Lögberg - 28.02.1952, Qupperneq 1

65. ÁRGANGUR WINNIPEG, FIMTUDAGINN, 28 FEBRÚAR, 1951
NÚMER 9
Fundi Atlantshafsþjóðanna lýkur í
fylztu einingu um megin mól
Mannskaðar bæði á sjó og landi
í illviðrinu séðustu daga
Atlantshafsbandalagið hefir
lokið fundi sínum í Lisbon og
verður ekki annað sagt en æski-
leg eining hafi náðst um fram-
gang megin mála. Þær fjórtán
þjóðir, er að bandalaginu standa,
urðu á eitt sátta'r um það, að við
næstu áramót skyldi varnarher
Vestur-Evrópu nema að minsta
kosti tveim miljónum vígra
manna, auk fjögurra þúsunda or-
ustuflugvéla; herafli þessi verð-
ur undir forustu Eisenhowers,
mannsins, sem allir treysta.
Það liggur í augum uppi, að
útgjöld hlutaðeigandi þjóða
vegna jafn umfangsmikils hers,
hljóti að verða afar mikil og til
að ráða fram úr þeim vanda var
á þinginu kosið sérstakt fjár-
hagsráð, er halda skyldi reglu-
bundna fundi; þá varð það og
Alvarleg sýki
búpenings
Fyrir skömmu gaus upp sýki
í búpeningi á nokkrum stöðum
umhverfis höfuðborgina í Sask-
atchewan; í fyrstu voru dýra-
læknar í nokkrum vafa um
hvers konar sjúkdóm væri hér
um að ræða og skarst þá bún-
aðarráðuneyti sambandsstjórnar
í leikinn og hefir nú komist' að
þeirri niðurstöðu, að veikin sé
hinn skæði gin og klaufnasjúk-
dómur, sem fyrir nálega tveimur
áratugum eyðilagði að mestu all-
an nautgripastofn í Mexico og
valdið hefir einnig um langt
skeið þungum búsifjum víðsveg-
ar um Norðurálfuna; ákveðið
hefir þegar verið að einangra
sýkingarsvæðin og lóga öllum
hinna sýktu skepna; verður hlut-
aðeigandi bændum bættur upp
skaðinn af sambandsstjórn.
Telja má víst, að vágestur
þessi valdi fyrst um sinn nokkr-
um örðugleikum á búpenings-
markaðinum, og hafa Bandaríkin
þegar komið á innflutningsbanni
á lifandi nautpeningi og kjöti
héðan úr landi, hvort sem slíkt
verður til frambúðar eða ekki.
Aðstoðar landbúnaðarráðherra
sambandsstjórnar, Mr. Taggart, ;
er nýfarinn suður til Wash-
ington til að ræða við amerísk
stjórnarvöld um þau vandamál,
er í samskiptum þjóðanna hafa
skapast vegna áminstrar bú-
peningssýkingar.
Embæf-fi
Hinn 3. janúar 1952 skipaði
forseti íslands Bjarna Ásgeirs-
son til þess að vera sendiherra
Islands í Tékkóslóvakíu með að-
sótri í Oslo.
Hinn 5. janúar 1952 skipaði
forseti íslands eftirtalda vara-
ræðismenn Islands þar: Dr. Ste-
fán Eiharsson, Baltimore; Dr.
Richard Beck, Grand Forks;
Stanley Th. Ólafsson, Los
Angeles; Björn Björnsson, Min-
neapolis; James M. Marsh,
Phildelphia; Barði G. Skúlason,
Portland; Steingrímur O. Thor-
láksson, San Francisco og Berke-
ley; Lorentz H. Thorláksson,
Vancouver; W. H. Warren, Hali-
fax og Karl Frederick, Seattle.
Hinn 5. janúar 1952 veitti for-
seti íslands Morris N. Hughes,
sendiráðunaut við ameríska
sendiráðið, viðurkenningu sem
aðalræðismanni Bandaríkjanna
í Reykjavík.
A. B. 30. jan.
að ráði, að láta Vestur-Þýzka-
lqfid leggja til eigi minna en tólf
hersveitir varnarbandalaginu til
styrktar gegn því, að rýmkað
verði allverulega til um þjóð-
réttindi hins vestur-þýzka lýð-
veldis.
