Austri - 21.02.1896, Blaðsíða 2

Austri - 21.02.1896, Blaðsíða 2
KT’. 18 - A II R T K T, gufubátsferöa í Koröur-þingeyj- arsýslu, skybli vcra veítt ,með tillaginn til Norblemlinga- fjöröungs. eöa meö öörurn oröurri, aö jraö fyrsta seni kalla rná aö veitt sé úr landssjóöi til sarngöngu l óta í Noröur-þing- evjarsýslu, skuli þannig ekkj korna aö liöi, ou veröa að liarina- bratröi. 23.—-1.—1'flf). Friðrik Gu-ðmuudsson. * * Vfer getum glatt, Austur-Skapt- fellinga og iSorður-þingeyinga með ]iví, að lanrlshöfðingi liefir nú leyst pann gordíska. hnút, í gufubátsmáli vor Austfirðinga á. hinn heppilegasta og viturlegasta hátt, með pví að leggja ' pann skilning í orðið Austfirðinr/a- fjórðnngur, að með ]>ví hljóti i fjár- lögunum að vera meint Austuramtið, sein er síi eina skynsamlega pýðing /i pessu tvírœða orði. eins og pessum mrilum víkur við, pví báðar pessar sýslur standa í miklu eölilegra og nátiara samhamli við Múlasýslurnar, en við Suður- eða Norðuriand. En ]>að er með öllu óskiljanlegt, að alpingi lreíir veitt allt að pví helmingi meira fe til ineira eu helm- ingi styttri leiðar í Norðuramtinu, en til hinnar meira en lrelmingi lengri leiðar hér í Austuramtinu. Er von- .ttmíli að pessi ójöfnuður verði síðar Teiðréttur af alpingi, pví annað vœri Tnjög ranglátt. Að endingu viljuin vér leyfa oss a.ð benda. Norðlendingum á pað, livort eigii œaundi hagfelhlast fyrir pá að snia 'sor líka ti! stórkaupmauns Tbor. PL 'TuTinittsar með gufubátsferðirn- ar fyrÍT Norðurlandi, og vita nú seni fyrs% bvoit hann mundi eigi vilja gefa áaost ú pví að taka pær líka að ser, með pví uð á pann liátt kæmi samhengi og samræmi á ferðir pessar j báðnm ömtununi, og pær sjálíár íilmenningi að betri notum; og ni(‘ð ]>ví möti að sami maður stæðr fyrir ferðumnn í báðum ömtunum, kærnist meíri jöfnuður á tillögin til ferðanna, sem er svo ójafnt skipt milli amtanna eptir peirri vegalengd er hverjum gufubát er ætlað að fara. Og vér getuin af persónulegri pekkingu full- vissað Norðlendinga um pað. að dug- legri og praktisKafi útgjörðarmaun fyrir amtsgufubát sinn geta ]æir (>igi fengið, heldur en siórlcciupmann Thor E. Tnliniús. Ritstjórinn. Um ís- og frosthús, ejitir Svein Jónsson. I. Við Seyðisfjörð hefir vist aldrei verið stígið annað eins spor í liags- muna-framfaralegu tilliti, sein pað er nokkrir menn í peirri veiðistiið stigu, pá er peir 1895 konm sér upp ís- og frosthúsi, til pess með pví að geta geymt sér heitu, til pess tíma er beitu leysið stendur sjávarútveginum mest fyrir prifum. Hvatningin til pessa verks íiér or frá ísaki nokkruni Jónssyni, fyrr- um bóiula í Skógum við Mjóafjörð, og siðar búsettum lim nokkur ár í Ameríku, en sein 1894 ferðaðist beim til ættjarðar sinnar, islands, með peim beina ásetningi, að láta ættjö.rðina njóta af peirri pekkingu, sem hami íýiir dvöl sina í Ameríku lmfði aílað sér par. Hann áleit að frosthús með líkri gjiirð og í Ameríku vn*ru sérlega uanðsynleg hér á islandi. einkuin við sjávarsíðuna, til að varðvoita í poim beitu; pví næg beita ú öllmn tímum ársins, er aptur skilyrði fyrir. meiri tiskifeng. Isak var sjálfur sjómaður og út- vegsbóndi hér á landi. áður en hann flutti vestui’, og pekkti pvi niikið vel, livað lionum og öðrum kom pað illa, að vera beitulaus á peim tímum, sem nægur fiskur var fyrir. Með petta í huganuiu, ferðaðist Isak Jónsson liingað njip, til að skýra frá nauðsvn frosthúsa, og ef mögulegt væri. að fit meiin til að byggja strax eitt frosthús, svo aileiðingarnar kæinu sem fvrst í ]jós. Nú með pví að Isakvar alpekkt- ur hér austanlands, voru margir fúsir til a.