Kvennablaðið - 09.09.1906, Blaðsíða 3

KVENNABLAÐIÐ.
67
deildin, en máttu þó og að vísu starfa jafn-
framt fyrir sínum eigin hagsmunum. Gjalda
áttu undirdeildirnar til aðaldeildarinnar í Reykja-
vlk, en jafnframt var þá meðlimum þeirra
heimilt að koma á fundi þar og greiða at-
kvæði.
Bróðir Þorbjargar Sveinsdóttur, hinn frjáls-
lyndi stjórnmálaforingi og alþingismaður, Bene-
dikt Sveinsson, barðist af alefli fyrir því, að
I Reykjavík yrði settur á stofn lögfræðisskóli
og að svo yrði stofnaður úr honum og hin-
um tveimur æðri menntastofnunum landsins,
prestaskólanum og læknaskólanum, sameigin-
leg mentastofnun eða hásJcóli. Bæði Þorbjörg
Sveinsdóttir, sem í raun og veru var lífið og
sálin í félaginu, forsetinn, Sigþrúður Pétursson
háyfirdómarafrú og ýmsar fleiri í stjórn félags-
ins studdu af kappi þetta mál. Iínda var há-
skólamálið eitt af aðaímálunum í stefnuskrá
félagsins við stofnun þess. Félagið gaf 2000
kr. til háskólans. En í gjafabrjefinu var á-
kveðið, að stofna skyldi með þessu sjóð til
styrktar fyrir konur, er stunduðu nám við hinn
fyrirhugaða háskóla.
En I lögum félagsins, sem samþykt voru
26. jan. 1895, var það fast ákveðið að til-
gangur félagsins væri fyrst og fremst að efla
réttindi kvenna.
I fyrstu grein laganna stendur, að mark-
mið þess sje að berjast fyrir auknum réttind-
um íslenzkra kvenna og með samvinnu að
efla þekkingu þeirra og fróðleik að öllu leyti.
Auk þess vill féiagið styrkja kvenfólkið í fjár-
hagslegu tilliti og styðja öll þau mál, sem
efst eru á dagskrá þjóðarinnar.
Eins og eg hefi getið um í skýrslu minni,
var það einmitt íslenzka kvenfélagið, sem
sendi áskorun til alþingis um að taka upp
kosningarétt kvenna á stefnuskrá sína sum-
arið 1895.
Undir þessa áskorun skrifuðu 3500 kon-
ur, og voru þó ekki nema tveir mánuðir til
að safna undirskriftum. Það var ekki okkur
að kenna, að alþingið gaf áskoruninni engan
gaum, og eg tel oss það sóma, að við höf-
um orðið fyrstar til þess af Norðurlandakon
um að senda löggjafarþinginu svotia áskorun.
Þriðja stærsta kvenfélagið er Hvítaba)idið.
Það var ogstofnaðfyrireitthvað ioárum. Gerði
það Þorbjörg Sveinsdóttir og fósturdóttir
hennar, ungfrú Ólafia Jóhannsdóttir, með til-
styrk ungfrú Ackermann frá Ameríku. Fé-
lagið er all-fjölment, einkum í kaupstöðun-
um, enda veitti alþjóðafélag Hvítabandsins
nokkurt fé til ferðakostnaðar við fyrirlestra-
höld hingað og þangað á landinu, og þann-
ig tókst að stofna margar félagsdeildir. Hin-
ar íslenzku konur vinna mjög að bindindis-
máluni og stofna, í félagsskap með karlmönn-
um, margar Goodtemplarstúkur víðsvegar um
land alt.
Auk þessara þriggja stærstu kvenfélaga,
hafa núna siðustu árinu mörg kvenfélög ver-
ið stofnuð, bæði í Reykjavík og öðrum stærstu
kaupstöðuin landsins. Einnig eru kvenfélög
víðast í sveitum, einkum á Norðurlandi. En
ennþá hafa þau eigi mikið barist fyrir kosn-
ingarrétti kvenna. Flest þeirra fást við ýtns
mannúðarfyrirtæki.
En nú kunnið þér að spyrja: Er þá
engin hreyfing núna orðið meðal kvennþjóð-
arinnar íslenzku til þessað efla rjettindi hennar.
Jú, að vísu. En við höfum hingað til verið
að vonast eftir foringja meðal hinna göfug-
ustu mentakvenna landsins, foringja, sem not-
uðu stöðu sína, álit, gáfur og þekkingu til að
hrinda kvenréttindamálum okkar áfram.
En nú er það svo, að þessar konur lifa
oft of góðu lífi til þess að finna, hvar skór-
inn kreppir að, njóta ylsins af góðu heim-
ili og álits af virðingarstöðu mánna sinna og
feðra. Þeim finst því lítil ástæða til að berj-
ast fyrir auknum réttindum systra sinna, þar
sem hinsvegar iná búast við, að þær fai hlát-
ur og hæðni fjóldans í launaskyni — að
tninsta kosti til að byrja með. Við verðum
því að líta I aðra átt, til almennings, til
kvennanna, sem vinna sjálfar fyrir sér. Til
allrar hamingju er hjer hvorki skríll eða reglu-
legur höfðingjaflokkur. Mismunurinn verður
því eigi sérlega mikill. Það eru til jafn-gáf-
aðar konur í bænda-, iðnaðarmanna- og verk-
mannastéttinni í sveitum og kaupstöðum eins
og í æðri stöðum. Að vísu hafa þær minni
þekkingu og almenna mentun, en þær verða
þá að reyna að afla sér þekkingarinnar. En