Lögberg - 15.08.1957, Blaðsíða 6

6
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 15. ÁGÚST 1957
GUÐRÚN FRA LUNDI:
DALALÍF
„Já, nú er þó Doddi öfundsverður“, sagði
Erlendur. „En það er ráð við öllu, Helga mín, og
það er að lóga annarri kúnni. Ég skal gera það
strax í dag, ef þig langar í nýtt kjöt. Það er nóg
fyrir þig að hafa eina kú handa fjórum, fyrst þú
öfundar Línu af því að hafa fimm á einni kýrnyt“.
„Alltaf skalt þú þurfa að snúa því á versta veg,
sem ég tala“, sagði hún gremjulega og fór burtu
frá honum. Hún heyrði hann hneggja ánægjulega.
Þetta var ekki ósvipað kerlingarófétinu henni
móður hans.
Næsta dag tók hún sig upp og gekk út að
Jarðbrú. Það var hreinasta heilsubót í því að
hreyfa sig ofurlítið. Það var gaman að heyra,
hvernig lá á því núna nágrannafólkinu. Það var
ekki hægt að segja, að hún hefði séð það allan
veturinn.
Hildur kom fram í dyrnar, þegar hundurinn
tilkynnti gestakomuna. Helga heilsaði henni með
mörgum kossum. „Það var gaman að sjá þig,
Helga mín“, sagði Hilddr. „Það eru fáir á ferðinni
núna á degi hverjum, þó að ekki vanti gangfærið.
Þvílíkur þó gaddur“i Helga fylgdist með Hildi
inn bæjardyrnar. „Þú kemur til baðstofu, Helga
mín. Það er allt fullt af sláturstússi hér frammi“,
sagði Hildur, þegar þær gengu fyrir eldhús-
dyrnar, sem stóðu opnar- Þar inni var húsmóðirin
og hrærði í mörpotti, sem hékk í hófböndufti yfir
hlóðunum.
„Og svei mér, ef hún er ekki að bræða mör“,
sagði Helga og seig inn í eldhúsið. „Hvaða ósköp
af mör eru þetta — fór allt blóðið til spillis eða
hvað?“
„Já, nei-nei, það er búið að sjóða það allt og
lifrina líka og það er spikfeitt“, sagði Hildur
hreykin og benti á hurð, sem lögð hafði verið
ofan á tvær tunnur, og þar á var hrúgað soðnu
slátri. „Það var nú meiri mörinn og spikið á
þessari skepnu. Það var heldur ekki svo illa farið
með hana“, bætti hún við.
„Já, það er nú meira búsílagið þetta“, sagði
Helga og settist þreytulega á kassa, sem Lína hafði
vanalega fyrir sæti, þegar hún fýsti undir flat-
kökur. „En heldurðu að það hafi nú ekki verið
fljótræði hjá ykkur að drepa kvíguna, þar sem
hann er búinn að flytja þessi ósköp heim af mat-
vörunni? Það er tíma verið að koma upp kú í
staðinn“.
„Hún hefði sjálfsagt aldrei komizt í gagn.
Fyrst hún gerði okkur þennan grikk, var bezt að
lóga henni“, sagði Lína. „En mikið sá ég eftir
henni. Okkur leggst eitthvað til, vona ég“.
Helga hristi höfuðið: „Það er von þú sjáir eftir
henni út'af þessari dánumanns skepnu. En þú þarft
ekki að kvarta undan kjötleysinu, að fá tvær
kýrnar í pottinn á sama missirinu“.
Doddi kom nú ranglandi innan úr baðstofunni
og gekk inn í eldhúsið, þegar hann heyrði, að ein-
hver var kominn. „Komdu sæl, Helga“, sagði hann
kátur. „Sýnist þér ekki þó nokkuð matarlegt í
kotinu núna?“
„Sæll vertu, Doddi minn“, sagði hún. „Jú,
það er ómögulegt að segja annað en það sé bú-
sældarlegt hjá ykkur, þótt ég kenni náttúrlega í
brjósti um ykkur að þurfa að farga kvígunni,
þessari fallegu skepnu“.
„Ég fór með næstum allt kjötið ofan í kaup-
stað og þar er verið að selja það“, sagði Doddi
íbygginn. „Hann bjóst við, að það gæti orðið
næstum hálft kýrverð, sem ég fengi fyrir það.
Það flýgur alveg út“-
„Hver selur það fyrir þig?“ flýtti Helga sér
að spyrja.
„Ja-a, eiginlega er það Siggi Daníels", sagði
Doddi.
„Það var lán úr óláni“, sagði Helga. „Svo þú
hugsar þér að fá þér aðra kú?“
„Við verðum nú mjólkurlítil í sumar, þótt við
höfum nóga mjólk núna“.
„Ja, þú ert svei mér slyngur búmaður að vera
búinn að leggja þetta svona niður fyrir þér“.
„Ég naut þar nú góðra ráða annarra eins og
fyrri“.
„Og hver var nú sá góði og ráðholli?" spurði
Helga glettin. „Líklega Þórarinn á Hjalla?“
„Já, hann líka eins og vant er“, sagði Doddi.
„Blessuð hafðu þig inn í baðstofuna, Helga“,
sagði Hildur, „það er svoddan matarlykt hérna
frammi“. Hún hafði reynt að gefa Dodda bend-
ingu um að tala varlega, því að hún þekkti það af
gamalli renyslu, að það var sama og að kalla það
út yfir alla sveitina að láta Helgu komast að því,
sem óþarfi var, að kæmist á loft. Helga færði sig
inn í baðstofuna, hlýja og fína eins og vanalega.
„Mikið átt þú gott, Hildur mín að eiga aðra
eins tengdadóttur. Þvílíkur dugnaður að vera
búin að sjóða allt þetta slátur á svona stuttum
tíma. Bara að ég yrði nú eins lánsöm, þegar
drengirnir mínir fara að ná sér í konur“, stundi
hún upp með andþrengslum.
„Ó, þær eru nú ekki á hverju strái svoleiðis
stúlkur", sagði Hildur hreykin.
Eftir langar tafir og mikla kaffidrykkju lagði
Helga af stað heimleiðis og hafði meðferðis tals-
vert af nýmetinu, sem nágrannarnir voru svo ríkir
af þessa dagana. En þetta efnislitla eldhúshjal
geymdi hún hjá sjálfri sér. Það var þýðingarlaust
að segja Erlendi frá því, hann gerði ekki annað en
hæðast að því eins og vanalega.
DÍSA KEMUR HEIM AFTUR
Það var komið fram í marz, þegar Herbert,
sonur læknishjónanna, kom heim til föðurhús-
anna. Fyrr var hann ekki álitinn ferðafær. Hann
var orðinn hálfönuglyndur og keipóttur eins og
krakki af þjáningarstríðinu urdanfarnar vikur og
mánuði- Móðir hans gerði alll sem í hennar valdi
stóð, til að gera honum til hæfis. Bezta skemmtun
hans var að spila og tefla. Ungu piltarnir, sem
áður höfðu verið leikbræður hans, gáfu honum
allar sínar frístundir, en þær voru ónógar, því að
vinnan krafðist þess, að þeir hefðu fullan svefn,
þar sem nú fóru að glæðast fiskveiðar og fleiri
störf kölluðu að. En það var einmitt um svefntíma
annarra, sem Herbert kaus helzt að hafa einhvern
hjá sér. Hann var búinn að venja sig á að sofa
allan daginn fram að miðaftni, en spila og tefla á
kvöldin og næturnar. 1 hvert sinn, sem Jón hrepp-
stjóri kom ofan eftir, var hann þrábeðinn að vera
nóttina til að spila við Herbert. Frúin lagði vana-
lega fastast að honum, þó að það væri svo eftir-
minnilega stutt síðan hún hafði helzt óskað, að
hann væri ekki næturgestur á hennar heimili. En
nú voru breyttir tímar. Það var móðurástin, sem
allt annað varð að þoka fyrir. Sem húsmóðir hefði
hún helzt kosið kyrrð og næði á heimilinu á nótt-
unni. Hún fann það, að sonur hennar myndi alveg
eins geta sofið þá, ef hann kærði sig um. En það
mátti ekki hugsa um annað en reyna að gera allt
til þess, að honum gæti liðið sem bezt, aumingja
mæðubarninu, sem búinn var að þjást og líða
svona lengi. Herbert kaus heldur engan fremur
en Jón, því að þá vissi hann, áð faðir sinn yrði með
við spilaborðið — og þá var líka nóg vín. En það
höfðu þeir yngri félagarnir af skornum skammti
og ólíkt lakara að gæðum. Þess vegna urðu það
vanalega tvær nætur, sem hreppstjórinn var í
hverri kaupstaðarferð, og alltaf bað Herbert hann
að koma nú fljótlega ofan eftir aftur, þegar hann
fór að hugsa til heimferðar.
Anna var undra þolinmóð yfir þessari fjarveru
manns síns, þó að hún ætti bágt með að sofa,
þegar hann vantaði í rúmið. En hún gat sett sig
svo ótrúlega vel inn í mæðu frú Svanfríðar. Borg-
hildur var líka sífellt að tala um, hvað Herbert og
foreldrar hans ættu bágt, svo að Anna yrði ró-
legri, en sjálf var hún langt frá því að vera ánægð
yfir þessum sífelldu kaupstaðarferðum húsbónd-
ans, vegna þess að piltarnir höfðu svo mikið að
gera, þar sem allar skepnur voru í húsi. Manga
varð því að taka að sér fjósið og Kristján litli var
látinn hjálpa til við útiverkin eins og hann gat.
Borghildur svaf í bekknum í hjónahúsinu. 1
rúminu hans Jóns vildi hún ekki sofa — hann gat
alltaf komið heim eftir háttatíma. Anna bað hana
að hafa bæinn ólokaðan, því að enginn gat vitað,
hvað fyrir kynni að koma- Hún gat aldrei gleymt
endalokum séra Hallgríms.
