Lögberg - 17.04.1952, Blaðsíða 8

8
LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 17. APRÍL, 1952
Undraáburðurinn Krilium
Úr borg og bygð
COOK BOOK
Matreiðslubók, sem Dorcasfé-
lag Fyrsta lúterska safnaðar lét
undirbúa og gaf út; þegar þess
er gætt, hve bókin er frábærlega
vönduð að efni og ytri frágangi,
er það undrunarefni hve ódýr
hún er; kostar aðeins $1.50 að
viðbættu 15 centa burðargjaldi.
Pantanir, ásamt andvirði,
sendist:
Mrs. R. G. Pollock,
708 Banning St.
Winnipeg,
Sími 36 603
Miss Ruth BárdaL
5 — 54 Donald St.
Winnipeg.
Sími 929 037
☆
Icelandic Canadian Club News
The Icelandic Canadian Club
will hold its regular monthly
meeting on Monday evening,
April 21, in the lower auditorium
of the First Federated Church.
The business meeting will
start at 8.15, sharp, followed by
an excellent program which
will begin at 9.00 p.m. The enter-
tainment will include: piano
solo, Master Neil Bardal; vocal
solo, Albert Halldorson; address,
by Dr. Gilbert Arnason, Princi-
pal of the Mulvey School, en-
titled, "Parasites Big and Little";
and an accordion duet by June
Elliston and Florence Clemen-
son.
Refreshments will be served
and a social period enjoyed by
all. Members are privileged to
invite their friends as guests.
Guests are invited for the enter-
tainment which starts at 9 p.m.
☆
The Womens Association of
the First Lutheran Church, will
meet Tuesday, April 22, at
2 p.m. in the Church Parlors,
Victor Street.
☆
Þeir G. S. Thorvaldson, Q.C.
og Grettir* Eggertson rafur-
magnsverkfræðingur hafa dval-
ið austur í New York' undan-
farinn vikutíma.
☆
Þann 12. janúar síðastliðinn
átti frú Þorbjörg Sigurdson,
Árborg, Man., áttræðisafmæli.
Hún er ekkja athafnamannsins
Jóhannesar Sigurdson, sem kom
mikið og vel við sögu Nýja-ís-
lands. Frú Þorbjörg er merk
landnámskona; hún ber aldurinn
frábærlega vel. — Lögberg óskar
henni til hamingju með afmælið.
Dánarfregn —
• Á fimmtudagsmorguninn 10.
apríl síðastliðinn lézt á Elli-
heimilinu BETEL, Gimli, Hall-
dór Jónsson Vopni, 75 ára að
aldri. Hann var fæddur á Lljóts-
stöðum í Vopnafirði. Foreldrar
hahs voru Jón Jónsson Illuga-
sonar og kona hans Arnþrúður
Vigfúsdóttir. Halldór var kvænt-
ur Olgu Davidson, sem er dáin
fyrir 8 árum. Hann lifa fjórir
bræður: Jón, Ágúst og Karl í
Winnipeg, og Vigfús í Blaine,
U. S. A., einnig tvær systur,
Kristbjörg Sigurdson og Jóna
Sigurdson..
Jarðarförin fór fram frá heim-
ilinu á Gimli. Séfa Harold S.
Sigmar jarðsöng.
☆
Fyrir atbeina Dr. S. Thomp-
son, fylkisþingmanns, er nýlega
búið að leggja nýjan akveg í
Mikley; liggur hann frá þver-
brautinni nýju og 7 mílur norð-
ur, um mílu fyrir ofan byggðina
á ströndinni. Ryðja þurfti karga-
skóg og til þess þurfti sterkar
vélar, ef þetta átti að gerast
fljótlega. S. V. Sigurdson, for-
maður Monarch Construction
Co., sendi út Bulldoser, sem fé-
lagið hefir notað til að ryðja
braut norður með vatninu frá
Riverton. Þetta er stórt verk-
færi, sem vegur um 20 tonn; það
var því mikil áhætta að fara
með það yfir ísinn, en vegna
þess að ísinn var þykkri en
venjulega í vetur, lukkaðist
þetta vel. Pálson bræður í
Mikley hafa einnig unnið við
brautina með sínum vélakosti.
Skurðirnir með fram brautinni
munu veita vatninu í burtu og
gera landið beggja megin braut-
arinnar byggilegt. Jarðvegurinn
er frjósamur og munu menn
væntanlega færa sér hann í nyt
með tíð og tíma.
☆
Mrs. Lárus Sigurdson dvelur
um þessar mundir í Chicago í
heimsókn hjá vinum og vanda-
mönnum.
