Lögberg - 25.11.1954, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 25. NÓVEMBER 1954
Furðuskipin, eru ekki þjoðsögn
SAGNINRNAR um „furðu-
skipin", er sæfarendur sáu
eða þóítusí sjá á sveimi um
úthöfin, eiga sér Iraustari
rætur i veruleikanum held-
ur en margur mundi ætla.
í grein þessari segir frá
nokkrum „furðuskipum",
sem telja verður til stað-
reynda, en ekki þjóðsagna.
Gátan, varðandi briggskipið
„Marie Celeste“, er enn óleyst,
þótt liðnir séu þrír aldarfjórð-
ungar síðan sá dularfulli at-
burður gerðist, og hefir ekki
verið um aðra atburði meira
rætt meðal farmanna á öllum
höfum.
Það var árið 1872, að brigg-
skipið „Annie Celeste“, sem lagt
hafði úr höfn í New York, fannst
á reki við Azoreyjar. Öll segl
voru uppi, — og morgunverður
stóð framreiddur á borði í há-
setaklefanum; skipskötturinn lá
og svaf í bóli sínu og eldur
brann á arni. En hvergi var
maður sjáanlegur um borð,
hvernig sem leitað var.Þessi at-
burður hefir ekki aðeins verið
mönnum ráðgáta, heldur hefir
hann orðið ein af þjóðsögum
hafsins.
Slíkir atburðir gerast enn
Síðan hafa nokkrir atburðir
þessum líkir, gerzt á Indlands-
hafi. Það er ekki lengra síðan
en í febrúarmánuði síðastliðn-
um, að brezka vöruflutninga-
skipið „Ranee“ fann skútuna
„Holuhu“ á reki á hafinu milli
Singapore og Colombo, mann-
lausa með öllu. — „Ranee“ dró
skútuna til hafnar í Colombo;
aftursiglan var brotin, en að
öðru leyti var ekkert við skút-
una að athuga, og gnægð vista,
vatns og eldsneytis um borð.
Matur stóð framreiddur á borð-
um, en skipshöfnina, fimm Asíu
búa, var hvergi að finna.
„Holohu“ fannst 200 sjómílur
fyrir sunnan Nicobareyjar, á
fjölfarinni skipaleið. Farmurinn
var 105,000 sekkir af hrísgrjón-
um. Hvað hafði orðið um áhöfn-
ina? Hafði hún yfirgefið skipið
í skyndilegri hræðslu? Eða höfð.u
sjóræningar verið þarna að
verki? Var þarna um morð eða
aðra glæpi að ræða?
Gátan um „Resolven"
Árið 1884 fannst briggskipið
„Resolven“, sem var eins konar
móðurskip fyrir skúturnar, sem
veiddu þorsk í salt á „Stóra-
banka“, mannlaust á reki. Það
var eftirlitsskipið „Mallard“,
sem fann skipið, og þegar sjó-
liðnarnir gengu um borð, logaði
enn eldur á arni í hásetaklefan-
um. 1 skrifborðinu í skipstjóra-
klefanum lá poki með gullpen-
ingum, því að skútuáhafnirnar
fengu fiskinn greiddan út í
hönd.
Skipshöfnin var hvergi sjáan-
leg, ekki heldur nein merki þess,
hvers vegna hún hefði yfir-
gefið skipið í skyndi. Eldurinn
á arninum bar því vitni, að ekki
gat verið liðinn nema skömm
stund frá því, er hún hafði hald-
ið á brott. Og hvað hafði orðið
af skipsbátnum? Eftirlitsskipið
leitaði þeirra á hafinu í grennd
klukkustundum saman, en ár-
angurslaust, og við rannsókn,
sem síðar var framkvæmd, kom
ekki neitt það í Ijós, er gefið
gæti minnstu bendingu um,
hvers vegna áhöfnin hafði yfir-
gefið skip sitt.
Þremur árum síðar gerðist
svipaður atburður, sem ekki
varð heldur neinum rökum
skýrður. Þá var mikið meira um
slík skiprek heldur en síðar.
enda hirtu skipshafnir þá yfir-
leitt ekki um að tilkynna, þó
að þær yrðu þeirra varar. Það
var ekki fyrr en brezka þingið
hafði sett lög um það, að sekta
mætti hverja þá skipshöfn um
fimm sterlingspund, sem slík
vanræksla sannaðist á, að breyt-
ing varð, hvað það snerti.