ð hlýða á uppástungur hans og niðleggingar; og pað pví frekar sem petta hafði áður vakað fyrir einstök- um mönnum, en vantað áræði og sam- tök, en einkum þeUingu til að byrja á fyrirtækinu. En nú pegar að tækifærið bauðzt voru Seyðfirðingar tijótir að sinna pvi; og pví var pað, að nokkrir menn mvnduðn felag, og byggðu is-og frost- liús á Brimnesi við Seyðisfjörð vetur- iiin og vorið 1895, og sagði ís'ak Jónsson fyrir um sniíðið og alla bygg- inguna yfir liofuð. Hanu var pví nícst fenginn til að vera frosthúsvörð- ur. pví enginn annar kunni neitt að pví* að írýsa síld og geyma liaua. þannig er nii pessi pari'a stofn- un komin á fót. — Eg segi þarfa, pví reynslan er búinn, á iyrsta ári, að sýna oss að svo er. An pess að fiákagöngur liafi ver- ið meiri hér á miðum úti fyrir í ár on endrarnær, er pó að mnn meivi fiskur í ]and koininn yfir alla sveitina á pessu síðastliðna surnri og hausti en átt lietii’ sér stað um mörg undan- favin ár. Auðvitað er pað misjafnt með fiskifenginn bjá möimum, eins og vant er, en Jivílikt kemur optastnær til af íuisjöfnem munnum, er ú sjóinn sækja, og stunduni af inisjöfnu fyrirkomulagi á útveginuni yfir liöfuð. Að haustinu til höfðu sumir enga meiin til að lnta sækja sjóinn, og aðrir lélegan maiinkrapt, og var pví eigi von um eins mikinn fisk lijii peim hinuin sömu. En aptur á móti, peir seiu höfðu nægilegan maunkrapt íiskuðu svo vel, að fiskifengur peirra vfir sumarið og haustið ínun vera þ3—þ* íneiri en til jafnaðar talið um 10—12 næst undaufarin ár. — Eg segi náiœgt, pvi munurinn mun vera fullkomlega petta hjá suinum, ]>ó liann kunni að vera pað laklega hiá öðrum. Munur pessi er svo mikill, að hann meira en horgar á fyrsta ári allan kostnað við ís- og frosthúsbygg- inguna. Eg vona að allir útvegsbændur, eptir að' hafa heyrt pennan saman- burð, liugsi sig ekki lengi um, heldur framkvæmi sem fyrst að koma sér u])]) ís- og frosthúsum í ölliim peim sjóplássuin, sem von er um, að fiskur geti fengizt í, ef beita væri fyrir hendi. Auðvitað yrði kostmiðarsamt fyr- ir einstaklinga að byggja sér frost- hús uppá eigin kostnað fvrir sinii eigin útveg, sem væri kavinskö lítill, en pess ætti ekki að purfa við, par sem ileiri búa nærri hverjir öðrnm í óöinu veiðistöð. það ætti að vera, og er líklega, hverjunl manni l.jóst, að með sanitökuni og félagsskap viunst verkið fljót-ara og kostnaðarminna tieiruin mönmim, en einum manni, sein er pá ef til vill efnalítill, til að framkvæma pað. A útnesjum og í afskekktum víkum, par sem sild veiðist sjaldan og að öðru leyti er erfitt að ná lienni frá fjærliggjandi síhlavplássum, væri einkar nauðsynlegt að liafa is- og frosthús til að varðveita í beituna. Hversu miklu meiri fisk gætu menn ekki í pamiig löguðum ])lássuin kom- izt yfir, ef pá vantaði aldrei beitu? Eg tek til dæmis Húsavík í Borgar- tjarðarhreppi í pessari sýslu. þar er bezta útræði yíir sumarið og iiski- sælt vel, og skainmt að röa; en par er optast beitulaust. þessvegna: Upp með is- og frosthús p;ir! Og upp nieð frosthús á öllum peiin stöð- um, par sem likt hagar til!. það dugar ekki nein deyfð í pví tilliti, úr pví mögulegt er að fá meðulin, sem purfa til að ná í fiskinit. það er auðvitað ékki kostnaðar- laust, eu samt sem áður er engum einum útvegsbónda, sem býr eiim sér í góðu fiskiplássi, ofvaxið að koma sér u]>]> is- og frostbúsi fvrir sinn eigin útveg, ef liann aðeins befir !áns- traust til eins einasta sumartíma. Slikt ís- og frosthús sem pyrfti til að geyma í beituforða fvrir 3 báta, mundi breint ekki kosta meira en 400—500 kr. og gæti pó eptir sinni stærð, verið eins gott seni önn- ur pvílík hús, fullkomlega stór og nægilega vel útbúin. það pyrftu aðeins 15—18 skpd. af fiski tíl að borga pessa ujipliæð með; svo pegar pess er gæt-t að pessi fiskur jafnast niður á 3 liáta, pá kemur ekki mikið á hvern. þótt einn báhir ætti að bera pemian kostu- að, mundi liann samt að öllum lík- indum hafa ineiri íisk en svo, — af- gangs vanaleguiu fiskifeng — að