Lögberg - 22.11.1951, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 22. NÓVEMBER, 1951
NÓTT
OG
MORGUN
Eftir LYTTON LAVARÐ
J. J. BlLDFELL. þýddi
„Ég á von á, að liggja undir sama dómnum
þegar næsta heimboð hans verður haldið“, sagði
Vandemont og brosti alvarlega. „Ég hefi máske
margt að segja þér innan fárra daga. Eins og
stendur eru þær fréttir ekki tímabærar. Hef-
urðu séð nokkuð til Lilburnes? Hann fór frá
okkur fyrir nokkru mdögum. Er hann í Lun-
dúnum?“
„Já, ég var á reiðtúr með kunningja okkar
Henry, er var að reyna hest, sem að hann var
nýbúinn að fá sér úti á landi, í gær. Við fórum
í gegnum B .... og H ... . Fallegt þar. Þekk-
urðu nokkuð til í þeim plássum?“
„Já, í H . . . .“
„Rétt þegar var að rökkva vorum við á
leiðinni til baka og riðum greitt. Hvern held-
urðu að ég hafi séð gangandi á götunni með
fram aðalveginum annan en Lilburne lávarð
sjálfan! Ég ætlaði varla að trúa mínum eigin
augum. Ég stansaði og eftir að spyrja hánn um
þig, þá gat ég ekki annað en látið undrun mína
í ljósi yfir því að sjá hann þar gangandi. Þú
þekkir hæðni hans! „Franskur maður eins hug-
prúður og Monsieur Liancourt er“, sagði hann,
„þarf ekki að furða sig á miklu tilkomumeiri
kraftaverkum, segulinn dregur stálið til sín.
Ég er í dálitlu ævinfýri hérna. Fyrirgefðu, ég
verð að biðja þig að halda áfram!“ Ég bauð
honum auðvitað góða nótt; og ofurlítið lengra
með fram veginum sá ég dökkan yfirlætislaus-
an vagn, kórónulausan, skjaldarmerkjalausan,
hjá honum var enginn fylgdarsveinn, aðeins
kúskur, sem sat í keyrarasætinu, en fegurð
hestanna sagði mér, að Lilburne lávarður ætti
þá. Geturðu ímyndað þér slíka heimsku af
manni á hans aldri — og bráðgáfuðum í tilbót?
En hvernig stendur á því, að menn gera ekki
grín að Lilburne fyrir þetta, eins og að menn
mundu gera að hverjum öðrum manni, sem
er kominn á sextugsaldur?“
„Vegna þess, að menn hæðast ekki að hon-
um — menn hafa andstygð á honum“.
„Nei, það er ekki rétt. Sannleikurinn er sá,
að menn geta ekki ímyndað sér Lilburne gaml-
an. Siðir hans eru ungra manna siðir — augun
eru ung. Ég hefi aldrei séð'mann sem er gæddur
eins miklu lífsfjöri og hann. Veikt hjarta og
góð melting eru leyndardómar langlífsins“.
„Hvar mætturðu honum — ekki þó ná-
lægt H . . . .?“
„Jú, rétt skammt frá. Hvað um það? Hefir
þú einhverja leyndifundi þar líka? Nei, fyrir-
gefðu; það var aðeins glettni. Góða nótt?“
Vandemont varð hugsi og órólegur, en
hvernig á þeim óróa stóð gat hann ekki gjört
sér grein fyrir, en var það út af því að frétta,
að Lilburne hefði verið í nágrenni við H . . . .
Það voru spor lastamannsins að vanhelga helgi-
dóminn. Það fór hrollur, sem ekki verður með
orðum lýst, í gegnum hann, þegar hann í hug-
anum bar þau saman, Lilburne og Fanny; en
það var engin ástæða til að óttast slíkt. Fanny
fór aldrei út einsömpl. Leynifundi líka — svei!
