Lögberg-Heimskringla - 09.06.1960, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 9. JÚNÍ 1960
Fréttabréf fró Borgarfirði
Runnum, 3. apríl 1960.
Heiðraði ritstjóri, Ingibjörg
Jónsson.
Nýlega hefi ég móttekið
blaðið Lögberg-Heimskringlu,
sem ég þakka fyrir. Þá vildi
ég einnig þakka fyrir flutn-
inginn á erfiljóðunum, sem
frú Elín Vigfúsdóttir orti eft-
ir föður minn, sömuleiðis fyr-
ir hlýleg orð í garð okkar
feðga.
Þá vildi ég votta þér sam-
úð mína vegna fráfalls hins
merka og mikilhæfa eigin-
manns þíns.
Lögbergi-Heimskringlu, rit-
stjórn blaðsins og aðstand-
endum, óska ég allra heilla
og langra lífdaga og vona að
það megi öllum til sæmdar og
gæfu verða.
Nú er hér vor í lofti og
fyrstu sumarfuglarnir byrjað-
ir að syngja sína ástarsöngva
af lífi og fjöri. Þrösturinn
kom hingað 26. fyrra mánað-
ar, en í gærkvöld heyrði ég
í lóunni í fyrsta sinn á þessu
vori. Blíðviðrið kallar á mann
til ótal óunninna verka, svo
ekki er til setunnar - boðið, en
þó langar mig til að reyna að
hripa nokkrar línur og senda
þér, ef þú vildir nýta þær í
blaðið, þótt það verði aðeins
flausturslegt og sundurlaust
hrafl. Veðurfarið síðastliðið
sumar var mjög breytilegt
eftir landshlutum. Hér í Borg-
arfirði var vorið kalt, en ill-
viðralaust. Fénaði varð að
gefa lengi fram eftir, svo að
hey gengu víða til þurrðar.
Eftir miðjan júní gerði mikið
norðanveður og snjóaði hér í
lágsveitum, en norðanlands
varð hríðarveður svo mikið,
að fjárskaðar urðu allmiklir
á nokkrum. stöðum, en hér
reiddi öllu vel af með fénað
og urðu góð höld á fé. Gras-
spretta varð að lokum mjög
góð víðast á landinu og í sum-
um landshlutum varð af-
bragðsgóð tíð, en hér um Suð-
vesturlandið var einstök ó-
þurrkatíð, svo að víða varð,
meira og minna, af töðum al-
gerlega ónýtt og náðist aldrei.
í vetur mátti því víða sjá hey-
bingi á túnum þar, sem sæti
hafði staðið. Þann tíma sum-
arsins, sem helzt voru þurrk-
flæsur, gerði tvívegis norðan
hvassviðri svo mikil, að ekki
var hægt að hreyfa við heyi,
og þótt ekki væri við því
hreyft, fauk það til skaða.
Heyfengur varð því mjög lé-
legur víða þrátt fyrir hið
mikla gras. Sjaldan voru
stórrigningar þótt óþurrkur-
inn væri og haustið mjög hlýtt
og hægviðrasamt.
Það sem af er vetri hefir
verið óvenju góð tíð, þó voru
frostakaflar. Snjólög hafa
ekki verið teljandi og akvegir
hafa aldrei lokazt af þeim sök-
um, og nú er að byrja að
votta fyrir gróðri þar sem
gróðursælast er eftir lartgvar-
andi góðviðriskafla. Hross
hafa gengið sjálfala, varla
komið að húsi í vetur og eru
í ágætum holdum. Á síðast-
liðnu hausti kom fé rýrt af
fjalli, en fjöldi sauðfjár er nú
orðinn það mikill, að óvíst er
að hann hafi nokkru sinni
verið meiri hér á landi.
