Austri - 31.12.1900, Blaðsíða 2

NR. 46
A TJ S T E I.
166
þeim, sem minna hefir, verður pví
meira gefið, hvort sem hann á pað
skilið ef rétt er skoðað, eða ekki.
Danskur hagfræðingur, Jacobi, vill nú
bæta úr pessu og hefir með höndum
frumvarp, sem virðist stórum bæta úr
nefndum galla. Jacobi leggur til, að
sveitastjórum sé ekki leyft að skera
úr hver sé styrks purfi, eða hve mikið
hver purfi til framfæris, heldur tiltek-
ur frumvarp hans hver upphæð gilda
skuli sem nægileg til framfæris, og
nemur hún 360 kr. tekjum fyrir ár
hvert, eða eign sem sé virt á4000 kr.
Fyrir hjón sé framfærisupphæðin 480
kr. eða að sama skapi meiri eign.
|>etta mat á að gilda fyrir K.höfn,
en á landsbyggðinni og í smábæjunum
er upphæðin lægri. Allir, sem minna
eiga, skulu eiga aðgang að styrknum.
1 öðru lagi ákveður frumvarpið, hve
mikinn styrk hver maður skuli fá, en
vill ekki láta sveitarstjóra fjalla um
pað í hverju tilfelli. En styrkinn
lætur pað hækka eptir aldurshlutfalli.
J»annig ákveður pað að 60—65 ára
aldurinn skuli heimila mönnum 60 kr.,
sem á hverjum 5 árum hækki með
aldri, unz komið sé upp i 300 kr., enda
er pá maðurinn kominn yfir áttrætt.
40°/0 (af hundr.) meira er hjónum
lagt en einstökum persónum. Veikum
mönnum sextugum skal veittur mun
hærri styrkur, en álit höf. er, að
fram að eða stundum yfir sjötugsaldur
inn, geti heilsugóðir menn unnið að
nokkru (yrir sér. Ekki má synja um
styrkinn, pó menn hafi einhverjar tekjur
sjálfir, enda nemi pær að styrknum
viðbættum ekki meiri upphæð en 410
krónum.
* . *
*
Hvað segjum v é r nú um öll pessi
boðorð? J*ví mun ekki auðsvarað í fáum
orðum, en eitt er vist, að sveitapyngsl-
in eru langpyngsta byrðin á allri
alpýðu pessa lands, og eins hitt, að |
eins og ómagaframfærslulögin eru sið- j
spillandi og kveljandi fyrir vora
uppgjafamenn, eins yrðu fátækralög,
sem sniðin væru eptir hugsun pessara
dönsku laga örfandi og gleðjandi fyrir
sömu limi mannfélagsins. Segjum,
að landssjóður legði til 50 pús. móti
jafnri upphæð frá hreppunum, mundi
pá ekki hér á landi eins og í Dan-
mörku hin gömlu pyngsli skjóttlækka,
sem beinlínis svaraði x/3 til ’/s hluta
og óbeinlínis öðrum priðjung til helm-
ings í vaxandi viðburðasemi, æru og
atorku fátæklinganna ? Að efla mann-
úð og réttvísi er að efla menning og
dugnað alls mannfélagsins.
M. J.
„Fátt er of
vandlega liugað66.
—o—
fessi orð flugu mér í hug pegar eg
las fundargjörð sýslunefndarinnar í
Suður- Múlasýslu, sem birtist í 23. og
24. tölublaði „Austra“ p. á., pví eng-
um,sem les téða fundargjörð, mun dylj-
ast, að par er eigi allt eins vel athugað
og vera ætti.
