Lögberg - 15.10.1953, Side 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 15. OKTÓBER, 1953
5
Fiskimáím í Manitobafylki
rvvwvwvvvvw'vwwwww'vvwvww*
ÁI K VHÍL
WJ ******
Ritstjón: INGIBJÖRG JÓNSSON
Miss Sylvia Sveinson
BLUE BOMBER DROTTNING 1953
Þessi unga glæsilega íslenzka
stúlka var kjörin og krýnd Blue
Bomber drottning í samkomu-
höll Winnipegborgar á miðviku-
dagskveldið 7. okt. Það hefir
verið venja í nokkur undanfarin
ór að Rugby-leikarafélögin í
Canada kjósi árlega fallega
unga stúlku, sem fulltrúa sinn.
Blue Bomber Rugby-Iiðið er
eitt fræknasta Rugbyliðið í
Canada. Úr 40 stúlkna hóp kusu
þeir fyrst sex, síðan var valið
um þessar sex og varð Miss
Sveinson hlutskörpust sökum
háttprýði sinnar og glæsi-
mensku. Fer hún til Toronto í
næsta mánuði, verður viðstödd
aðal Rugbyleikja-samkeppnina
í Canada og þar tekur hún þátt
Heimurinn væri leiðinlegur,
ef engir skærir litir væru til að
lífga hann upp.
Margir eru samt alltof hrædd-
ir við að lífga upp heimili sín
með fjölbreyttum litum — eða
nokkrum litum yfirleitt. Þeir
eru samt einmitt tæki — og
ódýrast^ tækið — til að gefa
híbýlum okkar skemmtilegan og
persónulegan blæ.
Dýr og íburðarmikil húsgögn
í mollulegum móskulitum fá
ekki nálægt því jafn miklu áork-
að í þessa átt.
Veggjaliiurinn þýðingarmikill
Veggjaliturinn er ákaflega
þýðingarmikill sem aðallit-
grunnurinn í herberginu. En
liturinn á veggjunum má aldrei
skoðast sem atriði út af fyrir
sig, hann verður að vera í sam-
ræmi við það, sem í herberginu
er.
Það er hægt að „hlýja upp“
sólarlausu stofuna eða eldhúsið
með því að mála það gulleitt.
Eða hvers vegna þarf eldhúsið
alltaf að vera svo kuldalegt og
tómlegt? Venjulega vísar það í
norður og er kalt í verunni, svo
að það er sízt ástæða til að bæta
þar við. Húsmóðirin lifir þar og
hrærist mikinn hluta dagsins og
oft á tíðum er það notað sem
ásamt stúlkum víðsvegar að í
samkeppni um Miss Grey Cup
titilinn.
Miss Sveinson, sem er 20 ára
að aldri, er starfsstúlka við
símastöðina. Hún fær vikufrí
með kaupi; Hudson Bay félagið
gefur henni fallega búninga;
hún fær frítt fargjald fram og
til baka og mun búa á Royal
York hótelinu.
Sylvia er dóttir Sigurðar
Eyjólfssonar Sveinssonar og
konu hans, Stefaníu, dóttur
Jóns Clemenson frá Silver Bay.
Búa þau að 113 Maryland St.,
og munu þau fara skemtiferð til
Toronto um sömu mundir, 26.
nóvember.
borðstofa í senn. Það er þess
vegna allt, sem mælir með því
að fá liti í eldhúsið.
Tvílit herbergi
1 seinni tíð hefir það færzt
mjög í tízku að mála herbergi
með tveimur litum. Það getur
farið mjög vel á því, en gæta
verður varkárni í að skipta
þannig upp rúmi herbergisins.
Sé óskað eftir að skilja einn
vegg herbergisins frá hinum
verður að veljast til þess litur,
sem gagnstæðastur hinum. Hlut
föllin í litlu herbergi, sem er allt
á langvegihn verða skemmti-
legri ef annar mjói veggurinn
er málaður með sterkari lit.
Sterkmálaður veggur má ekki
vera með mörgum dyrum eða
gluggum.
Stofurnar virðast stærri, ef
veggirnir eru ljósmálaðir. Auð-
veldara er með hvers konar lita-
tilraunir í stórum herbergjum.
Mislit eða myndótt glugga-
tjöld og húsgagnaáklæði krefj-
ast skilyrðislaust einlitra veggja.
—Mbl.
Það er með mennina eins og
fiskana; hvorugur þeirra myndi
lenda í vandræði, ef þeir hefðu
aðeins lokaðan munninn.