Lilburne hefir hlotið að vera að bíða eftir
viljugum og óþvinguðum samfundi, líklegast
við einhverja af hinum fallegu óráðsettu dætra
frá Lundúnum. Það var sagt, að sigurvinningar
Lilburnes lávarðar hefðu upp á síðkastið verið
á meðal þeirra, sem að tilheyrðu hans eigin
stétt; og útþorpin voru þægileg fyrir slíka sam-
fundi. Hann leit á klukkuna, hún var þrjú eftir
miðnætti. Hann ásetti sér að fara til H . . . .
snemma, jafnvel áður en að hann heimsækti
William Smith. Með þann ásetning í huga lagði
hann sig upp í rúm og steinsofnaði því að hann
var orðinn þreyttur.
Þegar að hann vaknaði var klukkan orðin
nærri níu, hann var nýklæddur og búinn að
fá sér eitthvað hrasl að borða, þegar að hús-
þjónninn kom inn til hans og sagði honum, að
það væri komin öldruð kona sem að vildi finna
hann. Hann var enn að hugsa um lögsókn og
vitni og hélt að þetta mundi máske vera ein-
hver í sambandi við það, þegar Sarah rak höf-
uðið inn úr dyrunum. Hún leit grunsamlega í
kringum sig, og henti sér svo á hnén fyrir
framan Vandemont: „Ó!“ stundi hún upp. „Ef
að þú hefir numið þennan unga, saklausa vesal-
ing í burtu, guð fyrirgefi þér. Sendu hana heim
aftur. Það skal allt verða þaggað niður. Eyði-
legðu hana ekki, kæri herra!“
„Talaðu skýrt manneskja — hvað mein-
arðu?“ hrópaði Philip og fölnaði.
í fáum orðum skýrði Sarah frá hvarfi Fanny
kveldið áður og hræðslu sinni þegar að hún
kom ekki heim aftur, og sinnisleysi Símonar,
sem skildi ekki hvað komið hafði fyrir og gekk
til hvílu sinnar eins og að hann var vanur, leit
sinni að henni um kveldið, og að lögreglumað-
ur, sem var á verði, hefði heyrt konu hljóða 1
nánd við skólann, en að allt sem að hann hefði
séð í gegnum þokuna hefði verið vagn, sem að
keyrður var á fleygiferð fram hjá honum. —
Sarah, sem hafði illan grun á Vandemont,
sannfærðist morguninn eftir þegar að hún kom
inn í herbergi Fanny og sá bréf Fanny, sem
að hún hafði ekki lokið við, og hans eigið bréf
þar hjá, sem að gaf henni heimilisfang hans í
Lundúnum, svo hún vissi vel hvað hún var að
segja. —
Vandemont varð skelkaður; lýsingin á Lil-
burne lávarði, vagninum og veru hans kveldið
áður í nágrenninu við H . . . . leiftraði um
huga hans, og á meðan að Sarah var enn að tala,
hljóp hann út úr húsinu og til Park Lane, þar
sem lávarðurinn átti heima og gerði boð fyrir
hann. Honum var sagt að lávarðurinn hefði
ekki verið heima um nóttina, og að hann mundi
vera í Fernside: Fernside! H . . . . var á leiðinni
þangað. — Eftir minna en tíu mínútur var hann
kominn á stað þangað með póstvagni, og hafði
gefið kúsknum $50.00 til að teygja úr hestunum
allt sem í þeim var.
XV. Kapíluli
Þegar að Harriet skildi við Fanny, þá hafði
hún ásett sér að koma henni á fund Lilburnes
lávarðar, svo hún sagði henni að enginn væri
í herberginu niðri, sem að hún hefði verið í
í gærkveldi, og fanginn hugsaði sér undir eins
að komast þar út og í burtu. Etfir ofurlitla
stund læddist Fanny ofan stigann og opnaði
herbergishurðina mjög varlega, en rétt í því
kom Robert Beaufort inn í herbergið; hún dróg
sig til baka og varð meira en lítið hissa þegar
að hún heyrði þá nefna nafn, sem að hún átti
síst von á; því að undir eins og Lilburne sá
Beaufort náfölann og heyrði hann skella hurð-
inni á eftir sér vissi hann að eitthvað óvana-
legt hefði komið fyrir í sambandi við gest
hans, sem þeir báðir hræddust. „Þú kemur í
sambandi við Vandemont! Það hefir eitthvað
komið fyrir í sambandi við Vandemont! Við
Philip! Hvað er það? Reyndu að vera rólegur“.
