Lögberg - 30.10.1952, Blaðsíða 7

LÖGBERG, FIMTUDAGINN, 30. OKTÓBER, 1952
7
Séra Sigtryggur á Núpi níræður
The Langruth Lutheran Church
Á síðasta fjórðungi 19. aldar-
innar og fyrstu áratugum þeirr-
ar, sem nú er að líða, fór þey-
vindur um ísland. Kulda skýin
hurfu, en regnský komu í stað-
inn, og ávallt annað veifið rauf
þýðvindið skýjaþykknið og hlý
vorsól glitaði fönn og sinu og
vermdi þann gróður, sem kom
grænn og safamikill undan
snjónum. Flaumur streymdi af
fjalli og dunaði niður dali og
barst að flæði fram. Það var
leysing í landi og vorblær og
vorsól yfir íslenzku þjóðlífi. Þá
féll af þjóðnni margur fjöturinn
sem langur nauðavetur hafði á
hana lagt, féllu af henni viðjar
þrældóms, sárbiturrar örbirgð-
ar, draumrænnar fornaldartil
beiðslu og lamandi úrræða- og
umkomuleysis. Á tímum þessar-
ar leysingar og lausnar skolaði
fólkinu fram að sjávarsíðunni,
þar sem skyndiúrræði voru helzt
fyrir hendi til nokkurs sjálfræð-
is hverjum og einum og til fljót-
tekinnar bjargar — en margan
bar og allt út á útsæinn og í
hinn mikla megin straum, er
stefndi frá Norðurálfu upp á
fjörur Vesturheims, en þangað
-Var íslendngum gamalkunnugt
farleiðið. Með þeirri fækkun,
sem varð í sveitum landsins,
urðu hin gömlu skilyrði til
fræðslu fólksins smátt og smátt
að engu, kvöldsetur og iðkun
sameiginlegrar heimilis-
guðrækni lögðust niður, en
kvöldvökulesturinn hafði verið
hin mikla vernd tungunnar og
bókmenntalegrar arfleiðar þjóð-
arinnar og húslestrarnir sams-
tillt hugi fólksins til íhugunar
og að minnsta kosti ósjálfráðrar
virðingar á æðri máttarvöldum.
Þá var og ekki því að heilsa, að
þær aðstæður, sem það fólk, er
(barst fram í flæðarmálið, hlaut
i hinu nýja umhverfi, væru holl-
kvæmar v e r n d u n íslenzkrar
erfðamenningar eða stuðluðu að
bráðri þróun nýrrar á grundvelli
fornra erfða. Hins vegar ýtti
stopul atvinna, sem að miklu var
háð duttlungum sjávar og fram-
taki og vilja einstakra manna,
{undir sinnu- og ábyrgðarleysi
hjá mörgum manninum, og þar
eð heildarframvinda viðskipta-
og atvinnumála stefndi meir og
meir til aukinnar tækni og vax-
andi afraksturs, þróaðist hjá
paörgum framtíðarbjart sýni
sem kom að nokkru í stað forn-
aldardraumanna. Samfara öllu
þessu komst allt á reik í trúar-
og síðferðismálum, svo að víða
sá flök bera fyrir straumi, þó að
einnig gæti að líta fleytur, sem
ösluðu gegn straumstrengjunum
, Einn af þeim mönnum, sem
bezt kunnu að meta starf þeirra,
sem hafið höfðu á ný til vegs og
virðingar íslenzka erfðam^nn-
ingu, vakið þjóðina til trúar á
sjálfa sig og land sitt og leyst af
henni fjötra vanans og stjórnar-
farslegrar og viðskiptalegrar
kúgunar, var séra Sigtryggur
Guðlaugsson. Og hann sá það
glögglega, að samfara því, sem
leyst væru höft og hömlur og
nýjar leiðir opnaðar til frelsis
og lífsbjargar, þurfti að vernda
þau verðmæti, sem verið höfðu
skjól þjóðarinnar og skjöldur á
nauðöldunum, og veita þeim ný
skilyrði til þroska, gera hinar
ytri aðstæður sem hagkvæmast-
ar þróun þessara verðmæta. Víst
var vorleysingin nauðsynleg, en
svo þurfti þá að ræsa og erja,
hlaða vörzlugarða, velja jarðveg
til sáningar, bera í hann áburð
og síðan sá í hann því sæði, sem
ekki aðeins gæfi, von mikillar,
heldur og kjarngóðrar uppskeru.