Hrossum hefir heldur farið
fækkandi, enda er nú mjög
lítið við þau að gera. Kartöflu-
uppske'ra var misjöfn í ár, yf-
irleitt heldur rýr, en sums
staðar sæmileg. Fiskveiðar
gengu yfirleitt vel, bæði síld-
veiði og önnur fiskveiði varð
meiri en undanfarin ár. Hval-
veiðar gengu miður. Afli af
þeim varð mun rýrari en í
fyrra. Hreindýr voru nokkuð
veidd á Austurlandi. Rjúpur
sjást nú varla á landinu, og
rjúpnaveiði var ekki teljandi
á síðastl. ári. Tvennar kosn-
ingar til Alþingis fóru fram
á síðastl. sumri, vegna kjör-
dæmabreytingar. Einmenn-
ingskjördæmin voru lögð nið-
ur, en landinu öllu skipt í
stærri kjördæmi og þing-
mönnum fjölgað í 60.
Pétur Ottesen, sem búinn
var að vera þingmaður Borg-
firðinga í 43 ár, bauð sig ekki
fram. Hann hefir alla tíð ver-
ið kosinn hér með yfirgnæf-
andi meiri hluta atkvæða.
Hann er einn þeirra fáu
manna, sem af djörfung hafa
starfað í stjórnmálabarátt-
unni án þess að andstæðing-
ar hafi reynt að setja blett á
mannorð hans, enda er full-
yrt, að í hverjum kosningum
hafi hann fengið mörg at-
kvæði frá þeim er annars
stóðu með öðrum stjórnmála-
flokkum en hann, svo óskor-
að traust hafa menn ,til hans
borið. Pétur er enn sem ung-
ur væri þótt kominn sé yfir
sjötugt. Hann er fæddur 2.
ágúst 1888. I vetur tók hann
sér ferð á hendur austur til
Jerúsalem ög ferðaðist um
Palestínu í jólafríinu, en situr
annars að búi sínu á Ytra-
Hólmi og gengur að hverju
verki og heldur fyllstu virð-
ingu, þótt hvorki sé hann að
dingla með krossa á barmi eða
reyni að hefja sig með þér-
ingum; allt slíkt mun honum
fjarri skapi.
Nýr biskup var kosinn á
síðastl. ári. Kosningu hlaut
séra Sigurbjörn Einarsson,
guðfræðiprófessor við Há-
skóla íslands, en fyrrv. bisk-
up, Ásmundur Guðmundsson,
lét af störfum fyrir aldurs
sakir.
Nýr skólastjóri tók við
Samvinnuskólanum að Bif-
röst hjá Hreðavatni, séra
Sveinn Víkingur, sem áður
var biskupsritari, og þykir
hafa tekizt vel í hinu nýja
starfi. Sr. Guðmundur Sveins-
son, sem verið hefir skóla-
stjóri frá því að skólinn var
reistur að Bifröst, lét nú af
því starfi, og þykir hafa rækt
hlutverk sitt með ágætum.
Framkvæmdir hér um slóð-
ir hafa verið með líkum hætti
og undanfarandi ár. Þó virð-
ist allt hafa snúizt til óhag-
ræða í þeim málum, þrátt
fyrir menningu og framfarir
á ýmsum sviðum. Skuldir
munu nú vera mörgum fjötur
um fót og mannfæðin í sveit-
unum er orðin tilfinnanleg.
