Austri - 22.02.1906, Qupperneq 1

Blaðið kemur út 3—4 sinn-
um á m&nnði hverjum, 42
arkir mianst til nsesta nýárs-
Blaðið kostar um árið: hér á
[andi aðeins 3 krónur, erlendis
4 krónur. Gjalddagi l.júlí hér
álandi, erlendis bonjgist blaðið
fyriríram
(Jpps0gn skrifleg, bundin v](>
áramót, ógild nema korm sétil
ritstjórans fynr 1. október o -
kaupandi sé skuldlaus fyr-i
blaðið. Innlendar auglýsingar
10 aura linan, eða 7t aura hver
þumlungur dálks, og hálfu dýr-
ara á fyrstu siðu
XYI Ar Seyðisfirði 22. fefirúar 1906. 5TR. 5
Brunabótaíélagið
Vcslcrn Ássurance Company,
stofnað 1851, tekur að sér að tiyggja gegn eldsvoðatjóni: hús, muni, vörur o. fl
J>eir er rildu tryggja eitthvað í felagi pessu geta snúið sér tii undirrit-
aðs, sem er aðalumboðsmaður pess á Islandi.
J>ess skal get’ð að télag’ð er eítt hið trj’ggasta og öíiugasta í heimi;
eignir pets voru t. d. við lok ársins 1904. rúmar
11 milliónir.
Ef óskast, get eg einnig tryggt í öðrum Brunabótafélögum.
Leitið uppiýsiuga hjá:
J»ór. B. |»orarinssyni.
,AI,MA>>A I.IV-
er fyrirtaks félag. Tryggið líf yðar
Jat. „Almanna Liv“ veitir kv-’nn'’
fólkinu sérstpk Llunniudi, en getur
ekki um bindindismenn.
Aðalumboðsmoður á Islandi og
Færeyjum er:
fÓR. B. t>ÓRARINSSON.
Jörðin
Litlavík
{ Borgarfirði fæst til ábúðar frá far-
dögum 1906.
Semja má við ritstjóra Austra.
1856-1906
Arið 1901 ritaði fainn núverandi
ráðherra Islands ritgjörð í Andvara
um J>jóðfundinn 1851, og var sú rit-
gjörð einnig gefin út sérprentnð. Eng-
um peím Isleudingi, sem á skilið að
bera pað heiti, var hœgt að lesa pá
fiásögu um frelsisást, kjark og djörf-
ung feðra vorra, án pess að vikna
og með klpkkum huga hlessa minningu
pessara manna, er p4 stóðu svo ör-
uggir á verði fyrir frelsi fósturjarðar-
innar, prátt fyrii pað. pó við ofurefli
væri að etja. feir fengu Hka að
kenna á pvt sumir hverjir Islending-
arnir — fjórum pjóðfundarmonnum var
vikið frá erabætti, og var einn peirra
Kristján Kristjánsson, pá fógeti f
Rvik, en siðar amtraaðiu' Norðlend-
inga um mörg ár. Hinir, sem embætti
héldu, fengu að reyna pað alla æfi,
hvað pað er aö vera 1 ónéð peirra, er
völdin hafa. parf aðeins að minna á
Pétar Havstein, amtmann Norðlend-
inga.
En pó margur hafi lesið pessa 50 ára
gpmlu frásögu, sem pó ávallt verður
fersk og ný, — með klokkum huga, pá
virðast áhrtfin hafa orðið minni en
skyldi. Mönnum hefir ekki tekizt að
skilja, og pví siður að framfylgja peim
sannleika, að „sameinaðir stöndum
vér, sundraðir fpllum vér.“
Aldrei hefir meira sundurlyndi átt
sér stað í stjórnmálum eu nú, menn
berast svo að segja á banaspjótum —
í orðum.
Ibsen hefir sagt að vel megi myrða
með orðum.