Hinn 7. október árið 1904 voru
s é r a Sigtryggi Guðlaugssyni
veitt Dýrafjarðarþing. Hann var
þá tveim vetrum betur en fert-
ugur og hafði um hríð verið
prestur á Þóroddstað í Kinn.
Hann settist að á Núpi, en þar
bjó Kristinn, bróðir hans. Þeir
höfðu ávallt verið mjög sam-
rýmdir, og þeir áttu báðir hinar
sömu hugsjónir. Kjörorð beggja
var ræktun lýðs og lands. Kris-
tinn hvatti séra Sigtrygg til að
sækja um Ityrafjarðarþing, og
^séra Sigtryggur, sem hafði misst
konu sína og var maður barn-
laus, mun hafa fýst í nágrenni
við bróður sinn. Þeir bræður
munu hafa rætt og ráðgazt, og
tveimur árum eftir komu sína
vestur stofnaði séra Sigtryggur
ungmennaskóla að Núpi. Þessi
skóli óx brátt undir handarjaðri
hans, og stjórnaði hann honum
í nærfellt aldarfjórðung. Þá
hófst og séra Sigtryggur handa
um ræktun jarðargróðurs. Hann
fékk nokkurt landsvæði hjá
bróður sínum og girti það háum
skjólgarði. Þarna hóf hann í
senn ræktun blómskrúðs, trjá-
gróðurs og nytjajurta. Hann
nefndi reitinn Skrúð, og skyldi
hann sýna og sanna, hvað fóstra
mætti í skauti íslenzkrar moldar
til yndis og nytja.
í skóla séra Sigtryggs var veitt
fræðsla í öllum þeim bóklegum
greinum ,sem taldar eru nauð-
synlegur grundvöllur almennr-
ar sjálffræðslu, en þar var og
kenndur söngur, leikfimi og
teikning — og enn fremur var
nemendunum veitt tilsögn í að
lesa sögur og kvæði í samræmi
við efni og anda. Séra Sig-
tryggur var ágætur kennari, og
hann hafði tryggt skóla sínum
starfskrafta ungs manns, Björns
Guðmundssonar frá Næfranesi
í Dýrafirði, en Björn var gæddur
sérlega góðum hæfileikum til
kennslu og umgengni við ung-
linga. Það var samt séra Sig-
tryggur sem ekki aðeins stjórn-
aði skólanum, heldur og mótaði
hann. Hann var heitur og ein-
lægur trúmaður, án þess þó að
vera ofstækismaður. Hann þjón-
aði sem prestur, skólastjóri og
kennari ástríkum föður, sem
raunarleggur hömlur og skyldur
á börn sín, en æskir einskis
frekar en að þau fái starfað glöð
að glæðingu hinna gróandi afla
í sjálfum sér og allt umhvermis
sig. Sem kennari lagði hann
mikla rækt við sögu íslands,
íslenzka tungu og bókmgpntir,
,og það var sem ást hans á þess-
um efnum brygði bjarma yfir
hvert viðfangsefni. Sljór hefur
sá nemandi verið, sem man hann
ekki, þegar hann fór með erindi
eins og Ástkæra, ylhýra málið
— eða Ég ann þínum mætti í
orði þungu . . . Þá var og hrif-
andi kennsla hans í grasafræði,
og kom mjög ljóslega fram í
henni trú hans á ræktun lands-
ins fil menningarauka og til
varanlegrar hagsældar öldum og
óbornum. Loks var sönglistin
yndi hans. Gerði hann sér mikið
far um að blása lífsanda hennar
í brjóst nemenda sinna og
samdi margar tónsmiðar.