Ályktanir fundarins þurfa að
öðlast samþykki á þingum hlut-
aðeigandi þjóða, og mun slíkt
auðsótt verða.
Framtíðarheimili bandalagsins
verður í París og mun það þegar
ráða aðalritara, sem nú er sagt
að verða muni Sir Oliver Frank,
sendiherra Breta 1 Washington.
Smjörlíkis
frumvarpið felf
Frumvarp það, sem þingmaður
Pas kjördæmisins, Mr. Joblin,
lagði fram í fylkisþinginu og í
þá átt gekk, að heimili fram-
leiðslu litaðs smjörlíkis, var felt
við 2. umræðu; flestir þingmenn
sveitakjördæmanna voru and-
vígir frumvarpinu og töldu það
brjóta í bága við hagsmuni
mjólkurframleiðenda og smjör-
gerðarmanna; ekki varð mál
þetta að flokksmáli, því allar
flokkalínur rofnuðu við atkvæða
greiðsluna.
Einn ráðherranna, Ron Turner
fylkisféhirðir, fylgdi Mr. Joblin
kappsamlega að málum.
Ný olíulind fundin
Náttúrufríðindaráðherra fylk-
isstjórnarinn í Manitoba, J. S.
McDiarmid, lýsti yfir því í fylk-
isþinginu á föstudaginn þann 2.
yfirstandandi mánaðar, að fund-
ist hefði í námunda við bæinn
Reston olíulind, sú auðugasta, er
fram að þessu hefði fundist í
fylkinu. Standard olíufélagið frá
Californíu hefir unnið að borun
fyrir olíu á svæði þessu og
hygst að vinna kappsamlega að
frekari rannsóknum imz leitt
verði í ljós til hlítar hvort um
arðvænlega framleiðslu sé að
ræða, er rétt þyki að leggja mik-
ið fé í.
Hæztu fjárlög
í Manifoba
Fylkjsféhirðir Manitobastjórn-
arinnar, Ron Turner, hefir lagt
fram í þinginu fjárhagsáætlun
sína fyrir næsta fjárhagsár, og
ber hún það með sér, að útgjöld-
in muni nema freklega 49 milj-
ónum dollara; er upphæð þessi
svo að segja sex miljónum hærri
en sú í fyrra; aðalhækkanirnar
eru fólgnar í nýjum mannvirkj-
um, samgöngubótum, svo vegna
heilbrigðis og mentamála; þó er
gert ráð fyrir álitlegum rekstr-
arhagnaði.
Mikilvæg
nytjastofnun
Winnipegbúar eiga raforku-
kerfi sínu, City Hydro, mikið
gott upp að unna; það er ekki
einasta að stofnunin selji ódýr-
ari raforku en viðgengst annars
staðar á meginlandi Norður-
Ameríku, heldur gefur hún ár-
lega af sér stórkostlegan arð,
sem varið er til lækkunar skött-
unum; á síðastliðnu starfsári
nam rekstrarhagnaðurinn á
aðra miljón dollara; rekstur
stofnunarinnar mun jafnan
verða til fyrrimyndar talinn.
City Hydro er eign bæjarfélags-
ins.
Mrs. Elma Gíslason
Söngsamkoma
Þessi vinsæla söngkona efnir
til söngsamkomu í Sambands-
kirkjunni á fimtudaginn, 6.
marz. Auglýsing á öðrum stað í
blaðinu.
Merkur maður
látinn
Síðastliðinn sunnudag lézt á
sjúkrahúsi í höfuðborg North
Dakotaríkis, Bismarck, Gunnar
Olgeirsson lögregludómari þar í
borginni 81 árs að aldri, fæddur
18. ágúst 1870. Hann kom til
þessa lands með foreldrum sín-
um, þeim Mr. og Mrs. Bjarni
Olgeirsson, er hann var níu ára;
dvaldi fjölskyldan um hríð í
Winnipeg, en fluttist til Pembina
héraðs í North Dakota 1881 og
þar hlaut hann barnaskóla-
mentun sína, en hugur hans
stefndi brátt til æðri menta.