Framhald af bls. 1
fundinn, þó eru allir fundirnir
opnir almenningi.
Fulltrúar fiskifélaganna, A. S.
Barber, forstjóri Booth Fisher-
ies Ltd., og G. F. Jónasson, for-
stjóri og eigandi Keystone
Fisheries Ltd., útskýrðu aðferðir
við sölu og útflutning fiskjar úr
Manitobavötnunum og vanda-
piál í sambandi við þann verzl-
unarrekstur.
Mr. Barber rakti í stórum
dráttum þær miklu breytingar,
er orðið hafa á síðustu árum í
fiski-iðnaðinum. Nú verður
vatnafiskur Manitobafylkis að
keppa við fisk frá Great Slave
Lake og ýmsum áður ósnertum
vötnum í Saskatchewan- og Al-
bertafylkjum, auk þess sem
kröfur sambandsstjórnarinnar
um aukna fiskiframleiðslu á
stríðsárunum varð til þess, að
opnuð voru smávötn í Norður-
Manitoba. Allt þetta olli nokk-
urri röskun á fiskiviðskiptunum.
Ennfremur sagði hann, að að-
gerð á fiskinum frá því að hann
kæmi úr vatninu þangað til
hann kæmi í hendur neytenda,
flakaður og í cellophane um-
búðum, væri orðin miklu meiri
en áður var og þar af leiðandi
meiri mismunur á verði er fiski-
maðurinn fengi og söluverðinu
yfir búðarborðið; mætti líkja því
að nokkru við mismuninn á
verði hveitikorns bóndans og
söluverði puffed wheat í pökk-
um. Ennfremur hefði flutnings-
kostnaður, mannakaup, útbún-
aður og allur reksturskostnaður
hækkað geisilega á þessum
(árum. Lagði Mr. Barber mikla
áherzlu á, að kapp yrði lagt á að
,bæta gæði vörunnar svo að
Manitobafiskur yrði sem bezt
samkeppnisfær, þannig að fiski-
.félögin og um leið fiski-iðnaður-
inn í heild biði ekki tjón vegna
óvandaðrar vöru. Lagði hann til,
að öllum, sem höndla fiskinn:
fiskimönnum, fiskikaupmönnum
og neytendum yrði veitt fræðsla
,um, hvernig ætti að halda fisk-
inum óskemmdum og flokka
hann eftir gæðum; kvað hann
og Manitobafisk alt of lítið aug-
lýstan í samanburði við sjávar-
fisk og ætti stjórnin að taka til
íhugunar þessar hliðar málsins.
Hann minntist á áhættuspil
fiskifélaganna í sambandi við
að gera út fiskimenn á kostnað
félaganna upp á von og óvon
um hvernig fiskaðist, og gat
þess, að ef félögin væru sjálfráð
um val fiskimanna, að þau gætu
þá að nokkru bætt verð og gæði
framleiðslunnar. Mr. Barber
minntist á deilu,rnar um mæl-
ingu netamöskva og kvað þær
orsakast af því, að menn hefði
mismunandi skilning á réttri
stærð; væri til dæmis ómögu-
legt að mæla nylon net á sama
hátt og cotton net, 4 1/8 þuml-
unga cotton möskvi væri á borð
við 4 þumlunga nylon möskva
vegna teyjunnar í nylon-þræð-
inum. Þá taldi hann ósanngjarnt
ákvæðið í fiskimálareglugerð-
inni um að forstjóri fiskimála-
deildarinnar væri sá eini maður,
er gæti gefið dóms úrskurð í
deilum um möskvamælingar.
Áður en Mr. G. F. Jónasson
byrjaði skýrslu sína undirstrik-
aði hann þetta álit Mr. Barbers
um reglugerðina. Kvað hann
einum manni vera þannig gefið
alt of mikið vald í hendur; væri
ekki réttlátt að fiskimenn, er
keypt hefðu net sín í trausti
þess, að þau væru lögleg, ættu
ekki kost á að áfrýja dómi for-
stjóra fiskimáladeildarinnar um
að þau vperu ólögleg, því vitan-
lega getur ekki dómari í opin-
berum rétti brotið í bága við
reglugerðina eins og hún nú er.
Mr. Jónasson benti og á hina
geisilegu hækkun sem orðið
hefir á fiskiveiða- og fiskivið-
skiptaleyfum. Fyrstu fimm árin,
eftir að fylkið tók við umsjón
fiskimálanna af sambandsstjórn
inni 1930, voru inntektir fylkis-
stjórnarinnar fyrir slík leyfi
samtals $84,766, en á síðustu
fimm árum eru þessar tekjur
stjórnarinnar orðnar meir en
sexfaldar —- samtals $542,278.
