur verða þeir einnig
að afla fæðu handa sjálfum sér.
Og þeir þurfa ósköpin öll að éta.
GIMLI FUNERAL HOME
51 First Avenue
Ný útfararstofa meS þeim full-
komn.asta ötbúnaSi, sem völ er
ú. annast vtrSuleiía um útTartr.
selur iíkkistur, minnisvarða og
legrsteina.
Alan Couch, Funeral Director
Phone—Business 32
Residence 59
il brögð að þessu, að líkast er
því að um drepsótt sé að ræða.
Og vegna þess að æviskeið smá-
fugla er stutt, þeir verða varla
meira en fimm ára, þá verða ölf
áföll mjög tilfinnanleg fyrir
kynstofninn.
Náttúran sjálf hefir það ráð
til þess að vega upp á móti
skakkaföllum þeirra farfugla er
lengst fara norður, að láta við-
komu þeirra vera meira en ann-
ara fugla. Fuglafræðingar hafa
komist að þeirri niðurstöðu, að
langflestir farfuglar, sem leita
til norðlægra landa, eigi fleiri
egg en þeir fuglar er sunnar
verpa, enda þótt um sömu teg-
und sé að ræða. Og sumir smá-
fuglar unga út tvisvar eða þris-
var sinnum í hinum norðlægu
löndum, eins og t. d. rauðbryst-
ingur.
Á vorin fækkar fuglum stór-
kostlega í heitu löndunum, en
þó er mest um alls konar fugla
árið um kring í Mið-Ameríku,
en á tímabilinu nóv. til janúár
er hvergi meira af fuglum en í
norðurhluta Suður - Ameríku.
Þar hafast þá við allir farfuglar
frá Norður-Ameríku.
Þeir farfuglar, sem lengst ferð
ast, fara venjulega hægt yfir og
eru stundum mánuði á leiðinni
Yfirleitt má segja að farfuglarn-
ir séu altaf á ferðalagi nema um
varptímann og meðan þeir eru
að koma ungum sínum upp.
Smáfuglar ferðast á nóttunni en
afla sér fæðu á daginn. Þeir
fljúga að meðaltali 20 enskar
mílur á klukkustund, en endur
fljúga um 60. mílur á klukku-
stund og þær ferðast á daginn.
Flestir fuglar , kjósa að hafa
stutta áfanga, að fljúga ekki
nema svo sem 6-8 klukkustund-
ir í senn og hvíla sig svo og afla
sér fæðu. En heiðlóan fer í ein-
um áfanga og flýgur þá stund-
um alt að 2500 enskar míiur í
einni lotu.
Síðan fuglamerkingar hófust
hefir það komið 1 ljós, að fugl-
arnir ferðast ekki aðeins norður
og suður, heldur fljúga þeir einn
ig austur og vestur. Smáfugl
nokkur, sem hvergi verpir nema
í Miðasíu, hefir vetursetu í lönd-
Framhald á bls. 8
Free
Winter Storage
Send your outboard motor in now and have
is ready for Spring.
Free Estimate on Repairs
Speciálists on . . .
Johnson - Evinrude & Elto Service
BREEN MOTORS Ltd.
WINNIPEG
Phone 927 734