Lögberg - 22.11.1951, Blaðsíða 5

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. NÓVEMBER, 1951
5
’VVWVWWVVVVVVVWVVV'*
ÁHUGAMÁL
LVCNISA
Ritstjóri: INGIBJÖRG JÓNSSON
BRÉF OG FLEIRA
pað viá ekki mvnna vera, en ég fceri vinkonu minni, frú Kristínu i
Watertown mínar innilegustu hjartans þakkir fyrir hennar hlýju,
en lítt verðskulduðu ummœli í minn garð. Eg veit það af reynslu,
að ritferðum þessarar gáfuðu og göfugu konu er alment fagnað
af lesendum Lögbergs, enda hvílir yfir þeim, auk stílfegurðar,
hugsjónagöfgi og fölskvalaus rækt við íslenzk menningarmál. pann
9. apríl s.l., á nítugasta afmœlisdegi frú Kristinar mintist kvennasíða
Lögbergs hennar að nokkpu og þess vegna vita margir á henni
nokkuð gleggri skil en ella myndi verið hafa. Megi henni enn
e.ndast heilsa og líf til að halda á lofti sínum frjófgandi og eftir-
minnilega penna!
Kæra vinkona:
Ég verð að skrifa þér fáar lín-
ur og þakka þér af öllu hjarta
hin góðu orð til mín og einlægu
vinsemd. ÍÞað sem þú segir um
verk mitt gefur mér andlegEÍh
hugarstyrk; ég gleymi því al-
drei og hefi ekki orð yfir þakk-
læti mitt til þín. Greinin þín,
Brúin yfir hafið er stórmerkileg
og kvæðið til hans Valdimars
eftir skáldið er svo skemtilega
smellið, að ég hef mikið gaman
af því; ég þekfi fólk hans í
Miniota, Myndin þín, fjallkonan,
er svo fögur; góðleikinn og lítil-
lætið skín yfir andlit fjallkon-
unnar. Ræðan var bæði fróðleg
og skemtileg. Já, tungan er sam-
band milli vestan og austur
landa; sambandið er heilög sálar-
sameining, sem ekki slitnar því
fingur drottins hefir ritað það
með vísdóm og miskun á hjörtu
þjóðarinnar. —
Frá Hofi.
Nú ætla ég að biðja þig bón-
ar, sem er, að leiðrétta nafnið
mannsins míns í blaðinu. Hann
hét Sigurður Josephson frá Hofi
í Vopnafirði, en fólk, sem var á
Hofi á þeim tímum þótti það
menning og upphefð, að hafa
verið á Hofi, því heimilið var
fyrirmynd og sveitarprýði, enda
eru Vopnfirðingar glæsilegt
mannfélag.
Séra Halldór á Hofi var bezti
maður og ágætis prestur. Marg-
ar sögur fóru af mannkostum
hans og réttvísi. Eins var frúin
hvers manns hugljúfi og stjórn-
aði öllu með aðlaðandi lipurð.
Þau áttu fimm sonu og fjórar
dætur. Fjórir af sonunum voru
prestar.. —
Sigurður Josephson ólst upp
á Hofi með móður sinni, sem
hét Ingunn og var ráðskona á
Hofi; hún var ekkja. Fleiri af
börnum hennar voru á Hofi.
Eftir að Sigurður Josepson varð
fulltíða maður var hann mest af
tímanum í sendiferðum fyrir
séra Halldór því hann var dug-
legur, trúr og fljótur til ráða.
Hann fór niður í Vopnafjörð'og
út um sveitir, að kaupa fyrir
heimilið, en móðir hans hélt
reikning yfir alt, sem inn kom
af matvöru og var flínk í því.
Oft skákaði hún ungu sveinun-
um, sem að gamni sínu gáfu
henni hörð reikningsdæmi og
leysti hún úr þeim fljótt og vel
þó ólærð væri. Þá sögðu dreng-
ir: „Sú aldraða fer fram úr
okkur“.
