Lögberg - 26.11.1953, Blaðsíða 3

Lögberg - 26.11.1953, Blaðsíða 3
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 26. NÓVEMBER, 1953 3 Eftir fjögur ér í Ethiopíu Ethiopía er fjarlægt land og vissum vér íslendingar fátt um það áður en ítalir gerðu þar innrás og lögðu landið undir sig. Með fréttunum, sem af stríðinu bárust, komu og ýmsar upplýsingar um land og þjóð. Og nú er land þetta mörgum af oss hugstæðara en fyr, þar sem ung íslenzk hjón hafa farið þangað í trúboðserindum og hyggjast dveljast þar nokk- ur ár. — Eftirfarandi grein gefur nokkra hugmynd um hvernig ástandið í landinu er nú. Höfundur hennar, William H. Sees, er nýlega kominn þaðan eftir fjögurra ára dvöl. Ég er nýkominn heim eftir fjögurra ára dvöl í Ethiopíu. iÞrjú ár var ég skólastjóri í Dessye, sex mánuði var ég sjúkl- ingur og í sex mánuði var ég að reyna að koma á fót fréttablaði. Það reyndist ógerningur vegna ritskoðunar, þrátt fyrir það að sjálfur keisarinn, Haile Selassie, reýndi að styrkja mig til þess. Ég hafði fengið ýmsar upplýs- ingar um landið áður en ég fór þangað og reynslan afsannaði þær ekki, en margt var þó öðru vísi en ég ætlaði. Innlend stjórn þarf ekki endi- lega að vera betri né frjálslynd- ari heldur en útlend stjórn eða nýlndustjórn. Og hin ríkjandi stefna, að þjóðum þeim, sem dregizt hafa aftur úr, eigi að gefa kost á því að stjórna sér sjálfar, er ekki alltaf til góðs fyrir þessar þjóðir. Allt er undir stjórninni komið, hvort sem hún er innlend eða útlend. Það er annars ekki hlaupið að því að kynnast Ethiopíumönn- um, því að þeir eru orðvarir við útlendinga, og jafnvel innbyrð- is. Sem dæmi um það má nefna þessa sögu, sem Hassas Mazhar Bey, sendiherra Egypta, hefir sagt. Það hafði fjölgað 1 kon- ungsfjölskyldunni og hann kvaðst hafa farið til hallarinnar að óska til hamingju. Kvaðst hann þá hafa spurt hvort það væri prins eða prinsessa, sem hefði fæðzt. „Ég veit það ekki,“ var honum svarað, og þar við sat. Manntal hefir aldrei verið tekið í Ethiopíu. Enginn hefir hugmynd um hve mörg börn fæðast þar á ári, hve margir deyja árlega, né hver íbúatalan er í landinu. Ekkert er heldur vitað um það, hve mannmargir hinir ýmsu þjóðflokkar eða trúarbragðaflokkar í landinu eru. Og mjög fáir Ethiopíu- menn hafa hugmynd um hve gamlir þeir eru. Ekki má taka þar ljósmyndir af neinu því, er yfirvöldin ætla að sýni fátækt og ómenningu. Ferðamaður, er reyndi að taka myndir til að sýna fátæktina í landinu eða veikindi, mundi tafarlaust vera settur í fangelsi og allar myndir hans gerðar upptækar. Ritskoðun er ströng. Strikað er út úr leikritum Shakespeares og fræðslukvikmyndir KFUM eru bútaðar niður eða bannaðar með öllu. En keisarinn er af mörgum dýrkaður sem guð, líkt og á sér stað um helztu menn einræðisríkja, enda þótt honum falli það illa sjálfum. Hvítir menn og hinir fáu menntamenn Ethiopíu telja að keisarinn sé framfaramaður. — Hann hefir unnið sér það til ágætis að banna þrælahald, hann hefir bannað að menn séu handhöggnir eða fóthöggnir fyr- ir smáþjófnað, eins og áður var títt, og hann hefir lögleitt fræðslukerfi, sem líklega er mesta framförin, enda þótt því sé mjög ábótavant í fram- kvæmd. En hann er umkringdur af afturhaldsseggjum, sem gæta þess vel, að hann frétti ekki neitt, nema það sem þeim sjálf- um þóknast að láta hann vita, og gæta þess vandlega að ekki séu framkvæmdar neinar fyrir- skipanir hans, sem þeim sjálfum eru þvert um geð. Meginþorri Ethiopíumanna er mjög