Lögberg - 19.01.1956, Qupperneq 4

4
' LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 19. JANÚAR 1956
Lögberg
Gefið flt hvern fimtudag af
THE COLUMBIA PRESS LIMITED
695 SARGENT AATENUE, WINNIPEG, MANITOBA
J. T. BECK, Manager
Utanáskrlft rltstjórana:
EDITOR LÖGBERG, 695 Sargent Avenue, Winnipeg, Manitoba
Ritstjóri: EINAR P. JÓNSSON
Verð $5.00 um árið — Borgist fyrirfram
The “Lögberg” is printed and published by The Columbia Press Ltd.
695 Sargent Avenue, Wínnipeg, Manitoba, Canada
Authorized as Second Class Mail, Post Office Department, Ottawa
PHONE 743 411
ÁRNI G. EYLANDS:
MOLD
KVÆÐI - Hafnarfirði 1955 - Prenismiðja Hafnarfjarðar H.F.
Höfundur þessara kvæða, Árni G. Eylands, er oss Vestur-
Islendingum löngu að góðu kunnur af heimsóknum sínum
hingað ásamt frú sinni, hlýyrðum í vorn garð og frábærri
gestrisni á heimili þeirra í Reykjavík, er ferðalanga héðan
bar þar að garði. Árni er Skagfirðingur að ætt, fæddur í
gamla moldarbænum að Hólum í -Hjaltadal, en menntaður í
búvísindum bæði á íslandi og í Noregi; hann er víðförull
maður, mikilvirkur rithöfundur og meira ljóðskáld, en
margur mun hafa rent grun .í. Það er engin tilviljun, að
Árni nefnir þessa ljóðabók sína Mold; hann hefir helgað
starfskrafta sína því göfuga hlutverki, að rækta móðurmold-
ina, græða sár hennar og fá hana frjósamari og arðbærari
þeim kynslóðum í hendur, sem landið eiga að erfa. —
Árni G. Eylands ann Islandi hugástum; hann þorir að
elska land og þjóð upphátt, svo sem kvæðin bera svo glögg
merki um. Fyrsta kvæðið nefnist Landíð helga, og í rauninni
má með fullum rétti segja, að ljóðin öll séu ein óslitin ástar-
játning til Islands, en tvö erindin eru á þessa leið:
Úg er á leið til landsins helga,
sem lengst í norðri bíður mín,
þar sem að hvelið blánar breiðast
og bjartast sól í heiði skín.
Ég er á leið til landsins helga,
sem lengi starfs og trúar beið,
þar sem vér skuldum öll að efna
vorn ættardraum og skírnareið.
Ljóð Árna G. Eylands eru mótuð hetjuskapgerð og mann-
dómslund, en laus með öllu við lítilmótlegan tepruskap; það
er óneitanlega hressandi að lesa eftirfarandi vísu:
Ennþá vinnubognu bökin
brjóta og hefja Grettistökin.
Önn og sviti eru æðstu rökin
enn í gróðurmálum lands.
— Launið handtök landnemans.
Látið sjá að landið okkar
ljósu drauma og vona
beri menjar manndóms dætra og sona.
Höfundur helgar ljóð þes'si konu sinni, og er hún vissulega
drápunnar verð; kvæðinu lýkur þannig:
Hjá þér finn ég Guð er góður,
gefur betra en auð og hróður,
og ég krýp á kné mín hljóður,
kyssi björtu augun þín,
þar sem ástin aldrei dvín.
— Góða, kæra konan mín.
Kvæðið á Tiberhæðum er fagurt og táknrænt upp á þau
viðfangsefni gróðrar og ræktunar, er svipmerkja lífsviðhorf
skáldsins: t
Sólin gengur til suðurs
og signir ítalska fold,
í brekkunni planta börnin
barrtrjám í frjóa mold.
Þau eiga að erfa landið
með aldanna sagnaauð,
framtíð þess vonir og frelsi,
sem færir þeim daglegt brauð.
