Lögberg - 28.10.1954, Blaðsíða 1

ANYTIME
ANYTIME
— ANYWHERE
CALL
TRANSIT - SARGENT
SILVERLINE TAXI
5 Telephone Lines
20-4845
— ANYWHERE
CALL
TRANSIT - SARGENT
SILVERLINE TAXI
5 Telephone Lines
20-4845
67. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 28. OKTÓBER 1954
NÚMER 43
Miðaldra hjón stukku út af efri hæð
brennandi húss
Nýtt tímabil rennur upp í sögu
Norðurólfunnar
Samkomuhúsið á Þórshöfn brann
a svipsiundu og lá við að lífijón
YrSi. — Konan handleggsbroin-
aði og maðurinn risiarbrolnaði.
12 ára drengur hjálpaði yngri
dreng úi með áræði og dugnaði
Frá fréttaritara Tímans
á Þórshöfn.
S. 1. sunnudagskvöld á ní-
unda tímanum brann sam-
komuhúsið Sólbakki á Þórs-
höfn til kaldra kola, og
komst fólk, er í húsinu var,
með naumindum hjá líf-
tjóni, en miðaldra hjón, er
urðu að stökkva út um
glugga af annarri hæð til að
„ bjarga lífinu, meiddust
mikið við fallið.
Samkomuhúsið Sólbakki var
allstórt tveggja hæða járnklætt
hmburhús og stóð nokkuð af-
síðis. Hafði það verið flutt í flek-
um fyrir nokkru norðan frá
Skálum á Langanesi og sett upp
þarna og búið sem samkomuhús.
Kviknaði í sýningarvélinni
Kvikmyndasýning átti að.hefj-
ast 1 samkomuhúsinu kl. 9 og
var eigandi hússins og sýningar-
riiaðurinn, Aðalbjörn Arngríms-
son, að reyna sýningarvél og búa
hana undir sýningu. Kviknaði
þá í sýningarvélinni og breidd-
Ist eldurinn út með ofsahraða,
°g var neðri hæðin í þeim enda
hússins þegar alelda.
Eldurinn gaus upp um gólfið
Á efri hæð hússins var íbúð
°g bjuggu þar hjón á fimmtugs
aldri Steinfríður Tryggvadóttir
°g Hólmgeir Halldórsson. Voru
þau ein heima, því sonur þeirra
var sem betur fór að heiman.
Herbergi það, er þau voru í á
þessari stundu var beint yfir
sýningarklefanum, þar sem eld-
urinn gaus upp. Munu þau vart
hafa vitað, fyrr en eldurinn gaus
UPP um gólfið á milli þeirra.
Stukku út um glugga
Útganga um dyr af efri hæð-
inni var útilokuð, og eldurinn
geystist svo brátt yfir, að ekki
varð beðið. Fólk var ekki enn
farið að koma að, og hátt var til
jarðar af efri hæðinni. Höfðu
hjónin engin önnur ráð til að
bjarga lífinu en stökkva út um
glugga á efri hæðinni. Stein-
ífíður handleggsbrotnaði við
fallið og mun einnig hafa brák-
azt talsvert í baki. Hólmgeir
ristarbrotnaði, brenndist á hendi
°g skarst á fæti.
Hrengurinn braut upp
hurðina
Auk Aðalbjörns voru tveir
hrengir í húsinu, staddir á svöl-
Um yfir enda salarins. Hét annar
Arnar Jóhannsson, 12 ára, en
hinn Vilhjálmur Argrímsson, 6
ara. Munu þeir hafa verið að
bíða eftir sýningunni. Arnar
sýndi nú óvenjulegt snarræði og
_ ^ugnað. Lét hann yngri dreng-
mn síga fram af svölunum og
sleppti honum síðan og stökk svo
Uiður á eftir. Þá var útganga um
aðaldyr bönnuð, en drengirnir
sueru til bakdyra í hinum enda
hússins, þar sem eldurinn náði
ehki enn til. Hurðin þar var þá
negld aftur. Tókst Arnari að
brjóta hana upp, en Aðalbjörn
mun þó hafa hjálpað honum eitt-
bvað við það, og komst hann
einnig þar út. Brenndist hann
lítilsháttar. Þriðji drengurinn
var staddur í salnum, þegar
kviknaði í og komst hann út um
aðaldyr.