Að eg ræðst í að skrifa línur pessar
kemur til af pví, að í nefndri fundar-
gjörð fer sýslunefndin miður vingjarn-
legnm orðum um hreppsnefndina í
Breiðdalshreppi, útaf útsvarskærum,
er áfrýjað var til hennar úr téðum
hreppi, pví hún ber henni par á brýn
pær sakir, sem ómögulegt er að liggja
pegjandi undir, og pað aðeins fyrir
pá skuld, að hreppsnefndin gat eigi
verið sömu skoðunar og sýslunefndin
á útsvarslækkun peirra séra forsteins
á Eydölum og verzlunarstjóra Bjarna
Siggeirssonar. Hinni heiðruðu sýslu-
nefnd Suður- Múlasýslu ætti pó ekki
síður en öðrum að vera pað ljóst,
að hreppsnefndirnar hafa við ærið nóg
að stríða heima í hreppunum, pó
sýslunefndirnar bæti sér par ekki
ofaná, með pví að reyna að ástœðu-
lausu, að sverta pær í augum'almenn-
ings og hreppsbúa og má ske á pann
hátt gefa tilefni til ósamlyndis í sveitar-
félögunum. p>ó sýslunefndir samkvæmt
lögum hafi vald til að hækka og lækka
útsvör manna, pá er eigi par með sagt,
að peim oigi geti skjátlazt í pví efni,
og mér er ómögulegt að álíta, að pær
séu kunnugri eigum og ástæðum hrepps-
búa en hreppsnefndirnar eru í sínum
eigin hreppi. Til pess lauslega að
sýna, að hin heiðraða sýslunefnd
Suður- Múlasýslu eigi muni hafa
nægilega athugað alla málavexti við-
víkjandi nefndum útsvárskærum, skal
eg taka pað fram, að sýslunefndar-
maður Breiðdalshrepps var eigi á
sýslufundinum og enginn, er tekið gæti
svari hreppsnefndarinnar; enhinsvegar
var maður sendur af kærenda hálfu
til pess að verja málstað peirra bæði
raunnlega og skriflega; og hér við
bætist að sýslunefndin segir sjálf í
áðurnefndri fundargjörð, að svar
hreppsneíndarinnar í Breiðdalshreppi
upp á kærutnar hafi verið svo úr garði
gjört að ekkert hafi verið hægt á pví
að byggja.
Eptir pessu framan sagða að ráða
dylst pað víst engum að hin heiðraða
sýslunefnd hefir felt úrskurði sína í
máli pessu aðeins eptir framburði
kærendanna. J»essi aðferð vona eg
að fleirum finnist óviðfeldin en
breppsnefndinni í Breiðdalshreppi og
á sér víst sjaldan stað nema pegar
ápreifanleg hlutdrægni ræður gjörðum
manna, en eg vil eigi ætla að hin heið-
raða sýslunefnd í Suður- Múlasýslu
hafi látið greindar ástæður ráða gjörðum
sínum, enda pó henni finnist slíkur
ábur ður fullgóður handa hreppsnefndinni
í Breiðdalshreppi. En pá vaknar
ósjálfrátt sú spurning hjá manni: hver
var orsök og ástæða fyrir pví, að hún
(sýslunefndin) fellir úrskurði sína og
ásakanir að eins eptir framburði
kærendanna?
Jpessari spurningu fel eg hinni
heiðruðu sýslunefnd Suður- Múlasýslu
að svara; en hins vegar get eg eigi
annað en látið undran mínaíljósi yfir
pví, að hún skuli hafa lokað augunum
fyrir ástæðunum í svari hreppsnefnd-
arinnar og hreppstjórans í Breiðdals-
hreppi, sem svo greinilega sýndu fram
á, að skjöl pau er sýslunefndin virðist
hafa iiyggt úrskurði sína á og annað
til handa hreppsnefndinni var veill og
veikur grundvöllur. fað getur hrepps-
uefndin sannað, pó eg sleppi pví hér,
af ástæðum, sem eg hirði eigi hér að
greina.
Hvað pví viðvíkur, að hreppsnefndin
hafi jafnað 2 til 3 hundruð krónum
meir á eu lög leyfa, pá verð eg að
álíta töluverðan vafr á, að sýslu-
nefndin hafa hér rétt að mæla, pví
hefði hún dregið jafnaðarsjóðsgjaldið
frá og eigi hlaupið á heilum hundr-
uðum með tölurnar, sem henni fannst
að hreppsnefndin leggja ofmikið á,
pá hefði annað orðið upp á teningnum-
Og pó pað hefði nú verið tilfellið að
hún liefði jafnað ofmiklu á, pá var
pað naumast vítavert, pegar pess er
gætt, að á hreppinn bættust 4 ómagar,
sem hreppsnefndin vissi eigi um fyrr
en fáum dögum fyrir niðurjöfnunina
og henni pví ömögulegt að sækja um
leyfi til sýslunefndar. pö hún hefði
purft að hækka meir en lög leyfa.
|>á eru úrskurðir hreppsnefndarinnar,
sem sýslunefndin segir að séu fremur
varnarskjöl en úrskurðir. Eg skal
fúslega játa, að peir eru nokkuð á
Kvennaslægð.
