Lögberg - 17.12.1953, Page 1

Phone 72-0471
BARNEY'S SERVICE STATION
NOTRE DAME and SHERBROOK
Gas • Oil - Grease
Tune-Ups
Accessories 24-Hour Service
Repairs
Phone 72-0471
BARNEY'S SERVICE STATION
NOTRE DAME and SHERBROOK
Gas - Oil - Grease
Tune-Ups
Accessories 24-Hour Service
Repairs
66. ÁRGANGUR WINNIPEG FIMMTUDAGINN, 17. DESEMBER 1953 NÚMER 51 og 52
Lögberg árnar íslenzka mannfélaginu fjær og nær gól 5ra og glei tilegra jóla
JÓLIN 1953
Það er eitthvað mikið um að vera. Borgin er öll í uppnámi.
Það er ekki til neins að aka bíl ofan í miðbœinn, menn verða að
fara langleiðina heim aftur til að finna stöðupláss. Hávaðinn er
gífurlegur, sambland. af bfölluhlfómi og vagnskrölti. Það er naumast
hægt að ganga um stéttirnar fyrir ös. Allir eru að flýta sér. Stór-
búðirnar eru troðfullar af fólki, margfaldar raðir við flest búðar-
borðin, og miklar hnippingar og olnbogaskot. Það virðist ekki liggja
sérlega vel á fólkinu. Þeir sem eru að kaupa eru í vandræðum að
velja gjafirnar, kvíða því ef til vill að börnin eða vinirnir, sem
keypt er fyrir, muni segja, eða þá hugsa: „Æ, mér þykir ekkert
varið í þetta, hvers vegna keypturðu mér ekki heldur hitt.“ Þeir
eru líka gramir yfir því að hafa ekki meira til að kaupa fyrir, eða
yfir því að fá ekki skjótari afgreiðslu. Afgreiðslufólkið, þeir sem
selja, eru heldur ekki í neinu sólskinsskapi. Þetta er mikill anna-
tími, naumast andrúmshlé allan daginn, og svo þetta fyrirbrigði,
sem nefnist mannlegt eðli, eins og það birtist í fari fólksins við
búðarborðin, — það örvar lítt geðprýðina. Þegar svo loks sá mikli
dagur rennur upp, er fjöldi manna sárþreyttur, auralaus og argur.
Þessi saga er endurtekin samtímis í öllum borgum, og að ein-
hverju leyti í flestum sveitum landsins.
Nú kemur einhver fávís frá öðrum hnöttum, og spyr: — „Hvað
gengur eiginlega á hér?“ Honum er svarað: „Fólkið er að fagna
Kristi“.
En sá fávísi, jafnvel þótt jarðarbúi sé, spyr sjálfan sig: „Hvað
á alt þetta skylt við Krist? Mundi honum nokkur greiði gjörður
með slíkum viðbúnaði? Var það ekki einmitt hann, sem kom til
þess að veita mönnum frið og fögnuð? Var hann ekki stöðugt að
tala um hina innri rósemi, sem ætti að koma fram í hugarfari og
hegðun lœrisveina sinna? Var ekki stœrsta gjöfin hans kærleikur-
inn, sem hann sýndi mönnum með dœmi sínu og dauða, og hin
yfirlætislausa þjónusta við meðbræðurna? Var það ekki hann, sem
rak víxlarana úr musterinu forðum, er hann leit svo á, að þeir
hefði misboðið hinum helga stað? Mundi hann ekki vilja reka
víxlara nútímans út úr helgidómi fœðingarhátíðar sinnar?