Þegar Fanny heyrði þetta nafn gægðist hún inn
úr dyrunum, en dróg sig til baka aftur, hélt
dyrunum lítið eitt opnum og hlustaði með önd-
ina í hálsinum. — Báðir mennirnir sneru sér
frá henni og þeir höfðu ekki orðið varir við
hana.
„Já“, sagði Robert Beaufort og studdi sig
við öxlina á Lilburne eins og að hann ætlaði að
hníga niður. — „Já, Vandemont og Philip er
það sama — já, ég er kominn til að tala við þig
um hann. Arthur er kominn“.
„Jæja“. (
„Og hann hefir séð mannhrakið, sem heim-
sótti okkur, og óþokkinn hefir umhvert Arthur
og sannfært hann um, að Philip sé lögmæti
erfinginn að öllum okkar eignum, og hann er
kominn heim — veikur, veikur — og ég er
hræddur um“ (bætti Beaufort við í skjálfandi
málróm) „til — til . . . .“
„Til að ónýta ráðabrugg þeirra?“
„Nei, nei, til að segja, ef að þetta sé satt,
að þá sé það hvorkj. heiðarlegt né sæmilegt
fyrir okkur að standa á móti rétti hans. Hann
er svo stífur 1 þessu og svo taugaveiklaður, að
hann þolir ekki að á móti honum sé haft, svo
að ég veit ekkert hvað ég á að gjöra . . . .“
„Dragðu andann og haltu svo áfram“.
„Já, það virðist að þessi maður hafi náð
tali af Arthur nálega undir eins og að hann
kom til Parísar — og að hann hafi komið hon-
um til að trúa, að hann gæti sannað að þau
Philip og Katrín hefðu verið gift og látist vera
ákaflega mikið áfram um að fá að vita, hvað
við ætluðum að gjöra — svo Arthur, til þess
að teygja tímann, lést vera óákveðinn og þurfa
að tala um þetta við mig og tók hann svo með
sér til Boulogne, því þorparinn þorir ekki að
koma til Englands — og skildi hann þar eftir;
og sonur minn kemur nú til baka sem versti
óvinur minn til að brugga samsæri gegn mér
út af eignum mínum! Ég hefði ekki getað stillt
skap mitt, 'hefði ég verið lengur heima. Og
þetta er ekki það eina, né heldur það versta:
Vandemont fór í burtu í morgun í skyndi eftir
að hann fékk bréf. Þegar að hann kvaddi Cam-
illu lét hann orð falla, sem gjörðu mig óttasleg-
inn. Ég hélt spurnum fyrir um ferð hans þegar
að ég kom hingað; hann hafði stansað í D . . . .
og hafði verið þar á tali við mann í meira en
klukkutíma, hótelhaldarinn þar ságði mér að
maðurinn, sem að hann var að tala við, hefði
heitið Barlow — ég sá nafn hans á ferðatösk-
unni, sem að hann hafði haft með sér. Þú
manst eftir auglýsingunni! Herra minn góður’
Hvað eigum við að gjöra? Ég vil ekki gjöra
neitt, sem að er óærlegt eða óheiðarlegt. En
þau voru ekki gift. Ég skal aldrei trúa að þau
hafi verið gift — aldrei!“
„En þau voru gift, Robert Beaufort", sagði
Lilburne lávarður glaðlega, eins og hann hefði
sérstaka ánægju af að kvelja tengdabróður sinn
sem mest. „Ég held hér á skjali, sem að Vande-
mont — við skulum nefna hann því nafni enn —
mundi gefa hægri hendi sína til að ná í.