Skip, sem ekki varð bjargað
Árið 1881 fann bandaríska
seglskipið „Ellen Austin“, skútu
eina á reki, mannlausa, án þess
nokkur merki sæust um það,
hvers vegna áhöfnin hefði yfir-
gefið hana. Skipstjórinn á „Ellen
Austin“ taldi sér vís björgunar-
laun, ef hann kæmi skútunni til
hafnar, setti hann því nokkra
menn um borð í skútuna, og
höfðu skipin samflot um hríð,
unz óveður skall á eina nóttina,
og áhöfnin á bandaríska skip-
inu missti sjónar á skútunni.
Þegar Bandaríkjamenn fundu
skútuna aftur, varð undrun
þeirra ekki með orðum lýst, því
að áhöfnin, sem sett hafði verið
um borð, var horfin, — og varð
þó ekkert fundið athugunarvert
við skútuna, fremur en áður.
En áhöfn bandaríska segl-
skipsins var ekki af baki dottin,
enda þótt hún ætti þarna félaga
úr sínum hópi að sakna. Enn
voru nokkrir menn settir imi
borð í skútuna, enn höfðu skipin
samflot um hríð, og enn skall á
óveður. Þegar því slotaði var
skútan hvergi sjáanleg, og hefir
hvorki frétzt af henni né hinum
þrautseigu sjómönnum frá Nýja
Englandi síðan. Eflaust hefir
áhöfnin ekki getað haft stjórn
á skipinu, er óveðrið skall yfír,
sökum þess hve fáliðuð hún var,
og skipið þess vegna farizt. En
hvað varð af hinum skipshöfn-
unum tveim, er yfirgáfu skút-
una að ástæðulausu, að því er
séð varð. Það er enn óráðín
gáta.
Sagan af „Baychimo"
Frægasta „mannlausa skipið“,
sem rekið hefir um höfin á síð-
ari áratugum, var stálskip
nokkurt, 1300 lestir að stærð,
„Baychimo" að nafni og eign
Hudsonsflóa-félagsins. Sem bet-
ur fór hélt það sig fjarri fjöl-
förnum skipaleiðum; að öðrum
kosti er hætt við, að það hefði
getað orðið öðrum skipum að
grandi.
„Baychimo“ hélt árlega úr
Vancouverhöfn, norður með
vesturströnd Kanada, um Bér-
ingssund og síðan áfram hina
hættulegu norðvesturleið. Heita
má, að hvorki hafið né strend-
urnar á þessum slóðum sé enn
skráð á kort, sem farandi er
eftir, en þarna hafði skipið átta
fasta viðkomustaði, þar sem það
færði veiðimönnum á vegum
„félagsins“ vistir, og tók skinn-
feldi um borð í staðinn.
Færið yður í nyt hina ódýrustu flugferð til
íslands til heimsókna um jólaleytið!
Sankti Kláus hefir rétt fyrir sér. Fullkomnasta
jólag'jöfin, sem þér getlB fært ástvinum yBar
á Islandi er heimsökn yðar sjálfra um jóUn. Og
hinn mikli fjársparnaöur, sem yBur fellur
í skaut á þessu “The Great Circle” ferðalagi, vekur
margfaldan fögnuð, er heim kemur!
Tíðar og reglubundnar flugferðir með 4 hreyfla
Douglaa. Skymaster frá New York.
Milli Reykjavíkur og New York báðar leiðir —
AÐEINS $265
Leitið frekari upplýsififia hjd umboOsmanni ferOa-
skrifstofu yðar varðandi fargjöld.
n n n
ICELANDICl AIRLINES
ulAalu
15 West 47th Sf., N. Y. 36, Pt 7-8585
Heimsskautssumarið norður
þar varir ekki nema í tvo mán-
uði, og á þeim skamma tíma
varð „Baychimo“ að fara hina
2,000 mílna löngu leið, fram og
aftur, og vera komið út á „auðan
sjó“, áður en hafísinn lokaði
norðvesturleiðinni.