☆
Veitið aihygli Sumarmála-
samkomu Kvenfélagsins, sem
auglýst er á öðrum stað í blað-
inu. — Samkomur félagsins hafa
jafnan verið vinsælar, enda
kunna konurnar að taka vel á
móti gestum sínum og veita
þeim góða skemtun. Sumardag-
urinn fyrsti hefir lengi verið
mikil hátíð meðal íslendinga;
tökum enn einu sinni saman
höndum og fögnum sumri.
M ESSUBOÐ
Séra Valdimar J. Eyland*
Heimili 686 Banning Street. Sími
30 744.
Guðsþjónustur á hverjunt
sunnudegi:
Á ensku kl. 11 f. h.
Á íslenzku kl. 7 e. h.
☆
Lúterska kirkjan í Selkirk
Sunnud. 20. apríl:
Ensk messa kl. 11 árd.
Sunnudagaskóli kl. 12
Ensk messa kl. 7 síðdegis.
Fólk boðið velkomið.
S. Ólafsson
Nokkrir ættingjar og vinir
hinna vinsælu hjóna, Dr. og Mrs.
S. E. Björnsson, Miniota, Man.,
heimsóttu þau um páskana. Það
voru Mrs. Kristín Tait frá
Miami, Florida; Mr. og Mrs.
John Laxdal; Miss Alla Björns-
son; Miss Maria Anna Lund og
Mr. Guðmundur Magnússon.
☆
í blíðviðrinu um páskana
heimsótti margt fólk frá Winni-
peg sumarbústaði sína við Win-
nipegvatn. Enn andar þó kaldan
af vatninu; ísinn er enn all-
traustur því hann varð feti
þykkri þennan vetur en venju-
legt er; það stafaði af því hve
lítil snjókoma var.
☆
Mr. Gísli Benediktsson og frú
frá Wynyard hafa dvalið í borg-
inni undanfarna daga.
☆
Mr. Hoseas Pétursson frá
Wynyard er staddur í borginni
þessa dagana ásamt fjölskýldu
sinni.
☆
Síðastliðinn sunnudag lézt á
Johnson Memorial sjúkrahúsinu
á Gimli Hrólfur S. Sigurðsson
fyrrum kaupmaður í Árnesi og
þar var hann fæddur, félags-
lyndur maður, hagsýnn og úr-
ræðagóður; hann flutti til Gimli
ásamt frú sinni og yngstu börn-
um 1940 og tók þar sem annars
staðar virkan þátt í velferðarmál
um bygðarlags síns; hann átti
sæti í framkvæmdanefnd Sun-
rise Lutheran Camp og gerðist
einn af stofnendum kenslustóls-
ins í íslenzku við Manitobahá-
skólann með rausnarlegu fjár-
framlagi. Auk ekkju sinnar,
Elínar, lætur Hrólfur eftir sig
fjórar dætur og einn son.
Útförin fór fram frá lútersku
á Gimli á fimtudaginn, en þar
fluttu kveðjumál sóknarprestur-
inn, séra Harald S. Sigmar og
Dr. Rúnólfur Marteinsson; jarð-
sett var í Árnes grafreit.
Þessa mæta manns verður
vafalaust nánar minst við fyrstu
hentugleika.
☆
í músik samkeppninni —
Manitoba Musical Festival, sem
nú er nýafstaðin hlutu barna-
og unglingasöngflokkar er Miss
Gloria Sivertson stjórnaði hærri
einkunn en allir aðrir samskon-
ar söngflokkar; þeir hlutu 90
stig og I. O. D. E. medalíuna.
Miss Sivertson kennir söng við
Luxton skólann hér í borg; hún
er dóttir Mr. og Mrs. P. J. Sivert-
son, 497 Telfer Ave.
Tilraunir benda iil þess að hann
muni valda gerbreyiingu á sviði
ræktunarmála.
Læknavísindin hafa unnið
marga glæsilega sigra síðustu
áratugina. Árangurinn hefir líka
orðið í samræmi við það. Meðal-
aldurinn lengist stöðugt og
barnadauði hverfur óðum úr
sögunni. Ibúum jarðarinnar
fjölgar mörgum sinnum hraðar
en nokkru sinni fyrr. Það er
talið, að íbúum jarðarinnar
fjölgi um 60 þús. daglega, eins
og nú er, og að sjálfsögðu mun
þessi taia síhækka, er stundir
líða fram.
Þessi árangur læknavísind-
ánna er vissulega glæsilegur, en
þó er hann ekki. alveg skugga-
laus. Hann hefir skapað nýtt,
alvarlega vandamál. Getur jörð-
in framfleytt öllum þessum
mikla mannfjölda, er fram líða
stundir? Þegar eru mörg lönd
orðin fjölbyggðari en góðu hófi
gegnir. Önnur lönd eru hins veg-
ar lítt byggð, en hafa að bjóða
góð afkomuskilyrði fyrir marg-
falt fleira fólk en þau byggja nú.
Hér eru vissulega miklir mögu-
leikar ónýttir enn, en þeir nýt-
ast fljótt, ef ekki kemur annað
til sögunnar.
