Lögberg - 22.11.1951, Blaðsíða 2

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. NÓVEMBER, 1951
Vísindin í þágu aívinnuveganna:
Ný ístegund, er getur gerbreytt markaðsmögu-
íeikum fyrir íslenzkan fisk
gert ráðstafanir til að athuga um
kaup á efnum þeim, sem nota
verður í ísinn, og stendur til að
gera tilraun með þessa nýjung
hér á landi.
Þessi ís er búinn til með því
að láta visst magn af fumarsýru
og natrium benzoat í ís, sem er
búinn til með venjulegum hætti.
* Hefir þetta nokkurn auka-
kostnað í för með sér. Á þessu
stigi málsins er ekki hægt að
segja um, hve mikill hann er
Hefir atvinnudeildin leitað eft-
ir tilboðum í efni þessi erlendis,
en hvort tveggja eru þetta al-
geng efni.
Eftir þeim upplýsingum, sem
fyrir liggja, má gera ráð fyrir,
að efnin kosti 15 krónur í smá-
lest af ís. Sé svo gert ráð fyrir,
að ísinn í afla togarans, sé um
30% af farminum, lætur nærri,
að aukakostnaðurinn sé um
fimm krónur fyrir hverja fisk-
smálest, sem ísuð er með þessari
nýju aðferð.
Það, sem talið er, að vinnist,
er svo aftur á móti það, að hægt
er að geyma fiskinn ísaðan um
það ,bil helmingi lengur en í
venjulegum ís. Þar sem þessi
nýja ísunaraðferð hefir verið
reynd, svo sem í fiskiskipum í
Alaska, hafa skip getað geymt
fiskinn í 10 dága í venjulegum
ís, en hann þó jafnan tapað
miklu af gæðum og ekki verið
fyrsta flokks vara. Með hinni
nýju aðferð hefir ýsa, sem
geymd var 16 daga, komið upp
úr skipi sem fyrsta flokks vara,
þótt hún hafi verið annars flokks
eftir sex daga geymslu með
venjulegan ís. Geymsluþol í ís
er þó mismunandi eftir tíðarfari
og sjávarhita eins og kunnugt
er.
Ennfremur hefir þessi nýja ís-
unaraðferð gefizt vel til varð-
veizlu ýmissa landbúnaðaraf-
urða, svo sem kjöts og græn-
metis. Hér á landi er ísun þess-
ara afurða eins og kunnugt er
lítið sem ekki notuð.
Þessi nýja ísunaraðferð getur
haft víðtækar afleiðingar á hag-
nýtingu og markaðsmöguleika
íslenzka fisksins. Með henni er
alls ekki útilokað, að íslenzku
togararnir geti siglt beint af
Grænlandsmiðum til Banda-
ríkjanna og selt þar fiskinn ísað-
an upp úr skipi á mun hærra
verði en fáanlegt er í Evrópu-
löndum. Skipin geta og verið
lengur að veiðum en áður og
skilað þó betri fiski á land til
iðnaðar og neyzlu.
—TÍMINN, 12. okt.
200 manna spunaverksmiðja
að komast á fót \ Reykjavík
1 undirbúningi að reyna
hér ameríska aðferð, er
eykur geymsluþol
ísaðra maivæla.
Það er ekki víst, að þess
verði langt að bíða, að ís-
lenzku togararnir verði farn
ir að selja afla sinn af ís-
vörðum fiski í hafnarbæjum
Bandaríkjanna, fyrir miklu
hærra verð en hægt er að fá
í Evrópu. Ef ný ísunarað-
ferð, sem Gísli Þorkelsson
efnafræðingur, forstöðumað-
ur iðnaðardeildar atvinnu-
deildar Háskólans hyggst
að reyna, tekst vel, getur
svo farið, að viðhorfin gagn-
vart mörkuðum erlendis og
hagnýtingu fisksins í landi
gerbreytist.
