Sæbjörg - 01.08.1892, Blaðsíða 5

121
SÆBJÖRG.
122
III. Sjómannaráð.
20. gr.
Fyrir allt ísland skal eitt sjómannaráð, er
fund eigi með sjer annaðhvort ár þá alþingi
er haldið; — í fyrsta sinni 1893.
í ráðinu eiga sæti þingmaður eða þing-
menn hverrar sýslu, og skal þjarg-
ráðadeild hverrar sýslu gangast fyrir
því, að alþingismenn sýslnanna takist
á hendur að mynda ráðið, á næsta alþingi,
og ræða og flytja þau mál, er bjargráða-
deildir samþykkt hafa, og senda ráðinu, ef
málefnið snertir eitthvað það, er lýtur til
landsheilla, eður fjártillags þarf af almanna-
fje, en sem ofvaxið er sjómannasjóð hvers
sjóplásshrepps.
21. gr.
Vilji menn breyta lögum þessum skal
meir en helmingur bjargráðadeilda senda
sjómannaráðinu uppástungu í þá átt, er ráð-
ið þá tekur til meðferðar, og ræður meiri
hluti atkvæða úrslitum málsins.
Keflavík 6. júní 1892.
0. V. Gíslason. P. J. Petersen. M. Bergmann.
Á. Pálsson. Jón Sveinbjarnarson.
Upsaveiði.
Fullyrða má, að mörgu hjá oss, er ábóta-
vant og margt er ónotað, sem dýrmætt þykir
annarstaðar. Sjórinn er uppspretta, sem vjer
árlega ausum úr ýmsum íiskitegundum, sem
oss eru til uppeldis og auðs, og er fjöldi
manna sem segja má um, að lifi á sjónum
og af sjónum; en þrátt fyrir það er fjarri
því, að vjer notum sjóinn, eður stundum að
ná og hagnýta oss gæði hans, eins og vera
skyldi.
Víðast hvar gengur smáupsi að landi í
fjörðum og vogum, en honum er lítið sinnt.
Norðmenn, Skotar og Færeyingar álíta hann
arðsama upptaka veiði, og sitja sig ekki úr
færi þegar sú veiði býðst, og stunda þá veiði
eldri og yngri, opt jafnvel til skemmtunar,
einkum stangarveiðina. Þótt allir viti, að
upsinn gangi og geti veiðst, þótt opt sje búið
á það að minna og það fyrir hundrað árum,
þá er samt enn þá svo á landi voru, að
þessi fiskur þykir of arðlitill til að leggja á-
stundun á að veiða hann, og með sanni má
segja, að margur sjómaður hefir svangur
gengið dögum saman í soðningarleysi,þar sem
hann hefði getað verið vel mettur, hefði
hann haft sinnuáþví og elju, aðnotakvöld-
stundina eða morgunsárið til að veiða upsa,
því smáupsinn gefur brauðgildi og viðbit, auk
ljósmetis.
Að vísu hefir verið og er enn þá á ein-
staka stað á íslandi dregið á fyrir upsa,
þegar stórtorfur ganga inn i fjarðarbotna, og
hefir sú veiði endrum og sinnum orðið mikil
blessun í Hafnarfirði, en auðvitað er að upsa-
torfan hefir margan krikann, marga víkina
og voginn heimsótt, með landi, áður hann
kemur þangað.
Upsinn er einatt við land, þegar genginn er,
kveld og morgna; fyrir sólaruppkomu og
eptir sólarlag, þá er veiðitíminn hentugastur.
Stöng er brúkuð við veiðina, og skyldi hún
úr seigum við, kvistalausum, 6—7 álna löng;
stöngin er sívöl, um þumlung að þvermáli í
neðri enda, og framdregin svo, að í efri enda
er hún mjó, sem gómur litlafingurs á ungl-
ing. Betra er að hafa stöngina samsetta,
verður hún þá sterkari, og skal framendi
álnar til tveggja álna langur; eru samskevti
sneidd og vafin saman með seglgarni. Við
efri enda stangarinnar hnýta menn línu (‘/4
punds) eða nótgarni, og bynda endann ofan
vert við samskeyti. Línan skal 4—5 álna
löng, og neðan í hana er aptur hnýtt eld-
bornum látúnsvír, mjóum, sem öngultaum,
því neðan í hann er smáöngull festur. Þeg-
ar þráðurinn stælist, skal elda hann upp apt-
ur; skal hann svo langur, að öngull nemi
við neðri enda stangarinnar. Leðurhólkur
skyldi saumaður á stöngina, trektmyndaður,
svo eigi renni sjór upp í ermi manns, þegar
stöngin er reist.
Fyrst má brúka til beitu kufung eða kræk-
ling, þangað til upsi veiðist; þá er aptur
bezta beitan kviðurinn af honum sjálfum,
skorinn með beittum hníf, þrístrend pjatla,
breiðust fyrir framan gotrauf og mjókka
aptur.
Veiðimaður fer með veiðarfærið á hentug-