En engill Drottins heyrir eintal hins fávísa, og segir við hann:
Þetta sem þú segir er satt, en þó ekki allur sannleikurinn. Þér er
margt hulið í þessu efni. Þetta sem þú sérð er aðeins yfirborð
mannlegs lífs. En hið innra með fólkinu býr hulin þrá, sem birtist í
þessari hrjúfu mynd. Jólin eru öllum mönnum einskonar tákn
óuppfylltra drauma og vona. Á jólunum vilja allir vera eins góðir
og glaðir eins og þeir vita að þeim er áskapað, enda þótt sú við-
leitni sé harla veik annars, og misheppnist í daglegu lífi. 1 hjarta
hvers manns býr óljós meðvitund um að þessi minningarhátíð
standi í einhverju sambandi við þann þroska, sem þeir muni ná um
síðir. Á því þroskastigi sem menn eru á nú, er þess naumast að
vænta að athafnir þeirra eða undirbúningur verði með öðrum
hœtti. Þetta sem þú talar um, og kvartar yfir, hefir líka dýpri
merkingu en þú gerir þér Ijóst. Gjafirnar minna á gjöfina mestu,
sem Guð gaf, er hann sendi son sinn í heiminn, og á gjafir vitring-
anna, sem þeir báru að jötu Jesú barsins. Guð gaf sinn ein-
getinn son, til að sýna mönnum kœrleika sinn; nú hika
menn oft ekki við að leggja fram sinn síðasta eyri til að gleðja
vini sína. Fólksfjöldinn minnir á fólksflutningana miklu forðum,
er allir fóru til œttborga sinna til skrásetningar. Hljómurinn mikli
á jörðu og í lofti, sem þú talar um, minnir á söng englana yfir
völlunum: „Dýrð sé Guði í upphœðum, friður á jörðu“. Ekki skaltu
undrast það, að í öllum þessum viðbúnaði mannanna eru hjáróma
raddir, og margt bamalegt. En mundu það, að á jólunum eigum
við allir að eignast hugarfar og hjartalag barnanna, því betur sem
það heppnast, því betur tekst okkur að halda jól.
Að lokum segir engillinn við þann fávísa: Hreinsaðu hjarta
þitt af allri dómsýki gagnvart öðrum mönnum. En ef þú getur ekki
að því gert að vera önugur og hótfyndinn, þá settu út á sjálfan
þig í kyrþey, beiddu Guð að gjöra þig barnslega bljúgan í lutid,
leiða þig inn í helgidóm hátíðarinnar, og gefa þér gleðileg jól.
V. J. E.

MATTHÍAS JOCHUMSSON:
JÓLASÖNGUR
Nær heyrðust þessi himnaljóð,
sem heimi boða frið?
Þá helgu nótt er hvíldi þjóð,
en himneskt vakti lið,
og birti fagra friðargjörð
um foldar dreyrug göng.
Á öndu stóð hin aldna jörð,
og englaskarinn söng.
Og ennþá boðar englalið
sín eilíf jólaljóð,
og syngur þér um sátt og frið,
ó, syndum hlaðna þjóð!
Þó dynji sífellt dreyraflóð
um dægur köld og löng,
og Babels trufli hróp og hljóð,
, þú heyrir enn þann söng.
Hið efra þylja þessi ljóð
um þúsund ára frið,
hið neðra talar tár og blóð
um tuttugu’ alda bið,
og bræður standa brœðrum mót
með banaráðin ströng:
Ó, stillið yðar heiftarhót
og heyrið Ijóssins söng!
Og þú, sem gengur þyrnibraut
og þrauta tœmir skál,
og læzt ei finna líkn með þraut,
ó, lyft þú hug og sál!
Því syngja’ ei enn um svala nótt
hin silfurtœru göng,
og boða skýrt , þótt hafi hljótt,
hinn helga friðarsöng!
Ó, blíðu-stund, ó, blessuð tíð
sem boðuð er og skráð,
er gullið ár skal gleðja lýð
og guðleg ríkja náð!
Þá hverfur tár og banablóð,
þá bliknar feigðin ströng,
og jörðin ómar loks þau Ijóð,
sem Ijóssins skari söng.

Ljóðaþýðingar úr íslenzku á alþjóða vettvangi
Eftir prófessor RICHARD BECK
Fyrir stuttu síðan kom út á
vegum hins víðkunna bókaút-
gáfufélags Charlfes Scribner’s
Sons í New York einstætt og
umfangsmikið safn úrvals ljóða-
þýðinga úr heimsbókmenntun-
um undir heitinu A Liiile Trea-
sury of World Poeiry (1952)
Ameríska ljóðskáldið og skáld-
sagnahöfundurinn Hubert Creek
more hefir valið í safnið og
búið það undir prentun. Fylgir
hann því úr hlaði með gagnorð-
um og mjög athyglisverðum for-
mála. Lætur hann þess getið í
byrjun, að frumort kvæði á
ensku, hvort heldur er í Eng-
landi eða Ameríku, hafi, að yfir-
lögðu ráði, ekki verið tekin í
safnið, bæði vegna þess, að í
kvæðasafnaflokki þeim, sem
þýðingasafn þetta er liður í, hafi
þegar komið út sérstök söfn
brezka og amerískra kvæða, og
einnig rúmsins vegna. Virðist
það viturlega ráðið, þegar allar
aðstæður eru teknar með í
reikninginn.
í formála sínum ræðir höf-
undur síðan um ljóðaþýðingar
frá ýmsum hliðum, og er sú
greinargerð hans hin fróðleg-
asta; leggur hann réttilega á-
herzlu á menningargildi slíkra
þýðinga og þeirrar brúarbygg-
ingar yfir djúpið milli þjóða
heims, er ljóðaþýðendur vinna
að með þeirri viðleitni sinni og
stuðlað getur drjúgum að aukn-
um skilningi milli þjóðanna og
gagnkvæmri virðingu þeirra.
Kveðst safnandi ennfremur hafa
valið þær ljóðaþýðingar, sem
virtust sýna bezt list skáldanna.
miðað við smekk lesenda, útgef-
anda, eða eins og hann bætir
við, þær þýðingar, er virtust
túlka kröftuglegast anda skálds-
ins og kvæðis hans og sérkenni
frummálsins. Liggur það í aug-
um uppi, hve skoðanir geta orð-
ið skiptar um slíkt þýðingaval,
jafn persónulegt og það óhjá-
kvæmilega er. Þetta er útgef-
anda vitanlega ljóst sem og það,
að löngum fer eitthvað af list
og frumleik ljóðaskáldsakapar
forgörðum í þýðingum hans af
einni tungu á aðra. Hvað sem
því líður, þá er hér um afar
merkilegt og að sama skapi
þakkarvert þýðingasafn að
ræða, enda eiga þar hlut að
máli um frumort kvæði snjöll-
ustu skáld hverrar þjóðar, og
fjölmörg þeirra heimskunn,
meðal þýðendanna eru einnig
víðkunnustu skáld og frægustu
fræðimenn hins enskumælandi
heims beggja megin hafsins.
Hversu geysilegu víðlendi í
heimi bókmenntanna er lýst í
þessu þýðingasafni verður aug-
ljóst, þegar á það er bent, að
það tekur yfir tímabilið frá því
um 2600 árum fyrir Krists burð
og fram til ársins 1950. Eru hér
meðal annars ljóðaþýðingar úr
egypzku, bablýlonsku, sanskrít,
hebresku, persnesku, arabisku,
grísku, latínu, kínversku, jap-
önsku, engel-saxnesku, gaelisku,
velsku, norrænu, Norðurlanda-
málunum öllum, finnsku, eist-
nesku, ítölsku, spænsku, portú-
gölsku, hollenzku, flæmsku,
rússnesku, öðrum slafneskum
málum og úr hinum ýmsu mál-
um í Suður-Ameríku. Elztu
kvæðin, sem hér eru í þýðingu,
eru af áletrunum á egypzkum
pýramídum, en nýjustu kvæðin
frá allra síðustu árum, eins og
fyrr segir.
Er óþarft að fjölyrða um það,
hverrar margbreytni um ljóða-
gerð gætir í þessu yfirgrips-
mikla safni; má með sanni segja,
að þar sé slegið á hina fjarskyld-
ustu strengi hörpunnar, og að
þar speglist hinar ólíkustu til-
finningar mannshjartans. En við
lestur þessa víðtæka úrvals
ljóðaþýðinga úr heimsbók-
Framhald á bls. 2
SAMTÖKIN
Lítil barnasaga eftir Á. N.
„Sæl Elsa. Ætlar þú á jóla-
trésskemmtunina?“ sagði Lóa,
dóttir Jens póstmeistara.
„Ég veit það ekki,“ svaraði
Elsa. „Mamma er alltaf hálf las-
in, og þá verður einhver að vera
heima hjá krökkunum." Elsa
átti þrjú systkin, Bjarna, Arna
og Guðrúnu litlu. Mamma Elsu
var ekkja og prjónaði fyrir fólk.
Lóa var að borða gómsæta köku,
og Elsa fylgdi hverjum bita með
augunum. Morgunverður henn-
ar hafði verið af skornum
skammti, og nú fann hún sann-
arlega til sultar.
„Æ, ég hef ómögulega lyst á
meiru. Ég verð að henda því,
sem eftir er,“ sagði Lóa kæru-
leysislega.
„Ó, bléssuð fleygðu ekki svona
góðum mat,“ sagði Elsa. En svo
roðnaði hún allt í einu upp í
hársrætur.
„Ertu búin með nestið þitt?“
„Nei,“ svaraði Elsa.
„Hafðir þú ekkert nesti með
þér?“ Hún fór að skilja, hvernig
í öllu lá.
„Það var svo lítið til að af
brauði heima,“ stamaði Elsa.
„Góða borðaðu þá þetta, sem
ég á eftir,“ sagði Lóa, um leið
og hún rétti henni stóra brauð-
sneið. * Elsa varð ákaflega glöð,
því að hún var mjög svöng. Nú
var hringt inn í skólann, og
telpurnar hlupu í röðum inn.
Kennslukonan tók nú til máls:
„Ég hef fengið leyfi til að taka
fjórar stúlkur úr þessari deild
með mér á jólahátíðina.“ Augu
telpnanna ljómuðu. Hverjar
skyldu fá að fara? „Nú skulum
við sjá,“ sagði kennslukonan,
„hver vill koma og draga?“ Lóa
dró, og kennslukonan las nöfn-
in, sem upp komu: Asa Ðavíðs,
Bára Kristins, Dóra Einars og
Lóa Jens. Þær voru heldur en
ekki kátar þessar fjórar, en
vesalings Elsa bældi niður grát-
inn. Hana langaði svo mikið til
að fara á jólahátíðina.
Elsa bar sig vel það, sem eftir
var tímans, en á heimleiðinni
brast hún í grát. — Hvernig
stóð á því, að hún var svo fátæk,
en hinir svo ríkir? Nú gat hún
ekki farið á jólaskemmtunina,
af því að hún átti engan kjól til
að vera í. Þess vegna varð hún
að fara á mis við allt sælgætið,
jólasálmana og skrautið.
„Hvað er þetta, Elsa? Ertu að
gráta?“ heyrði hún allt í einu
sagt. Þarna var þá kennslukon-
an komin. „Af hverju ertu að
gráta, góða mín?“ spurði hún
blíðlega.
„Ég get ekki farið á jóla-
skemmtunina,“ sagði Elsa há-
grátandi.
„Nú vegna hvers ekki?“
„Ég á engan kjól, og mamma
getur ekki keypt nýjan kjól
handa mér. Svo þarf ég að gæta
systkina minna.“
„Góða vina mín, hættu nú að
gráta. Við skulum sjá hvað
setur." Kennslukonan fékk nú
nóg að hugsa. Hún var einmitt á
leið í kaffigildi til Svanhildar,
móður Lóu.
„Það er víst einhver fátæk
stúlka í deildinni hennar Lóu.
Lóa sagði mér, að hún hefði
ekkert nesti með sér í skólann.