En þótt hin suðræna dýrð orki óhjákvæmilega á vitund
skáldsins nær þó föðurlandið yfirtökunum þar, sem hin
sjálfsögðu verkefni bíða:
Og mín bíður för yfir fjöllin,
í fjarlægð er brimhrjúf strönd,
„Aðalsteinn" eftir séra Pál í
Gaulverjabæ, komin út á ný
Sagan kom út 1879, og var
þriðja skáldsagan, sem
skrifuð er á íslenzku
I dag kemur í bókaverzlanir
skáldsagan „Aðalsteinn" eftir
séra Pál Sigurðsson í Gaul-
verjabæ, föður Árna Páls-
sonar prófessors og þeirra
systkina.
„Aðalsteinn“ er þriðja skáld
sagan, sem rituð er á íslenzku,
eða næst á eftir sögum Jóns
Thoroddsen, „Pilti og stúlku“
og „Manni og konu“. Naut
bókin mikilla vinsælda er
hún kom út árið 1879, og var
svo að segja lesin upp til agna,
enda hefir hún verið ófáan-
leg um áratugi. Er það því
vissulega bókmenntaviðburð-
ur, er saga þessi kemur nú út
í nýrri og vandaðri útgáfu.
Bókin er gefin út af Bókaút-
gáfunni Fjölni, og hefir Hall-
dór Pétursson listmálari
myndskreytt hana með nokkr
um heilsíðumyndum. Sagan
er 395 blaðsíður 1 stóru broti.
Skáldsagan „Aðalsteinn“ er
heillandi og skemmtileg af-
lestrar, og er sannkallað af-
rek í sögu íslenzkra bók-
mennta, þegar þess er gætt að
hér er um frumherjaverk að
ræða. Er 'þetta saga æsku-
manns, sem heyir harða bar-
áttu og miskunnarlausa, en
vinnur að lokum sigur. Sagan
er jafnframt glögg þjóðlífs-
mynd þess tíma er hún gerist
á, lýsir baráttunni milli hins
góða og illa í mannssálinni, og
raunum og erfiðleikum, sem
íslenzka þjóðin átti við að
stríða í viðureigninni við fá-
tækt, örbirgð og vonleysi.
Séra Páll Sigurðsson samdi
fleiri skáldsögur, meðal ann-
ars „Draumamaðurinn", þó
ekki hafi aðrar komið út í
bókarformi en „Aðalsteinn“,
og sagnir herma, að hann hafi
brennt handrit af stórri skáld-
sögu, enda mun honum hafa
fundizt, þegar „Aaðalsteinn“
kom út, að sagan hyrfi nokk-
uð í skuggann fyrir ljóma
þeim er þá stafaði af snilldar-
verkum Jóns Thoroddsen.
Samt sem áður mun séra Páll
jafnan verða, með „Aðal-
steini“ talinn brautryðjandi í
íslenzkri skáldsagnagerð, en
auk þess var hann skörulegur
kennimaður og þjóðkunnur á
því sviði. Hreyfði hann lygn
vötn íslenzku þjóðkirkjunnar
á þeim tímum, svo að öldurn-
ar risu langt og hátt. Árið
1894, sjö árum eftir dauða
séra Páls gaf Sigurður Kristj-
ánsson bóksali út Helgidaga-
prédikanir hans, og voru ræð-
ur hans lesnar á fjölda heim-
ilum um langt skeið, og höfðu
mikil áhrif á trúarlíf manna
og hugsunarhátt.
Séra Páll Sigurðsson var
fæddur 16. júlí 1839, en and-
aðist 1887, aðeins 48 ára að
aldri. — 1 eftirmála um höf-
und „Aðalsteins“ segir séra
Sveinn Víkingur m. a.:
„Séra Páll var frábær gáfu-
maður, víðsýnn hugsjóna-
maður, og um margt á undan
sinni samtíð. í trúarefnum
þótti íhaldssömum kirkju-
höfðingjum hann helzt til
frjálslyndur og bersögull,
enda maður einarður og fylgdi
fast því, sem hann vissi sann-
ast og réttast og samvizka
hans bauð . . . . En séra Páll
Sigurðsson var ekki aðeins af-
burða prédikari og víðsýnn
hugsuður. Hann var einnig
skáld. Ungur lagði hann út á
þá braut, sem þá var að mestu
ótroðin og órudd hér á landi,
að semja skáldsögur, þar sem
söguefnið er sótt í samtíðina“.