Bætist þessi upphæð vitanlega
á kostnað fiskiútvegsins. Sagðist
Mr. Jónasson ekki vera á móti
því að goldin væru sanngjörn
fiskileyfi, en þegar þau virtust
leggjast tvöfalt á fiskistöðvar,
væri e. t. v. rétt að athuga mál-
ið. Gaf hann dæmi um einn
packer í hvítfisksstöð, sem er á
örlitlum klettahólma; verður
hann að gjalda $65 leigu á hólm-
anum árlega; $125 í packers-leyfi
fyrir sjö hvítfisksbáta og $25
fyrir hvern auka bát; formaður-
inn á hverjum bát verður og að
gjalda $50 leyfi. Fiskifélögin
verða að gjalda $250 fyrir við-
skiptaleyfi, auk leyfis fyrir fiski
flökun,arverkstæði sín. Fannst
Mr. Jónasson að eitthvað ætti
að koma í staðinn fyrir þessi út-
gjöld, af stjórnarinnar hálfu, t. d.
eftirlit með gæðum á fiskinum,
sem höndlaður er.
í skýrslu sinni skýrði Mr. G.
F. Jónasson frá því, að eins og
frá upphafi fiskiviðskiptanna í
Manitoba væri að minsta kosti
90 prósent framleiðslunnar selt
til markaða í Bandaríkjunum,
hins vegar hefðu markaðsskil-
yrðin mikið breytzt á síðustu
25 árum. Fyrrum var þýði fisk-
urinn pakkaður með ís- í 100 til
150 punda viðarkassa og sendur
með express, og frosni fiskurinn
í samskonar kössum í fullhlöðn-
um járnbrautarvögnum, en
kröfur nútímans eru þær,
að fiskurinn sé undirbúinn
til matreiðslu; hafa nú fiskifé-
lögin í Winnipeg orðið að koma
sér upp húsum, þar sem hægt
er að flokka, slægja, þvo og
flaka fiskinn, vefja hann í pakka
af ýmsum stærðum og frysta
hann ef þörf gerist. í stað hlað-
inna járnbrautarvagna panta nú
heildsalarnir í smærri skömtum
í einu, 500 pund og upp, aðeins
það mikið að þeir geti fullnægt
eftirspurn viðskiptavina sinna í
það og það skiptið, eða geymt
fiskinn í sínum eigin smáfrysti-
húsum.
Þannig verða nú fiskifélögin
hér ekki einungis að hafa á
hendi mikinn forða af fiski í
pökkum af mismunandi þyngd,
þau hafa einnig orðið að taka á
sig þá ábyrgð að geyma fiskinn
í frystihúsunum hér þar til hann
selst, og er því fjárhagsleg
áhætta þeirra orðin miklu meiri
en áður var.
Eftirspurn Mantoba fiskjar í
miðvesturríkjum Bandaríkj-
anna, þar sem hann áður seldist
bezt, hefir minkað vegna þess,
að þangað flæðir nú á markað-
inn alls konar sjávarfiskur,
ekki einungis úr sjónum við
strendur landsins heldur og frá
ýmissum Evrópu-löndum. Mani-
toba fiskur á erfitt að keppa við
hann hvað verð snertir, vegna
aukins framleiðslukostnaðar hér.
Fiskinet hér hafa stöðugt hækk-
að í verði og fiskurinn sem veið-
ist í hvert net minkað að sama
skapi.
Þá skýrði Mr. Jónasson frá
því, að fiskisöluaðferðir stjórn-
arinnar 1 Saskatchewan hefði
síður en svo bætt úr vandamál-
um fiskiútvegsins í Manitoba.
Fiskiviðskiptin þar eru í hönd-
um nefndar, er fylkisstjórnin
skipar og greiðir sú nefnd vitan-
lega enga skatta og ber féhirzla
fylkisins allan reksturshalla.
Sendir þessi nefnd mikið af fiski
til umboðsmanna sinna í Winni-
peg og selur fiskinn á því verði,
er henni sýnist; geymir allan af-
gang í frystihúsunum hér og
umboðsmaðurinn selur hann
seinna fyrir það verð, sem hon-
um býðst. Þannig getur fiski-
markaðsnefnd Saskatchewan-
fylkis selt ódýrara en fiskifé-
lögin, sem ekki eiga sömu
hlunnindum að fagna og hún,
og keypt hafa fiskinn af fiski-
mönnunum fyrir ákveðið verð,
☆ ☆ ☆ ☆
SKÆRIR LITIR LÍFCA UPP HEIMILIÐ
í trausti þess að verðlagið lækk-
aði ekki.