Atvinnudeild Háskóla íslands
er farin að hafa hagnýta þýð-
ingu fyrir atvinnulífið í landinu,
enda eru þar allmargir ungir og
efnilegir vísindamenn að störf-
um. Tíminn hefir nokkuð skýrt
frá störfum á þessum þýðingar-
mikla vettvangi í þætti blaðsins,
sem nefnist: Vísindin í þágu at-
vinnuveganna. Mun verða hald-
ið áfram að segja frá því helzta,
sem gerizt á þessum vettvangi
í Tímanum.
Gísli Þorkelsson, hinn duglegi
og hugvitssami forstöðumaður
iðnaðardeildarinnar, hefir jafn-
an mörg járn í eldinum í deild
sinni og er jafnan leitandi að
öllu því, sem orðið getur til hags
bóta fyrir iðnað og matvælameð-
ferð þjóðarinnar.
Blaðamaður frá T í m a n u m
komst nýlega að því, að Gísli
hefir nú á prjónum, áætlun um
merka tilraun, sem getur haft á-
kaflega mikla breytingu í för
með sér.
Notaði blaðamaðurinn tæki-
færið í gær og hitti Gísla upp í
atvinnudeild, en hann var þá
einmitt að útreikningum varð-
andi þetta, jafnframt því sem
rannsóknir og efnagreiningar
fóru fram.
Hér er um að ræða nýja að-
ferð við að búa til ís til að geyma
í fisk og önnur matvæli. Er ný-
lega farið að nota þessa aðferð
í Bandaríkjunum. Getur
geymsluþol fisksins aukist um
helming við þessa nýju ísunar-
aðferð. Hefir atvinnudeildin
Verður sljórnað af erlendum
sérfraeðingi, og stofnfé verk-
smiðjunnar erlenl.
Islenzk stjórnarvöld hafa
fyrir nokkru veitt leyfi til
þess, að hér í Reykjavík
verði komið á spunaiðnaði,
að verulegu leyti með er-
lendu stofnfé. Ætlar heims-
frægur vefnaðarsérfræðing-
ur, sem verið hefir ráðu-
nautur um spunaiðnað og
vefnað í mörgum löndum og
sjálfur rekur stórar verk-
smiðjur í Ungverjalandi og
Austurríki, að flytja hingað
til lands nokkurn hluta
spunaiðnaðar síns.
Það er gert ráð fyrir, að all-
stór verksmiðja rísi hér upp, og
munu eiga að vinna í henni um
tvö hundruð menn. Er fyrirhug-
að, að hún fái húsnæði hér við
höfnina, því að ekki er gert ráð
fyrir sérstakri verksmiðjubygg-
ingu, eins og fram kemur í skil-
yrðum þeim, sem sett voru fyrir
leyfi íslenzkra yfirvalda til að
koma henni á fót.
Útlendingur sá, sem að þessu
stendur, er Austurríkismaður,
Leo Hochner að nafni. Hann
átti áður 6000 manna spuna- og
vefnaðarverksmiðju í Búdapest,
en einn góða veðurdag tók komm
únistastjórnin verksmiðjuna af
honum. Honum var varnað inn-
göngu í eigin verksmiðju einn
morgun, er hann kom á vett-
vang, og er hann spurði, hvort
hann mætti ekki sækja frakka,
sem hann átti í skrifstofu sinni,
var svaraði það, að hann gæti
keypt sér nýjan frakka.
Eftir þetta flutti hann sig um
set til Austurríkis, og rekur þar
2000 manna verksmiðju, og nú
hyggst hann að koma upp dá-
lítilli verksmiðju hér, ef nýtt ó-
friðarbál og byltingar kynnu að
gera að engu verk hans í Mið-
Evrópu.
Það er álit hins erlenda sér-
fræðings, að skilyrði hér til
spuna- og vefnaðariðnaðar séu
góð í þýðingarmiklum atriðum.
Sérstaklega er vatnið hér alveg
óvenjulega gott til slíkra nota,
þar eð það er svo laust við kalk.
Einnig má hugsa sér, að með
nægri raforku rísi hér innan
tíðar upp verulegur efnaiðnað-
ur, og þessar tvær greinar,
spunaiðnaður og efnaiðnaður-
inn, styddu hvorar aðra.