Árið 1931 varð hafísinn venju
fremur fljótt á ferð á þessum
slóðum. Skipið festist í ísnum,
og Conwall skipstjóri, sem ótt-
aðist að ísinn gæti þá og þegar
lagt það saman eða sökkt því,
afréð að áhöfnin, sem taldi sex-
tán manns, skyldi gera sér skýli
á ísnum, hjá skipinu, og hafast
þar við. Skömmu síðar tókst
flugvél frá Nome að lenda þar í
grennd og flutti hún nokkra af
áhöfninni á brott.
í nóvembermánuði stóð iðu-
laus stórhríð og stormur í
nokkra daga. Þegar lygndi og
birti til, sáu skipverjar að skip
þeirra var horfið. Leituðu þeir
þess lengi, en árangurslaust, og
þótti súrt í brotið, því að enda
þótt þeir hefðu flutt allar vistir
úr því, og komið þeim fyrir hjá
skýlinu á ísnum, voru allir
feldirnir um borð, en þeir voru
að minnsta kosti 800,000 dala
virði.
Nokkrum vikum síðar fréttu
þeir þó af skipinu. Eskimóa-
veiðimenn höfðu séð það á reki
í ísnum; með aðstoð þeirra tókst
skipstjóra og áhöfn að bjarga
grávörunni úr því, en síðan
skall enn á ofviðri, og þegar því
slotaði, var skipið horfið sjónum.
Næstu ár sáu veiðimenn, og
aðrir, sem leið áttu um þessar
slóðir, alltaf öðru hverju til
ferða ,‘,Baychimo“. Það kom
meira að segja fyrir, að áhafnir
annarra skipa reyndu að bjarga
þessu skipi, sem var orðin eins
konar þjóðsögn norður þar, en
það mistókst alltaf einhverra or-
saka vegna. Þegar björgunar-
leiðangrar Voru sendir á vett-
vang, var „Baychimo“ hins
vegar hvergi sjáanlegt. Og árum
saman flæktist þetta furðuskip
mannlaust í rekísnum, — á ein-
hverri hættulegustu siglingaleið,
sem um getur.
Rekamet
Bandaríska skútan „Fannie E.
Wallsten“, mun þó eiga heims-
metið, hvað snertir þá vega-
lengd, sem vitað er, að áhafnar-
laust skip hafi rekið. Skipshöfn-
in yfirgaf skútuna við jaðar
golfstraumsins í Mexikó-flóa
árið 1891, og næstu fjögur árin
á eftir sást alltaf öðru hverju
til ferða hennar, og síðast, að
því er vitað verður með vissu,
hafði hana rekið tíu þúsund sjó-
mílna leið frá því er hún var
yfirgefin.
Fyrst í stað rak hana í stefnu
á Saragoshafið, og var búizt við,
að þaragróðurinn þar í straum-
leysunni myndi stöðva för henn-
ar, eins og svo margra annarra
skipa, sem þar hafa lent. Um
tveggja ára skeið fréttist síðan
ekkert af ferðum hennar, en þá
birtist hún skyndilega við strönd
New Jersey, og þar hvarf hún
fyrir fullt og allt nokkru síðar.
Skip, sem ekki geia sokkið
Timburflutningaskipin, sem
sigldu meðfram ströndum Banda
ríkjanna, voru hin hættulegustu,
ef þau voru yfirgefin, þar eð þau
flutu á hverju sem gékk. „Alma
Currpnings“ er gott dæmi þess.
Báðár siglurnar brotnuðu í of-
viðri, og áhöfninni var bjargað
um borð í gufuskip. Þá var og
kominn svo mikill leki að timb-
urflutningaskipinu, að fyllsta
ástæða var til að ætla, að það
myndi sökkva á hverri stundu.
Átján mánuðum síðar var það
samt enn ofansjávar! Sást hvað
eftir annað til ferða þess og
fimm sinnum freistuðu áhafnir
skipa að kveikja í því, svo að
það yrði ekki öðrum skipum að
tjóni. Það bar þann einn árang-
ur, að skipið og farmurinn brann
niður að flotlínu, svo að eftir
það varð enn örðugra að sjá til
ferða þess en áður.