Á Hofi voru oftast milli tutt-
ugu til þrjátíu manns í heimili.
Samt voru góðar reglur og fólk
komið til vinnu sinnar á réttum
tíma. Þar voru konur, sem
spunnu þráðinn; menn voru þar,
sem kembdu ullina; menn voru
þar, sem gjörðu vefnaðinn. Daet-
ur prestsins voru saumakonur.
Þegar leið að kvöldi var spilað
á harmoníkur og fíólín og sung-
ið. Oft var glatt á hjalla á kvöld-
in. — Þá var þar kona, sem sá
um alt hreinlæti; mikið af því
var gjört áður en fólk kom á
fætur, bæði stofur og frambær-
inn, svo heimilið var alla tíð
eins og á páskum. Gestastofan á
Hofi var orðlögð fyrir fagrar
myndir og lista-útsaum.
Samt kom mótlæti fyrir á
Hofi, þegar hann Nonni litli,
tökudrengur á Hofi, varð fyrir
slysi og beið af því bana. Þetta
tilfelli setti sorgarský yfir heim-
ilið, því bæði var hann gott barn
og vel gefinn. En ræða séra Hall-
dórs og bænir voru svo huggandi
og hjartnæmar; það dróg úr
sorginni og gleðin færðist aftur
yfir heimilið.
Þá var það eitt sinn um haust,
rétt fyrir jólaföstu, að gestir
komu að Hofi. Það var vinafólk
hjónanna. Það tók eftir því, að
alt var uppljómað og allir í spari-
fötunum. „Hvað gengur á?“
sögðu gestir. „Er einhver að
gifta sig?“
„Nei“, sagði prestur, „það eru
töðugjöldin eða þakklætisdagur-
inn, því nú eru allir heima. Við
höfum heimaveizlu, svo ætlar
það að hafa dans og söng í kvöld,
svo nú bið ég ykkur að vera sem
heimamenn og taka þátt í gleð-
inni“. Gestir hlógu og tóku vel
í það. — Ritningin segir: Prísið
Guð með söng og dansi.
En ég þarf að segja þér meira
af manninum mínum. Þegar við
fluttum til Watertown, tók hánn
vinnu á hveitimylnu. Eftir
nokkurn tíma varð hann út-
flutningsstjóri og fórst það vel,
því hann var góður í reikningi
eins og móðir hans. Þarna vann
hann í tuttugu og sjö ár, en þá
var hann þrotinn að heilsu. Hús-
bóndi hans og samverkamenn
hans lögðu saman og gáfu hon-
um fagurt gullúr og gildan gull-
hring. Þetta gladdi hann mikið.
En oft mintist hann á veru sína
á Hofi með söknuði. „Bara að ég
gæti séð fólkið á Hofi“, sagði
hann. „Séra Jón Halldórsson var
sá bezti prestur, sem ég heyrði
á Islandi“, sagði hann. „Séra
Lárus, bróðir hans, var líka góð-
ur prestur og skáld“. — Mér kom
til hugar hvort hann Gísli á
Grund í Reykjavík myndi kann-
ast við eitthvað af þessu fólki frá
Hofi, því séra HaRdór var lang-
afi hans.
Svo nú hef ég séð þrjár kyn-
slóðir koma og fara, og sú fjórða
er skamt í burtu; það eru bless-
uð smábörnin, sem ég elska og
bið Guð að blessa og varðveita,
því innan fárra tuga ára liggur
fyrir þeim ,að stjórna heimin-
um. Þá vonum við að tímar séu
breyttir: engin stríð framar;
engin dýrtíð; engir óþolandi
skattar. En í staðinn fyrir
það’sjáum við dagsbrún af nýj-
um himni og nýrri jörð, þar sem
friður, réttlæti og bróðurelska
mun búa.
Kristín frá Walertown
— SKRÍTLUR —
Kennari: „Þegar þið skrifið
stíl, þá eigið þið að skrifa líkt
því sem þið talið“.