Fyrirtæki það, sem stofna
ætlar spunaverksmiðjuna hér,
nefnist Ingarno. Hefir það feng-
ið 750 þúsund króna innflutn-
ingsleyfi fyrir vélum og hráefn-
um, gegn því að engan erlendan
gjaldeyri þurfi til stofnunar eða
reksturs á verksmiðjunni og
ekki verði sfofnað til neinna
skuldbindinga, sem seinna kynnu
að krefjast gjaldeyris héðan.
Ekki verður heldur lagt í sér-
staka verksmiðjubyggingu eða
annað, sem krefst fjárfesting&r.
Loks er það skilyrði sett, að
framléiðslan verði seld á erlend-
um markaði, nema um frílista-
vörur kynni að vera að ræða, og
fyrirtækið að öllu leyti háð
venjulegum reglum um gjald-
eyri, er fyrirtæki hér lúta.
—TÍMINN, 27. okt.
AFMÆLIS GJAFIR
TIL ELLIHEIMILISINS HÖFN
Vancouver, B. C.
Money Donations
Mr. Vigfús Guttormson, Lundar,
Man., 10.00; Dr. and Mrs. P. B.
Guttormson, Watrous, Sask. $100
Sólskin, Vancouver, B. C. 176.00;
Mr. and Mrs. H. J. Thorson, Van-
couver, B. C., 50.00; Mr. and Mrs.
A. C. Orr, Vancouver, B. C., 25.00
Mr. and Mrs. O. W. Jónsson, Van
couver, B. C., 20.00; Mr. and Mrs.
L. H. Thorlakson, Vancouver,
B. C., 10.00; Mr. and Mrs. J. S.
Johnson, Vancouver, B. C., 10.00;
Mr. and Mrs. A. T. Anderson,
Vancouver, B. C., 10.00; Mr. and
Mrs. J. T. Johnson, Vancouver,
B. C., 10.00; Dr. and Mrs. Sidney
Kaplan, Vancouver, B. C., 10.00;
’Mr. and Mrs. H. ■ Sigurdson,
Qimli, Man., 10.00; Mr. Andres
Gíslason, Port Alberni, 10.00; Mr.
and Mrs. H. Dalman, Vancouver,
6.00; Miss Dora Davidson, (Höfn)
Vancouver, 5.00; Mr. Halldór
Friðleifson, Vancouver, 5.00; Mrs
Pritchard, Prince Rupert, 5.00;
Mr. and Mrs. ólafur Björnsson,
Vancouver, 5.00; Mr. and Mrs.
Gunnar Guðmundson, Vancou-
ver, 5.00; Mr. and Mrs. Domoney,
Vancouver, 5.00; Mr. and Mrs. B.
Kolbeins, Vancouver, 5.00; Mr. S
Sigmundson, Vancouver, 5.00;
Dr. R. J. McDonald (in memory
of Dr. Bjornson) 5.00; A Friend,
5.00; Mrs. John F. Sigurdson, 5.00
Mrs. Gertrude Sigurdson, Van-
couver, 5.00; Mrs. Bertha Potter,
5.00; Mr. and Mrs. Paul Bjarna-
son, Vancouver, 5.00; Mrs. S.
Eyford, Vancouver, 5.00; Miss
Anna Eyford, Vancouver, 5.00;
Mrs. ögmundson and son Bjarni,
Vancouver, 5.00; Mrs. Ena Jack-
son, Vancouver, 5.00; Mr. and
Mrs. S. Johnson, Vancouver, 5.00
Mr. and Mrs. Thordur Gunnar-
son, Vancouver, 5.00; Miss Mary
Anderson, Vancouver, 5.00; Mr.
J. Sigmundson, Vancouver, 3.00;
Mr. R. S. M. Hannesson, Van-
couver, 2,00 Mrs. V. Grímson,
Vancouver, 2.00; Miss Helga
Thorleifson, Vancouver, 2.00; Mr.
Jón Björnson, 2.00; Mrs. Berg-
thora Sigurdson (Höfn) Vanc.