Herskipum var gefin fyrir-
skipun um að sökkva flakinu,
en svo virðist, sem áhafnir
Svanhildur Guðrún Sigurgeirsson
F. 24 .ágúst 1872 — D. 12. júlí 1954
þeirra hafi verið einar um, að
koma hvergi auga á það. Að
síðustu strandaði það á Panama-
ströndinni, eftir að hafa verið
á reki 587 daga samfleytt.
Að endingu er sagan af skút-
unni „W. L. White“, sem var
yfirgefin af áhöfn sinni í ofviðri
á Delaware-flóa 1888. Sam-
kvæmt fregnum, er síðan bárust
af ferðum hennar, skráði sjó-
mælingadeild bandaríska flot-
ans leið þá, er hana rak fyrir
stormum og straumum. Þegar
síðasta fregnin barst hafði hana
rekið 5000 sjómílna leið, og hafði
hún þá sézt frá 45 skipum. Að
síðustu strandaði hún við
Hebrideseyjar.
—Alþbl., 21. sept.
Betl lótið
viðgangast af hinu
opinbera í Moskvu
Fé fæst ekki til að stofna
dagheimili fyrir betlibörn
Það ber ekki á öðru en að
fyrirlitlegt auðvaldsfyrir-
bæri hafi gert vart við sig í
Rússlandi.
NEW YORK TIMES hefir ný-
lega birt um það frétt frá fregn-
ritara sínum í Moskvu — senda
þaðan og því um ritskoðun
stjórnarinnar — að blaðið
Komsomoletz, sem er málgagn
Æskulýðsfylgingarinnar rúss-
nesku, hafi ráðizt á þetta fyrir-
bæri, betla — og gagnrýnt það.
Sagði blaðið, að það væri ekki
óalgeng sjón að sjá börn ganga
til fullorðinna í hinum ýmsu
hverfum borgarinnar og biðja
um nokkra kopeka. Venjulega
væru vegfareldur svo góðhjart-
aðir, að þeir vikju einhverju
lítilræði að börnunum, enda þótt
það væri greinilegt af klæða-
burði barnanna, að þau þyrftu
ekki á ölmusu að halda.
Blaðið segir frá því, að kona
ein hafi lagt það í vana sinn að
fara með börn sín til Moskvu á
degi hverjum, og þar hafi hún
„skipt liði“, sent börnin til ým-
issa staða, þar sem þau voru
látin betla af vegfarendum.
Gáfu vegfarendur börnunum
óspart, og sagði blaðið, að tekj-
ur þeirra hefðu jafnan verið svo
miklar, að þegar dagur hefði
verið að kvöldi kominn, hefði
móðir þeirra getað tekið bíl á
leigu til þess að halda heim-
leiðis, þar sem foreldrarnir not-
uðu afganginn af peningunum
til að drekka fyrir.
Komsomoletz taldi þá ekki
síður ámælisverða, sem gæfu
betlibörnunum, en hinir, sem
teldu ekkert á móti því að börn
sníktu fé á götum borgarinnar.
Hét blaðið á samtök ungkomm-
únista, Æskulýðsfylkinguna, að
skipuleggja baráttu gegn betli
barna og bæta um leið siðferði
æskulýðsins.
Loks sagði blaðið, að samtök
ein í Babushkin-hverfinu hefðu
lengi reynt að koma upp tóm-
stundaheimilum fyrir börn, en
ekki tekizt, því að ekki hefði
verið hægt að afla fjár til þess.
Virðist því ekki mikill áhugi
fyrir æskulýðnum austur þar,
þar sem hið opinbera, sem hefir
valdið og peningana, vill ekkert
aðhafast. Börn, sem væru tekin
„úr umferð“, væru jafnan
geymd innan um drykkjuræfla
og glæpamenn.
—VISIR, 28. ágúst
Með frá falli Svanhildar Guð-
rúnar . Sigurbjörnsdóttur við
Siglunes, 12. júlí í sumar, er
íallin frá enn önnur landnáms-
kona, ein þeirra, sem settist að
í landnámsnýlendu í þessu víð-
áttumikla vesturlandi, og moð
mikilli fórnfýsi og sjálfsaf-
neitun vann fyrstu árin við-
stöðulaust til að sjá fyrir sér og
sínum. Hún stundaði búskap
með manni sínum á meðan að
heilsa og kraftar leyfðu. Og nú
í hárri elli hefir hún lagzt til
hvíldar meðal vina og í um-
hverfi, sem var orðið henni svo
kunnugt og svo kært. í Siglunes
bygð við Manitobavatn bjó hún
í næstum því hálfa öld, eða frá
því að hún settist þar að með
manni sínum og börnum á fyrstu
landnámstíð þeirrar bygðar. —
Hún kaus sér að lifa þar og
deyja þar. Og nú hvílir hún í
friði eftir margra ára starf,
unnið samvizkusamlega og vel.