Ég er rétt nýbúinn að finna það í leynihólfi í
skrifpúltinu. Undir þessu skjali, Robert, geta
örlög, auðna og velmegun Philips Beauforts
verið komin — eða þá örbyrgð, útlegð og eyði-
legging, sjáðu!“
Robert Beaufort las blaðið, sem að Lilburne
rétti honum — lét það svo falla á gólfið —
slagaði að stól og settist niður.
Lilburne tók bréfið upp rólega og lét það
aftur í skriíborð sitt, haltraði svo til mágs síns
og sagði brosandi:
Skjalið er í mínum vörslum. — Ég ætla ekki
að eyðileggja það. Nei, til þess hefi ég engan
rétt. Og þar á ofan væri það glæpur, en ef að
ég íengi þér það, þá gætir þú gjört við það hvað
sem þú vildir“.
„Ó, Lilburne, vægðu mér — vægðu mér. Ég
meinti að vera heiðarlegur maður. Eg — ég . . .“
og Robert Beaufort fór að gráta.
Lilburne lávarður leit á hann með undrunar-
og Jyrirlitningarsvip. „Þú þartf ekki að óttast,
að ég lítilsvirði þig, og hver annar veit þetta?
Þú þarft ekki að vera hræddur við mig. Nei —
eg hefi líka ástæðu til að hata og hræðast Philip
Vandemont, og, Vandemont skal vera nafnið
hans, en ekki Beaufort, þrátt fyrir það þó að
til væru fimmtíu bréfsneplar eins og þessi!
Hann hefir þekkt mann — versta fjandmann
minn — hann þekkir leyndarmál mín — leynd-
armál liðinnar tíðar — máske einnig nútíðar
leyndarmál mín: en ég brosi að þeirri þekk-
ing á meðan að hann er ævintýra umrenning-
ur — en ég mundi nötra fyrir henni, ef að
hann gæti úthrópað hana sem Philip Beaufort
í Beauíort Court! Þetta er að vera opinskár við
þig. Hlustaðu nú á mig! Sannfærðu Arthur um
það, að gestur hans sé dæmdur glæpamaður
með því að senda lögregluna á eítir honum og
senda hann aítur til sakamannanýlendunnar.
Bjóddu þessu eina vitni byrginn — lokkaðu
Vandemont til að fara til Frakklands og sann-
aðu að hann sé (ég held, að ég geti sannað að
hann sé — ég held það — með dálitlum pen-
ingum og lagi) ■— sannaðu að hann hafi verið
meðverkamaður Williams Gawtrey’s, peninga-
falsara og morðingja! ^Ég skyldi segja! Taktu
blaðið þarna, gerðu við það hvað sem þér sýn-
ist — geymdu það — fáðu honum Arthur það —
láttu Philip Vandemont fá það, svo að hann
geti orðið auðugur, voldugur og ánægðasti mað-
urinn hérna megin Paradísar! Eða, ef þú vilt
heldur, þá komúu til mín og segðu mér að þú
hafir týnt því, eða að ég hafi aldrei fengið þér
það, eða að slíkt skjal hafi aldrei verið til; og
Philip Vandemont lifir í fátækt, og deyr máske
sém galeyðuþræll. — Týndu því, segi ég —
iýndu því — og ráðfærðu þig svo við mig um
hvað gjöra skuli“.
Robert Beaufort, sem ekki er hægt að segja,
að hafi verið hugrakkur maður, varð utan við
sig út af þessari óskammfeilni erkiþorparans,
eins og fræðimennirnir í-gamla daga heiðu litið
á erkióvin, sem hampað hefði framan í þá
heimsins gæðum hérna megin grafar, en tor-
tíming á sálu sinni þar etfir. Hann hafði aldrei
séð Lilburne í hans sanna ljósi áður, og honum
ógnaði illmenskan sem blasti nakin við honum.
„Ég get ekki eyðilagt það — ég get það ekki“,
stundi Robert Beaufort upp; „og ef að ég gjötði
það sökum umhyggju minnar fyrir Arthur —
minstu þá ekki á galeyðuþrælkun — á hefnd —
ég — ég . . . “
„Leiguskuldirnar, sem að þú hefir notið,
senda þig í ævilangt fangelsi. Nei, nei! eyðilegðu
ekki skjalið".