hann óeí’að með liomun gaiti borgað allan ís- og frosthúskostnaðinn, strax á fyrsta áfi. Hér er ekki um neina áhættu að ræða, pegar ráðizt er í að byggja frostliús, pví pað tryggir mönnum beituna, og beitan gjörir mönnum mögulegt. að ná i fiskinn. Um leið og eg geng útfrá pví sem sjálfsögðu, að ís- og frosthús rísi upp viðsvegar um landið i sjó- plássunum, pá má eiga pað víst, að fyrir pá framför eykst svo að mun velmegun í landinu, að menn með tímanum sjá sig færa um að koma upp pilskipum; já, og gjarnan gufu- bátum, er greiði fyrir fiutuingum og milliferðum, sem og hngkvæmari verzlun, sem ávalt má skoðast sem eitt af aðallífsspui’smálum pessa lands. þegar eitthvað á mikið. að gjöra, pá vantar stöðugt peninga. þessvegna, íslendingar! stefnið fyrst að pví sem gefur af sér peninga á'ærlegan hátt, að peim fengnum hafið }iið nóg ráð til að koma á fót menutastof'nun- um og öðrum nauösynlegum fyrirtækj- um. Af opnu atvinnuvegunum í land- inu er sjávarútvegnrinn sá helzti, sem fljótast verður ábnt.azt á; pað er að segja: pegar ekki er pað til fyrirstöðu sem eyðileggur útveginn. það sein lielzt. eyðileggur sjávarútvegínn, er fyrst liatísárin og annað, langvarandi beitu- leysi. (þegar eg tala hér um sjávar- útveg, pá á eg aðeins við porska- veiðar). Við hafís- áruntim verður ekki gjört; pau koma pegar m’ittúran horfir pannig við, að pað i!la verður ofaná lija henni; pað er pví ekki mögu- legt að koma í vejg týrir pá eyðilegg- ingu. Til lukku er pað samt, að pau árin koma sjahlnar fyrir en hin sem lítiun eður engan is frera oss. Hin önmir versta evðileggingin fyrir sjávarútveginn, er laiigvarandi beituleysi. Fyrir beituskort. — pori eg að segja, — h.rfa sjóinenn ojit fengið helmingi minni fi.sk yfir árið, en peir annars hefðn getað fengið, et aldrei hefði vantað beitu. En á pessu verður ráðin hót, og er pegar orðin á Seyðisfirði, Mjóatirði og Iieykjavík. Og á næstu áruin er eg nærri viss uin, að is- og frosthús rísa upp í ölluni fiskiplássnm kringum allt Island, af peirri I einu ástæðu, að pau verða landinu til mikils hagnaðar. (Framh.) LYU JAS ALA. ——— 1 fjórða tölublaði Anstra p. á., heíir liéraðslækniviun í lö. heknisum- dauni ritaö grein, sem á að leiða i l jós hið fláráða og undirförula atlueti tveggja íslenzkra lyfsala gagnvart heknastétt landsins. Tðg skal í tilefni af grem pessari, levfa mér að get'a pess, að pó mér ekki geti skilizt, :ið Iiveiju leyti málefni petta geti snert almeiin- ing, pá neyðist eg sa.mt til, að taka til máls, sérilagi siikum peirrar miklu vanpekkingar :i iillu pví er snertir lyfjabúðir og lyfjasölu, ér herra hér- nðshrkniriim virðist sveinia 1. Herra Zeutlien liefir slcýrt frá pví, sem satt er, áð eg liefi sent liinu ís- lenzka ráðaneyti Imiðni uin að lækn- uni á Islamli, er láta úti meðöl, yrði. með nýjum lögum gjiirt a.ð skyklu, að kaupa m'oðöl sin í peirri lyíjabúð, er yfirvöldin fyrirskipuðu peim. Lækn- imim er jafrvel svo kunnugt um petta, að liann emifremur getur talið ujip p.ui hekiiishéruð, er eptir hinni fyrir- hnguðu breytingu ættu að sækja til lyfjabúðarinnar liér, og hlýt eg pvi að hrósa hekninum fyrir áreiðanleik sögumanns lians; en svo kenmr aptur í Ijós hjá lækninum ótrúleg vanpekk- ing, par sem liann seimia i grein sinni segir: „Ef paiuiig löghð uppástunga hefði komið fram í öðru landi, væri ekki óhugsandi, að menn mundti hætta að verzla við pá lyfsala, sem sýiidu svona göðan vilja til með illu, ef ekki með góðu, að ná skiptavinum; enda ættu peir pað skilið’1. Eg get ennpá ekki' skilið, hvernig jafii vel upplýstum manni i sinni mennt einsog herra Zeuthen víst með réttu er álitiun að

x

Austri

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Austri
https://timarit.is/publication/141

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.