Lögberg - 11.07.1957, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 11. JÚLI 1957
3
hjá án þess að valda áhyggju-
fullum heimi meiri þjáningu.
Kirkjan lét prenta fyrirmæli
um bænarguðsþjónustu, og
var þeim dreift um allt land-
ið. Vakti þetta æði og hama-
gang bæði fylgismanna Hitlers
og sjálfra stjórnarvaldanna.
Nokkuð slakaði á spenning-
unni um hríð eftir Munchen-
sáttmálann, en almenn óvissa
ríkti þá um, hvaða afstöðu
bæri að taka til stríðs og frið-
ar. Nú skeði það í fyrsta sinni,
að efi vaknaði um hvort frá
kristilegu sjón'armiði væri
nokkru sinni réttlætanlegt að
leggja út í styrjöld. En svo
skall hún á ári síðar, og vér
vorum komnir í hana alveg
fyrirvaralaust, án þess að
kristnum mönnum í landi
voru hefði tekizt að taka
nokkra fasta ákvörðun um
hvað bæri að gera. Aðeins fá-
einir „andmæltu af samvizku-
ástæðum“, en meiri hlutinn
hélt vananum: Landið átti í
styrjöld, allir urðu að ein-
beita kröftum sínum í þá átt
að bæta úr þörfunum og gera
það, sem í þeirra valdi stæði,
til að sigur ynnist og sæmileg
útkoma fengist.
Með tímanum varð þúsund-
um manna ljóst, að sigur
Hitlers mundi leiða til hins
mesta ófagnaðar. En um þetta
voru samt skiptar skoðanir
innan kirkjunnar, enda kirkj-
an svo klofin, að enginn gat
leitað sér huggunnar nema
hjá vissum einstaklingum. —
Þannig stóðu málin til stríðs-
loka árið 1945. Þróun mál-
anna hafði verði svipuð og í
fyrra stríðinu. Stríðstímar eru
yfirleitt reynsluríkir, en ekki
hentugir til ályktana. 1945 var
það almenn. skoðun, að af-
nema bæri styrjaldir sem tæki
til að ná stjórnmálalegum
markmiðum. — Evangeliska
kirkjan í Þýzkalandi játaði,
að hún hefði ekki gætt ábyrgð
ar sinnar gagnvart þjóðinni,
og sú spurning var hafin,
hvort nokkurn tíma yrði
nokkuð unnið með valdi. Fá-
um árum síðar varð það al-
menn skoðun, „að ofbeldið.
hefði aldrei neina blessun í
för með sér.“ Þetta var fyrst
kirkjuleg kenning, sem síðar
var viðurkennd á stjórnmála-
sviðinu. Nú rak að því, að
Vestur-rÞýzkaland yrði endur-
hervætt. Hvetnig átti kirkjan
að snúast við því? Þá var það
sem ég gat raunar ekki varizt
þess lengur að taka ákveðna
afstöðu. Menn rifjuðu að nýju
upp kenningu lúthersku kirkj-
unnar. Hún er á þá leið, að
einstaklingum sé ekki leyfi-
legt að beita valdi eða ofbeldi
í sínum einkamálum, en að-
staða og hlutverk ríkisvalds-
ins sé með öðrum hætti. Það
hafi ekki einvörðungu rétt til
að nota valdbeitingu og kúg-
un, heldur sé beinlínis skylt
til að gera það til þess að
halda uppi lögum og rétti. Af
þessu var ennfremur dregin
eftirfarandi ályktun: Ríkis-
valdið hefir rétt til að nota
valdbeitingu og kúgun gagn-
vart öðrum þjóðum, og þess
er ekki aðeins krafj^t af
kristnum mönnum, að þeir
inni af hendi skyldu sína í
Dessu efni, sem almennir
borgarar, heldur gegni útboði
og taki þátt í herþjónustu.
Þessi skylda borgarans hafði
ekki verið dregin í efa í meira
en heila öld, en nú vaknaði
oessi spurning, sem vér kom-
umst ekki undan að svara:
Er það í raun og veru rétt af
kristnum manni að hlýðnast
oessu kalli? Af vana og til-
hneigingu reyndi ég að bjarga
mér með svari Lúthers sjálfs,
sem var í fullu samræmi við
kenningu Ágústínusar: Krist-
inn maður má ekki taka þátt
í ranglátu stríði, en sé það
réttlátt, er honum skylt að
Derjast á ábyrgð stjórnarvald-
anna. I samræmi við þetta
sjónarmið lýsti ég mig sam-
þykkan yfirlýsingunni í To-.
ronto 1950, þar sem Alkirkju-
ráðið mælti með þeirri á-
kvörðun Bandaríkjastjórnar
að framkvæma lögregluað-
gerðir í Kóreu. Þessar aðgerð-
ir snerust síðar upp í styrjöld.