Gunnar lauk stúdentsprófi við
háskóla North Dakotaríkis í
Grand Forks, aldamótaárið, en
útskrifaðist þaðan í lögum 1904.
Hann gaf sig um hríð við mála-
færslustörfum, en varð áður en
langt um leið kosinn dómari í
McLean lögsagnarumdæminu og
þótti um alt hinn skyldurækn-
asti embættismaður; í allmörg
ár stundaði Gunnar bankastörf,
en var árið 1936 kosinn lögreglu-
dómari í Bismarck og endurkos-
inn í það embætti jafnan síðan.
Kona Gunnars, Isabel L.
Hagen, lézt 1950. Tveir synir lifa
foreldra sína. Útför Gunnars fór
fram á miðvikudaginn frá
Presbyterakirkju í Bismarck.
Vill ekki verða
„sjálfdauður"
Hagur manna alls staðar á
landinu fer stórum versn-
andi, en þó mun ástandið
vera langverst á Vestur-
landi. Fólkið flýr byggðirnar
ef það á þess nokkurn kost,
og er nú svo komið í sum-
um hreppum þar vestra, að
örfáar hræður hýrast þar,
sem áður var blómleg og
fjölmenn byggð.
ÞAÐ ER MARGT, sem hjálpast
að því að eyða þessa staði, afla-
leysi, heybrestur, lélegar sam-
göngur og algert atvinnuleysi
ásamt hraðvaxandi dýrtíð. Fer
hér á eftir útdráttur úr frétta-
bréfi frá Drangsnesi í Stranda-
sýslu, dagsett 9. janúar, sem
gefur góða hugmynd um ör-
væntingu þá, sem ríkir í huga
þess fólks, sem þar býr.
„Fréttir fáar héðan, nema at-
vinnuleysi, fiskleysi og þar af
leiðandi almennur aumingja-
skapur, má hamingjan ráða
hvaða endi það hefur“.
Næst þegar ég kem, þá geri
ég ráð fyrir að líta fremur venju
í kringum mig, því nú fer ég að
hyggja í alvöru til burtferðar
héðan, ég vil helzt ekki þurfa að
verða „sjálfdauður“ hér“.-A. B.
Afmælisfagnaður
Á mánudaginn 25. febrúar,
átti frú Guðrún Þorvaldsdóttir
Johnson frá Odda í Árnesbygð í
Nýja-íslandi, 75 ára afmæli. Hún
er dóttir Þorvalds Þorvaldsson-
ar landnámsmanns að Víðidals-
tungu í Árnesbygð og Þuríðar
konu hans, bæði ættuð úr Skaga-
firði. Hún er systir hinna þjóð-
kunnu bræðra, Sveins heitins
Thorvaldson, M. B. E.; Thor-
valds, frábærs námsmanns, er
lézt fyrir aldur fram 1904, og
Dr. Thorbergs, prófessors í efna-
fræði við fylkisháskólann í
Saskatoon, sem sæmdur hefir
verið mörgum heiðursmerkjum
fyrir afrek sín á því sviði.
Frú Guðrún var gift Sigurjóni
bónda Jónssyni, að Odda, er lát-
inn er fyrir allmörgum árum.
1 tilefni afmælisins héldu
börn frú Guðrúnar móttöku-
fagnað á sunnudaginn, 24. febrú-
ar, að heimili dóttur hennar,
ungfrú Margrétar, Suite „C“
Bessborough Apts., hér í borg.
Viðstödd voru börn hennar og
bróðurbörn sem búlsett eru í
borginni, auk þess sem hún fékk
mörg skeyti frá fjarverandi
skyldmennum og vinum, Börn
hennar eru þessi: Dr. Thorvaldur
Johnson, sem starfar við Dom-
inion Rust Research Laboratory
í Manitoba og er talinn einn fær-
asti maður í þeirri grein í land-
inu; Þuríður, kennari við
Hnausa-skólann, gift Jónasi
Ólafsson, Árnes; Marino, býr að
Odda í Árnesbygð; Mrs. Richard
Amer, Árnes; Ólafur, starfar við
Experimental Station, Physics
and Meteorological Dept., Al-
berta; Margrét kennslukona og
Júlíanna, Mrs. Michaud, ”báðar
í Winnipeg.