fáfróður og hjátrúarfullur og kann hvorki að lesa né skrifa. — Fræðslukerfið snertir ekki almenning. Nokkrir hálf- menntaðir menn þykjast þó eiga rétt til þess að komast í opin- berar stöður, og má það að vissu leyti teljast sanngjarnt. En þess verður langt að bíða að þeim takist að skáka höfðingjunum, sem hvorki eru læsir né skrif- andi. Allur þorri almennings býr í stráþöktum leirkofum, sem kall- ast „tukals“. Gólfið í þeim er annað hvort gert af leir eða kúa- mykju. Um hreinlætistæki er ekki að ræða. Moldarbekkur er hringinn í kring í kofunum og á honum sitja menn á daginn og sofa á honum um nætur. Á daginn má sjá konur fyrir utan kofana vera að vefa í hand- vefstólum eða mylja korn í trog- um. Sumar eru að snyrta sig, eða þær greiða hver annari og tína jafnframt varginn úr höfð- inu. Þær þvo sér mjög sjaldan og þá helzt upp úr rigningar- pollum, eða í ánni um leið og þær þvo þvott sinn. I öllum borgum er fullt af betlurum, sem eru kaunum hlaðnir og sjúkir. Búskapurinn er afar langt á eftir tímanum. Bændur nota tré- plóga og beita uxum fyrir þá. — Aðalfæða fólksins er hin svo- kallaða „injera“, súr kaka, sem gerð er úr margskonar korn- meti. Kjöt er óhófsfæða og sézt ekki nema í veizlum höfðingj- anna og þar er það borið hrátt á borð. Mikill hluti landsins er fjall- lendi og þar býr fólkið. Sjaldan er mjög heitt uppi í fjöllunum og stundum er þar svo kalt, að hvítir menn verða fegnir að dúða sig í vetrarföt. En almenn- ingur þarna hefir ekki nema eina flíkina til að fara í, því að nær- föt þekkjast ekki nema meðal hinna ríku. Það þykir gott kaup að fá hálfan Ethiopíu-dal á dag, en það samsvarar tveimur krónum. Það má heita ógerningur að ferðast nokkuð um landið án þess að hafa með sér aílt til úti- legu. Vegirnir eru ekki annað en götuslóðar eftir asna og úlf- alda. ítalir gerðu þarna nokkra góða vegi, en þeir eru nú ónýtir vegna þess að þeim hefir ekki verið haldið við. En nú er þó DREWRYS , M.D.334 farið að laga þá og hafa ame- rískir verkfræðingar verið fengnir til þess. — Eftir þessum vegum fara áætlunarbílar, en gististaðirnir á leiðunum eru þannig að enginn hvítur maður getur sezt þar að nema í lífs- nauðsyn. Út um heim fara miklar og sannar sögur af náttúrufegurð landsins, en einnig miklar ó- sannar sögur um ástandið í land- inu. Sonur ethiopska sendiherr- ans í Washington sagði nýlega: „Hjá okkur er verkamanna þjóðveldi". Ef einhver hefði nú farið að spyrja hann frekar um þetta, mundi hann hafa orðið að viðurkenna, að allir þingmenn landsins og allir bæjarstjórnar- menn eru skipaðir. Kosningar fara þar aldrei fram. Enga opin- bera fundi má halda nema með sérstöku leyfi, og afleiðingin er sú að fundir eru mjög sjaldan haldnir nema þá að stjórnin standi fyrir þeim og leggi til ræðumenn. Menn verða að vera orðvarir í þessu landi. Maður nokkur var dæmdur í 18 mánaða fangelsi fyrir það að hann lét orð falla um að Ethiopía væri „ekki menningarland á öllum sviðum.