Var það „réttlátt stríð?“ Þegar
ég las um loftárásirnar, sem
gerðar voru á þorp og borgir,
þar sem borgararnir vildu
hvorki þetta stríð né neitt
annað, got ég ekki trúað því,
að svo væri. Og svo kom sú
spuring, hvort þinda ætti endi
á þessa styrjöld með atom-
vopnum. Hvað merkti að
heyja „réttlátt stríð“ með
vetnissprengju? Sannfæring
mín, sem virtist áður alveg
bjargföst, riðaði til falls. Er
stríð sama og að einhver
stjórnarvöld noti valdbeitingu
til að tryggja öryggi og frið?
Er unnt að koma nokkru góðu
til leiðar með því að eyða
þúsundum manna, — mann-
vera, — sem ekkert eru við
málið riðnar og þrá það eitt
að vera látnar í friði og fá að
lifa sínu kyrláta og óáreitna
lífi án afskipta annarra?
Kóreudeilan markaði tíma-
mót varðandi skilning minn
og afstöðu. Þótt ég hefði ekki
fundið fullnaðarsvarið, gat ég
ekki lengur komizt hjá því að
taka raunverulega og skýra
ákvörðun. Ég braut um þetta
heilann í nokkur ár og velti
fyrir mér alls konar kenni-
setningum. Ég verð að játa,
að enn hefi ég ekert fullnað-
arsvar á reiðum höndum. En
eitt var það, sem mér varð al-
veg dagljóst: Ekkert í Nýja-
testamentinu, né lýsingunni á
Jesú Kristi örfar til valdbeit-
ingar né kúgunar, þvert á
móti erum vér vöruð við að
beita ofbeldi. Andstætt því er
oss hvað eftir annað ráðið ti
að sigra illt með góðu. Raun-
verulega er þetta eina kristna
aðferðin við að berjast gegn
illu. Hins vegar er sagt, að
það að gjalda illt með góðu
leiði aðeins til enn meira ills,
meiri fjandskapar og haturs.
Þetta var mér, sem alinn
var upp á kristnu heimili ekk-
ert nýtt, en ég hafði ekki gert
mér það nægilega ljóst fyrr
en nú. Ég sá, að þessi afstaða
er hluti af boðskap guðspjall-
anna, sem verður ekki að-
greindur frá sjálfu fagnaðar-
erindinu, því að sáluhjálpin,
mín og annarra, hvílir á þeirri
staðreynd, að Guð háði ekki
sitt „réttláta“ stríð gegn and-
stæðingum sínum, hvort held-
ur mér eða öðrum, heldur
sigraði hann hið illa með því
að gera óvinum sínum gott.
Fórn hins eingetna, elskaða
sonar er sönnun þessa. Með
pví að elska óvini sína, með
pví að elska mig, leiðir Guð
sáluhjálpina til sigurs.
I vitund þessa get ég ekki
comizt hjá að hafna þvingun
og kúgun, valdbeitingu og af-
3eldi í því skyni að greiða
fyrir einhverju, sem sé í sam-
ræmi við ætlun Guðs með
mennina. Kristur gekk Guðs
veginn, og afneitaði öllum
pvingunum, og oss er boðið
að feta í fótspor hans. Þetta
ráð er oss gefið í Fjallræðunni
og með öllum öðrum fyrir-
mælum hans. Höfuðspurning-
in er því þessi: Trúi ég þeim
sannleika, sem Kristur opin-
oerar? Trúi ég því, að hann sé
Drottinn, sá Drottinn, sem
allur mátturinn tilheyrir, ekki
aðeins á himni og á komandi
tímum, heldur hér og nú.
Munu hinir hógværu erfa
landið, eða er sú fullyrðing
einhver villa, sem oss ber að
forðast og súna baki við? Eða
get ég treyst því sakir þess,
„að himinn og jörð munu líða
undir lok, en orð hans munu
ekki undir'lok líða?“
Ég játa, að þessi afstaða
virðist vera fremur einfaldleg
og er það líka, en ég get ekki
skilið né treyst fagnaðarerind-
inu án þess að draga þessa á-
lykun, að Jesús hafi á réttu
að standa, og ég hafi rangt
fyrir mér, hvenær sem og
hvar sem ég reyni að leita
annarrar lausnar. Mér er ljóst,
að þessi afstaða mun ekki
leysa vandamál framtímans
og mannkynsins á komandi
dögum, en eitt er ég samt al-.
gjörlega sannfærður um: að
sannur „friðarsinni“ er nær
því að feta í fótspor Krists
heldur en hinn, sem reynir að
réttlæta stríðið á þeirri for-
sendu, að það geti verið rétt-
látar aðfarir, er manni beri
að eiga hlut að. Ég hefi orðið
friðarsinni vegna þessa, að ég
aðhyllist þá meginreglu að
hafna valdbeitingu og ofbeldi,
af því að Guð ætlast til að ég
rísi gegn slíku, því að Kristur
talaði, lifði og dó samkvæmt
þessu boði og fyrirheiti: —
„Sælir eru friðflytjendur, því
að þeir munu Guðs synir
kallaðir verða.“
Martin Niemöller
(G. Á. þýddi)
—KIRKJURITIÐ
Kaupíð Lögberg
VIÐLESNASTA
ÍSLENZKA BLAÐIÐ
Business and Professional Cards
ÞJÓÐRÆKNISFÉLAG ÍSLENDINGA í VESTURHEIMI
Forsetl: DR. RICHARD BECK
801 Llncoln Drlve, Grand Forks, North Dakota.
Styrklð félaglð með því að gerast meðlimir.