Kom nú fólk brátt að, en engin
slökkvitæki voru tiltæk á Þórs-
höfn, svo að ekkert varð að gert.
Húsið var fallið innan klukku-
stundar.
Innbú hjónanna var mjög lágt
vátryggt. A. V.
—'TIMINN, 5. október
Heimsækir
Washington
Ríkiskanzlari Vestur-Þýzka-
lands, Conrad Adenauer, er nú
kominn til Washington í heim-
sókn til Eisenhowers forseta og
annara valdamanna amerísku
þjóðarinnar; er hér um góðvild-
arheimsókn að ræða, er styrkja
mun pólitískt og efnahagsiegt
samband milli þjóðanna. 1 fyrra
var Conrad Adenauer kallaður
„maður ársins“, og er hann
sama hetjan þótt hann svo að
segja standi á áttræðu.
Líklegt þykir að Adenauer
dvelji einn eða tvo daga í
Ottawa á þessari pílagrímsför
sinni um Nórður-Ameríku.
Hér á landi er nú staddur
dr. Kenneth Post, prófessor
við Cornell-háskólann í
New York fylki í Banda-
ríkjunum. Er hann fremsti
maður á sviði blómaræktar
þar í landi, og hefir gert til-
raunir, sem valdið hafa
miklum breytingum, og
jafnvel tvöfaldað uppskeru
í sumum tilfellum. Aðalstarf
hans hefir verið að rann-
saka áhrif birtunnar á vöxt
og blómgun jurta. Blaða-
maður frá Tímanum ræddi í
gær við prófessor Post, en
hann var þá með þremur
íslendingum, sem stundað
hafa nám í Cornell, þeim
Jóni H. Björnssyni, skrúð-
garða-arktitekt, Óla Val
Jónssyni, kennara við Garð-
yrkjuskólann, og Haraldi
Árnasyni, vélaverkfræðingi.
Jón og Óli voru nemendur
prófessor Post í Cornell.
Prófessor Post kom hingað til
lands 30. ágúst, en hann hefir í
sumar verið á ferðalagi um
Evrópu og heimsótt þar margar
tilraunastöðvar. Á sjö ára fresti
fá prófessorarnir við Cornell sex
mánaða frí til þess að auka
þekkingu sína og er prófessor-
inn í slíku leyfi. Kom hann til
Islands í og með til þess að hitta
gamla nemendur sína frá
Cornell, svo og til þess að kynna
sér blómarækt hér á landi.
— Rósirnar hér eru ekki góðar
og það hlýtur eitthvað að vera
rangt í sambandi við ræktun
þeirra. Á íslandi ætti að vera
hægt að rækta fegurstu rósir í
heimi vegna þess að áhrifa birtu
á ræktunina í heild gætir svo
lengi, vegna hins langa dags hér
yfir sumarmánuðina, sagði pró-
fessor Post. Miklir möguleikar
eru hér fyrir hendi með blóma-
ræktun, en garðyrkjumenn
verða að gera sér Ijóst, að annað
gildir hér í sambandi við birt-
una, en í Bandaríkjunum og
Danmörku, sem eru á öðrum
breiddargráðum en Island, en
flestir garðyrkjumenn hér hafa
Frá Lundar, Man.
— Níræðisafmæli —
S.l. sunnudag var haldið há-
tíðlegt níutíu ára afmæli Guð-
laugs Sigurðssonar á Lundar að
lokinni Guðsþjónustu í Lundar-
kirkju. Guðlaugur fæddist á
Bryggjum í Austur-Landeyjum
í Rangárvallasýslu. Foreldrar
hans voru Sigríður Guðlaugs-
dóttir og Sigurður Ögmundsson.
