Dagskrá - 07.11.1896, Blaðsíða 3

ii9
að þessu lýtur og þvælast því opt hver fyrir öðrum svo
allt fer í handaskoluin. Það sem þyrfti bráðnauðsynlega
er að æfa nokkra fyrirliða fyrir hvern flokk sjerstaklega
og eptir rjettum reglum, og mætti vel gjalda þeim hæfi-
lega þóknun fyrir aukafyrirhöfn þeirra. Það væri vinn-
andi til þess að fá betri og hæfari stjórn á slökkviliðið,
sem eins og nú er má heita höfuðlaus hcr, til harla lít-
ils gagns, bæri verulega hættu að höndum.
Víðförlir landar. Ritstjóri Þjóðólts Hannes
Þorsteinsson og Halldór Jónsson, bankagjaldkeri hafa ferð-
ast saman um nokkurn tíma yfir norður- og vesturhluta
álfunnar og hafa birst fróðlegir og skemmtilegir pistlar
í Þjóðólfi um ferðalag þeirra, frá ritstjóranum. — Það er
sjaldheyrt að Islendíngar taki sig upp hjeðan til slíkra
ferða; en það er ekki ólíklegt að fleiri gjöri það hjer
eptir og eiga þessír tveir landar vorir heiður skilið fyr-
ir að hafa riðið á vaðið. — Slíkar ferðir munu træða
menn fulltsvo mikið um heimsmenninguna, eins og Þó
menn kúldist nokkur ár í stúdentaklefunum á Garði eða
flytji úr einni Hafnarsmugunni í aðra á misseramótum,
og mun þó hin háloflega menning Islendinga í Höfn helst
í því fólgin. — Það er gleðilegt að sjá af ferðasögunni
að þeir fjelagar — sem báðir haifa gengið á innlenda skóla —
virðast ekki hafa álitið Höfn neinn höfuðstað höfuðstaðanna,
eins og svo margir »sigldir« Islendingar, sem halda að
þeir stórmannist á því bara að sjá r.úsaþyrpinguna við
Eyrarsund.
Sjónleikirnir. Eptir síðustu upplýsingum þykir
rjett að láta almenning vita að Jóhannes nokkur Jóhann-
esson, luralegur, illa uppalinn unglingspiltur ættaður
hjeðan úr Reykjavik, kvað hafa staðið fyrir samblæstri
óeirðargestanna við sjónleiki í leikhúsi hr W. O. Breið-
fjörðs síðast; ástæðan til þess að þessi fámenni óláta-
lýður fjekk sínu framgengt var sú, að lögregluþjóninum
hugkvæmdist ekki að skipa forsprakkanum úr sæti sínu,
en það mundi eflaust hafa reynst nægilegt.
Quiraing', verslunarskip Thordals eða »The Icel.
Shipping & Trad. Co.«, hafði farið frá Englandi áleiðis til
Islands í byrjun október, hreppti ofviðri milli Islands
og Færeyja og varð að snúa aptur. Var skipið tölu-
vert brotið og skemmt og þurfti marga daga til við-
gerðar. — Menn vita ekki víst hvort íjelagið muni senda
skip hingað út í haust, en forstöðumenn verslunar
þeirrar er fjelagið rekur hjer á staðnum fullyrða að það
muni efalaust halda áfram kaupskap hjer á landi næsta ár.
íslensk skáld.
Gestur Pdlsson.
Þegar »Verðandi« kom lit voru allar horfur á því, að hinir
ungu rithöfundar er tekið höfðu þátt í bókinni mundu mynda
nokkurs konar skóla eða samlitan skáldaflokk 1 vorum yngstu
bókmenntum. Höfundarnir voru að sönnu mjög mishæfir til
þess að vinna nokkurt afreksverk í þessa átt. Tveir af þeim,
Bertel Þorleifsson og Fánar Hjörlcifsson, sem mega vel teljast
saman meðal hinna minni háttar ljóðasmiða á þessum aldar-
fjórðungi gáfu ekki neina átyllu til annara vona cn þeirra sem
slðar hafa rættst. Það var einnig strax sýnilcgt að Hannes
Hafstein bar langt af þessum mönnum að skáldlegu atgervi,
og loks að Gestur Pálsson, fjórði sameigandinn að »Verðandi«,
var gagnólíkur hinum öllum, með cldnæmar tilfinningar fyrir
nautnum og sorgum lífsins og æsingahug á móti þeirri ínann-
fjelagsskipun, sem nú heldur hinum svokölluðu siðuðu þjóðum
heimsins saman. Kn þó Verðandimennirnir væru mjög ólíkir
að hæfilcikum og litu ( ratin rjettri hver í sína átt, hefði mátt
ætla að hin nýja skáldskaparstefna, er þá geysaði mikillát og
sigri hrósandi yfir öll Norðurlönd, hcföi gctað bundið þessa
misjöfnu liðsmenn í einingarflokk cr gengi í hólm við allar
hinar holu og hugsunarsnauðu rímþulur, scm höfðu um svo
langan tíma gjálfrað í eyrum Islendinga. Kn úr því varð
ckki. Það var í rauninni enginn nerna bókbindarinn scm batt
þcssa höfunda saman. Þegar samvist þcirra á námsárunum
var lokið máðust öll fjelagsmerki fljótt af því sem cptir þá
birtist af skáldskap í hundnu cða óbundnu máli, og forvígis-
menn hins nýja upprcisnaranda hurfu hvcr út í sitt horn, án
þcss að hafa sigrað cða orðið sigraðir.