Virð’st oss pví full ástæða til að
reyna nú að fá menn til að íhuga og
rannsaka hvað pað var og er, sem
frelíisbarátta vor Islendinga byggÍ3t
á,
— í ár eru liðin fimmtíu 4r síðanhin
ágæta ritgjorð Jóns Sigurðssonar: „Um
landsréttindi íslands“ bjrtist í „Nýj-
um Félagsritum.“
Ritgjórð pessi er, einsog flestum
mun kunnugt, varnarrit gegn ritgjörð
I. E. Larsen professors „Um stoðu
Island3 í rikínu, emsog hún hefir ver-
ið hingað til.“ í peirri ritgjörð hafði
I. E. Larsen framsett og reynt að
verja hina illa ræmdu innlimnnar-
kenningu. Roksemdir pær, sem hann
bar fram, eru peir nú að tyggja upp,
pessir virðultgu hægrimenn, dr. Birck
og pessi Sehested. sem enginn reit
neitt um annað en pað, að hann er
sonur Sehesteds p#ss, sem var iunan-
ríkismálaráðherra í DanmörKu fyrir
nokkrum árum í ráðaneyti Reedz-
Thott barÓDs, og pótti par heldur verða
sér til minnkunar.
Snmir Islendingar virðast gjöra
mikið úr nmmælum pessara náinga,
sem báðir eru ungir og óieyndir; mælt
er að peir muni hafa aótt kenningar
sínar til próf. Henning Matzens, pess
logfræðings, sem tókst pað starf á
hendar fyrir rúmum 20 árum, aðvarja
stjórnarskrárbrot Estrups, og er pá
eigi að furða, pó tillögur peirra og
röksemdir séu á panu veg sem pær
eru, En hitt sætir furðn, að nokkur
Islendingur, sem vit pykist hafa á
stjórnraálum, skuli taka pví 3em miklum
fagnaðarboðskap, að Birck pessí býðst
til að vinna að pví að Islendingar geti
íarið að semja við ríkisping
D a n a — um stöðulögin. Heyr á
endemi! Hvern sjálfan premiliun
kemur ríkisping D&na okkur við! það
hefir að vísu samið og sampykkt stöðu
lögin frá 2t ;an. 1871; en pau lög eru
valdboð’n hér á landi, Islendingar hafa
aldrei kannazt við pau, J>eim mun
meiri fásinna væri að fara nú bónar-
veg til ríkispingsins, sem ekki heíir
hina minnstu lagaheimild til að hlut-
ast um stjórnmál Islands — fara bón-
arveg, segjum vér, til pessa sama
ríkispings, til að fá stöðulögunum
breytt eða önnur ný útgefin!
það er ótrúlegt, pó satt sé, að eitt
blað íslenzkt („Norðurland") hefir
pagar ginið yfir pessari flugu.
iþað er pví saun&rlega full ástæða
til að athuga, hvað Jón Sigurðsson
hefir sagt um petta efni fyrir 50 ár-
um síðan.
I formálanum fyrir ritgjörðinni:„Um
landsréttindi Islands“ (Ný Félassrit
XYI.bls.l—2) stendur: „Hinsvegar var
pað álit pjððfundarins, að ísland væri
reyndar partur úr r í k i n u (veldi
Dana-konungs) en ekki úr kon-
ungsríkinu Danmörku, og heldur ekki
úr pví „Dnnmerkurríki“, sem
grundvallarlögin frá 5. júni 1848 ætl-
uðu að s k a p a“ * 011 ritgjörðin færir
síðan sannanir fyrir réttmæti peirrar
skoðunar sem felst í pessum orðum.