2.00; Mr. Hannes Kristjanson,
(Höfn) Vancouver, B.C. 2.00; Mr.
and Mrs. Leo Thorgeirson, Van-
couver, 2.00; Mr. and Mrs. Her-
man Sigurdson, Vancouver, 2.00;
Mrs. Rafnkelson, Vancouver, 2.00
Mrs. Jóna Axdal, ..Vancouver,
1.00; A Friend, Vancouver, 1.00;
Mrs. C. Johnson, Vancouver, 1.00
Miss Helga Johnson, Vancouver,
1.00; Mrs. S. Jónason, Vancouver,
1.00; Mrs. E. Anderson, Vancou-
ver, .60; Mr. J. Einarson, Sex-
smith, Alta., 100.00; Mrs. A. G.
Polson, Winnipeg, Man., 5.00; (in
memory of Sveinbjörn Guð-
mundsson); Victoria Women’s
Icelandic Club, Victoria, B. C.,
15.00; Ströndin, Vancouver, B. C.
12.00.
Cups and Saucers: (Vancouver)
Mrs. Bertie Johnson, Mrs.
Martha Hacking, Mrs. Björnson,
Mrs. Anna Guðjónson, Mrs. Isaac
Mrs. John Björnson, Miss Thomp
son, Mrs. L. Skúlason (glasses),
Mr. and Mrs. S. Steinsson (plates
Mrs. M. Reid.
Pillow Cases
Miss Dobbin, Miss Dahl, Mrs.
Armann Björnson, Mrs. Hugo
Davis, Mrs. F. O. Lyngdal.
Towels
Mrs. Goodman, Mr. and Mrs.
O. Stefánson, Mrs. Fred Johnson,
Mrs. T. Ellison, Miss L. Sigurd-
son, Mrs. K. E. Thilander, Mrs.
F. O. Lyngdal.
Vegetables
Mr. G. Holm (potatoes, corn,
beets, cabbage, carrots), Mr. and
Mrs. S. Steinsson (tomatoes).
Preserves
(pickles, jams, sugar, etc.)
Sólskin, Ladies’ Aid, Mrs. Rud-
dell, Mrs. House, Mrs. S. Johnson
Mrs. H. Davis.
Meat
20 lb. sirloin roast of beef,
tvíbökur — Mr. George Olafson.
Skyr — Mrs. G. Holm.
TIL BÚNAÐARUMBÓTA
Lán til búnaðarbóta má nota til girðinga,
afrennslis og annara umbóta. Upphæðir, sem
nema allt að $3,000 eru fáanlegar samkvæmt
þar að lútandi ákvörðun, og um afborganir
má semja til eins, tveggja eða fleiri ára. Og
vextir eru aðeins 5%. Leitið upplýsinga hjá
næsta útibúi.
BÚNAÐARLÁNI
má elnnig rerja til
Nýrra véla og búsáhalda
Nýrra kjallara eða til kaupa
hrænræktaðs búpenings.
Nýrra bygginga eSa viðgerSa
við eldri hús á býlinu
Raflagna á býlinu'
Girðinga, afrenslis eSa ann-
ara umbóta
THE ROYAL BANK
Or CANADA
þér megið treysta ''Royal"
Biöjið um
eintak af
þessum
bœklíngí, er
skýrir frá
* öllu varðandi
búbótamálin.
Churchill
W. H. Thompson, sem var
lífvörður Churchills í stríð-
inu og fylgdi honum hvert
sem hann fór, hefir rilað
endurminningar sínar frá
þeim árum. Þetta er einn
kafli úr þeim.
ÞAÐ VAR HINN 10. ágúst 1942
að flugvélin okkar lenti á flug-
velli skamt frá Moskva. Þeir
Stalin og Morotov voru komnir
þangað til þess að taka á móti
Mr. Churchill. Meðfram ak-
brautinni stóð heiðursvörður
rússneskra hermanna.
Þegar Churchill hafði gengið
meðfram röðum hermannanna,
var honum fylgt að bíl, og svo
þeystum við í gegnum Moskva
með 60 mílna hraða og til land-
seturs, þar sem Stalin er stund-
um á laun.