Jón litli: „Og eiga þeir sem
stama að gera það líka?“
☆
Hann: „Þér skuluð ekki gera
yður það ómak að fylgja mér
til dyra“.
Hún: „Það ’er ekkert ómak.
Mér er það einmitt mjög ljúft“.
☆
Gestur: „Hvar er hún mamma
þín, Magga mín?“
Magga: „Hún fór fyrir klukku
tíma til hennar frú Eigríðar til
þess að tala við hana í 10 mín-
útur“.
Hvernig læknar hugsa og
tala um kristindóminn
„Svenska kyrkans Mission-
siidning" segir frá trúboðs-
fundi, sem læknar héldu í
Svíþjóð. Þar flutti dr. Fr.
Clason skilnaðarræðu, sem
fer hér á eftir í þýðingu:
ÞRATT FYRIR ALT.
Þegar vér á þessum síðustu
tímum biðjum Faðir vor, eru það
þá ekki sérstakar tilfinningar,
sem grípa oss, þegar vér biðj-
um: „Helgist þitt nafn. Til komi
þitt ríki. Verði þinn vilji svo á
jörðu sem á himni“. Virðist oss
þá ekki eins og ægilegir fjall-
garðar mannlegrar eigingirni,
ranglætis og fjandskapar gegn
Guði gnæfi og rísi himinháir
umhverfis oss, og geri oss erfið-
ara fyrir með að biðja þessa -dá-
samlegu bæn? Og þessi fjöll eru
reist í landareign hinnar forn-
helgu kristni.
Og því miður verðum vér að
viðurkenna, að svo mikið af
þessari sérdrægni, ranglæti og
fjandskap er gróðursett í vorum
eigin hjörtum, að það lamar
mátt bænarinnar og torveldar
flug hennar, enda þó að við vit-
um, að fylling hennar og bæn-
heyrsla er okkar eina og lífs-
nauðsynlegasta bjargráð.
Og þegar vér svo komum að
lofsöngnum: „Því að þitt er rík-
ið, mátturinn og dýrðin að
eilífu“, er þá ekki sem heyrist
raddir, er hrópa: „Þessu er ekki
þannig varið. Skiljið þið ekki og
sjáið þið ekki, að þessu er ekki
þannig varið?“
Er þá nokkur huggun, eitt-
hvað sem gefur oss hugrekki, af
því að það sýnir oss að Guð lifir
og starfar?
Vér munum eftir frásögninni
um það, hvernig Jóhannes sendi
lærisveina sína úr fangelsinu til
Jesú og lét þá spyrja hann: „Ert
þú sá, sem koma skal, eða eigum
vér að vænta annars?“ Og þá
svaraði Jesús: „Farið og segið
Jóhannesi það, sem þér heyrið
og sjáið: blindir fá sýn, haltir
ganga, líkþráir hreinsast, daufir
heyra, dauðir upp rísa og fátæk-
um er boðað fagnaðarerindið“.
Takið eftir því, að hann bendir
þeim ekki sérstaklega á fagnað-
arboðskapinn, sem hann flutti,
heldur á gjörvalt daglegt starf
sitt, hvernig hann var ljómi og
ímynd hins heilaga kærleika
Guðs á meðal allra manna, sem
urðu á leið hans.
Getum vér enn komið auga á
það, að hann sé á ferðinni á með-
al mannanna hér á jörðinni —
þrátt fyrir himinhrópandi rang-
læti og syndalíferni kristinna
þjóða? Já, vér getum komið auga
á þetta, þrátt fyrir alt. Ég skal
einungis benda á tvö viðfangs-
efni, þar sem vér berum gæfu
til þess að sjá það. Lítið á Irú-
boðsskarana. Einnig þar er níst-
andi neyð. En sjáum vér ekki,
að einmitt þar er Jesús á ferð-
inni? Blindir sjá — og fátækum
er boðað fagnaðarerindið. Og
hvar sem við rennum augunum
yfir þessa akra, birtast oss hinar
dásamlegustu sýnir. Hið bjart-
asta ljós ljómar á hinni dimm-
ustu nótt. Hin fegursta lilja vex
upp úr hinni ógeðslegustu forar-
vilpu. Takmarkalaus, fórnandi
elska sigrar hið ægilegasta hat-
ur. Dauðinn breytist í líf.
