Austri - 06.06.1894, Síða 1

Kemur út 3 á mánnrti eúa
3G biiiú til næsta tiýárs,
kostar hér á iandi aúeins 3
kr; erlendis 4 kr, Gjalddagi
i. júlí
IV. A
K.
Úppsögn skrifleg' bxindin
við árarnót, Ogild. nemá
komin se til ritstjórans iyrir
]. október, AugiVsingar 10
;uir:i Hnan eða GO auia hver
þuml. dálks og hálfu dýrara
á fyrstu sióu.
IS I
1(»
Normal-kaffi
frá verksmiðjunni .. Nörrejylland"
er, ah áliti þeirra, er reynt hafa, liih
bezta kaffi í siimi röð.
Normal-kaflR er bragðgott, hollt og næralidi.
Normal-kaffi er drýgra en venjulegt kaffi.
Nornial-kaffi er ab ollu leyti eins gott og iiið dýra
brennda lcaffi. Eitt pund af Normal-
kaffi endist á, móti l1/, })d. af brenndu
kaffi.
Norilial-kaffi fæst í flestum búðum.
Einkaútsölu hefir:
Thor E. Tulinius.
Strandgade No. 12.
Kjöbenhavn. C.
NB Selur aðeins liaupnioiiimm!
.Hin nýja livítasunna“.
Svo nefna hin stóru ensku
menntablöð Trúarþingið mikla í
Chicago (The Parliament of
Religions), sem lialdið var á
heimssýningunni. jþað er °S
því líkt, sem nýr þytur frá
hinmi liafi þá snortið, ekki ein-
ungis kierka og kennimenn,
heldur og vísindamennina. I)r.
Carus, hinn nvji pósitivisti1 eða
mónisti í Chicago segir í blað-
O O
inu „The monist":
., það er bersýnilegt, að upp-
frá þessunt degi hljótum vér að
liefja nýtt tímabil í sögu trúar-
lífsins. Torvelt er að skilja 1 lp«u vitsmuni; það hefir vak-
nærfelt 2000 árum síðan. Hei-
lagt áfengi hreif þá sem töluðu,
og eins þá sem til hlýddu; og
enginn getnr ímyndað sér, sem
þar var ekki viðstaddur, hversu
andlit manna glóðu, eða hversu
múgurinn komst við og varð frá
sér numinn. 011 þessi hreyfing
táknar dauða hins gamla sál-
þröngva manns, og byrjun á
hærra og víðtækara trúlífi.
Hvort sem slíkt trúarþing
verður ítrekað eða ekki, mun
sú' staðreynd sýna sig. að þetta
allsherjar trúarþing hefir varan-
leg áhrif á mannkvnsins tréi-
hvítasunnudag kristindómsins,
sem kofn næst eptir það aö
Kristur kvaddi l-ærisveina sína.
En þetta trúarþing \ Chicago
var hinu sviplíkt á ýmsan hátt,
og getur gefið oss hugmynd um
það sem í Jerúsalem skeði fyrir
1) T)r. Paul Carus vill sætta trú
°S vísinui frá pósitivista sjónarmiði;
segu', að visindin séu opinberun pess
Guðs, er verki til réttlætis geguum
lög og framsókn tilverunnar. Trúin
sé aptur á móti siðferðisleg, • og
allur hennar kjarni og stefha tali til
mannsins hugarfars og hegðunar, líkt
og Kant siigði. Trúin er Guðs boð-
háttur, .,þú skalt“, sagði hann.
gefið út þingtiðíndi um l’arla- j gefin af kæi’leikans Cuði. limdælt
ment þetta, í tveirn afarmikluin j er það, að binda aptur bönd
bindom. Sýnishorn af því verki j elskunnar, sem slitin ha-ía verið
og útdráttur er i janúarhefti i síðan Babel hrundi. og fá að
hins víðfræga Lundúna-timarits ! smakka, hve ljúft er þegar bræð-
,.The Keview of Rewiews“ (frb. ur búa saman“. Og jiað höfum
þe revjú of revjús). | vér nú fundið, í þvi er vér horí-
Af drottnum þessa lieims, ! um liver í antiars augu, að hið
andlogum og veraldlegum, voru ' einasta skilyroi fyrir því aö na
tveir einir, sem neituðu að „vera j einingu í sanuleikanum se, að
með ". það voru þeir herrar, j kasta heiðni fjandskapar og tor-
erkihiskupinn af Kantarabyrgi j tryggni, en mætast á grundvelli
og Tyrkjasúltaninn í Miklagarði, • innbyrðistiltrúar <>g broður-
Bar sultaninn það fyrir, að hvorki I elsku“.