Þarna voru fyrir varðmenn,
sem yfirheyrðu okkur, og við
urðum að fara um tvö hlið, sem
voru varin af varðmönnum, áður
en við komum inn í húsagarð-
inn. Húsið og garðurinn var fult
af hermönnum með alvæpni, og
er ég gekk um garðinn til þess
að skoða mig um, þá eltu mig
einkennislausir njósnarar leyni-
lögreglunnar.
Úr því að við vorum nú komn-
ir þarna inn, var ekkert viðlit
að komast út aftur, nema með
beiðni um það í síma. Þarna bið-
um við nú í garðinum í hálfa
klukkustund. Þá kom fylgdarlið
okkar, en við höfðum ekki mátt
fara inn í húsið á undan því.
Klukkan 7 um kvöldið fór
Churchill á fyrsta fund sinn
með Stalin. Við urðum að fara
í gegnum margar girðingar her-
manna fyrir utan Kreml og
fjöldi leynilögreglumanna elti
okkur þangað til honum var vís-
að inn til Stalins, en við hinir
urðum að bíða fyrir utan í bið-
stofu og var þar ríkule'ga borið
á borð fyrir okkur, vínföng,
vindlar og sígarettur.
Rétt á eftir vorum við kallað-
ir fram fyrir og þar var þá
Churchill úti á gangi og heldur
þungur á brúnina. (Seinna komst
ég að því, að þótt vel hefði farið
á með þeim Stalin í fyrstu, þá
hefði brátt verið heimtað loforð
af Churchill og Stalin hefði ekki
verið ánægður með svar hans.
Og svo skildu þeir í fússi).
Við héldum aftur til búgarðs
Stalins og Churchill var ekki í
góðu skapi. Næstu tvo daga var
hermálaráðunautum falið að tal-
ast við, og síðan var allri brezku
sendinefndinni boðið til veizlu í
Kreml.
Ég hefi verið í mörgum opin-
berum veizlum um dagana ásamt
Mr. Churchill, en engri sem
kemst í hálfkvisti við þessa um
bruðlun. Seinna, er ég ók um
götur Moskva og horfði á fólkið
sem hafði staðið í biðröðum allt
að fjórum klukkustundum til
þess að ná sér í brauð, þá var
ég enn með þennan matseðil
veizlunnar í vasanum:
Matseðill (kalt borð)
Kaviar (ferakur) Kaviar (pressabur)
Lax, Styrjuhrogn, Síld me8 grænmeti,
Þurkuð síld, Kalt flesk,
Dýrakjöt I majonnase, Andir,
Styrjuhrogn í sósu, Tómatsalat, Salat,
Agúrkur, Tðmatar, Hreðkur, Ostur.
•
Matseðill (heitt borð
Hvltir sveppir I súrum rjóma,
VillibráC, BggjarauBur, Meunier, Súpa
Créme de Poularde,
Consommé Borsch,
Styrjuhrogn I kampavíni,
Kalkúnar, Hænu-ungar, Rjúpur,
Kartöflumauk,
Kjöt af mjólkurlömbum
me8 kartöflum.
Sveppasalat, Blómkál,
Aspargues,
ís créme, Ávaxtals, Kaffi, Líkjör,
Ávextir, Smákökur,
Steiktar möndlur.
Box of Aples — Mr. J. Kristjan-
son, Kelowna.
Table Center — Mrs. L. G. Sig-
urdson.
Innilegt þakklæti fyrir allar
þessar gjafir.
Dr. B. T. H. Marteinson
féhirðir
925 Medical Dental Bldg.
Vancouver, B.C.
hjó Stalín
Hjá hverjum diski voru marg-
ar tegundir af vínum, og menn
sátu að borðum í þrjár stundir.
Ég sat beint á móti þeim Chur-
chill og Stalin og það var auð-
séð að Stalin skemti sér vel. Við
vorum varla sestir er hann stökk
á fætur og tók að drekka á
menn. Stundum stóð hann á
fætur og gekk niður með borð-
inu til þess að klingja glösum
við þann, sem hann vildi hylla.