Svo vil ég minnast á, hvernig
Kristur breytir þjáningum sinna
manna þannig, að þeir ekki að-
eins geta þolað þær, heldur
verða þær þeim til lífsþroska og
sigurvinninga. Þetta sýndi hann
sjálfur með lífi sínu og dauða.
Hvað átti hann ekki sjálfur við
að búa á kærleiksgöngu sinni.
Hinir andlegu leiðtogar þjóðar-
innar útvöldu og dygðablóð
snerust gegn honum og útskúf-
uðu honum. Nánustu skyld-
menni hans og vinir stóðu sam-
úðarlausir og skilningslausir.
Mikill meiri hluti af lærisvein-
um hans yfirgáfu hann smátt og
smátt, eftir því sem fagnaðar-
boðskapur hans varð ákveðnari
og heilsusamlegri. Einn hinna
tólf sveik hann og hinir flýðu.
Átrúnaðargoð hans, Pétur, af-
neitaði honum. Og svo var hann
hafinn upp á krossinn og leið
hinar ógurlegustu líkamlegu
líkamlegu þjáningar, og svo sár-
ar andlegar kvalir, að vér getum
ekki gert oss þær í hugarlund.
Virtist ekki að líf hans og starf
hafa mishepnast?
Á meijan hann hékk á krossin-
um, breytti hann ræningja í
náðaðan Guðs vin og gest para-
dísar. Og hann breytti sínum
eigin krossi. „Krossinn var hinn
mesti glæpur, sem nokkru sinni
hefir framinn verið“, segir
Stanley Jones, „en Jesús breytti
því öllu í læknismeðal gegn
ranglæti og synd. Þar sýndu
mennirnir sig frá hinni dýrsleg-
ustu og andstyggilegustu hlið,
og fyrir milligöngu Jesú opin-
berar krossinn Guð í hans allra
dýrðlegustu mynd. Þar var hatr-
ið beittast og ógurlegast, og þar
mætti kærleikurinn þessu hatri
og sigraði það með því að þrýsta
því upp að sínu eigin hjarta.
Hinn myrkvasti tími sögunnar
verður að hinum bjartasta. Kross
inn verður hásæti. Endirinn
verður að hinni miklu, ógleym-
anlegu byrjun".
Og saga lærisveina hans er
auðug af slíkum afturhvörfum
og breytingum. Hugleiðið píslar-
vættisdauða Stefáns. Böðlarnir
fóru úr flíkunum og lögðu þær
að fótum unga, æðandi fariseans,
sem brann af hatri til starfs-
manna Krists. Hann hét Sál —
en skömmu síðar Páll. Hugsið
um Pál og SÍ13S, sem sátu húð-
strýktir í fangelsinu í Filippí —
og um Filippí-bréfið. í bók einni,
sem heitir „Kristur og þjáning
mannanna“, er sagt frá geisl-
andi dæmum um þær breyting-
ar, sem þjáningin getur valdið.
Ég ætla að segja ykkur nokkur
þeirra:
1 „jurtafæðu-uppreisninni“,
sem svo er nefnd, í Kína, gerðist
það, að af einni trúboðsfjölskyld-
unni var móðirin rtiyrt, ásamt
þrem börnunum. Fjögur börnin
sluppu með lífi, eftir að hafa
verið sjónarvottar að því, að
skyldmenni þeirra voru myrt á
kvalræðisfullan hátt. Þau fund-
ust aftur og urðu ásátt um,
hvernig þau skyldu hefna sín.
