Öldin - 01.09.1893, Blaðsíða 11

ÖLDIN.
91
stað miðað öllum skotum frá víggörðum
þeirra Tillys; féllu kúlumar æ sem tíðast
í ána, þyrluðu upp vatnsgusum eða skullu
á inni veiku brú og ýmist skoppuðu frá
henni yflr á hinn baltkann, stundum í bog-
um hátt yfir höfðum Finna, en stundum
hittu þær þá og stráðu búkum þeirra og
limum eftir ánni beggja vegna. Ekki er
þess getið, hve margir af inum þrem hundr-
uðum komust af, og er nóg að geta þess,
að þeir sem yflr sluppu, höfðu nógan ann-
an starfa en að líta aftr og telja; tóku þcir
þegar til verkfæra sinna og höfðu að vörmu
spori sett upp garð, sem nokkurn veginn
va.rði brjóst liðsins, þótt alt væri opið til
beggja hliða fyrir skotunum f'rá bakka-
virkjum Tillys.
Tilly sá glöggt, hve mikið hér var í
efni, og gerði hálfu harðari hríðina. Svíar
vissu eins, hvað við lá, og slöngdu yflr á
skóginn andspænis haglhríð af kúlum, sem
ýmist sló gneista úr grjótinu eða sópaði um
lcoll eikartoppunum víðsvegar, svo trjálim-
ar, bolir og spítnarusl féll eins og skæða-
drífa niðr yflr höfuð Bæjara, sem biðu boða
að sækja fram að ánni. Konungr hljóp
sjálfr til skotvirkjanna, eggjaði menn sína
fram og miðaði með eginni hendi 60 fall-
byssuskotum. Skotþruman kvað við svo
hátt að hún skelfdi íbúa Bæjaralands á
margra mílna svæði.
Sá hópr Finna, sem í fyrstu hafði farið
yflr, tók nú heldr en ekki að þynnast, en
ekki litu þeir, sem garðinn hlóðu, aftr, fyr
en hann var fullger; sáu þeir þá að helm-
ingr þeirra var fallinn og lágu þar hundrað
þeirra í blóði sínu. I sömu svipan nefndi
konungr til þann mann, er Karl Gústaf
Wrangel hét og þá var ungr, en síðar varð
svo frægr, og bað hann að fara yflr og veita
þeim lið. Finnarnir í hernum réðu sér
ekki at' metnaði sakir lnxgpiýði landa
þeirra, enda vóru hræddir um þá að sama
skapi og kröfðust þess með ákefð að með
þá yrði ráðizt í móti eldinum, og óðara en
Wrangel hafði litið við, stóðu þar þjá hon-
um ný 300 manna og stökk hann þegar
með þeim yflr brúna. Hinir, sem fyrir
vóru, f'ögnuðu löndum sínum með ópi. Nú
fékk Bernhard hertogi, sem hafði eins og
konungr blindan bardaga átrúnað á Finn-
unum, leyfl til að gera hreyflngarbragð
þeim til fulltingis. Hann fékk sér finnsk-
an hestmannaflokk, hitti sundvað á ánni
skamt þaðan fi'á, réðst þar yfir og fórst
vel; síðan ræðst hann með dæmafárri dirf-
sku á hægri fylkingararm óvinanna í opna
skjöldu. Liðinu, sem ailan hugann hafði
á brúnni, varð bilt, svo vörnin varð í ólagi
og síðan riðluðust raðirnar, þótt ofreflið
væri mikið. Hjuggu þeir Bernhards-menn
þar til beggja handa, ruddu brautina fyrir
sér og náðu til sinna manna við brúarsporð-
inn óðara en hinir gátu áttað sig. Það
vóru þessi djörfu og drápskæðu riddaraá-
hlaup, sem gáfu Finnum viðrnefnið Halclca-
peliter, sem kemr af halckapœœelle, “höggðu
hart og títt!” því með því eggjuðu hverir
aðra, þá er þeir liófu álilaup og atreiðar.
Nú tók hver fótgönguflokkr hersins,
bæði Svía og Finna, á fætr öðrum að hefja
hlaup yfir brúna, því þeir stóðust ekki af-
reksdæmi Finnanna. Tilly hafði nú lengi
dregið að senda menn sína móti opnum
fallbyssum (Svía; lpt hann nú stórar her-
sveitir undir forustu Altringers vaða fram,
og bauð þeim að taka vígið við brúarsporð-
inn, og reka þá yfny sem þar væri. Bæj-
arar runnu nú fram, en óðara hnigu heilar
raðir af þeim til jarðar fyrir kúlum Svía.
En þeir skyldu nú land sitt verja; allir,
sem sig borið gátu, stukku óðir og æfir fram
að virki Finná. Sló þá hart Wrangels
unga hetjuhjarta, en menn hans bifuðust
ekki. Nú var á hólminn komið. Óvinirn-
ir ruddust f'ram eins og svartr skýflóki,
voru margii’ fallnir, en þó voru milli fjórar
og fimm þúsundir eftir. Finnai' gáfu þeim
varmar viðtökur; þeir hleyptu ekki af
langbyssum sinum fyr en á fimtán skrefa
færi; hafði þar hver kúla mann fyrir sig.
Bæjarar námu staðar og kom á þá liik,
voru þeir og flestir nýorðnir hermenn.
Fengu Finnar fangrúm til að lilaða aftr og