Þarna voru drukkin 25 minni og
ég var að hugsa um hvort þessi
átveizla ætlaði aldrei að enda.
Þegar borðhaldi var lokið var
gengið inn í annan sal og þar
var veitt kampavín, líkjörar og
kaffi. Þá sýndist mér Churchill
taka að gerast órótt og hann
kallaði á Sir Alexander Cadogan
út í horn til þess að tala við hann
í hljóði. Að því loknu sagði Sir
Alexander túlk Stalíns, sem
Pavlov hét, að nú langaði Chur-
chill til þess að tala við Stalin
í einrúmi. En Stalin tók það ekki
í mál. Hann vildi skemta sér, en
ekki ræða vandamál.
Það átti nú ekki við Churchill.
Hann stökk á fætur úr sæti sínu
og kallaði í Sir Alexander:
„Komdu með. Ég er að fara.
Segðu marskálkinum að ef hann
vilji nokkuð frekar við mig tala,
þá verði ég um kyrt á búgarðin-
um til sunnudagsmorguns. En
þá fer ég til Kairo eins og á-
kveðið hefir verið“.
Við fórum og Stalin fylgdi
okkur til dyra.
Á laugardagskvöldið var mér
sagt að Churchill sétti að finna
Stalin klukkan sex. Ég fór einn
með honum. Þegar við komum
til Kreml var farið með mig inn
í biðstofuna eins og áður. Eftir
20 mínútur var mér sagt að fara.
Ég spurði hvort Churchill væri
farinn, en mér var ekki svarað.
Og svo var mér fylgt út.
Ég gekk fram og aftur fyrir
utan Kreml. Njósnarar leynilög-
reglunnar eltu mig á röndum. —
Ég ávarpaði þá, en þeir svöruðu
ekki. Að lokum bar þar að að-
stoðarforingja Molotovs. Ég
hafði hitt hann í London áður
Hann útvegaði túlk. Ég spurði
hvort Churchill væri farinn, en
fékk ekkert ákveðið svar. Túlk-
urinn sagði að það væri bezt fyr-
ir mig að fara heim á búgarðinn
aftur.
Þá sneri ég máli mínu til að-
stoðarforingja Molotovs og
sagði að hann hlyti að skilja, að
eins og hann hefði orðið að
fylgja Molotov hvar sem hann
fór í London, svo yrði ég að
vera með Churchill í Moskva og
mætti ekki fara frá honum. Hann
átti langt þref við túlkinn. Að
lokum sögðu þeir mér að koma
með sér og fá brauð að borða,
því að Churchill sæti að mat-
borði með Stalin.
Svo kom Sir Alexander Cado-
gan til þess að vitja um Chur-
chill, og litlu seinna kom hann
og var nú ánægðari á svip en
áður.
Á heimleiðinni í gegnum borg-
ina sáum við biðraðir fyrir fram-
an brauðbúðirnar. Þær stóðu þar
enn er við fórum frá Moskva
fjórum klukkustundum seinna.
—Lesbók. Mbl.
Forsetakosningar
á alþingi
Kosningar forseta og ritara
fóru fram á alþingi í gær. For-
seti sameinaðs þings var kjör-
inn Jón Pálmason, 1. varaforseti
Jörundur Brynjólfsson og 2.
varaforseti Rannveig Þorsteins-
dóttir. Forseti efri deildar var
kjörinn Bernharð Stefánsson, 1.
varaforseti Þorsteinn Þorsteins-
son og 2. varaforseti Lárus Jó-
hannesson. Forseti neðri deildar
var kjörinn Sigurður Bjarnason,
1. varaforseti Jón Gíslason og
2. varaforseti Halldór Ásgríms-
son. Ritarar voru kjSrnir þeir
sömu og áður, nema Sigurður Ó.
Ólafsson var kjörinn í stað
Eiríks Einarssonar. Önnur þing-
störf fóru ekki fram í gær.
—TÍMINN, 3. okt.