Þau ætluðu að ferðast til annara
landa og afla sér hinnar beztu
mentunar, sem þau gætu fengið,
og hverfa svo aftur til Kína og
fórna svo lífi sínu í þjónustu
þeirra, sem myrt höfðu ástvini
þeirra. Og þetta gerðu þau. Þau
sneru öll til Kína og hafa árum
saman fórnað lífi sínu í frjóu
og kærleiksríku starfi, þeim
mönnum, sem breytt höfðu svo
illa við ástvini þeirra, og loks
svift þá lífinu.
Við hliðina á hinum fimm
gröfum fyrnefndra píslarvotta
eru einnig tvær aðrar grafir,
sem geyma duftið af tveim
dætrum ekkju nokkurrar frá
Ástralíu. Þegar hún fékk fregn-
ir um það, að búið væri að
myrða dætur hennar, svaraði
hún því einu, að fyrst hún hefði
ekki fleiri dætur að senda, ætl-
aði hún sjálf að ferðast til trú-
boðslandanna. Og 62 ára gömul
seldi hún alt sem hún átti, og
ferðaðist til þess staðar, þar sem
börnin hennar höfðu verið myrt,
lærði málið, stofnaði skóla og
vann við hann í 20 ár, dó 82 ára
gömul og var jörðuð hjá dætr-
um sínum. Þessar manneskjur
„þoldu“ ekki einungis þjáningar
sínar — þær tóku þær og beittu
þeim fyrir vagninn, og knúðu
þær til starfa. I stað þess að vera
muldar sundur af hjólum hinna
grimmu örlaga, stigu þær sjálfar
upp í vagninn og óku að sínu
eigin ákveðna takmarki. Og það
var dýrðlegt takmark.
En vér, sem erum læknar og
læknanemar, höfum vér ekki
séð dæmi um þetta nær oss?
Höfum vér ekki séð sjúklinga,
sem árum saman hafa legið rúm-
fastir, sárþjáðir og svefnlausir,
og orðið að líða það kvalræði,
sem því er samfara, að geta
ekki unnið sín skyldustörf — og
þrátt fyrir þetta og í öllum
þeirra raunum geislaði frá þeim
kraftur Guðs og elska, og þess
vegna gátu þeir létt undir með
fjöldamörgum öðrum manneskj-
um, lyft þeim og borið þær á-
fram til sigurs. Vér höfum séð,
að Guð lifir og starfar enn þann
dag í dag.
Ef til vill höfum við líka eign-
ast þá náð að fá að reyna það
í voru eigin lífi, að synd er fyrir-
gefin, að hinn fallni rís á fætur,
að veruleikinn getur breytzt í
kraft, að þrekleysið og deyfðin
‘ getur tekið til starfa, og að upp
af hinni mestu eymd og fátækt
getur sprottið dásamleg sæla.
Fjöll ranglætisins eru há og
hræðileg: eigingirni hjartans
liggur eins og martröð á sál
vorri, en Guð lifir og frelsar.
Guð berst gegn valdi illskunnar
og skal sigra. Þess vegna getum
vér beðið: Helgist þitt nafn. Til
komi þitt ríki. Verði þinn vilji,
svo á jörðu sem á himnum. —
Vér þökkum þér, Guð, fyrir,
að þú útskúfar oss ekki sam-
kvæmt verðskuldan vorri, held-
ur fyrirgefur oss af óendanlegri
miskunn þinni, og frelsar oss.
Vér þökkum þér fyrir það, að
þú sýnir oss þær dásemdir, sem
elska þín ávallt er að fram-
kvæma á jörðinni. Hreinsa oss
frá sjúkdómi eigingirninnar.
Frelsaðu oss frá öllu, sem tálm-
ar því, að vér heyrum þína
röddu. Gefðu oss náð til að taka
á móti elsku þinni í'hjörtu vor
og verða verkfæri hennar til
þess að hjálpa mönnunum.
Hjálpa þú oss til þess að standa
stöðugir, berjast hinni góðu bar-
áttu, og vinna að því með trú-
mensku, að þitt ríki komi. Gefðu
oss sterka og örugga og óbifán-
lega sannfæringu um sigur þess.