Hún nefndi hana Elsu. Já, Lóa
bað mig að lofa henni að fara í
staðinn fyrir sig á jólatrés-
skemmtunina.“
En á leiðinni hingað hitti ég
Elsu grátandi af því, að hún
átti engan kjól til að vera í á
j ólaskemmtuninni."
,,Ósköp eru að heyra þetta,“
sagði Svanhildur. „Hún þarf að
fá kjól. Við skulum nú mynda
saumafélag, og hafa fund á
hverjum þriðjudegi hjá mér. Og
þá getum við saumað eitthvað
handa öllum krökkunum.“ —
Kennslukonan studdi þessa hug-
mynd, og var hún samþykkt í
einu hljóði. Þar með var málið
útrætt.
Dag nokkurn rétt fyrir jólin
var Elsa ein heima með systkin-
um sínum. Þá var drepið á dyr.
Elsa fór til dyra, og Bjarni og
Árni komu þjótandi á eftir.
Kennslukonan var komin. Elsa
vissi ekki sitt rjúkandi ráð, þeg-
ar hún sá, hver komin var. —
„Hver ert þú?“ spurðu dreng-
irnir í einu hljóði. Elsa skamm-
aðist sín fyrir, hvað allt leit illa
út inni.
„Er móðir þín ekki heima?“
„Nei, hún fór út.“
„Hver hugsar um heimilið á
meðan?“
„Það geri ég nú,“ svaraði Elsa.
„Þú ert góð stúlka að hjálpa
mömmu þinni, og þú kannt
alltaf vel í skólanum,“ sagði
kennslukonan. „Ég kom hérna
með böggla til ykkar. Hérna er
kjóll handa þér og systur þinni
og buxur handa drengjunum.
Þetta er frá mömmu hennar
Lóu og nokkrum konum öðr-
um.“ Elsa var með hugann við
jólatrésskemmtunina, en hún
gleymdi samt ekki að þakka
henni fyrir gjafirnar. Kennslu-
konan óskaði þeim gleðilegra jóla
og kvaddi þau síðan. Hún var
glöð og fagnandi í hjarta sínu, af
því að hún hafði gert aðra glaða.
Höll Heródesar
í Jerikó
H E R Ó D E S Gyðingakonungur
(37—4 f. Kr.) ótti höll mikla og
glœsilega í Jeríkó. Dvaldist hann
þar einkum á vetrum, því að þá
var hlýtt þar, enda þótt kuldatíð
væri uppi í Jerúsalem. Gerðust
þar margir sögulegir atburðir. Til
skamms tíma vissu menn ekki,
hvar höll þessi stóð. En nú hefir
enskur prófessor, James B. Prit-
chard að nafni, fundið rústir
hennar. Hann var búinn að leita
lengi að fornleifum í Jeríkóborg,
er athygli hans vaknaði á því, að
illa þroskaðir tómatar á akri ein-
um mynduðu marga reglulega
jerhyrninga. t
Hann tók því til að grafa þama
og kom niður á rústir, miklar og
fornar. Fáum mánuðum síðar
blasti við mjög stór grunnur, 94
metra langur en 50 metra breið-
ur. Þar fannst einnig fjöldi af
peningum frá stjórnarárum Heró
desar konungs, og auðséð var,
að þar hafði geysað eldur, eins
og kunnugt er um höll Heródes-
ar skömmu eftir dauða hans.
Stofur og salir hallarinnar hafa
alls verið 36 og langar súlnaraðir.
Gólfin eru lögð steintiglum.
Sumar stofumar hafa verið bað-
stofur og í þær veitt heitu og
köldu vatni. í búrunum hafa
fundizt brot af vínkrukkum og
120 föt, sem ilmvökvar hafa verið
geymdir í og olíur. Enn má sjá,
cð hallarsalirnir hafa verið
prýddir blómum og sígrænum
jurtum.
En andlegi gróðurinn, sem
þarna óx forðum, var maðksmog-
inn í rót, og saga hallarinnar
harmsaga. —KIRKJURITIÐ