Beaufort reis á fætur með miklum erfiðis-
munum og staulaðist að kommóðunni. — Fanny
var í öngum sínum; það var aðeins eitt víð-
tækt atriði í öllu þessu samtali, sem að brenndi
sig inn í huga hennar og það var staðhæfing
Lilburnes um, að örlög og velferð Vandemonts
væri undir varðveizlu þessa skjals komin, en
eyðilegging, ef skjalið væri eyðilagt. Philip —
hennar Philip! Og Philip hafði sjálfur sgat við
hana einu sinni — hún hafði nú reyndar gleymt
orðunum, sem að hann hafði notað, en nú stóðu
þau eins og greipt á minni hennar: „Undir einu
pappírsblaði, ef aðeins að ég get fundið það,
getur öll mín framtíðarvon verið komin — allt
það komið sem að ég þrái í lífinu“. — Robert
Beaufort gekk að kommóðunni — tók blaðið —
hann leit yfir það á ný fljótlega, og þegar Lil-
burne sá hvað hann ætlaði sér að gjöra sneri
hann sér undan, því að hann vildi ekki vera
vottur að eyðileggingu þess, en Beaufort flýtti
sér að eldstæðinu og kastaði skjalinu á eld-
inn. Á sama augnablikinu og að Beaufort slepti
skjalinu brá einhverju hvítu fyrir — hann vissi
varla hvað það var, sem greip bréfið eða skjalið
óskaddað úr eldstæðinu. Það var þögn fyrir
hundraðasta part úr mínútu — svo eins og stuna
eða þungt andvarp og hræðsluvejn frá Beau-
fort — Lilburne bölvaði, en Fanny hlóg og það
var eins og eldur brynni úr augum henni þar
sem hún stóð tignarleg og djörf með skjalið í
hendi sér og horfði á mennina á víxl. Það var
eins og þetta hefði dasað báða mennina í svip.
Lilburne áttaði sig fyrst og flýtti sér til hennar,
en hún vék sér undan og tók á rás til dyranna,
þar sem Lilburne, sem nú var orðinn verulega
skelkaður, náði í handlegginn á henni:
„Heimskingi! — Fáðu mér skjalið!“
„Aldrei á meðan ég lifi!“ hrópaði Fanny svo
hátt að glumdi við í húsinu.
„Þá . . . .“ hann komst ekki lengra, því að
fótatak heyrðist úti fyrir í ganginum, þrusk —
hávaði, eins og að menn væru að þrátta; —
hurðin hrökk upp eins og að skriða hefði hlaup-
ið á hana — og Dykeman kom inn úr dyrun-
um, ekki á fótunum, heldur í loftinu og hlunk-
aðist niður við fæturnar á Lilburne lávarði —
en Philip Vandemont, stóð í dyrunum.
Lilburne sleppti haldi sínu á Fanny, og hún
hljóp til Philips: „Hérna, hérna! Taktu við því!“
og hún rétti honum skjalið. „Láttu þá ekki ná
því — lestu það — athugaðu það — fástu ekkert
um mig!“
En Philip, þó að hann tæki við skjalinu, var
ekki sama um Fanny, málstaður hennar var
honum allt í svipinn. „Andstyggilegu þorpar-
ar!“ sagði hann og gekk upp að Lilburne, þó
að Fanny héldi sér enn í hann: „Talaðu! talaðu!