Séra Sigtryggur sýndi í öllum
hinum margvislegu störfum sín-
um einstæða skapfestu, áhuga
og atorku — og fágæt var sjálfs-
afneitun hans. Hann vann að á-
hugamálum sínum frá því árla
morguns og langt fram á nætur,
vann þannig með pennann í
hönd — eða pálinn og rekuna,
og meðan hann sá ekki tryggðan
viðgang þeirra mála, sem hon-
um voru hjartfólgnust, unni
hann sér einskis, utan þess, sem
nauðsynlegast varð að teljast til
klæðis og fæðis. Minnsta komp-
an í hinum allt of litlu húsa-
kynnum skólans, herbergiskytra
vsem öll var undir súð, var til
dæmis árum saman svefnher-
bergi hans og skrifstofa.
Árið 1918 kvæntist hann
Hjaltalínu Guðjónsdóttur frá
Berkku á Ingjaldssandi. Hún
þafði orðið hrifin af þeim hug-
sjónum, sem séra Sigtryggur
unni heitast, og hún hafði tekið
kennarapróf. Hún gerðist nú
samstarfsmaður bónda síns —
og þá ekki sízt við störfin í
gróðrarreitnum Skrúð. Aukins
skilnings og viðurkenningar á
nauðsyn slíkra skóla sem ung-
mennaskólans á Núpi gætti hjá
þjóðinni og stjórnarvöldunum,
og árið 1929 lét séra Sigtryggur
pf skólastjórn. Hann varð sama
ár práfastur 1 Vestur-lsafjarðar-
sýslu, og prestskap stundaði
hann til ársins 1938, en þá var
hann hálfáttræður. Hann lét þó
ekki með öllu af störfum. Hann
hefur unnið allt til þessa í Skrúð,
hlúð þar að gróðrinum dag hvern
frá því snemma á vorin og allt
til þess að vetrarfjötrarnir hafa
lagt gróðrarríkið í læðing.
Séra Sigtryggur var mjög al-
varlegur og frekar fátalaður í
daglegri umgengni; en þá er
glaða og góða kunningja bar að
garði, tók hann sér tómstund í
þópi þeirra, kátur, gamansamur
og smáglettinn—og svo var hann
enn, þá er ég hitti hann seinast
— eða fyrir rúmu misseri. Vestra
átti hann hér áður á árum að
mæta misskilningi allmargra, og
bar þar meðal annars til dag-
legt fálæti hans, en einnig sér-
staða um háttu og skoðanir og
um margt strangari kröfur til
sjálfs sín, en flestir aðrir gerðu
og gera; en þó var það svo, að í
svip og tali þeirra, sem ræddu
um hann af misskilningi, gætti
ávallt undrunarkenndrar virð-
ingar, svo sem þeir fyndu á sér
hvíla augu hans, hvöss og björt
í senn. Menn geta svo getið sér
nærri um það, hvort persónu-
leiki hans hafi ekki haft mikil
og oft varanleg áhrif á nemend-
ur hans.
Nú stendur hann fyrir sjónum
manna sem hinn virðulegi og
göfugi öldungur, velgerðarmað-
,ur fjöldans og verðugt fordæmi
þeim, sem reisa vilja fallnar
máttarstoðir, styrkja þær, sem
ríða, eða gróðursetja nýja klör-
víðu í hugum slendinga eða í ís-
lenzkri mold. ^
, (Óskir mínar mega sín lítils, en
ég leyfi mér að flytja séra Sig-
tryggi níræðum þakkir og votta
honum virðingu allra þeirra
manna, sem gróandanum unna
og að gróðri vilja hlynna.
Guðm. Gíslason Hagalín
Enn þarf fræ frá Alaska, þóti
tré þaðan dafni vel hér
Horfur eru nú þær, að greitt
verði fyrir því með stuðningi
FAO — Matvæla og landbúnað-
arstofnunar Sameinuðu þjóð-
anna — að nauðsynlegt fræmagn
til uppeldis skógplanta fáist
hingað til lands árlega frá
Alaska.
Til þess að ala upp 2 milljón
plantna árlega, sem nauðsynlegt
er vegna framtíðaráforma um
ræktun nytjaskóga, þurfum við
að fá frá Alaska, um 100 kg.