Arsgjald $2.00 — Tímarit félagsins frítt.
Sendist til fjármálaritara:
MR. GUÐMANN LEVY,
185 Lindsay Street, Winnipeg 9, Manitoba.
Minnist BETEL í erfðaskróm yðar SELKiRK METAL PRODUCTS Reykháfar, öruggasta eldsvörn, og ávalt hreinir. Hitaelningar- rör, ný uppíynding. Sparar eldi- við, heldur hita frá að rjúka út með reyknum.—Skrifið, stmið U1 KELLY SVEINSSON 625 WaU St. Winnlpeg Just North of Portage Ave. SUnset 3-3744 — SUnset 3-4431
G. F. Jonasson, Pres. & Man. Dlr. Keystone Fisheries Limited Wholesale Distributors of FRESH AND FROZEN FISH 60 Louise St. WHitehall 2-5227 S. O. BJERRING Canadian Stamp Co. RUBBER & METAL STAMPS NOTARY & CORPÖRATE SEALS CELLULOID buttons 324 Smilh Si. Winnipeg WÐitehall 2-4624

Van's Electric Ltd. 636 S&rgenl Ave. Authorized Home Appliance Dealert GENERAL ELECTRIC — ADMIRAL McCLARY ELECTRIC — MOFFAT SUnMt 3-4890 A. S. BARDAL LTD. funeral home 843 Sherbrook Street Selur likkistur og annast um út- farir. Allur útbúnaður sá beztl. Stofnað 1894 SPruce 4-7474
FRÁ VINI P. T. Guttormsson BARRISTER, SOLICITOR, NOTARY public 474 Groln Exchange Bldg. 167 Lombard Stroet Offico WHlteliall 2-4829 Kesidence 43-3864
Oífice Res. WHitehall 2-4762 SPruce 2-6115 Dr. L. A. Sigurdson 528 MEDICAL ARTS BUILDING Office Hours: 4 p.m.—8 p.m. and by appointment.
SPruce 4-7855 J. M. Ingimundson Re-Rooflng — Asphalt Shlnglei Insul-Bric Siding Vents Installed to Help Eliminate Condensation 632 Slmcoe St. Winnlpeg. Man.

PARKER. TALLIN. KRIST- JANSSON. PARKER AND MARTIN BARRISTERS — SOLICITORS Ben C. Parker. Q.C. (1910-1951) B. Stuart Parker. Clive K. Tallln, Q.C., A. F. Kristjansson, Hugh B. Parker, W. Steward Martin 5th fl. Canadian Bank of Commerce Building, 389 Main Street Winnipeg 2, Man. WHitehall 2-3561 Muir's Drug Slore Ltd. J. CLUBB FAMILY DRUGGIST SERVING THE WEST END FOK 27 YEARS SPruce 4-4422 Elllce St Home
Thorvaldson. Eggertson. Bastin & Stringer Barritters and Solicitors 209 BANK OF NOVA SCOTIA Bldg. Portage and Garry St. WHitehalI 2-8291 * Dr. G. KRISTJANSSON 102 Osborne Medical BldK. SPruce 4-0222 Weston Office: Logan & Quelch SPruce 4-5818 Re*.: SPruce 4-0118
J. J. Swanson & Co. LIMITED 308 AVENUE BLDG. WINNIPEG Fasteignasalar. Leigja hús. Ot- vega peningalán og eldsábyrgð, bifreiBaábyrgð o.s. frv. WHiiehall 2-7538 S. A. Thorarinson Barrister and Bollcttor 2nd Floor Crovvn Trust Bldg. 364 MAIN ST. Office WHitehall 2-7051 Res.: 40-6488
CANADIAN FISH PRODUCERS LTD. J. H. PAGE, Managing 'Director Wholesale Distributors of Fresh and Frozen Fish 311 CHAMBERS STREET Office: Res.: SPruce 4-7451 SPruce 2-3917 Dunwoody Saul Smith & Company Chartered Accountants WHiiehall 2-2468 100 Princess St. Winnipeg, Man. And offices at: FORT WILLIAM - KENORA FORT FRANCES - ATIKOKAN
Dr. ROBERT BLACK Séríræðingur I augna, eyrna, nef og hálssjúkdömum. 401 MiiDICAIj ARTS BLDG. Graham and Kennedy St. Office WHitehall 2-3861 Res.: 40-3794 The Business Clinic Anna Larusson — Florence KeUett 1410 Erin Street Phone SPruce 5-6676 Bookkeeplng - Income Taz 0 Insurance