Ó, Guð, líttu í náð til allra hinna
undirokuðu og þeirra, sem mæta
óverðskuldaðri og ranglátri með-
ferð. Miskunna þig yfir þá, sem
eru þér móthverfir og andstæð-
ir. Styrk þú og blessa þjóna þína
á gervallri jörðinni, og láttu
sannleika þinn og kærleika
verða augljósan öllum lýð.
Fr. Clason
Nýjar framleiðsluvörur Sjafnar:
Sápuspænir og skrautkerti af
af beztu gerð
Frá fréttaritara Tímans
á Akureyri.
Fyrir skömmu tók til starfa
á Akureyri hin endurbyggða
sápuverksmiðja Sjafnar, sem
’ er eign samvinnufélaganna.
Framleiðir nú verksmiðjan í
fullkomnum vélum ýmsar
tegundir sápu og kerta, sem
sem ekki hafa áður verið
unnin hér á landi, og verður
hin nýja framleiðsla þessa
fyrirtækis áreiðanlega vel
þegin á þúsundum íslenzkra
heimila.
Sápuspænlr.
Meðal hinna nýju framleiðslu-
tegunda Sjafnar, eru sápuspæn-
ir, sem margar húsmæður hefir
lengi vantað í þvotta sína. Þeir
hafa ekki verið framleiddir áður
hér á landi, og ekki fengizt held-
ur erlendis frá svo neinu nemi
síðustu árin. Þessir nýju sápu-
spænir eru búnir til úr beztu
hráefnum og jafnast á við það
bezta, sem inn hefir verið flutt
af því tagi, en verðið hins vegar
samkeppnisfært við innflutt.
Skrautkerti.
Forustumenn þeirra deilda
samvinnusamtakanna, sem ann-
ast um iðnaðarframleiðsluna,
munu að þessu sinni sjá svo til,
að nýstárleg jólakerti geti prýtt
jólaborð heimilanna, og er það
einnig gert með tilliti til hinn-
ar endurbyggðu verksmiðju, sem
nú hefir nýjar og fullkomnar
vélar. —•
Auk nýstárlegra skrautkerta
á jólaborðið, sem er rtý íslenzk
framleiðsla, framleiðir Sjöfn,
eftir sem áður hin venjulegu
jólakerti og aðrar tegundir
kerta, eins og áður. Standa vonir
til, að enginn skortur þurfi að
verða á þeirri vöru nú á næst-
unni.
Sápur og þvottaefni.
Auk þessara nýjunga í fram-
leiðslu Sjafnar, sem hér hafa
verið nefndar, framleiðir verk-
smiðjan fjölmargar tegundir af
ýmis konar þvottaefni og sápum.
Márgar þeirra eru svo kunnar
húsmæðrunum, að ekki er á-
stæða til að geta þeirra í frétta-
grein.
Tvær tegundir fínnar hand-
sápu með erlendum ilmefnum
eru komnar á markaðinn frá
hinni nýbyggðu verksmiðju. Eru
þær sambærilegar við beztu er-
lendar sápur, og búnar til úr
beztu fáanlegum hráefnum.
Fleiri iðnaðarvörur.
Trélím það, sem verksmiðjan
framleiðir, aðallega úr innlend-
um efnum, m. a. kasein, sem
mjólkursamlag KEA vinnur úr
mjólk, hefir þegar hlotið lof og
viðurkenningu þeirra aðila er
nota þessa nauðsynjavöru við
smíðar og iðnað.
Eins og mörgum er í fersku
minni, brann Sjafnarverksmiðj-
«n á Akureyri í fyrra og eyði-
lagðist þar bygging og verk-
smiðjuvélar. Er hin nýja verk-
smiðja reist á sama stað á Akur-
eyri með nýjum og fullkomnum
vélum eins og áður er sagt.
—TIMINN, 17. okt.
Kaupið Lögberg
REYNIÐ ÞAÐ-
yður mun geðjast það!
//
Heimsins bezta tyggitóbak"