Framtíð skógræktarinnar veltur
á því, að þetta fræmagn fáist
þaðan, að sögn Hákonar Bjarna-
sonar skógræktarstjóra. Þríveg-
is hafa verið sendir menn til
Alaska til fræstöfnunar, en það
er mikils til of kostnaðarsamt.
Fyrir milligöngu FAO og að
ósk Skógræktarinnar kom hing-
að fyrir hálfum mánuði dr. Tay-
lor, sem hefur yfirumsjón skóg-
ræktarrannsókna í Alaska með
höndum ,og hefur aðalstöð í Jun-
eau. Hefur hann að undanförnu
verið á ferðalagi um landið og
komið í Vaglaskóg, Hallorms-
staðarskóg og fleiri skóga, og
heimsótt uppeldisstöðvar skóg-
ræktarinnar. í gær ræddi dr.
Taylor við fréttarmenn, að þeim
viðstöddum Hákoni skógraakt-
arstjóra og Einari G. E. Sæmund
sen skógarverði.
Dr. Taylor kvaðst hafa haft
mikla ánægju af að koma hing-
að og kvaðst hann mundu vinna
að því að byggja upp kerfi, svo
að við gætum fengið það fræ,
sem við þyrftum frá Alaska, án
mikils tilkostnaðar. Héðan fer
hann til Rómaborgar og lætur
FAO í té skýrslu um ferð sína
og leggur fram tillögur sínar. í
þessu sambandi er vert að geta
THE BEAUTIFICATION of the
Lutheran church at Langruth is
nearly completed. The exterior
of the church edifice is being re-
painted. The interior has been
spot plastered by the Junior
Leaguers.
Memorial gifts were presented
to the church and consecrated
Sunday, September 18, 1952 at
the 11 o’clock service. A set of
violet Paraments consisting of a
superfrontal; a fabric brocade of
a Greek cross design which is
the exact length of the altar and
hangs down in front to a depth
of seven inches with three Greek
crosses embroidered upon it.
The pulpit Antependium or
fall is made of the same material
and of the same color as the
superfrontal. They were pre-
sented by Mr. and Mrs. John
Finnbogason, Mr. and Mrs. V.
Valdimarson, Mr. and Mrs. J. A.
Thompson, in memory of Mr.
,and Mrs. Davíð Valrimarson and
Mr. Bjarni Thompson.
White Paraments were pre-
sented by Mr. and Mrs. Valdi
Hjarnarson and Mr. and Mrs.
.Björn Bjarnarson in memory of
Mr. and Mrs. Sigfús Bjarnarson.
The black Paraments were
presented by the Lutheran Lad-
ies Aid in memory of Reverend
Hjörtur Leo.
A set of red Paraments were
presented by Mr. and Mrs. Free-
man Thordarson in memory of
Mr. and Mrs. John Thordarson.
The fifth liturgical color set of
green Paraments were presented
by Mr .and Mrs. J. A. Johann-
son Sr. and Mr. and Mrs. A. M.
Johannson in memory of Mr.
and Mrs. Johann Johannson.
Upon the mensa of the altar
are two layers of linen called the
cerecloth and the linen cloth.
On top of these is placed the
Fair Linen proper, as wide as
the table is deep, and hanging
down three-quarters on either
þess, að Mr. Dodd, forstjóri FAO
sem hingað kom fyrir nokkrum
mánuðum, greiddi fyrir komu
dr. Taylors hingað. Er dr. Taylor
fyrsti tæknilegi ráðunauturinn,
sem hingað kemur á vegum
þessarar stofnunar.