Það, sem mest er nú treyst á
til lausnar þessu vandamáli, er
stóraukin ræktun, bættar rækt-
unaraðferðir og fullkomnari á-
burðartegundir en nú þekkjast.
Það er ekki sízt á hið síðast-
nefnda, er margir setja nú
traust sitt.
Uppblásturinn.
Raynsla mannkynsins á liðn-
um öldum hefir sýnt, að ræktun-
in getur haft sínar skuggahliðar.
Hún getur orðið rányrkja, jafn-
vel þótt reynt sé að koma í veg
fyrir það. í Litlu-Asíu og í
Norður-Afríku hafa mikil menn-
ingarríki liðið undir lok og glæsi
legar stórborgir lagzt í rústir
vegna þess, að jörðin var ofnýtt
og uppblæstri var ekki afstýrt.
Þetta sama gerðist hjá Indíán-
um í Mexikó nokkrum öldum
áður en Evrópumenn fundu
Ameríku. Þetta hefir líka verið
að gerast fram á þennan dag.
Sumarið 1934 blés upp stórt land
flæmi í Bandaríkjunum, þar
sem rekinn hafði verið blómleg-
ur búskapur. Skógurinn hafði
verið höggvinn upp, moldin
hafði verið rúin ýmsum beztu
efnum sínum, og mótstaðan gegn
vatni og vindi þannig gerð að
engu. í margar vikur- hélt bezta
akurlendi Bandaríkjanna áfram
að blása upp, án þess að Banda-
ríkjamenn fengju nokkurt við-
nám veitt, þrátt fyrir alla tækni
sína.
Viðnám hefir nú verið hafið
gegn slíkum eyðileggingum. Unn
ið er að því að koma upp skóg^
um og skjólbeltum, miklum á-
veitum og varnargörðum gegn
vatnsflóðum. Þrátt fyrir þetta,
er samt uggur í mönnum við
uppblásturinn. Sú hætta vofir
yfir, að ræktunin eyði ýmsum
beztu efnum og eiginleikum
moldarinnar, er verja hana gegn
uppblæstrinum. Þetta á þó eink-
um við í þeim löndum, þar sem
þurrkar eru oft langvarandi.
Rannsóknir Allen Thomas.
Meðal þeirra vísindamanna,
sem hafa haft áhyggjur vegna
þessara tveggja örlagaríku
vandamála, fjölgunar mann-
kynsins og uppblásturs gróður-
moldarinnar, er bandaríski efna-
fræðingurinn Charles Allen
Thomas. Hann hefir unnið lengi
við eina kunnustu efnaverk-
smiðju Bandaríkjanna og er nú
einn af stjórnendum hennar.
Starf hans hefir einkum beinzt
að því að finna nýtt efni eða á-
burðartegund, er ekki aðeins yki
frjómagn moldarinnar, heldur
hefði þau áhrif á myndun eða
bindingu hennar, að uppblásturs
hættan minnki.
Uppblásturshættan er ekki
sízt fólgin í því, að í rigningum
rennur moldin sartian í fasta
skorpu, en henni hættir til að
blása upp, ef langvarandi þurrk-
ar koma á eftir. Skorpan hindr-
ar það einnig, að rótum jurt-
anna berist nægileg næring og
dregur hún þannig úr gróðri.
Til þess að hindra skorpumynd-
unina, þarf moldin að mynda
hæfilega smáa köggla. Reynt
hefir verið að vinna að slíkri
myndun moldarinnar með viss-
um áburðartegundum og efna-
blöndum, en fram til þessa tíma
hafa allar slíkar tilraunir verið
mjög kostnaðarsainar og árang-
ur þeirra ekki varað nema
skamma stund, þar sem bakterí-
ur hafa fljótt eyðilagt þau efni,
er moldin fékk með þessum
hætti.
Er þraulin leyst?
Thomas telur nú athuganir
sínar hafa borið þann árangur,
að Hann hafi fundið upp nýtt
efni, er sameini það tvennt að
tryggja rétta bindingu eða mynd
un gróðurmoldarinnar og að
auka frjómagn hennar. Efni
þetta hefir hlotið nafnið krilium.
Þetta nýja efni hefir undan-
farið verið til athugunar hjá
amerískum vísindastofnunum
og virðast þær benda til, að
Thomas hafi rétt að mæla.
Tilraunir þær, sem gerðar
hafa verið með krilium, benda
til þess, að eitt kg. af því jafn-
gildi allt að 250 kg. af venjuleg-
um áburði, en auk þess hefir það
allt önnur og betri áhrif á mynd-
un moldarinnar. Áhrif þess vara
miklu lengur en venjulegs áburð
ar. Víða hefir náðst 100% fram-
leiðsluaukning, þar sem það hef-
ir verið borið á.