Vér viljumalvarlega ráðleggja hverj-
um góðum lslending,sem nokkuð hugsar
um stjórnmál, að lesa pessa umræddu
ritgjörð. Einkum væri pað hollt peim
hinumungu monnum.sem nú viðhafa svo
stór orð um landsréttindi vor,en sjá pó
eigi annað ráð vænna til að fá pau
aukin og viðurkennd, en að fara að
semja við ríkispingið danska! Vér
hefðum getað svaríð fyrir að nokkrum
heilvita manni kæmi önnur eins (jar*
stæða í hug — jafn háskaleg fásinna
og pað væri, að fara nú, eptir að við
höfum fengið sérmál vor undan yfir-
ráðum Dana, að gefa annan eins
höggstað á oss og pað væri, að viður-
kenna að ríkisping Dana g e t i veítt
oss nokkur réttindi.
*) Leturbreyt. gjörðar af ritstj.j
Útlendar frcttir.
Danmerk. J>að mnn óhætt að f dl-
yiða, að.sjaldm eða jafnvcl a’d'ei
hafi nokkur piófthöfðÍQai vesðið syrað-
ur eins einlæglega 'af. pegnum sínum,
háum sem lágum. e’mog nú K’i-tján
Konungur IX Xú um mána'amótin
flytja donsku blöðin varl i ann:.ð en
eitthvað viðvíkjandi fráfalli konnngs
og hlutfekningunni, sem alstaðar er
sýnd, utanlands og, inrian.
J>ótt Kristjan k'inunaur væri há-
aldraður maður, pá korr fráfall hins
pó ættingjum hans o- albi a^pýðu f
Danmorku mjög óvænt. Kvöld ð sðijr
en liann dó, hafð' hann ver ð ir.jog
kátur, og að loknum tvöldve ði
settist haDn að pianóinn og lék á pað
uppáhaldslag sitt, ’n. garigdngið
(Oveituren) að l-iknum „Elve'höi“.
Allir viðstaddir hlustuðu hiifnir 4
hljóðfæraslótt konungs, par hann lék
mætavel k píanó, en engum d itL í hug
að pað væri í síðasta sinní sem knn-
ungur hreyfði við hljóðiærinu og að
peir nytu peirrar ánægju eigi framar að
hlusta á hann. Og sami d igian sem
hann lézt, hafði hann veítt f.iö'da rnanna
áheyrn, og var kátur og giaður, en-
. skömmu epfir að hann haf i snætt
morgunvetð kvartaði hann uta mikinu
verk fyrir brjóstinu. héldu roenn pað
væri einungis af áreynsln og mundi
brátt líða frá ap*nr. Ea pað r^ynd-
ist öðruvísi, prem klukknstunduro siðar
var konungur íátmn.
Fregnin um andlát hans barstóðar
út um alla borgina, og ætluðu menn
varla að trúa henni. pví menn vissa
?.ð konungur hafði v.eri& heilbrigður
fáam stnudum áður. En brátt sannfærð-
ust menn um að fregniD var sönn. J>að
var fyrst diginn eptir, pann 30. jan
úar, að tilkynnt ver opmberlega a3
konungnr værj dáinn, og souur hans
Friðrik VIII. tekinn við ríkjum, eins-
og skýrt er frá í síðasta blaði. Við
pað tækifæri talaði hinn nýi konungur
til hins mikla maunfjölda á pessa leið:
„Angu vors gamla konungs, mfns
heittelskaða föður, e>'u nu lokuð. Guð
hðfir tekið hann til sín. Blítt og ró-r
legt var andlát hans. Trúlega og
dyggilega vann hann að konungsstarfi
sínu til hinustu stundar.
par sem eg h nú að lyfta hiuum
punga arfi, &em lagður er á herðar
mér, pá er pað min einlægasta von
og hjartanlegasta bæn, að Drottni
mætti póknast að veita mér krapt
hamingju til að stjórna rikinu í aada
míns hjartkæra föður, að hann veiti
mér gæfu td að vera samtaka og sam -
haga pjóðinni og fnlltrúum henDar i
pví að sjá og finna pað, sem verða má.
voru hjartkæra föðurlandi til mestrar
farsældar og blessunar.