Utanbæjargestir voru Mrs.
Kristín Thorvaldson og dætur
hennar, Laura og Irene, River-
ton; Mr. og Mrs. Ian Kennedy,
Stonewall og Mrs. Ólafsson,
Árnes.
Lögberg óskar frú Guðrúnu
Johnson og fjölskyldu hennar
innilega til hamingju í tilefni af
þessum merka áfanga í lífi
hennar.
Krabbamein
algengosta
banameinið
í síðasta Fréttabréfi um heil-
brigðismál er þess getið að
krabbamein sé orðið a^gengast
allra bana meina hér á landi.
Árið 1949 dóu 140 manns hér á
landi úr krabbameini. Er það
svipað hlutfall og hjá Norð-
mönnum, en þar létust af völd-
um krabbameins 137 manns ár-
ið 1946. Á Spáni dóu 69 manns
árið 1947. Eru þessar tölur mið-
aðar við 100,000 manns.
Margrét Líndal
Dáin 5. júní 1951
Konan setur bæjarbraginn
býlið fær af henni keim —
þrá skyldi eftir þrautadaginn
þreyttur bóndi að komast heim.
Þekkt hef ég, vinir, þá sem kviðu
þeirri stund að koma heim.
Ávíturnar einar biðu
innan gátta að fagna þeim.
Lagði bæði af auga og arni
ylinn þar sem Margrét bjó.
Þar var gesti, bónda og barni
búin hvíld og hjartaró.
Engan vil ég hlaða hóli,
hafa allir nokkurn brest.
En í kotsins krappa skjóli
konusálin speglast best.
Páll Guðmundsson
í janúar hefur hver illviðra-
hryðjan af annarri gengið yfir
landið og hafa orðið mannskað-
ar á sjó og landi og mikið ijón á
eignum.
Áður er greint frá því, að vél-
báturinn „Valur“ af Akranesi
fórst 5. janúar á Faxaflóa og
drukknuðu þar sex vaskir sjó-
menn. Miðvikudaginn 16. jan.
fórst m.b. Bangsi úr Bolungavík
á ísafjarðardjúpi. Drukknuðu
tveir sjómenn en þr^rn bjargaði
björgunarskútan María Júlía.
Hinn 18. þ.m. fórst svo vélbátur-
inn Grindvíkingur skammt frá
hafnarmynninu- í Grindavík, og
með honum fimm ungir sjó-
menn, flestir úr Grindavík. í
stórviðrinu 18. jan. týndist og
einn af starfsmönnum Sogsvirkj-
unarinnar frá viðgerðarleið
angri, við Hlíðarvatn á Reykja-
nesi og hefur ekki til hans spurzt
síðan.
Loks er að geta þess að vél-
skipið Laxfoss frá Borgarnesi
Samkomulags-
tilraunir í aðsigi
Hin nýja stjórn Egyptalands
hefir nú tjáð sig fúsa til þess að
hefja viðræður við Breta um
væntanlega lausn Suezdeilunn-
ar gegn því skilyrði þó, að þjóð-
armetnaður egypsku þjóðarinn-
ar verði í öllum atnoum að íullu
trygður.
Utanríkisráðherrann í Pakis-
tan hefir boðið sig fram til að
miðla málum.
Verksmiðja í
uppsiglingu
Nú er í þann veginn að hefjast
í bænum Morden hér í fylkirtu
bygging allmikillar verksmiðju,
er annast skal um niðursuðu
matvæla; að stofnun verksmiðj-
unnar stendur Canadian Can-
nes Limited, en byggingarnar
munu ná yfir 40 þúsund ferfet
lands; hyggja bæði Mordenbær
og nærliggjandi sveitir gott til
þessa nýja fyrirtækis, er veita
mun fjölda manns stöðuga at-
vinnu.
Sæmdur
Riddarakrossi
Fálkaorðunnar
J. Ragnar Johnson, Q.C.
Ríkisstjórn íslands hefir ný-
lega sæmt Mr. Johnson Riddara-
krossi Fálkaorðunnar. Hann er
útskrifaður í lögfræði frá Mani-
skeið rekið málafærslustörf í
tobaháskólanum og hefir um
Toronto. Þar var hann og ný-
lega kosinn í bæjarráð. Hann er
ræðismaður Islands í Toronto.