Móðir hans dó heima, en faðir
hans kom vestur árið 1908. Guð-
laugur dvaldist lengi í Vest-
mannaeyjum og fékkst við ýmsa
vinnu og þótti einkum góður sig-
maður. Kona Gauðlaugs hét
Margrét Árnadóttir og varð
þeim þriggja barna auðið. Auk
þess tóku þau hjónin tvo drengi
í fóstur. Guðlaugur hefur lengi
dvalið á Lundar og þar á hann
marga góða vini. Hann er um
margt vel ern, les mikið og
fylgist vel með. Um 70 manns
komu saman til að samfagna
Guðlaugi og bárust honum gjafir
frá vinum sínum. Forseti lút-
erska safnaðarins á Lundar
færði honum þakkir fyrir ein-
staka tryggð við kirkju sína.
Ánægjulegt var það og, að báðar
dætur hans gátu verið við-
staddar. Guðlaugur flytur nú til
annarar dóttur sinnar, Mrs. A.
Magnússon á 1856 William Ave.
í Winnipeg.
tekið sér til fyrirmyndar rækt-
un í þessum löndum. Það þarf
að gera tilraunir í sambandi við
ljósið, og þegar hin rétta lausn
er fundin, ætti uppskeran og
gæði hennar að margfaldast.
— Þá er annað í þessu sam-
bandi, sem þarf lagfæringar, en
það er hve lítið samband er á
milli Garðyrkjuskóla ríkisins í
Hveragerði og garðyrkjumanna.
Þegar einhver garðyrkjumaður
gerir uppgötvun, segir hann
ekki frá henni, en reynir í þess
stað að sitja að henni einn.
Þessu þarf að breyta og skólinn
og garðyrkjumenn þurfa að
miðla hvorir öðrum þeim ár-
angri, er þeir ná í starfi sínu.
Prófessor Post hefir ferðast:
nokkuð um síðan hann kom til
landsins. 31. ágúst fór hann upp
í Mosfellssveit og skoðaði þar
gróðurhúsin. Um kvöldið var
haldinn fjölmennur fundur með
garðyrkjumönnum að Hlégarði.,
Prófessorinn rakst á ýmsa vírus-
sjúkdóma í gróðurhúsunum,
sem menn höfðu ekki gert sér
grein fyrir, og einnig var hann
hissa á því, hve garðyrkju-
mennirnir virtust hræddir við
sólarljósið, því á sumum stöðum
átti það erfitt með að brjóta sér
leið inn í gróðurhúsin. Skýrði
hann frá þessu á fundinum að
Hlégarði, og sagði, að menri yrðu
að notfæra sér birtuna betur, en
það kostaði aftur, að meira
þyrfti að vökva.
Daginn eftir hélt hann í Hvera
gerði, og skoðaði gróðurhús. Um
kvöldið var fundur að hótelinu
þar og sýnir það bezt áhuga
garðyrkjumanna, að 10 þeirra,
sem voru á fundinum að Hlé-
garði mættu einnig í Hvera-
gerði.
Er því að vænta, að garðyrkju
menn hér á landi færi sér í nyt
þær upplýsingar og ráðlegging-
ar, sem prófessor Post hefir
gefið þeim, og vinni að því að
margfalda gæði og vöxt upp-
skeru sinnar á komandi árum.
—TÍMINN, 4. sept.
Jorðarför Sigurjóns Jónas-
sonar frá Mary Hill fór fram frá
Lundarkirkju laugard. 23. okt.
s.l. Séra Bragi Friðriksson jarð-
söng. Sigurjón var fæddur 15.
apríl 1871 á Miðhálsstöðum í
Hörgárdal. Foreldrar hans voru
Ólöf Sigurðardóttir og Jónas
Jónsson. Hann missti ungur
föður sinn og giftist móðir hans
öðru sinni Bjarna Guðmunds-
syni frá Þrastarhæli. Þau hjón
eignuðust fjögur börn, Guð-
mund, Sigurð, Maríu og Guð-
rúnu, sem ein er eftirlifandi.
Sigurjón hélt vestur um haf
árið 1899 og settist að hjá móður
sinni og stjúpa, er þá bjuggu á
Bræðraborg í Nýja-lslandi. Þau
fluttust síðar til Poplar Park og
loks kom Sigurjón í Mary Hill
byggðina og dvaldi þar æ síðan.
