Lögberg - 08.11.1951, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 8. NÓVEMBER, 1951
7
íslenzk söngkona á þroskabraut
Fyrir nokkrum árum síðan
vorum við stödd á hinu góð-
kunna heimili Jóns Thorberg-
son og konu hans í Los Angeles,
en kona Jóns er ekki íslenzk
nema í anda, en árum saman
prýtt hóp íslendinga, og sem ein
af þeim undir öllum kringum-
stæðum. — En á meðal gesta
þarna þetta kveld voru þau
h j ó n i n Guðrún og Kjartan
Christopherson frá San Fran-
cisco ásamt dóttur sinni Eileen,
sem að hér með skal að nokkru
leyti skýrt frá. Það er þrent, sem
að mér er einkum minnisstætt
í sambandi við Eileen, en það
er þetta hve mikill æsku- og
yndisþokki hvíldi yfir henni,
hve dásamlega hún söng, og hve
eftirlát hún var og viljug til
þess að syngja. Síðan hefi ég
reynt að fylgjast með sigrum
hennar, þar sem að um ósigra
er ekki að ræða. Fyrir skömmu
síðan þegar að íundum okkar
bar saman á ný, sagði ég henni
að íslendingum myndi án efa
þykja gaman að sjá mynd af
henni og fá fregnir af henni, lét
hún það gott heita, svo að við
heimsóttum hana á hinu nýja og
fagra heimili hennar í nýju
hverfi stuttan spöl frá aðalflug-
velli Los Angeles.
Eileen Christy er fædd
Christopherson að Baldur, Mani-
toba, Canada, dóttir Kjartans
Christopherson fasteignasala og
konu hans Guðrúnar Stoneson
píanókennara.
Þegar að Eileen var 8 ára að
aldri flutti hin fjölmenna
Christophersons fjölskylda til
San Francisco %við gullna hliðið
í Californíu. Þar stundnaði hún
nám í Aptos-barnaskóla. Jafn-
framt tók hún virkan þátt í
Óperettum og söngsýningum
o. s. frv. Frammistaða hennar
sem „Tiger Lily“ í „ Peter Pan
and Wendy“ var þannig af hendi
leyst að í gegnum það var henni
gefið aðalhlutverkið í „The
Mikado“. — Með hinum mörgu
sigrum hennar í söng, hætti frú
Guðrún við að kenna henni að
spila, en lagði því meiri áherzlu
á söngmentun hinnar upprenn-
andi stjörnu. — Á því tímabili
sem að hún gekk í miðskóla,
söng hún í kirkjum við gifting-
ar og ýms önnur tækifæri. Fjór-
tán ára gömul fór hún að vinna
í banka í frítímum sínum.
Bankastjórinn hafði frétt um
sönghæfileika hennar og bað
hana að syngja; en söngur henn-
ar í „Sempra Líbera“ úr „La-
Traviata“ aflaði henni ekki að-
eins góðrar stöou í bankanmp
heldur einnig sem einsöngvara
í söngflokk bankans.
Að loknu námi við miðskólann
vann Eileen fyrir Mr. Edwin
Lester háttstandandi hljóm-
listarmann, en um það leyti var
hún ein af sex, sem að valin var
úr 300 umsækjendum, þar sem
henni var gefið hlutverk í
„Roberta“ og „The fortune
teller“; söng hún í óperum bæði
í San Francisco og Los Angeles.
Henni stóð til boða að fara til
New York, en hún hafnaði því
til þess að fara í æðri skóla í
söng og leiklist í öllum myndum
og til að halda stöðu sinni í
bankanum. En þá veiktist hún
alvarlega og varð að hætta vinnu
sinni og námi — en fljótt varð
hún albata og fór að syngja —
fékk hún 500 dala War Bond
og námsstyrk á Green Cross
Searchlight prógram.
1 janúar 1949 tók hún þátt í
Atwater Kent söngsamkeppni
og var hún ein af 8 sem að valin
voru — en hún var ekki ánægð
með það og ákvað að reyna árið
eftir. Og eftir ferðalag til New
York og Washington, D.C. og
víðar, kom hún aftur heim til
San Francisoo 1950 og reyndi
aftur í Atwater Kent söngsam-
keppni og fyrstu verðlaun, 1000
dollarar, féllu henni í skaut. En
með þessum mikla sigri opnuð-
ust henni nýir heimar, þar sem
að hún fékk tækifæri til þess að
láta til sín heyra hjá M. G. M
kvikmyndafélaginu í Culver
City, sem að hún gerði samn-
inga við. í staðinn fyrir að syngja
í San Francisco óperunni „The
Magic Flutc“ s.l. sumar við
opnun Hollywood Bowl, söng
hún, „Die Fledermans“ í gerfi
Adele þjónustustúlku —- og vil
ég hér með setja það, sem Green-
berg í Los Angeles Times segir
um Eiléen:
„Eileen Christy leikkona var
eitt af því óvænta þetta kveld í
gerfi Adele þjónustustúlkunnar;
hefir hún alt það til að bera sem
getur prýtt eina mannlega veru.
Hún söng svo dásamlega, að það
hljómar ennþá í eyrum mér“.
Á síðastliðnum mánuðum hef-
ir hún leikið í 4 myndum, en
nöfnin á myndunum eru: —
„Bannerline“ „Father’s Little
Dividend“, „Night into Morn-
ing“, „Three Guys named Mike“.
En við bíðum róleg þangað til
að hún fær að syngja í hrevfi-
myndunum; en hún syngur á
EILEEN CHRISTY
ítölsku, spönsku, frönsku og
þýzku; hún Iiafði hlutverk í
Stanard hour s.l. sept., og lék
Mjallhvít í jólasýningu Edgar
Bergen.
Eileen Christy er smávaxin,
en þó norræn, Ijóshærð og lit-
fríð með fögur blá augu. Hún
býr til góðan mat, ræktar fö,gur
blóm og þykir gaman að synda
í bláu Kyrrahafinu á heitum
dögum í Californíu. Eileen er
ein af þeim fáu íslenzku stúlk-
um, sem að hafa farið út á hin-
ar hálu brautir í Hollywood —
en með gáfum sínum, fegurð og
meðfæddum söng- og leikhæfi-
|-leikum, þá munu hinir mörgu
aðdáendur hennar óska að vonir
hennar rætist með það að kom-
ast upp á hæsta tindinn í Grand
Opera og lifandi myndum, þvi
að þar er hennar heimur og þar
á hún að skína skært.
Þegar við kvöddum þau Mr.
og Mrs. Norman Keller og hinn
unga son þeirra Gregory, fanst
mér sem aðeins gæfa og gengi
gætu átt samleið með þeim í
framtíðinni, eins og fram að
hinni líðandi stund.
Skúli G. Ðjarnason
Vondað og þarft kynningarrit um ísland
Eftir PRÓFESSOR RICHARD BECK
EINS OG MÖRGUM MUN í fersku minni, gaf dr. Helgi P. Briem,
núverandi sendiherra íslands í Stokkhólmi, út á aðalræðis-
mannsárum sínum í New York prýðilegt rit á ensku um Island og
Islendinga, Iceland and the Icelanders, (1945). Fór þar saman
snjallt lesmál um land og þjóð, samhliða óvenjulega fögrum mynd-
um, mörgum þeirra í litum, eftir Vigfús Sigurgeirsson ljósmynd-
ara, svo að þar var um að ræða eitthvert ágætasta og fagursta rit
um Island á erlendu máli. Mun
það og enn, góðu heilli, fáanlegt
hjá The American-Scandinavian
Foundation í New York. Má og í
því sambandi á það minna að
nýju, að eigi getur ákjósanlegra
rit um ísland til þess að fá í
hendur vestur-íslenzkum æsku-
lýð, heldur en þetta hugþekka og
skemmtilega rit dr. Helga.
En hann hefir eigi látið þar
við lenda. Nýlega kom út í
Stokkhólmi einkar vandað og
fallegt kynningarrit um ísland á
sænsku, Island, þrýtt fjölda
myndeftir hinn kunna sænska
ljósmyndara Hans Malmberg, en
lesmálið eftir dr. Helga P. Briem.
Fylgir hann ritinu úr hlaði
með gagnorðum og glöggum inn-
gangi um ísland sem land breyt-
inganna („Omvandlingens Is-
land“), og hefir mál sitt með
þessum markvissu orðum: ‘Hver
sá íslendingur, sem kominn er
yfir fimmtugt, hefir lifað bylt-
ingu“. Færir höfundur síðan
þeirri laukréttu staðhæfingu
næg dæmi til stuðnings úr sögu
og lífi þjóðarinnar á nýloknum
aldarhelmingi, svo að erlendum
lesendum má það ljóst verða,
hvér gjörbreyting hefir orðið á
högum hennar á því tímabili.
KAUPENDUR LÖGBERGS
Á ÍSLANDI
Gerið svo vel að senda mér sem fyrst greiðslu fyrir
yfirstandandi árgang Lögbergs, kr. 7500. Dragið
ekki að greiða andvirðið. Það léttir innheimtuna.
Æskilegt að gjaldið sé sent í póstávísun. Þeir iam
eiga ógreidda eldri árganga, eru vinsamlega beðmr
að snúa sér til mín.
BJÖRN GUÐMUNDSSON
FREYJUGATA 34 . REYKJAVÍK
Samtímis bregður inngangsgrein
in nokkurri birtu á landsháttu,
atvinnu- og menningarlíf þjóð-
arinnar.
Dr. Helgi ritar einnig texta við
myndirnar, mátulega stuttorða,
og hitta þeir löngum vel í mark;
á það eigi síst við um tilvitnanir
hans í íslenzk fornkvæði og sög-
ur, og tengir hann þannig saman
fornt og nýtt.
Hans Malmberg, þó ungur sé
að árum, (ekki hálf-þrítugur),
hefir unnið sér mikið álit sem
ljósmyndari, eigi aðeins í Sví-
þjóð, heldur einnig í Englandi og
Ameríku. Hann hefir dvalið lang
vistum á íslandi, enda bera þess-
ar myndar hans því órækt vitni,
að hann er gagnkunnugur landi
og þjóð.
Hann hefir, eins og dr. Helgi
tekur fram í formálanum, sér-
staklega gert sér far um það í
þessum myndum sínum að lýsa
íslandi nútíðarinnar og hvers-
dagslífinu. Og það hefir honum
mjög vel tekist. Hér eru myndir
af atvinnulífinu til sveita og sjá-
var; þar og á öðrum sviðum mæt
ist hið gamla og nýja með mörg-
um hætti. Aðrar myndanna lýsa
hinum ýmsu hliðum á menning-
arlífi þjóðarinnar* Ljósmyndar-
inn tekur lesandann með sér inn
í skólana, bókasöfnin, minja- og
listasöfnin, og minnir hann jafn-
framt á það, að á íslandi býr nú-
tíðarþjóð með langa sögu og
mikla meningarauðlegð sér að
baki.
»
Þá eru hér margar myndir frá
Reykjavík og öðrum bæjum, og
eigi verður stórbrotið og litbrigð-
aríkt landslagið útundan, né held
ur ýmsir víðfrægustu og tilkomu
mestu drættirnir í landsins svip,
svo sem Geysir og Gullfoss. Les-
andinn kynnist einig íslending-
um sjálfum, bæði eldri og yngri
kynslóðinni, á mörgum mynd-
anna.
Hér er því um næsta alhliða
myndasafn að ræða af landi og
þjóð, og myndirnar þannig úr
garði gerðar, að um þær má ó-
hætt segja í heild sinni, að verk-
ið lofi meistarann. Ágætlega hef-
ir honum t. d. tekist að ná töfrum
miðnætursólarinnar í myndinni
á bls. 81.
Bók þessi er því hið prýðileg-
asta kynningarit um ísland, og
þarft að sama skapi, því að fjarri
fer, að frændþjóðirnar á Norður-
löndum séu eins kunnugur landi
voru og þjóð og vera ætti. En
með því er eigi sagt, að vér ís-
lendingar séum eigi undir sömu
sökina seldir hvað þesar frænd-
þjóðir snertir.
Hafi þeir félagar, dr. Helgi P.
Briem og Hans Malmberg, beztu
þakir fyrir ritið og kynningar-
starfið, og tekur það þakklæti
einnig til útgáfufélagsins (Nord-
isk Rotagravyr, Stokkhólm) sem
vandað hefir vel til bókarinnar
um allan ytri búning.
Bænrækni
Framhald af bls. 3
verndar hans, sem vakir ævin-
lega“.
Hvað segja svo skáldin?
Sá andans andardráttur
sé óslítandi þáttur
á milli mín og þín.
Þá barnslegt hjarta biður,
þín blessun streymir niður.
Ég fer til þín, kom þú til mín.
V. Briem
Lausnarans venju lær og halt,
lofa þinn Guð og dýrka skalt.
Bænarlaus aldrei byrjuð sé
burtför frá þínu heimili.
Hallgr. Pétursson
t
Bænin má aldrei bresta þig,
búin er freisting ýmisleg,
þá líf og sál er lúið og þjáð,
lykill er hún að drottins náð.
Hallgr. Pélursson
Biðjið og yður mun gefast
Kristur
Sumarferð ,til Sviss
Sviss, sumarið 1951
í SVISS eru ferðamenn ekki
eins og í mörgum öðrum lönd-
um spurðir að því við landa-
mærin hvað þeir hafi meðferðis
af erlendum gjaldeyri. Toll-
gæzlumönnunum stendur alveg
á. sama um það. Gjaldeyris-
verzlun er frjáls í Sviss. Þar geta
útlendir ferða menn ekki aðeins
selt heldur líka keypt erlendan
gjaldeyri eftir vild. Útlendingar,
sem ætla t. d. að halda áfram
til Italíu, geta keypt lírur í sviss-
rieskum bönkum án nokkurra
formsatriða.
Verð á erlendum gjaldeyri á
þessum frjálsa markaði fer eftir
útboði og eftirspurn. Breytist
það oft dag frá degi, en er lægra
en hið opinbera gangverð, nema
þegar um dollara er að ræða.
Stundum getur þó jafnvel kom-
ið fyrir, að ekki sé gefið fullt
verð fyrir dollaraseðla. Fyrir
sterlingspundið fást sem stendur
tæplega 11 svissneskir frankar,
en það er IV2 franka minna en
hið opinbera gengi pundsins,
Fyrir 100 danskar krónur fær
fólk í Danmörku 63 svissneska
franka samkvæmt opinberu
gengi krónunnar en í Sviss ekki
nema 52 franka. Það bor£ar sig
þess vegna ekki að selja þar er-
lenda seðla í stað þess að hafa
bankaávísun með sér, en hins
vegar hafa menn oftast hag af
að kaupa þar erlendan gjaldeyri.
Þarna er ekki um svarta-
markaðsverzlun að ræða heldur
lögleg viðskipti, sem fara fram
í bönkunum. I Sviss er enginn
svartur markaður, hvorki fyrir
peninga né vörur.
Mörgum útlendingum verður
starsýnt á svissnesku verzlanirn-
ar. Alls staðar er gnægð af vör-
um, næstum ótrúlega mikið úr-
val af bæði nauðsynjavörum og
„lúxus“-vörum. Það er ekki
skortur á neinu. Varla er hægt
að hugsa sér þann hlut, sem ekki
er fáanlegur. En það er ekki að-
eins vörugnægðin heldur líka
gæði vörunnar, sem vekja eftir-
tekt útlendinga. Svisslendingar
hafa vandaðar vörur á boðstól-
um.
í verzlununum er allt eins og
fyrir stríð. Ekkert ber vott um
nýafstaðið stríð og gjaldeyris-
skort, enda eiga Svisslendingar
ekki við neina gjaldeyriserfið-
leika að stríða. — Þegar ég kom
í verzlun eina í Lugano, kom
konan, sem á verzlunina til mín
og sagði: „Eruð þér Breti eða
Dani? Þá veit ég nefnilega, hvað
yður vantar: kaffi, hrísgrjón,
kókósmjöl, sveskjur, ananas“.
Hún nefndi margt fleira, þuldi
þetta upp úr sér og sýndi mér
fjölda gjafaböggla, sem ,hún
átti að senda fyrir fólk til Bret-
lands og Danmerkur. .
Það er dýrt fyrir Norðurlanda-
búa að ferðast í Sviss vegna hins
háa gengis svissneska frankans.
Fyrir gengisfellingu sterlings-
pundsins og Norðurlandakrón-
anna í september 1949 var verð-
lag í Sviss svipað og í Svíþjóð.
En við gengisfellingu Norður-
landakrónanna hækkaði gengi
svissneska frankans um rúm-
lega 40% og munar það vitan-
lega miklu. Þó er ekki allt dýrt
í Sviss. Silkivörur eru t. d. ó-
dýrari en í Danmörku, og sama
er að segja um ýmsar aðrar
vörur: „Lucky Strike“ (20
stykki) kosta ekki nema 1.80
Biðjið án afláts. — Páll
Því fáorðari sem bænin er, því
betri er hún.'— Lúter.
Endurnýjunarkraftur bænar-
innar er mikill leyndardómur.
Hinn hygnni sálfræðingur segir
okkur, að ávöxtur bænræjín-
innar sé gleðiþrunginn og heil-
brigður hugsunarháttur. Við
verðum óhjákvæmilega það, sem
við óskum í bæninni. —
Agnes Watson.
Æskumenn! Bænin er beztli
sjálfsuppeldismeðalið.
franka, 1 lítri ítalskt rauðvín
(Chianti) 3.90 franka og 100
grömm af hinu fræga svissneska
súkkulaði fást fyrir 90 sentimes.