Koraninn eð’a jtegnar sínir | Pulltrúar hinna svo kölluðu
mundu þakka sér fyrir að sinna I .,heiðnu“ trúarbragða, komu all-
svo fífldjörfu fvrirtæki; en erki- j ir mjög kurteislega fram, og
biskupinn svaraði því, að slikt ; þottu mjög tignarlegir í fasi og
þing væri ósamboðið heilagleik i framgöngu. Flelzt voru þeir
kristindómsins! l’áfiuu, liinn stór- j harðorðir við kristniboða þá,
vitri gamli skörungur, tók apt- | sem hinar ofsamiklu vest-ur-þjóð-
ur vel þessu máli og sendi sinn ' ir árlega gjöra út til jiess að
■ legáta. Satolli kardínála. Er ! kristna hinar stóru forujijóðir
það mjög merkilegt támans tákn, I Austur-Asíu. Einn sagði: .. j*essir
live frjálslega og undireins fast vkkar útsendarar eru sítelt að
og gerðarlega l)inir kaþólsku ' jivælast meöal vor. en með litl-
kirkjufurstar komu fram á þing- ! vvvn góðum ávöxtmn. f»að góða,
inu. Hinn vuælski og myndugi j sem þeir boða., þekkjum vér og
Gribbou, kardínáii, konvst þar t. j þekktum áður en þið, en svo
a. m. svo að orði: „Eg elska ! skortir þá jafnaðarlega lvæði
vvviklvv vneira mína kirkju sakir auðmýkt og guðsótta, og
göðleikans og kærleíkans í stofn- i hneyksla mjög alla vora betri
unum hennar, heldur en fyrir eiu- 1 menn, ekki einungis með kredd-
ing hennar i trúarefnum, hei- um sinum,
lagleik hennar, allsherjarleik og
ið sálirnai', fjörgað andans vöxt
og viðgang og gefið framsókn-
arskriði nvannsins nýja stefnu.
fað er alls engin agnotisk1
hreyfing, því hún er borivv á
vængjum öflugrar trúar og á-
kveðinnar vissvv“.
Eorseti þingsins, hinnágæti
°g andrvki dr. Barrows (Pres-
bytera-prestur í Am.) hefir nú
1) Agnostikar kallast peir, senv
(líkt og Spencer) segjast ekkert ákveðið
vita né geta vitað unv trúarefni og
önnur heilög rök. Dr. Carus og mon-
istar eru á nvóti peirri speki og segja
að öll tilveran sé skiljanlegs eðlis —
pótt enn sé pekkingin skammt komin.
Hið absoluta kannast peir ekki við.
&
sem við
af, og með ráðríki sinu, heldur
fyrir
einkum með fyrirlitingu
postulavald. “ En frjálslyndast-
wr allra kaþ. preláta í Ameriku ' öllu, sem oss er heilagt í frá
þykir erkibiskupii.u i Wis- ómunatið. þeir einu, senv þess-
coneín. Mæla og margir, að hin , ir menvv vinna, er afhrakið og
kaþólska kirkja þar í landi eigi sorinn. En menntir ykkar og
framfarir hafa störvægilegt fram
að bjöða, bæði til ills og góðs“.
þannig talaði Hindúinn Mo-
zoonvdar v Boston, og fékk lika
orð í eyra, þvi það er segiív
saga, að allt framskrið hinna
caþolsh
mikla franvtíð fyrir höndum, sak-
ir meira frjálslyndis og kristi-
legs dugnaðar, og þá er spá
manna, að þangað vestur færist
sjálfur páfastölliini, þegar tírnar
líða. Hrífandi orð þóttu þessi,
sem einn kaþ. biskup mælti i j aust-lægú þjóða á þessari öld er
þinglok (Keane biskup): ., þessir að þakka hinum kristnu Yest-
mönnum.
Hvað hefir hinn menntaði
heimur lært eða skýrt fyrir sér
á þessu þingi? Svarið gefur
. börnum Guðs, að fá nú loksins j einn mikill enskur kennimaður
dagar munu ávalt búa i endur-
O
minningu vorri eins og stundir
unaöar og sælu. Yndislegt hefir
það verið oss svo lengi tvístruðu
að finnast — fá að takast hönd-
um saman í vináttu og bróðerni
fýrir augliti hins algóða föður
vor allra; inndælt er oss að sjá
j nú og skilja, hve voðaleg rang-
I sleitni það er, að æsa ösamlyndi
j og hatur frá hinum vonda, i
! trúarbrögðunum, sem oss eru
á þessa leið: „þjóöirnar læra
ekki á sliku þingi neinar nýjar
trúargreinir, allir þykjast hafa
eða þekkjasöuvu trúarsannindin:
holdgan Gruðs í manninum, evan-
gelium guðsrikis, Gvvðs faðerni
og mannanna bróðerni — hvað
er það þá? Svar: Kristur,