Fyrst vann hann hjá bændum
þar og við fiskveiðar á vatninu,
en giftist 27. sept. 1909 eftirlif-
andi konu sinni Jóhönnu Einars-
dóttur og hófu þau búskap þar á
jörð foreldra hennar. Jóhanna
er ættuð frá Snotrunesi í Borg-
arfirði eystra. Barna varð þeim
hjónum eigi auðið, en tóku einn
dreng í fóstur um skeið. Sigur-
jón sál. þótti vænn maður og
hraustur til allra verka og
drengskaparmaður í hvívetna.
Fjölmenni fyldi honum til
grafar.
☆
Kveðja til Vestur-íslendings
Þegar frú Kristín Pálsson frá
Lundar var á íslandi í sumar fór
hún til Selfoss sem fulltrúi
Lundarbúa til vinabæjarins á
Selfossi. Fékk hún bæði innileg-
ar og rausnarlegar móttökur og
sýndu Selfossbúar með því vilja
sinn að styrkja þessi nýstofnuðu
vináttubönd sem bezt. I samsæti,
er frú Kristínu var haldið, var
henni flutt þetta kvæði af skáld-
konu, sem nefnir sig Erlu:
Svíf þú heiman og heim
móti himninum bjarta,
auðug að minningum
innst þér í hjarta.
Árnaðaróskir
ótal landa,
fylgi þér vestur
til fjarlægra stranda.
Brúaðu kveðjum
bjarta veginn
til landanna á hnettinum
hinumegin.
Þau mikilsverðu tíðindi gerð-
ust síðastliðinn laugardag, að
níu þjóðir undirskrifuðu samn-
ing í París, er veitir Vestur-
Þýzkalandi fullveldi og rétt til
hervæðingar innan vébanda
Norður Atlantshafsbandalagsiris;
flest stórblöð Norðurálfunnar
telja þetta merkasta viðburð
samtíðarinnar síðan seinni
heimsstyrjöldinni lauk og reið
London Times á vaðið.
Nokkurt stímabrak áttl sér
stað milli Conrads Andenauer
ríkiskanzlara Vestur-Þýzkalands
annars vegar og Mendes-France
forsætis- og utanríkisráðherra
Frakklands hins vegar út af
Saarhéruðunum, sem báðir að-
iljar þykjast eiga jafnt tilkall
Nýr borgarstjóri í
St. Boniface
Síðastliðinn laugardag fótu
fram bæjarstjórnarkosningar í
St. Boniface og var fyrrum
fylkisþingmaður van Belleghen
kjörinn til borgarstjóra með
miklu afli atkvæða; hann er af
belgískum ættum og veitir for-
stöðu hóteli í St. Boniface; hann
er maður skyldurækinn um
störf og nýtur frábærra vin-
sælda í heimabæ sinum.
\______________
Veitt móla-
færsluréttindi
Hinn 5. þ. m. voru ungum, ís-
lenzkum lögfræðingi veitt mála-
færsluréttindi hér í fylkinu og
er sá Mr. Holman K. Olson,
sonur Mr. og Mrs. Holman Olson
að Taylor Avenue í Selkirk.
Hinn nýi lögfræðingur er
fæddur í Selkirk 15. ágúst 1928
og þar naut hann alþýðuskóla-
og miðskólamentunar; hann lauk
B. A.-prófi við United College
1950, en útskrifaðist í lögum nú
í ár af Manitobaháskólanum með
hárri fyrstu einkunn, enda er
hann ágætur námsmaður og
skyldurækinn um störf.
Mr. Olson hefir nú gengið í
þjónustu McLenaghen & New-
man í Selkirk; hann er meðlimur
íslenzka lúterska safnaðarins í
Selkirk og telst einnig til Leifs
Eiríkssonar félagsins í Winnipeg.
til, en að lokum jöfnuðust svo
sakir, að báðir mega vel við una;
varð það að ráði, að þessi auð-
ugu námuhéruð yrði fyrst um
sinn undir eftirliti Evrópu-
nefndar.
Eftir að áminstir samningar
höfðu verið undirskrifaðir á-
varpaði Mendes-France frönsku
þjóðina og lagði meðal annars
áherzlu á það, að upp frá þessu
yrði Þjóðverajr og Frakkar að
læra að búa saman í sátt og
samlyndi.