“ Engar bækur eru geínar út í landinu og í raun og veru eru þar engin blöð. I opinberum upplýsingabæklingi um Addis Abeba er sagt, að þar séu níu „dagblöð”, en engin önnur í landinu. Meðal þessara „dag- blaða“ eru tvö lítil mánaðarrit „Negarit Gazet“, sem birtir ekki annað en stjórnarvalda tilkynn- ingar. Svo er fjölritað „dagblað“, sem kemur út í nokkrum ein- tökum, og að lokum má nefna „Progress“, blaðið sem ég átti að stjórna, en gafst upp vegna þess að ritskoðunin var álíka og á dögum fasista. — I blaðinu mátti ekkert annað standa en markaðsfréttir og ferðaáætlanir skipa og flugvéla. — Og að lok- um var sagt að bezt væri að hafa ekki annað í því en aug- lýsingar og nokkrar myndir. Sá, sem lítur eftir blöðunum, er ein- valdur. Ekkert blað má koma út nema með leyfi hans, og nýjum blöðum veitir hann ekki leyfi. — Samanlagður eintakafjöldi allra blaða í landinu er talinn vera 1600, en ég held, að sú tala sé þó of há. Það er hægðarleikur fyrir stjórnina að koma á fjöldafund- um þegar henni þóknast, eins og til dæmis þegar hún krafðist þess, að Eritrea væri sameinuð Ethiopíu. Fólkið er fúst til þess að æsa sig upp, ef það þykist geta gert valdhöfunum greiða með því. Engir stjórnmálaflokkar eru í landinu, og aldrei er birt neitt af umræðum í þinginu né dómum, sem upp eru kveðnir. — Keisar- inn nýtur ekki fylgis ráðgjafa sinna í framfaramálum, og hann á einnig í baráttu við klerka- stéttina, sem snerist öndverð gegn honum þegar hann bann- aði þrælahald í landinu. Kop- tiska kirkjan dregur ofurlítinn dám af kristinni trú, en er blönd- uð hinni furðulegustu hjátrú, þar á meðal djöfladýrkun. Fræðslukerfið er í raun og veru ágætt og keisaranum til sóma. En það er ekki nema lítill hluti af æskulýð landsins, sem fræðslu nýtur. Og fræðslan er bágborin, því að kennararnir eru illa að sér og hjátrúarfullir. Einn af samkennurum mínum varaði mig alvarlega við því að kenna drengjunum að synda, því að djöflar mundu drekkja þeim öllum. Þetta var þó einn fremsti kennarinn og er nú orðinn skólastjóri. Aðrir kennarar eru lélegri. Ég var á fundi með nokkrum, og þá hlógu þeir að heimsku minni, er ég sagði að jörðin væri hnöttur. Einn þeirra lét þó sannfærast um þetta. Seinna skýrði hann mér frá því, að hann hefði misst rúmlega helming af nemendum sínum. Foreldrarnir vildu ekki láta börn sín vera í skóla, þar sem ætti að telja þeim trú um aðra eins heimsku og þá, að jörðin væri hnöttótt. Bændastéttin er fjölmennust í landinu og hún á við ógnar bág kjör að búa. En stóreignamenn reyna að stæla venjur hvítra manna. Þeir ganga í sams konar fötum og hvítir menn, og þeir búa í húsum, sem Italir hafa byggt. En sóðaskapur er þar mikill. Hjá auðugum „ras“ var i mér vísað inn í baðherbergi, sem var eins og svínastía. Ég heimsótti háttsettan embættis- mann, og þar í anddyrinu mættu mér hæns og geit. Inni í stofu settumst við að borði með glerplötu. „Er borðið mitt ekki framúrskarandi fallegt?" spurði höfðinginn með miklu stærilæti. —Lesb. Mbl., 4. okt. Til Guttorms J. Guttormssonar skálds Á afmælisdaginn, gamli, góði, gáfaði óðbróðir, heilsa ég í ljóði. Þú hefir varist þeim veðrunum hörðu, sem viðina ungu leggja að jörðu. Þú hefir staðist þá stormana þungu, sem steypa til jarðar þeim veiku, ungu. Þó varst þú ungur á öndverðum dögum, en aflið fékkst þú úr landnemans sögum. Þess vegna ortir þú „Sandibar" sönginn, og sigraðir myrku landnema-göngin. Þú lifir um aldir í ljóðum þínum, þau lifa í huga fjöldans — og mínum. ☆ ☆ ☆ ☆ Við áttum í bernskunni ástmey góða, upphaf og niðurlag flestra okkar ljóða. Svo fögur og góð var sú frjálsa drotning við fundum það báðir, krupum í lotning. Og nafn hennar lifir í söngvum, sögum, að seinustu jarðar og heimsins dögum. Sú heitmey er ísland. Það er vor gróði, aflið og lífgjafi Vestrænum óði. Og þú hefir vaxtað svo vel þitt pundið, að vart mun það betra hjá nokkrum fundið. P. S. Pálsson Business and Pri Dfessional Cards Dr. P. H. T. Thorlakson * WINNIPEG