Mr. Johnson er sonur Mr. og
Mrs. Finnur Johnson; faðir hans
býr hér í borg en móðir hans,
Guðrún, er látin fyrir nokkrum
árum.
strandaði í óveðrinu á föstudag-
inn 18. jan. á Kjalarnestöngum.
Mann björg tókst giftusamlega.
—Farþegar voru 14, þar af nokkr
ar konur. Vafasamt er talið að
skipið náist á flot.
—DAGUR, 23. jan.
Nýkomin frá
íslandi
v Ungfrú Sigríður Westdal, dóttir
Páls Westdals og frú Helgu konu
hans, er nýkomin heim eftir ná-
lega fimm ára dvöl á íslandi.
Hún fór með fyrstu ferð Heklu,
flugvél Loftleiða, sem nýlega
brann á ítalíu, eins og skýrt er
frá á öðrum stað í blaðinu.
Ungfrú Sigríður lagði af stað
frá Reykjavík 7. febrúar með
Goðafossi til New York og kom
þangað laugardaginn, 16. þ. m.,
en þaðan kom hún flugleiðis til
Winnipeg á fimtudaginn í fyrri
viku. Á skipinu voru tólf far-
þegar, einn þeirra var Bill Kol-
beins frá Vancouver. Hann hafði
dvalið á Islandi um 4 mánuði.
Þegar til New York kom, barst
skipverjum sú harmafregn, að
enn hefði farist íslenzkt skip með
allri áhöfn; var það flutningaskip
á leið til Belgíu.
Ungfrú Sigríður kvað veðrátt-
una hafa verið slæma á íslandi
í vetur, ofsarok þar eins og
reyndar an;íar» slabar við At-
lantshafið. Svo miklum snjó
kyngdi niður í Reykjavík og
umhverfi að menn muna ekki
meiri snjó; vegir urðu ófærir og
umferð tepptist algerlega í
Reykjavík í tvo daga.
Sigríður er lærð hjúkrunar-
kona; hún starfaði á Landspítal-
anum meðan hún dvaldi á Is-
landi. Hún lét vel yfir dvöl sinni;
fólkið var henni gott og landið
var fagurt og frítt. Hún ferðað-
ist mikið um landið, ánægjuleg-
ast fannst henni að fara inn á
öræfi. Hún ferðaðist ásamt 8
ferðafélögum á hestum um-
hverfis Langjökul — hálfsmán-
aðar ferð. „Það var yndislegt!"
Hún heimsótti einnig Danmörk,
Noreg og Svíþjóð; fallegast þótti
henni í Noregi.
Heldur fannst henni að at-
vinnuleysi væri að aukast í land-
inu, ekki einungis í Reykjavík,
heldur um allt landið. Verzlanir
eru nú fullar af vörum en kaup-
geta hefir ekki aukist að sama
skapi; fólk stendur nú ekki leng-
ur í biðröðum.
Samkvæmt áætlun átti Lagar-
foss að leggja af stað til New
York þann 20. þessa mánaðar.
Sækja námskeið
í Bandaríkjunum
Fjórir ungir fslendingar lögðu ný-
lega af stað vestur uin liaf, en þar
ætla þeir að taka þátt í námskeiði á
vegum liinnar gagnkvæmu öryggis-
stofnunar. sem nú er tekin við af efna-
hafssamvinnustofnuninnl.
Munu menn þessir dvelja
vestra um eins árs skeið og vinna
við fyrirtæki og verksmiðjur, er
þeir hafa óskað að kynnast. Þeir
munu jafnframt sækja háskóla-
námskeið, og eru þeir í hópi 2000
iðnaðarmanna frá ýmsum lönd-
um V.-Evrópu, er vestur hafa
farið sömu erinda.
íslendingarnir fjórir heita:
Leifur Steinarsson, Hans Benja-
mínsson, sem ætla að kynna sér
meðferð járnrennibekkja, Davíð
Guðbergsson, sem kynnir sér
við hald jeppabíla og Benedikt
Guðmundsson, sem leggur stund
á teiknun og silfursmíði.