Úr borg og bygð
Hinn 9. þ. m., voru gefin saman
í hjónaband í lútersku kirkjunni
að Ashern, Man., þau Miss
Helga Austman og Mr. Alan
Evans starfsmaður hjá The
Columbia Press Limited; brúð-
urin er dóttir þeirra Mr. og Mrs.
Jóhannes Aaustman að Silver
Bay. Séra Bragi Friðriksson
framkvæmdi hjónavígsluna. —
Heimili ungu hjónanna verður í
Winnipeg. — Lögberg flytur
þeim innilegar hamingjuóskir.
☆
Laugard. 16. okt. s.l. voru
gefin saman í hjónaband í Lút-
ersku kirkjunni á Ashern af séra
Bfaga Friðrikssyni Miss Anna
Helga Victoria Johnson, dóttir
Margrétar og John Johnson á
Oak View, og James Barrie Clee
frá Ashern. Á eftir fór fram
vegleg veizla í Darwin Hall.
☆
— Allsherjarsamkoma —
Allsherjarsamkoma sú á veg-
um Leifs Eiríkssonar félagsins,
Icelandic Canadian Club og
Þjóðræknisfélagsins, er sagt
hefur verið frá áður hér í blað-
inu, verður haldin mánudags-
kvöldið 1. nóvember kl. 8 í
Clifton-skólanum við Sargent og
Telfer.
Skemmtiatriði verða þessi:
1. Samkoman sett: Arthur
Sveinsson, formaður Leifs Ei-
Eiríkssonar félagsins.
2. National Film Board sýnir
Islandskvikmynd, tekna á Is-
landi fyrir stríð.
3. Kveðja frá Þjóðræknis-
félaginu: Valdimar Eylands
flytur.
4. Finnbogi Guðmundsson
sýnir og skýrir íslenzkar lit-
myndir, teknar ' á Islandi s.l.
sumar.
5. Kveðja frá Icelandic Cana-
dian Club: Walter Líndal flytur.
6. National Film Board sýnir
stutta kanadiska kvikmynd.
Á eftir verður öllum við-
stöddum boðið til kaffidrykkju,
og gefst mönnum þar kostur á
að kynnast hinu unga náms-
fólki af íslenzkum ættum, er
nám stundar nú við hina ýmsu
framhaldsskóla borgarinnar og
boðið hefur verið til samkom-
unnar.
V
Er þess að vænta, að bæjar-
búar fjölmenni á samkomuna og
fagni þannig hinu unga fólki.
☆
Hinn 22. þ. m., lézt á Almenna
sjúkrahúsinu hér í borginni
Einar Thompson 87 ára að aldri,
hinn mesti skýrleiksmaður og
bókhneigður vel; auk ekkju
sinnar og barna lætur Einar
eftir sig einn bróður, Thord,
búsettan í Swan River og bróð-
urson í Reykjavík, Andrés
Thorðarson.
Útför Einars var gerð frá
Bardals á mánudaginn. Rev.
Graham jarðsöng.
Bragi Reynir
MINNINGARORÐ
frá
vinum og vandafólki
SVEINN PÁLMASON
Fæddur 1877 — Dáinn 1954
A mannfundum hógvær og hljóður
hann hlustaði — glöggur á rök.
Ef tillaga heyrðist frá honum,
var hún altaf sanngjörn og spök.
Hann skifti sér ekki af öllu,
en átti sín hugðarmál:
Hvort þau voru sterk eða stafgeng,
þau studdi hann af lífi og sál.
Ef ranglæti fanst honum framið
og fóttroðin sannleikans hlið,
þá reis hann upp stór og sterkur
og stóð þar sem skorti lið.
Nú fylgja honum fagrar kveðjur,
er flytur hann veröld úr,
frá vinum og vandafólki —
þau vita hvað hann var trúr.
Og hvað sem er hinum megin
í heimi ’ins nýja lands,
þar heilsa með kærleiks kossi
þau konan og drengurinn hans.
Sig. Júl. Jóhannesson
Á íslandi er hægt að rækta
fegurstu rósir í heimi