Sunnanfari - 01.09.1895, Síða 4

20
Bjarni rektor
er fæddur í Sviðholti á Alptanesi 11. Aug.
1809. Faðir hans var Jón skólakennari
Jónsson, er kallaður var »flekkur«, því að hann
var frá Flekkudal í Kjós, sonur Jóns bónda
þar, Jónssonar prests á Reynivöllum (f. 1707,
d. 1789), af ætt Olafs prests í Saurbæ hins ríka
(enn á lífi 1547), Kolbeinssonar. Jón skólakenn-
ari (útskrifaður 1801) drukknaði af póstskipinu
1817 undir Svörtuloptum, harðgerður maður og
manna mestur vexti. Er sagt að skólasveinar
þeir er minstir voru, hefðu opt gert það af
glettni við hann að skjótast uppréttir gegnurn
klofið á honum. Móðir Bjarna var Ragnheiður
dóttir Bjarna í Sviðholti, d. 1828, Haldórssonar
í Skildinganesi, Bjarnasonar
í Skildinganesi, Berg-
steinssonar, í Skildinganesi,
Bjarnasonar, er uppi var
á 17. öld. Bjarni rektor
útskrifaðist úr Bessastaða-
skóla 1828, fór til Kaup-
mannahafnarháskóla 1829
og tók próf í grískri og
latínskri málfræði 1835; varð
1839 kennari við latínuskól-
ann í Álaborg og síðan yfir-
kennari í Hrossanesi, en
rektor við latínuskólann í
Reykjavík varð hann 1851,
þegar Sveinbjörn Egilsson
sagði af sér.
fegar Bjarni tók við
stjórn skólans höfðu verið
þar nokkuð róstusamirtímar
um hríð og þótti ekki hafa
verið haldið nógu stöðugt
í stjórnartaumana, né þeir
leikið í nógu styrkum
höndum. þ»að hefir því sjálfsagt átt að bæta
úr því þegar Bjarni var skipaður fyrir skólann,
enda vantaði það ekki að annar bragur færðist
á þegar hann tók við, en hvort hann var í raun
og veru betri er annað mál. Aginn varð um
mart strangari, en siðferðið mun þó ekki hafa
batnað. Öll var stjórn Bjarna svo, að sagt er
að fleiri lærisveinar hans hafi haft ótta af hon-
um en ást til hans. Sjálfur var hann einhver
mikilfeingasti maður álitum og framganga hans
var að því skapi. fótti og bezt að hlýða hon-
um. f>ótt hann væri nokkuð hrottalegur öðrum
þræði hafði hann þó verið taugargóður piltum
og vildi skólanum að öllu vel. Laus var hon-
um höndin nokkuð og barði stundum bæði pilta
og kennara,að sagter,ef honum þótti svo við horfa
og um alt var hann stórgerður, og þóttu stórir ríða
í skörðunum, hvar ‘sem hann fór, og »svo var
röddin draugadimm sem dunur í fjallaskarði«,
og þrumandi mjög1). Lærdómsmaður var hann
einginn, að því er sagt hefir Konráð prófessor
Gíslason fornkunningi hans, og gáfumaður ekki
framar en í meðallagi, en skapið var fast og
mikið. Drykkjumaður liaíði hann verið langa
leingi og ágerðist það mjög með aldrinum; gerð-
ist hann og nær tröllslegur i ásýnd hin síðari
ár og ferlegur næsta ungum mönnum. Haíði
siðferði hans ógóð áhrif á skólann, og leiddi af
sér svall mikið og drykkjuskap meðal pilta hin
síðustu ár hans. Lézt hann þó taka hart á
drykkjuskap þeirra. J>ó er annað veifið haft
eptir honum, að hann segði við pilta, að þeir
mættu ekki láta sjá sig fulla fyrra hluta dags;
ef þeir vildu^ drekka ættu þeir að gera það á
kvöldin. — Á síðari árum hans var hann mjög
farinn að heilsu. Hann and-
aðist í Kaupmannahöfn 21.
Sept. 1868 úr lungnabólgu.
J>að hafa geingið margar
sögur af þvf, hvað Bjarni
hafi verið stórfeldur og að-
súgsmikill, og ekki tók hann
nærri sér á Hafnarárum
sfnum, þegar hann var við
öl, að herja á Danskinum,
sem löndum þá var sumum
títt. Mátti þá og nær ekki
við honum standast, því
hann var heljarmenni aó afli.
Kölluðu landar hans hann
í gamni Cæsar. Svo kvað
Konráð á þeim árum:
Og Cæsar kom og saa og
vandt,
det var hans dag;
hans næve hamrede saa
sandt
at Danskens hjælm og
hjærne svandt.
Det var, min salighed, ingen tant
at staa hans slag!
Naar Cæsar drikker brændevin
der gives ej et större svin.
Hurra! hurra! hurra!
Eitt sinn var það á þeim árum, að Bjarni,
Konráð og einhverir fleiri voru á ferð á lands-
bygð úti í Danmörku og komu þar á bæ.
Hafði Bjarni reiðspora á fótum. Hljóp þá að
') f>að lítur út fyrir að Bjarni hafi ekki verið jafn
langrækinn og hann var bráður. Svo kvað séra Jónas
Guðmundsson á Slcarði:
Rektor fór að reisa fax,
reiddist eins og prius;
gerði karlinn góðan strax
Gisli svasorius.
En það er Gísli Magnússon, sem með tölum sínum bræddi
úr karlinum.
Bjarni rektor.