CLINIC St. Mary’s and Vaughan, Winnipeg PHONE 92-6441 Phone 74-7855 ESTIMATES FREE J. M. Ingimundson Asphalt RoofS and Insulated Siding — Repairs Country Orders Attended To 632 Simcoe St. Winnipeg, Man. J. J. Swanson & Co. LIMITED 308 AVENUE BLDG. WINNIPEG Fasteignasalar. Leigja hús. öt- vega peningalán og eldsábyrgC, bifreiCaábyrgC o. s. frv. Phone 92-7538 1 Dr. A. V. JOHNSON Dentist 506 SOMERSET BUILDING Telephone 92-7932 Home Telephone 42-3216 SARGENT TAXI PHONE 20-4845 For Quick, Reliable Service Dr. ROBERT BLACK SérfrœCingur 1 augna, eyrna, nef og hálssjúkdúmum. 401 MEDICAL ARTS BLDG. Graham and Kennedy St. Skrifstofusími 92-3851 Heimaslmi 40-3794 DR. E. JOHNSON 304 Eveline Street SELKIRK. MANITOBA Phones: Office 26 — Residence 230 ■% Office Hours: 2.30 - 6.00 p.m. Creators of Distinctive Printing Columbia Press Ltd. 695 Sargenf Ave. Winnipeg PHONE 74-3411 Thorvaldson, Eggerlson, Bastin & Stringer Barristers and Solicitors 209 BANK OF NOVA SCOTIA Bldg. Portage og Garry St. PHONE 92-8291 Hofið Höfn í huga Heimili sólsetursbarnanna. Icelandic Old Folks’ Home Soc., 3498 Osler St., Vancouver, B.C. CANADIAN FISH PRODUCERS LTD. J. H. PAGE, Managing Director Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish 311 CHAMBERS STREET Office: 74-7451 Res.: 72-3917 Aristocrat Stainless Steel Cookware For free home demonstrations with- out obligation, write, phone or call 302-348 Main Slreei, Winnipeg Phone 92-4665 “The King of the Cookware” Office Phone Res. Phone 92-4762 72-6115 Dr. L. A. Sigurdson 528 MEDICAL ARTS BUILDING Office Hours: 4 p.m.—6 p.m. and by appointment. Gundry Pymore Ltd. British Quality Fish Netting 58 VICTORIA ST. WINNIPEG Phone 92-8211 T. R. THORVALDSON Manager Your patronage wiU be appreciated A. S. BARDAL LTD. FUNERAL HOME 843 Sherbrook Street Selur llkkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaCur sá beztl. StofnaC 1894 SÍMI 74-7474 Minnist BETEL í erfðaskróm yðar. Phone 92-7025 H. J. H. PALMASON Chartered Accountant 505 Confederation Llfe Building WTNNIPEG MANITOBA Phone 74-5257 700 Notre Dame Ave. Opposite Maternity Pavilion General Hospital Nell's Flower Shop Wedding Bouquets, Cut Flowers, Funeral Designs, Corsages, Bedding Plants , NeU Johnson Res. Phone 74-6753 Parker, Parker and Kristjansson Barristers - Solicitors Ben C. Parker. Q.C. B. Stuart Parker. A. F. Kristjansson 500 Canadian Bank of Commerce Chambers Winnlpeg, Man. Phone 92-3561 Lesið Lögberg SELKIRK METAL PRODUCTS Reykháfar, öruggasta eldsvörn, og ávalt hreinir. Hltaelnlngar- rör, ný uppfynding. Sparar eldi- viC, heldur hita frá aC rjúka út meC reyknum.—SkrifiC, slmiC tll KELLY SVEINSSON 625 WaU St. Wlnnipeg Just North of Portage Ave. Slmar 3-3744 — 3-4431 G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dir. Keystone Fisheries Limited Wholesale Distributors of FRESH AND FROZEN FISH 60 Louise Street Slmi 92-6227 J. Wilfrid Swanson & Co. Insurance in aU its branches Real Estate - Mortgages - Rentals 210 POWER BUILDING Telephone 93-7181 Res. 46-3480 LET US SERVE YOU EGGERTSON FUNERAL HOME Dauphln, Maniloba Eigandi ARNI EGGERTSON Jr. S. O. BJERRING Canadian Stomp Co. RUBBER & METAL STAMPS NOTARY & CORPORATE SEALS CELLULOID BUTTONS 324 Smilh Sl. Winnipeg PHONE 92-4624 l Van's Electric Ltd. 636 Sargeni Ave. Authorized Home Appliance Dealers GENERAL ELECTRIC — ADMIRAL McCLARY ELECTRIC — MOFFAT Phone 3-4890

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.