Það var vanræktin við tungu, þjóðcrni og lífskjör íslensku
þjóðarinnar sem kippti allri orku og dáð úr samvinnu þcssa
skáldaflokk. Faðmur hins andasnauða oddborgaralífs í Faxa-
flóaþorpinu brciddi sig út á móti Hannesi, mcð fögrum fyrir-
heitum um feit embætti og góða daga. Þar fjell Hanncs í og
sofnaði bæði fljótt og fast. Bcrtcl hafði aldrei haft neina hvöt
cða hugsun í þá átt að vinna þetta litla sem hann hcfði vcrið
maður til fremur fyrir Island hcldur en t. a. m Kochinkina,
pg Kinar settist að vestan hafs, mcð harla litla þckkingu á
íslandi og Islendingum, cn óræktarhug til hvorstveggja að því
er virtist af mjög ómcrku ritstarfi hans þar. Kn þau skáld
scm hafa litla gða cnga fjelagsrækt koma aldrei miklu til lcið-
ar, síst hjer á Islandi, enn sem komið er. Allar listir, þar
mcð einnig skáldskapurinn, eiga sjer hlutvcrk I menningar-
starfi þjóðarinnar og enginn getur því haft þýðingarmikil á-
hrif á skáldmenntir þjóðar sinnar, nema því að eins að hahn
stundi og kynni sjer líf hennar með alúð og kærleika. Öll
mikil skáld í heiminum hafa jafnan snortist af politiskum
hrcifingum er vörðuðu þjóðfjelag þcirra; cn Verðandimennirn-
ir hafa að mcstu leyti staðið fyrir utan alla cinstaklings og
fjclagspolitik; og hafi þeir tekið þátt í þeirri grcin hins opin-
bera fjelagslífs hvort hcldur í skáldskap cða öðru hafa þcir
jafnaðarlegast veitt hina sötnu óþjóðlegu ljcttvægu mótspyrnu
gcgn framsóknartilraunum Islendinga, sem cinkcnnir framkomu
svo margra Hafnarnámsmanna meðal hinnar yngri kynslóðar.
Gestur Pálsson var tryggastur allra þeirra við hugsjónir
sínar og æskuvonir um skáldahciður- Kn í öllu því sem eptir
hann liggttr saknar maður skarpskyggni og tilfinningar fyrir
tví scm cr sjerstaklega ís/enskt, jafnt hjá honttm scnt hinttrn.
>að er eins og maður verði var við hljóðgap af brostnum
streng, þegar hann lýsir lífi og högum manna hjer á landi.
Hann tekur lausatökum á öllum þjóðareinkennum Islcndinga
þegar hann dregur upp myndir af lundarlagi og lífcrni þeirra
sem sögur hans eru gerðar af. Það eru almennar hvcrsdags-
ádrepur og vandlætingar gegn brestum þessa heims barna,
sem hann stráir svo víða út í skáldritum sfnum; þó nöfnin og
þær slóðir sem viðburðirnir gerast á sjeu íslcnsk, cr frásögnin
sjálf líkust því sem hún væri þýdd úr útlcndu máli eptir ein-
hvern óþekktan, þjóðernislausan höfund. Þcss vegna hefur
starf hans vcrið harla þýðingarlítið fyrir oss, og það sem
komið hefur hjer fram af skáldritum í hans anda hefur dottið
jafndautt til jarðar. Gestur Pálsson skrifaði ekki vel. Mál
hans er óíslenskl og sjaldan svo sterkt, að það sje samboðið
þcim fyrirmyndum meðal nýnorskra og danskra höfunda sem
hann vildi líkjast. Alexander Kjelland, Pontoppidan og Schand.