Þá vék Mr. Jónasson að
fiskiskoðunarreglum sambands-
stjórnarinnar; hafa þær orðið
strangari á síðari árum. Verður
nú hvítfiskur að fara undir
skoðun áður en leyfi fæst til að
flytja hann úr landinu. Finnist
mikið af hinum svokölluðu smá-
kýium í nonum, er útflutningur
bannaður, þó má selja hann í
Canada, því þessi kýli eru ekki
saknæm, en markaður er hér
lítill og fæst lægra verð fyrir
fiskinn hér en í Bandaríkjunum.
Bezti hvítfiskurinn veiðist í
Winnipegvatni, og í honum
f.nst tiltölulega lítið af þessum
kýlum. Fyrir þessa ástæðu urðu
fiskifélögin að hætta við að
kaupa hvítfisk úr mörgum smá-
vötnum, þar á meðal úr vötnum
í Saskatchewan, því þau fengu
ekki útflutningsleyfi fyrir þann
fisk. En nú virðist svo, sagði Mr.
Jónasson, að Saskatchewan
fiskimarkaðsnefndin og umboðs>
maður hennar fái hvítfisk úr
sömu vötnum fluttan yfir landa-
mærin í Windsor, og væri ekki
úr vegi að athuga hvers vegna
þessi greinarmunur er gerður.
Eitt aðalvandamál fiskiút-
flutningsfélaganna er vöntun á
lánstryggingum. Það kemur
ekki ósjaldan fyrir, að þegar þau
senda í fjarlæga staði mikið af
fiski samkvæmt pöntun, að
móttakandi sendir skeyti og
segir að fiskurinn hafi ekki full-
nægt kröfum um gæði og stærð
og spyr hvað hann eigi að gera
við hann. Hann veit sem er, að
félagið á ekki hægt um vik
sökum fjarlægðar og þýður
fiskur geymist stutt. Undir
þessum kringumstæðum verður
félagið að sætta sig við lægra
söluverð og bera hallann. Enn-
fremur kemur það fyrir, að ó-
vandaðir kaupendur draga að
borga, án þess að láta í ljósi
nokkra óánægju með sending-
una, svo vikum skiptir, og svo
þegar öll félögin hafa mikið af
fiski til sölu, kemur skeyti að
þeir borgi samkvæmt söluverði
hinna félaganna — þrátt fyrir
gerða samninga.
Það á sér líka stað, sérstaklega
þegar mikið er af fiski, að illa
gengur að innheimta skuldir frá
sumum kaupendum. Sé skuldin
orðin há vill félagið hætta send-
ingunum, en þá sendir móttak-
andi e. t. v. smáborgun og segist
ekki geta staðið í skilum nema
að fisksendingarnar haldi áfram.
Til að losast við fiskinn heldur
félagið oft áfram fiskisending-
um til loka vertíðar og verður
að síðustu að selja fiskinn lægra
verði, eins og fyrr var greint
frá og bera hallann.
Þetta er mikið vandamál og
hafa fiskiútflutningsfélögin
stundum rætt sín á meðal um
möguleika til að stofna láns-
tryggingafélag og neita þeim
kaupendum um lán, er vísir
hefðu orðið að óvönduðum við-
skiptum, en ekki hefir kojnið
til framkvæmda.
Lánstryggingar eru einnig
nauðsynlegar í viðskiptum milli
fiskifélaganna og fiskimann-
anna., því það kemur fyrir að
fiskimenn, sem hafa þegið lán
af einu félagi, selja fisk sinn
öðru félagi og hirða ekki um
skuld sína.
Mr. Jónasson kvað vöntun
lánstrygginga eitt meginvanda-
mál fiskiútvegsins.í Manitoba og
hvatti fiskimálanefndina til að
leitast við að greiða úr því.
Mr. S. V. Sigurdson á sæti í
nefndinni sem fulltrúi Packers
á Winnipeg-vatni; sagði hann
að þeir myndu hafa fund með
sér í byrjun nóvember, en í
þetta skipti léti hann í ljós per-
sónulegt álit sitt; var það í aðal-
dráttum þetta: Nægilegu fé
skyldi varið til að rannsaka
eftir megni fiskilífið í vötnum
Manitobafylkis, sérstaklega át-
og hrygninga-hætti hvítfisksms
í Winnipegvatni, og að fiski-
menn ætti aðgang að öllum upp-
lýsingum fyrir hendi varðandi
þessa fiskitegund.