Hún var dóttir Sigurbjörns
Sigurðssonar frá Einarsstöðum í
Kræklingahlíð í Eyjafirði Krist-
jánssonar frá Illugastöðum og
Guðbjargar Jónsdóttur konu
hans, og var fa§dd 24. ágúst 1872.
Árið 1891, 13. október, giftist
hún Eggerti Sigurgeirssyni,
Stefánssonar frá Álftagerði í
Skagafjarðarsýslu, og eftir nokk
urra ára búskap á Islandi fluttu
þau vestur um haf og komu til
Canada árið 1906. Þau fluttu
sama árið norður í Siglunes-
bygð og stofnuðu þar heimili,
sem varð heimili þeirra það
sem eftir var af ævinni. Þar
ólu þau upp börnin sín. Þar
kyntust þau af eigin reynslu
öllu erfiði, gleði og ánægju
landnámstímabilsins, og þar sáu
þau sveitina breytast seint og
hægt, vegna framtakssemi
þeirra sjálfra og annarra land-
nema, úr óbygð, þar sem einu
vegnirnir voru lengi aðeins
veiðimannaslóðir, í sællega bygð,
þar sem bændur undu sér vel og
flestum þótti gott að búa.
Landnámsárin gleymast ekki,
né heldur þeir menn og konur,
sem urðu öðrum hjálpsöm og
leiddu birtu, von og gleði inn í
lífið þrátt fyrir erfiðar og oft
óhagstæðar kringumstæður. —
Svanhildar verður lengi minst
meðal þeirra, sem þektu hana,
þessa hjartagóðu konu, sem
einangraðist með manni sínum
og börnum úti í nýlendubygð,
þar sem þekktist ekkert nema
viltur skógur og óræktaðar slétt-
ur fyrst til að byrja með, en
sem breyttist, er árin liðu, í
blómlega sveit.
Börn Svanhildar sál. og
Eggerts heitins voru sjö alls og
eru þau öll á lífi nema eitt,
fyrsta barn þeirra, Sigríður, sem
dó hvítvoðungur heima á ætt-
jörðinni. Hin börnin, sem lifa
móður sína, eru: Björn (heitir
réttu nafni Sigurbjörn), kaup-
maður á Vogar. Hann kom í
bygðina með foreldrum sínum
og hefir búið þar síðan og rekið
verzlun þar mörg síðustu árin;
Sigríður (Mrs. Pétursson), býr í
Pine River; Guðbjörg, skóla-
kennari, hefir búið í Vancouver
undanfarin ár; og þrír bræður:
Jóhann, Davíð og Jörundur
Björn, búa allir á heimalandinu
og reka þar búskap undir leið-
sögn Davíðs. Þar bjó Svanhildur
1
Svanhildur G. Sigurgeirsson
sál. líka til dauðadags.
Tvo bræður átti hún, sem nú
eru báðir dánir, Jörundur Sigur-
björnsson Eyford, dó fyrir
nokkrum árum í Athabasca, og
Björn, sem var umsjónarmaður
við Landsspítalann í Reykjavík,
er líka látinn fyrir nokkrum ar-
um. Barnabörnin eru sjö alls.
Kveðjuathöfnin fór fram fr®
sveitakirkjunni við Vogar að
miklu fjölmenni viðstöddu. Séra
Philip M. Pétursson flutti
kveðjuorðin og jarðsett var i
grafreit bygðarinnar.
P. M. P-
Minnist
BETEL
í erfðaskróm yðar.
BLOOD BANK
TH I S
SPACE
CONTRIBUTED
B Y
DREWRYS
MAN ITOBA
D I V I S I O N
WESTERN
CANADA
BREWERIES
L I M i T E D
1 “Dn
VegnQ Gilda - hæfni - Fullnægingar