Óhætt mun að fullyrða, að
skáldsaga séra Páls, „Aðal-
steinn“, verði aufúsugestur
lesendum nú er hún kemur út
á ný, engu síður en hún var,
er hún kom út fyrir 76 árum.
—VÍSIR, 2. des.
Mjólkurflutningar fil Mjólkurbús
Flóamanna fepptust alveg
Aðeins þriðjungur af venju-
legu mjólkurmagni barsi í
gær. — Mjólkurbílar komusi
íil Reykjavíkur í gærmorgun
Frá fréttaritara Tímans
á Selfossi.
Snemma í gærmorgun byrj-
aði að snjóa hér og var linnu-
laus norð-austan stórhríð í
allan gærdag. Allir vegir urðu
gersamlega ófærir bílum, er
leið á daginn og hafa því
mjólkurflutningar til Mjólk-
urbús Flóamanna algerlega
teppzt. Bylurinn varð stöðugt
svartari eftir því, sem leið á
daginn, og skóf snjóinn í gríð-
ar mikla skafla. I gærkveldi
var talið vonlítið, að mjólkur-
bílar gætu nokkuð komizt í
dag.
Færð var sæmileg fyrst um
morguninn og fóru bílar
mjólkurbúsins þá í hinar
venjulegu ferðir, en færðin
versnaði fljótt. Komust bíl-
arnir aðeins um lágsveitirnar
og í tvo hreppa, en ófært
reyndist til Laugarvatns, Skál
holts, í Grímsnes og Grafning.
Ekki var reynt við síðari ferð-
irnar, enda tilgangslaust, þar
sem til dæmis þá var algjör-
lega ófært frá Selfossi upp að
Ingólfsfjalli. Einnig var mjög
þung færð um götur á Sel-
fossi. Tveir mjólkurbílar voru
fastir á aðalgötunni, en öxlar
þeirra höfðu brotnað, er þeir
voru að brjótast um í ófærð-
inni. Sú mjólk, sem barst til
mjólkurbúsins um morgun-
inn, er aðeins þriðjungur af
venjulegu mjólkurmagni, sem
þangað kemur daglega.
Krísuvík og Hellisheiði ófær
Hellisheiði hafði teppzt í
fyrrinótt og fóru mjólkurbílar
því Krísuvíkurleiðina til
Reykjavíkur í gærmorgun og
öræfi og annes, sem minnast
við íshaf og jökulrönd.
Þar bíður mín óplægður akur,
sem aldrei bar korn á stöng.
Þar á ég að vera að vdrki
og velja mér starf — og söng.
Vel sé höfundi fyrir þessa hollu og ágætu bók, þar sem
ljóðgróður og þjóðgróður fallast fagurlega í faðma.
komust þeir hrakningalítið.
Hins vegar er útlit svo slæmt
með það, að mjólk berist til
Reykjavíkur í dag, þar sem
veðurspáin er mjög óhagstæð,
að ekki verður venjulegt
magn af mjólk selt í Reykja-
vík í dag.
Krísuvíkurleiðin tepptist
einnig í gærdag, og komust
því aðeins mjólkurbílarnir,
sem lögðu af stað um morgun-
inn til Reykjavíkur. Var stór-
hríð þar síðari hluta dags.
Snjóplógar og ýtur voru þar
að verki, en þeir eru útbúnir
talstöðvum. Maður á einum
þeirra, sem var á Selvogs-
heiði, talaði við Selfoss í gær,
og sagði, að ekki sæist út úr
augum fyrir hríð, og snjó-
skaflarnir væru orðnir svo
miklir, að ekki væri hægt að
athafna sig þar lengur.
—TÍMINN, 22. des.
Betel" $180,000.00
Building
Campaign Fund
$42,500—,
-180
£
(D
C -M
1 g
2 ö
o
O
-160
—140
-120
-100
-80
—60 ’
$52,500
—40
—20