Ekki skyldi til spara fé við að
starfrækja klakið í Dauphin
River þannig að það klekti út
sem mestum hvítfiskshrognum
á haustin og pickeral hrognum
á vorin; væri hægt að fá pickeral
hrogn úr norður-vötnunum og
flytja þau til Dauphin eins og
nú er með hvítfiskshrogn.
Kvaðst Mr. Sigurdson hafa trú
á því að Dauphin-klakið gerði
mikið gagn, þótt sumir héldu
fram því gagnstæða. Ennfremur
fanst honum nauðsynlegt, að
Gull Harbour klakið yrði opnað
á ný, fyrst fyrir pickerel hrogn
og svo fyrir hvítfisks hrogn.
Ennfremur kvað hann þýðing-
armikið að hrygningarsvæði
hvítfisksins væri rannsökuð og
vernduð, væri t. d. St. Martin
vatnið mikilvægt hrygningar-
svæði, þyrfti því að reyna að
eyðileggja vargfiskinn í því og
leyfa ekki fiskiveiðar þar frá
ágústmánuði og fram yfir
hrygningartímann; væri e. t. v.
nauðsynlegt að dýpka Dauphin
ána þannig að hvítfiskurinn
gæti komist upp ána til St.
Martins vatns, þegar lágt er í
Winnipegvatni.
Mr. Sigurdson benti á, að of
mikið af óþroskuðum hvítfiski
væri veiddur á pickerel vorver-
tíðinni, í 414 þumlunga möskva-
netin, sem notuð eru við þær
veiðar, væri þetta sérstaklega
áberandi við Mossy Bay Lake,
Grand Rapids og Dauphin River,
sönnuðu fiskiframleiðsluskýrsl-
ur stjórnarinnar þetta.
Þá vék Mr. Sigurdson að því,
að hægt væri að fækka varg-
fiskinum og auka markaðshæfa
fiskinn með því, til dæmis, að
tortíma sucker-torfum þegar
þær legðu upp í árnar á vorin
og eins með því að greiða fiski-
mönnum þóknun fyrir þá keilu
(mariah) sem þeir dræpu.
Mr. Sigurdson gat þess, að
fiskur væri nú að nokkru flokk-
aður eftir gæðum á fiskistöðv-
unum, af fiskifélögunum og
stjórnarumsjónarmönnum, en
þessa flokkun þyrfti að auka og
samræma og sérstaklega með
tilliti til vetrarfiskjarins þannig
að markaðir lokuðust ekki vegna
óvandaðrar vöru.
Að lokum taldi hann æski-
legt, að fiskimenn nytu aðstoð-
ar stjórnarinnar við kaup á fiski
áhöldum og netum á líkan hátt
og bændur njóta vegna Farm
Improvement Loan Act; enn-
fremur að netjagerðarfélög
hefðu samræmda netjamælingar
aðferð og að netin væru ljóslega
merkt með sinni réttu stærð. —
Mr. G. F. Jónasson minntist
þess, að fiskimálin í Manitoba
væru yfirgripsmikil og fisk-
iðnaðurinn þýðingarmikill, eins
og fiskilnálanefndinni, hefði
orðið ljóst á hinum mörgu fund-
um sínum og víðtækum rann-
sóknum; hvort henni fyndist
því ekki ráðlegt að skipta þeirri
stjórnardeild, sem nú hefði um-
sjón með veiðidýra- og fiski-
málum, þannig að sérstök deild
með eigin forstjóra fjallaði um
fiskimálin eingöngu; voru aðrir
fulltrúar fiskifélaga og packers
þessari hugmynd fylgjandi og
verður hún tekin til íhugunar.
Mr. S. V. Sigurdson gat þess
að í nokkur undanfarin ár hefðu
fiskifræðingar verið að rann-
saka ýmislegt varðandi fiskinn
í Winnipegvatni, væri fiski-
mönnum áríðandi að fá vit-
neskju um árangurinn af þess-
um rannsóknum. Var Mr. S.
Sigurdson aðstoðarforstjóra
veiðidýra- og fiskimáladeildar-
innar falið að komast í samband
við fiskifræðingana og biðja þá
að koma fram með skýrslur á
næsta fund fiskimálanefndar-
innar, en hann verður haldinn í
þinghúsinu í Winnipeg 10. nóv-
ember. — Allir fundir nefndar-
innar eru opnir almenningi.
Kona er eins og skuggi þinn;
eltu hana, hún flýr; forðastu
hana og hún eltir þig.