Dr. Taylor lét í ljós hrifni yfir
því starfi ,sem hér hefur verið
unnið og taldi skilyrði góð til
að ná settu merki. Hér hefði þeg-
ar verið sannað með tilraunum,
að hægt er að ala hér upp skóga
af erlendum stofni, hvaða trjá-
tegundir henta okkur bezt til
þess, og í þriðja lagi, sem væri
mikilvægt, að tekizt hefði með
stofnun skógræktarfélaga m. a.
að vekja almennán ásuga fyrir
skógræktinni. Á ferðalagi sínu
kvaðst dr. Taylor hafa séð sitka-
greini, sem hefði farið eins vel
fram og sitkagreini í Alaska, og
aðrar barrtegundir, sem væru
líklegar til þess að ná hér ágæt-
um þroska. Þess má geta í þessu
sambandi, að elzta sitkagreni
hér á landi er 15 ára, og er nú
nærri 7 metra hátt og bar fræ í
fyrra, sem nokkrar sitkaplöntur
háfa vaxið upp af. Þegar tímar
líða verður unntf að ala upp
plöntur af barrtrjám í íslenzkum
skógum, en ekki fyrr en eftir 30
— 40 ár.
Dr. Taylor kvað svo að orð'i, að
það hefði verið fróðlegt að sjá,
hvernig plöntuuppeldinu væri
hagað hér af mikilli alúð og
natni. Jarðveg taldi hann hér
góðan til skógræktar.
Þær barrtegundir, sem lögð
verður áherzla á að fá frá Al-
aska, eru sitkagreni, þöll (fjalla-
þöll og malþöll), hvítgreni, fjalla
þinur, Alaska sedrusviður og
svartagreni.
Með tilliti til framtíðar skóg-
ræktarinnar, sagði dr. Taylor, er
það hagkvæmt og það sem gera
side. There are five Greek cross-
es embroidered upon the part
that rests upon the mensa, sym-
bolic of our Lord’s five wounds.
The Fair Linen was sewn and
embroidered by Mrs. J. E. Mar-
teinson.
The Communion Veil is made
of Irish Linen with a red cross
superimposed upon it. The burse
is an envelope of stiffened red
silk consisting of two nine-inch
squáres hinged together, in
which the corporal and pall are
carried to and from the altar.
,A11 the linens, missal stand
cover and burse were presented
by Mrs. C. F. Lindal and Mrs.
J. Lasson in memory of Mr. Carl
F. Lindal.
A silver communion pyx was
presented by Mrs. Guðný Bene-
dictson in memory of her father,
Magnús Vigfússon.
A candle lighter and exting-
uisher, candles, wicks, followers
and missal stand were presented
by Mr. and Mrs. Archie M.
Johnson, Mr. and Mrs. G. H.
Sigurdson, Mr. J. K. Johnson,
Mr. and Mrs. Thomas Johnson,
Mr. and Mrs. “G. Magnusson and
Mr. and Mrs. William Lundal in
memory of Mr. and Mrs. Boðvar
Johnson.
A parament repository was
presented to the church by the
J u n i o r and S e n i o r Luther
Leagues.
The Acolyte’s cassock and
cotta were presented by Pastor
Walter R. Keim in mémory of
Mr. Ralson Grimm Keim.
At the same above mentioned
service five individuals were
received into the membership
of the church, on the Feast of
St. Michael and All Angels (the
sixteenth Sunday after Trinity).
These are as follows: Mrs. A. W.
Hanneson, Mrs. John Isfeld,
Mrs. Ralph Thompson, Mrs.
Thomas Thordarson, and Mrs.
Guðný Benedictson. The first
four persons received catechet-
ical instruction, two hours for
eight consecutive Sunday after-
noons during August and Sep-
tember.
A Senior and Junior League
were organized. Both the
Leagues have their own bank
accounts. They have sponsored a
Harvest Hard-Time Dance, a
H a y r i d e and Doggie - Roast,
Ghost Hike, Scavenger Hunt and
Treasure Hunt.
Daily Vacation Bible School
was held from the llth to the
18th of August, culminating in
a program Friday evening, Aug-
ust 15, with a play entitled Dad
and a display of the tryptychs
and missal stands made during
the week.
A Junior Choir was organized
to support the Senior Choir at
the Sunday services of the
church.
The Mary and Martha Altar
Guild have taken charge of the
vestirtg of the altar and have
adopted a constitution. They
elected Mrs. B. Bjarnarson as
its president and Mrs. John
Finnbogason as its secretary-
treasurer.