(Ur ensku.)
Tómas Stokes, er var gjaldkeri hjá hinu nafnkunna verzlunar-
félagi, Styck & Goldschinidt, var vandlega að athuga peninga-
skáp félagsins að utan, og er hann kom auga á hár pað, er hann
hafði kornið svo kænlega fyrir í skráargatinu, tautaði hann eitthvað
mjög áhyggjufullur við sjálfan sig.
Hann opnaði svo hurðina á peningaskápnum eptir peirri formúlu,
er par átti við, og síðan tók hann lykil, er hékk inn í skápnum
og lauk upp peningakassanum með honum, en hrökk saman, er hann
varð pess var, að kassinn var tómur.
Kvöldið áður haíði Tömas lagt töiuverða peningaupphæð ofan í
peningakassann og læst haun síðan inni í peningaskápnum að hús-
bónda hans áhorfandi, J>eir Tómas og Goldschinidt voru peir einu,
er vissu af pví, hvernig fara átti að pví að opna peningaskápinn,
og engmu annar en Tómas hafði lykilinu að peniogakassanum í
skápnum. Og pó hafði peningakassiun verið nú prisvar sinnum
153
Goldschmidt kaupmaður var að lesa fröken Beryl fyrir bréf,
er gjaldkeri kom inn á skrifstofu hans og sagði honum frá hinum
nýja peningastuldi.
„Keyndar held eg að pér séuð ekki sjálfur pjófgefinn, Stokes, en
pó mér pyki pað leitt, pá verð eg pó hér með að tilkynna yður, að
eg get eigi haft yður lengur fyrir gjaldkera minn.“
„Gjörið svo vel að hlýða svo litla stund á mig,“ sagði fröken
Milicent Beryl ofboð rólega, „pví eg held að eg geti sagt yður,
hvernig á pessu stendur. Yiljið pér nú vera svo góðir að koma
með mér að skápnum, sem verzlunarbækurnar eru geymdar í, pá
skal eg sýna yður nokkuð, er yður mun furða á.“
„Eg er pegar tilbúinn að fara pangað með yður, fröken Beryl.“
J>egar pau voru komin inn að skápnum, par sem bækurnar voru
geymdar, sagði fröken Beryl: — „Herra Stokes, gjörið pér svo vel
að tæma skápinn.“
Stokes lilýddi henni, pó hann skildi ekkert í fyrirætlan hennar.
í>au sáu nú, að skápurinn var piljaður innan, og báðir karlmenn-
irnir störðu hissa, er fröken Beryl losaði um fjöl í bakpilinu, svo
að skein í beran múrinn.“
„Ef pér nú viljið athuga petta nákvæmar, pá getið pér séð, að
pað hefir verið gjört gat á múrinn.
Hún stakk síðan pennaliníf inn á milli tveggja steina og losaði um pá.
„J>essi múr myndar bakvegginn að peningaskáp gjaldkera. Lítið
núá! Hér hefir pjófurinn notað sér af. Með pví að stinga hnífnum
inn, pá get eg losað um litið stykki úr járnplötu peirri, er myndar
bakvegg peningaskápsins, sem eins og pér sjáið, hefir verið söguð
út úr járnplötunni. En í gegnuD) petta op er hægðarleikur að-ná
peningakassanum út, og stela hverjum eyri úr honum.“
„En hver ætli pá só pjófurinn?" hrópaði kaupmaðurinn alveg hissa.
„Systurson yður var hér í morgun kl. 8, og allir furða sig á
pví, hvað hann er orðinn iðjusamur upp á síðkastið,“ sagði fröken
Beryl einarðlega.
„J>ór gleymið yður fröken Beryl! Hann Emanuel! J’að nær
engri átt!“
„I>jófnaðurinn hofir verið framinn í morgun, er hann var hér