Fyrst um sinn verður krilium
ekki framleitt nema í litlum stíl
og mun aðallega verða notað í
sambandi við garðrækt. Verðið
á kg. mun verða um 100 ísl. kr.
Fyrst 1953 er ráðgert, að fram-
leiðsla þess geti hafizt í stórum
stíl og mun verðið þá að sjálf-
sögðu lækka.
Tilraunir þær, sem hafa verið
gerðar með krilium, þykja benda
til þess, að breyta megi stórum
landssvæðum, sem hafa verið
talin óræktanleg, í góð akur-
lönd og eru þá einkum ýmsar
eyðimerkur hafðar í huga. Auk
þess er krilium talið geta marg-
faldað afrakstur þess lands, sem
nú er í ræktun. Ef sú niðurstaða
reynist rétt, sem tilraunirnar
með krilium benda til, má óhætt
segja, að það sé ein mikilvæg-
asta uppgötvun, er gerð hafi
verið á sviði ræktunarmála. Ef.
starf Charles Allen Thomas ber
tilætlaðan árangur, verður hann
áreiðanlega talinn einn af mestu
velgerðarmönnum mannkyns-
ins, er stundir líða.
Þess má geta, að Thomas hefir
ekki unnið einn að þessum rann-
sóknum, heldur hefir hann haft
allmarga aðstoðarmenn. Fyrir-
tækið, sem hann starfar við,
hefir kostað miklu fé til þessara
athugana, en allar horfur eru
nú á, að það hafi ekki ástæðu til
að sjá eftir þeim útgjöldum.
STEELE-BRIGGS
FORAGE CROP SEEDS
Carefully cleaned to grade our own equipment
BROME No. 1 SEED
TIMOTHY No. 1 SEED
FLAX ROCKET No. 1 SEED
FLAX SHEYENNE No. 1 SEED
SWEET CLOVER, ALL VARIETIES
PEAS DASHAWAY CERTIFIED No. 1 SEED
SEED GRAIN—MOST VARIETIES AND GRADES
Ask for Price List
STEELE BRIGGS SEEDS
LIMITED
WINNIPEG. MAN. TELEPHONE 928 551
Also at Regina and Edmonton
Lestrarfélagssamkoma
Hin árlega samkoma Lestrarfélagsins á Gimli verður haldin
i PARISH HALL
föstudagskveldið þann 25. apríl kl. 8.30 e. h.
SKEMTISKRÁ:
1. ÁVARP FORSETA..............Séra H. S. Sigmar
2. SÖNGUR Carol Bjarnason og Gavrose Jones
3. RÆÐA .............Próf. Finnbogi Guðmundsson
4. SÖNGUR ............. Miss Ingibjörg Bjarnason
5. UPPLESTUR ...................Páll S. Pálsson
6. SÖNGUR Carol Bjarnason og Gavrose Jones
7. SÖNGUR ..............Miss Ingibjörg Bjarnason
D A N S — Veitingar seldar á siaðnum
Inngangur 50c fyrir fullortSna — 25c fyrir börn
Tombóia byrjar kl. 8 e. h.
SAMKOMUNEFNDIN
TIMINN, 10. marz
Sumarmálasamkoma
verður haldin í
FYRSTU LÚTERSKU KIRKJU
fimtudaginn 24. apríl kl. 8.15 e. h.
af Kvenfélagi safnaðarins.
SKEMTISKRÁ:
O CANADA
ÁVARP FORSETA............... Séra V. J. Eylands
EINSÖNGUR .................Albert Halldórsson
UPPLESTUR ..................Ingibjörg Jónsson
FIDLULEIKUR ....................Helga Oliver
RÆÐA .........................Axel Vopnfjörð
EINSÖNGUR .................Albert Halldórsson
Samskot
ELDGAMLA ISAFOLD — GOD SAVE THE QUEEN
Veitingar (súkkulaði, kleinur og pönnukökur)
í neðri sal kirkjunnar.
TREAT YQUR SEED BARLEY
If your seed barley is not damp, treat the seed for disease.
Covered smut, false loose smut and some of the root rots can
be controlled by the use of the mercuric fungicides. Of those
most readily available and most effective are Ceresan M,
Panogen and Leytosan.
Follow closely the methods and amounts prescribed on
the container. In most cases, with barley, the grain should
be treated about eight days before seeding. This gives time
for the fumes of fungicides to penetrate underneath the hull
and kill the spores that are lodged there.
If the grain is damp and germination low, do not reat.
Better to take a chance on the disease than on further reducing
germination.
For further information write to
BARLEY IMPROVEMENT INSTITUTE
206 Grain Exchange Building, Winnipeg.
Tenth in series of advertisements. Clip for Scrap Book.
This space contributed by
SHEA’S WINNIPEG BREWERY
LIMITED
MD-310