En jafnvel svissneska kvenfólk-
inu þykir það mikið að þurfa að
gefa 70 franka fyrir Bally-skó
(1 franki jafngildir 3.73 ísl. kr.).
Það er vitanlega dýrt að búa
á beztu hótelunum. Þar kostar
herbergi með nýtízku þægind-
um 15—35 franka á dag. En á
miðlungshótelum má fá herbergi
án sérstakra þæginda fyrir 6—9
franka, góðan miðdagsmat fyrir
4.50—5.50 og herbergi með fæði
fyrir 15—20 franka á dag.
Viðkunnanleg þjóð.
Það er ekki aðeins náttúru-
fegurðin, sem er aðlaðandi í
Sviss. Alls staðar er hreinlegt
og vistlegt, húsin nýmáluð og
snyrtileg. Svalirnar á húsunum
og brunnarnir á torgunum eru
blómum skreyttir, og í’hverjum
bæ eru fagrir blómagarðar. Við
þetta bætist, að Svisslendingar
eru viðkunnanleg þjóð. Þeir eru
vingjarnlegir, kurteisir og skil-
vísir. Það hefir oft verið sagt,
að ekkert fáist ókeypis í Sviss.
Þetta getur verið rétt. En þótt
ég hafi verið þar mörgum sinn-
um, bæði fyrir og eftir stríðið,
þá hefir það aldrei komið fyrir
mig, að á hótelum, veitingahús-
um eða annars staðar hafi ver-
ið heimtuð hærri borgun en
leyfilegt er. En slíkt kemur sem
kunnugt er ekki sjaldan fyrir
útlendinga í mörgum löndum.
Það kom einu sinni fyrir kon-
una mína, þegar* við vorum á
ferðalagi í Austur-Sviss, að hatt-
urinn hennar fauk út um glugga
á járnbrautarvágni, þegar hurð-
in var opnuð. Þetta var í skógi
við Rínarfljótið. Við gerðum
ekki ráð fyrir að sjá hattinn
aftur. Ég sagði þó stöðvarstjór-
anum á næstu járnbrautarstöð
frá þessu. Þremur dögum seinna
fengum við hattinn á járnbraut-
arstöðinni í Monstreux í Vestur-
Sviss. Var hann vel umbúinn í
pappaöskju og kostaði leitin að
honum og sendingin ekki nema
1 franka.
Fækkun ferðamanna.
Svisslendingar kvarta yfir
fækkun ferðamanna eftir stríð-
ið. Eiga hóteleigendur við mikil
og vaxandi vandræði að stríða.
í fyrra kom að vísu 1.7 milljón
útlendinga til Sviss. Er það álit-
leg tala. En flestir búa á ódýrari
hótelum og eyða yfirleitt minna
fé en áður. Bretar eru vanir að
fjölmenna til Sviss, en voru í
fyrra þriðjungi fámennari en
árið áður. Svisslendingar segja,
að það komi of fáir Ameríku-
menn og séu þar of stuttan tíma,
oftast á leið til nágrannaland-
anna.
Gistingum útlendinga í Sviss
hefir fækkað um 8.5 milljónum
árið 1947 niður í 7 milljónir í
fyrra. Gistingum svissneskra
ferðamanna á svissneskum hó-
telum fækkaði á sama tíma úr
14.7 milljónum niður í 11.6 millj-
ónir. Gengislækkunin í Bret-
landi, á Norðurlöndum og víðar,
haustið 1949 og gjaldeyrishöft í
mörgum löndum eiga mikinn
þátt í þessu. Víða er gjaldeyrir
til ferðalaga skammtaður. Við
þetta bætist, að svissneski
frankinn er dýr gjaldeyrir. Sviss
er því eitt hið dýrasta ferða-
mannaland í Evrópu. En erfið-
leikar hóteleigandanna sviss-
nesku stafa þó aðallega af mik-
illi samkeppni af hálfu ná-
grannalandanna, Frakklands.
ítalíu og einkum Austurríkis,
sem er eitt ódýrasta ferða-
mannalandið í álfunni. Eins og
sjá má af framanenfdum tölum,
eru það ekki aðeins útlendingar,
sem bregðast svissnesku ' hótel-
unum. Svisslendingar gera það
líka. Kaupmáttur frankans er
mikill, og er því ódýrt fyrir þá
að ferðast erlendis. Langt um
fleiri Svisslendingar en áður
fara því í leyfisferðir til út-
landa. Páll Jónsson
• —Mbl., 25. sept.