The Mary and Martha Altar
Guild meets the first Tuesday
of every month.
The Senior Luther League
have elected Gordon McGuinnis
as president and Velma Hilde-
þarf, að afla fræs reglulega, og
með sem minnstum kostnaði.
H á k o n Bjarnason minntist
nokkrum orðum á mikilvægi
"þess, að ala hér upp nytjaskóga,
þar sem við þyrftum að flytja
inn timbur fyrir tugi milljóna
króna árlega. Og hann drap á
það, að jafnvel í hinum köldu
grasleysisárum, yxi skógurinn
eðlilega, og væri það ein sönn-
un þess, að það væri ekki nein
fyrirstaða á því að rækta skóga.
skóga.
— VÍSIR, 24. sept.
brand as secretary-treasurer.
The Senior Luther League
meets every Wednesday even-
ing.
The Junior Luther League
have elected Allan Thompson as
president and John Marteinson
as secretary-treasurer. The Jun-
ior Luther League meets every
Wednesday evening.
A Women’s Missionary So-
ciety was organized. Mrs. C. F.
Lindal was elected president,
Mrs. B. Bjarnarson was elected
secretary-treasurer.
The Women’s Missionary So-
ciety meets the third Wednesday
of every month.
The youth have participated
in all the church services, some
serving as acolyte, altar boy,
jsell ringer and ushers.
An altar and pulpit have been
liturgically fitted out for the
Parish School.
The choirs have learned some
ancient Christian Greek, Latin,
Russian and Hebrew hymns
which are contained in the Com-
mon Service Book. The entire
liturgy, ante-communion and
post-communion have been
taught and used. The Word of
God speaks through the liturgy
of the Lutheran Church as well
as from the pulpit. The Church
of the Augsburg Confession dur-
ing the sixteenth century re-
formation is part of the church
that has existed ever since our
Ascended Lord comqaanded His
disciples to be His witnesses.
Her faith, her doctrine, her con-
fession and her hymnal are evi-
dence of this link with the past.
Allan Thompson acted as aco-
lyte and altar boy during Pastor
Walter R. Keim’s two month
stay in the Langruth parish.
A Harvest Home Festival was
celebrated Sunday, September
14. The gifts of fruit and vege-
tables were divided between
the Betel Icelandic Old Folks’
Home at Gimli and the Sunrise
Lutheran Camp at Husavik.
The records of the church
were brought up to late.
A Father and Son banquet
was held during the month of
August and a Mother and
Daughter banquet was held in
early September.
The religious audio-visual aids
of the Parish School have been
reconditioned and are in service.
The congregation adopted a
new constitution, written by
Walter A. Keim, pastor.
A congregational social hour
was held in the church basement
on the Sunday evening of Sep-
tember 21. Get-together songs
were rendered. Two skits were
put on by the Senior and Junior
Luther League. Mrs. A. M. Jo-
hannson, president of the church
council, presented a Parker 51
pen and pencil set to Pastor
Keim in appreciation of his un-
tiring devotion to the congre-
gation.
Gordon McGuinnis and Allan
Thompson, presidents of the
Senior and Junior Leagues re-
spectively, presented a revised
edition of the Holy Bible to Pas-
tor Keim and in well-chosen
words expressed their deep re-
gard for him and their regret in
bidding farewell to a fine leader
and a dear friend, wishing him
well in his new parish.
Mrs. John Finnbogason then
spoke, thanking Pastor Keim for
his Christian guidance of our
youth, who have benefitted
greatly by his leadership; also
mentioning that the choir had
appreciated his teaching of
hymns and church liturgy.
Mr. Aíýchie M. Johnson spoke
with sincerity of a gigantic
task well done. All joined in
singing “For He’s a Jolly Good
Fellow.”
Pastor Keim thanked the con-
gregation, ending with a prayer
for the continuance of spiritual
leadership within the Langruth
Lutheran Church.
Elizabeth H. Bjarnarson
— AB. 27. sept.
íslenzkir skógar geta ekki séð fyrir
fræþörfinni fyrr en eftir 30-40 ór