Er — hún — er hún —maður — maður, talaðu,
— þú veist hvað ég vildi segja! Hún er dóttur-
dóttir þín — María, sem að þú svívirtir er
amma hennar — barn konunnar, sem að William
Gawtrey frelsaði frá glötun. Áður en Gawtrey
dó fól hann mér hana í hendur! í hamingju
bænum! 1— talaðu! — Ég hefi ekki komið of
seinj!“
Aðstaða, málrómur og andlitssvipur Philips
skaut Lilburne skelk í bringu, en hinar úrræða-
fullu gáfur hans, þó að hann hefði misboðið
þeim, risu jafnvel upp yfir samvizkubitið og
cmurlegu sektartilfinninguna, sem að hann
hafði áformað — eða þá þakklætistilfinninguna
út af því að vera frelsaður frá henni. Hann leit
snögglega á Beaufort — á Dykeman, sem að nú
var smátt og smátt að ná sér, og horfði hvasst
á hann, síðast leit hann á Philip sjálfan: „Það
voru þrjú vitni“ — hugsunarskarpleiki var
ein af hinum meiriháttar eðlisgjöfum hans. —
„Og ef, Monsieur de Vandemont, að ég vissi,
eða minnsta kosti hefði góða ástæðu til að
halda, að Fanny væri dóttudóttir mín, hvað
er þá um það að segja? Og hvaða önnur ástæða
skyldi vera til þess, að hún er hér? Sussu, sussu,
herra! Ég er gamall maður“.
Philip hörfaði nokkur fet til baka alveg
hissa á óskammfeilni mannsins. Hann leit á
l'anny, sem ekki veitti þessu tali neina eftir-
tekt, hugsun hennar og umhyggja sfierist um
Philip og hún sagði:
„Fanny hefir éngin móðgun verið sýnd —
engin. Ég var bara hrædd. Lestu! — lestu! Pass-
aðu skjalið! — Þú manst eftir hvað þú sagðir
við mig einu sinni um bréfsnepilinn! Komdu
í burtu! — Komdu!“
Philip leit ekki á skjalið, sem að hann hélt
á. Það var ægileg stund fyrir Robert Beaufort —
og jafnvel fyrir Lilburne! Að reyna að grípa
skjalið úr hendi hans! Þeir hefðu eins vel mátt
reyna að sækja það í hramm ljónsins. Philip
leit upp og augu hans hvíldu á mynd móður
hans. Það var eins og að hún brosti við hontim!
Hann sneri sér að Beaufort í hrifningarleiðslu,
sem var of viðkvæm fyrir hrjúfar hefndar-
hugsanir, óviðeigandi sigurhrós — og jafnvel
orð: „Líttu yfir þarna, Robert Beaufort —
líttu!“ og hann benti á myndina. „Nafn hennar
er hreint eins og mjöllin! Ég stend aftur undir
þakinu, sem skýldi föður mínum — sem erf-
ingi Beaufort-eignannna! Við -mætumst aftur
frammi fyrir dómstól okkar eigin lands. Og
hvað þig snertir, Lilburne lávarður, þá tek ég
orð þín trúanleg: Það er of ægilegt að efast,
jafnvel um fyrirætlanir þínar. Ef að henni hefði
verið gert nokkurt mein, þá hefði ég slitið þig
í sundur lim fyrir lim þar sem að þú stendur.
Og þakkaðu henni — skyldleika hennar við
þig“, sagði Philip, „að ég ekki brennimerki þig
sem þjóf og svikara!“
Lilburne, sem nú hafði náð aftur nokkru
af sinni fyrri dyrfsku, sem hann átti yfir að
ráða, áður en athafnaleysi og nautnasvall hafði
deyft atgjörfi hans sagði: „Þey, þorpari! Þey,
lærlingur Georgs Gawtrey! Ég heigi aldrei ein-
vígi nema við heiðarlega menn!“ Og Lilburne,
sem nú var orðinn fölur sem nár, kom ekki
fleiri orðum upp. — Á næstu mínútu voru þau
Fanny og verndari hennar farin út.
„Dykeman", sagði Lilburne lávarður eftir
langa þögn. „Ég skal fá að vita hjá þér seinna,
hvernig að á því stóð, að þú lézt þennan ósvífna
mann inn. Farðu nú og pantaðu morgunmat
handa herra Beaufort“.
Eftir að Dykeman, sem furðaði sig meira á
ró húsbónda síns heldur en því, sem skeð hafði,
var farinn gekk Lilburne til Beaufort, sem
sýndist vera lamaður, eins og að hann hefði
fengið slag, snerti við honum órólega og hörku-
lega og sagði: