Kirkjublaðið - 01.03.1897, Qupperneq 7

39
hier heima hefir legið undir hinum gömlu deyfandi og
svæfandi áhrifum af sambandinu við rikið. I öllu öðru
tilliti hafa þeir skiljanlega staðið ver að vígi; en þeir
hafa haft þessa heilsusamlegu meðvitund, að ætti eitt-
hvað að gjöra, yrðu þeir að vinna það sjálfir. Það er
meðvitundin, sem fylgir frelsinu, en sem eðlilega dofnar
og hverfur, þegar ekkert má gjöra nema með leyfi frá
hærri stöðum og tizkan þar af leiðandi vill verða sú, að
gjöra ekkert nema með styrk af »því opinbera«.
Auðvitað hafa Vesturfslendingar haft ötula forgöngu-
menn, sjerstaklega hina samvöldu og samhentu snildar-
menn sjera Jón Bjarnason, forseta kirkjufjelagsins og rit-
stjóra Sameiningarinnar, og sjera Friðrik Bergmann, vara-
forsetaog ritstjóra Aldamóta, og án efa einnig marga á-
gætismenn af leikmannaflokki. En ætla má, að einnig
meðal Islendinga hjer heima sjeu til líkir menn, og að
deyfðin og framkvæmdarleysið sje ekki að kenna mann-
leysi, heldur öðrum orsökum, sem valda því að mennirn-
ir, þótt til sjeu, ná ekki að njóta sln. Það er alveg ó-
hætt að fullyrða, að ef sjera .Tón Bjarnason hefði verið
kyr hjer heima, t. a. m. sem prestur á Seyðisfirði, þá
hefði bann ekki verið búinn að gjöra eins mikið nje ver-
ið orðinn eins þjóðkunnur maður og hann nú er orðinn.
Sem þjóðkirkjuprestur á Islandi hefði hann vitanlega á-
valt orðið einn af fremstu sómaprestum landsins, en án
þess að geta neytt til hlítar sinna miklu hæfileika. Sem
fríkirkjuprestur og kirkjufjelagsforseti fyrir vestan haf
er hann aptur á móti borinn upp af ósýnilegum kröptum,
borinn upp þrátt fyrir heilsulasleika sinn til sigurs yfir
öflum mótspyrnum og erfiðleikum, borin upp af öflugu
fylgi drenglundaðra og góðra manna, sem aptur eru
bornir upp af hinu kristilega frelsi. Ætla þeir hefðu
allir verið eins ötulir og fúsir til fjárframlaga'nna hjer
heima undir ástandinu sem er? Jeg held ekki. Ástand-
ið á Islandi í þessum efnum er ekki svo vaxið, að það
örfl nokkurn mann til að leggja fram krapta sína eða
fjármuni.
Sumum þykir það ef til vill iskyggilegt við ástand-
ið hjá Vesturislendingum, hve margir þeir eru, sem standa