Það var tilbreytingarlítið lífið í dalnum. Varla
kom það fyrir, að maður sæist á ferð, því að allir
höfðu nóg að gera. Ekkert mætti auganu annað
en fönn og gaddur dag eftir dag, nema ef hrafnar
sáust svífa milli bæja til að litast um eftir æti.
Það þótti því talsverð nýlunda, þegar Lísibet kom
með þær fréttir einn daginn, að stúlka kæmi utan
mýrar. Borghildur bjóst við að það væri einhver
með prjónadót, en hún vildi helzt vera laus við
svoleiðis gest núna, en það voru alltaf einhverjir,
sem komu til hennar í þeim erindum, þó að margir
færu til Línu á Jarðbrú. „Það er nú nóg að gera
núna annað en að standa við prjónavélina. Ég er
líka farin að letjast við það“, sagði hún og fór að
taka diskana af borðinu, því að nýlokið var við
miðdegismatinn og allt heimilisfólkið sat við borð-
ið nema Jón, sem hafði farið yfir að Ásólfsstöðum.
En áður en búið var að ryðja borðið var gesturinn
kominn alla leið inn í eldhús. Það var Þórdís
Pálsdóttir, kafrjóð og brosleit, með fínustu ferða-
tösku í hendinni, í skrautlegri garnpeysu og
stuttu, gráu pilsi og með skræpótta garnhúfu á
höfðinu, sem átti betur við á barnskolli en full-
orðinni stúlku.
„Sæl og blessuð verið þið öll!“ sagði hún.
„Þið hafið líklega ekki átt von á því, að það væri
ég, sem kæmi“.
„Ég bjóst við að það væri einhver með prjóna-
band og kveið fyrir að þurfa að fara að taka ofan
af vélinni“, sagði Borghildur.
Dísa gekk á milli heimilisfólksins og heilsaði
því með virktum, en það voru víst allir of undr-
andi yfir því að sjá hana og gátu því ekki tekið
henni sem góðum og gömlum heimilisvini. Engum
datt í hug að bjóða hana velkomna, ekki einu
sinni fóstru hennar, en af henni vaénti hún sér
þó mestu.
„Hvernig stendur á ferðum þínum, Dísa mín?“
spurði Borghildur, þegar kveðjurnar voru af-
staðnaf.
„Á ferðum mínum?“ sagði Dísa. „Ég kom með
skipinu í gær. Ég fór til læknisfrúarinnar og ætl-
aði að fá að vera þar í nótt, því að eiginlega fannst
mér það standa henni næst að hýsa mig, þar sem
hún kom mér í þessa fallegu vist, en það var allt
þar á öðrum endanum í spilum og drykkjudrabbi
við strákinn hann Herbert. Hann er nú kominn
heim trúi ég, brotinn og brenglaður“. Borghildur
gerði kuldalegan hnykk á höfuðið. Ekki hafði
talsmátanum farið fram hjá Þórdísi, en hún kunni
ekki við að fara að setja ofan í við hana strax-
„Svo fór ég til Rósu hans Sigga. Hún lofaði mér
að liggja í einhverju fleti, sem ég svaf ekki hálfan
svefn í“, hélt Dísa áfram.
„Það er nú sjálfsagt ekki þægilegt fyrir hana
að fá næturgesti“, sagði Borghildur.
Anna horfði stórum augum á fósturdóttur
sína. Henni fannst þessi klæðnaður, sem hún var í,
framúrskarandi óviðkunnanlegur, en líklega var
þetta kaupstaðnarklæðnaður. „Mér þykir þú vera
dugleg, Dísa mín, að vera komin alla þessa leið í
þessari tíð. Nú eru þó fáir á ferð“, sagði hún.
„Ó, það er víst ekki margt að því að vera á
ferð núna. Ekki er ófærðin“, sagði Dísa blíð í máli.
„En hvernig er heilsan hjá þér núna? Ég hef oft
hugsað um það, ef þú værir nú í rúminu og ég
hvergi nærri til að hugsa um þig“.
„Það er víst engin hætta á að það hefði ekki
verið stjanað við mig eins og vant er, hefði ég
þurft þess með, en ég hef verið stálhraust í allan
vetur, — fór vestur í Stapavík í haust til læknis,
sem hressti mig svona vel við“.
„En hvað það er gott“, vældi Dísa. „En hvernig
líður Jakobi mínum? Hann nennir aldrei að skrifa
mér. Ég á hjá honum þrjú bréf, því að ég tel ekki
eftir mér að skrifa honum. Þakka þér fyrir bréfið
þitt, mamma, og þér líka, Gróa mín. Ég varð nú
bara geðveik, þegar ég heyrði um allar þessar
skemmtanir hjá ykkur hérna í blessuðum dalnum.
Það var kannske eitthvað annað en ævin mín.
Ég segi ykkur frá henni seinna. Seinast sleit ég
mig bara upp og er hingað komin í glauminn og
gleðina til ykkar“.