Verð á búvörum er hvergi
nærri því að vera svo hátt,
að það geti borið uppi öll þau
gjöld, sem þyrfti til eðlilegra
framkvæmda; þar sem verð
innlendu framleiðslunnar
stendur í stað, en öll gjöld
stórhækka, bæði öll útlend
vara og ýmis konar föst gjöld
innanlands, t. d. póstur, sími,
rafmagn, útvarp, útsvör,
sjúkrakostnaður, vextir af
lánum og fleira. Þá hafa og
allar vélar og verkfæri, vara-
hlutir til véla, benzín, bílar og
bílflutningar stórhækkað, blöð
og bækur sömuleiðis. Nú er
ekki lengur um það að tala
að reka búskap án bíla og alls
konar vélanotkunar. Á nálega
hverju heimili er nú traktor
og einhverjar vélar til að
tengja þar við. Mörg heimili
hafa fleiri en eina dráttarvél
og einn eða fleiri bíla, svo að
hætta er á að skuldabagginn
verði þungur hjá mörgum, er
fram í sækir, enda held ég að
bændur séu orðnir svartsýn-
ir á framtíðina, og mikið fram-
boð er á jörðum til ábúðar,
en fólksstraumurinn stefnir
til kaupstaðanna í stöðugt
ríkara mæli. Á undanförnum
árum hafa ýmsir- bændur haft
það rúman fjárhag, að þeir
hafa ekki þurft að hika við
að leggja í nauðsynlegar fram-
kvæmdir og mikið hefir á-
unnizt í framfara átt, en yfir-
leitt er það svo, að bændur
verða að hafa sig alla við að
fylgjast með þróuninni, svo
að ekki miði aftur á bak, og
allt sem aflast og ekki fer til
daglegra þarfa, er lagt í ýmis
konar framkvæmdir á jörðun-
um eða til kaupa á vélum og
verkfærum til búrekstursins.
Á síðastl. vori var farin
fjölmenn bændaför hér úr
Borgarfirðinum eða um 130
manns undir forustu Ingi-
mundar Ásgeirssonar bónda
á Hæli í Flókadal, og með
leiðsögn Ragnars Ásgeirsson-
ar ráðunauts. En Ingimundur
er bróðir dr. Leifs Ásgeirsson-
ar, sem ýmsir Vestur-fslend-
ingar munu kannast við síðan
hann var í Ameríku. Ingi-
mundur er formaður Búnað-
arsambands Borgarfjarðar. —
Flokkurinn fór norður og
austur um land, allt austur á
firði, og um Fljótsdalshérað,
og skemmti sér hið bezta í
ferðinni. Nú nýlega mælti
þessi sami hópur sér mót, til
að minnast hinna dásamlegu
daga, í félagsheimilinu Brún í
Bæjarsveit. Hús það er við
heita laug í svonefndu Þór-
dísarholti í Varmalækjar-
landi. Skemmtanalíf er yfir-
leitt orðið allfjölbreytt um
landið. Danssamkomur eru
tíðar, og • víða haldnar kvik-
myndasýningar og leiksýning-
ar. Hin mörgu félagsheimili
og raflagnir í þeim leysa all-
an vanda við slíka starfsemi.
Og í þeim eru margs konar
samkomur haldnar, til dæmis
Þorrablót^ gleðifundir ung-
mennafélaganna, hjónaböll,
uppskeruhátíð g a r ð yrkju-
manna, skemmtanir kvenfé-
laganna o. fl. fþróttamót er
haldið árlega á Ferjukots-
bökkum, og þar er einnig
haldið hestamannamót. ís-
lenzk glíma sést nú ekki orðið
hér um sveitir, sem hver
strákur æfði og kunni áður.
Nauðsynlegi fyrir
heilbrigði
Þýðingarmikið
hráefni
Það eru ekki mörg af gæð-
um jarðarinnar nauðsynlegri
heldur en saltið. Mannkynið
mundi deyja, ef það fengi ekki
salt, og flest dýr mundu fara
sömu leiðina. Fyrir mörgum
öldum var það viðurkennt, að
lífið mundi smám saman kvol-
ast úr mönnum, ef þeir fengi
ekki salt. Fæstir gátu lifað
lengur en mánuð, ef þeir
fengu ekkert salt, og það var
hryllilegur dauðadómur, ef
mönnum var refsað með því
að saltið var tekið frá þeim.
Nú er ekki um það hugsað
að refsa mönnum þannig,
heldur er nú kappsamlega
unnið að því að rannsaka,
hvernig saltið muni geta varn-
Sönglíf var um tíma í nokkru
dái hér í héraðinu, en virðist
hafa heldur glæðzt á ný á síð-
ustu árum, einkum í sam-
bandi við kirkjusöng, og
nokkrir kirkjukórar eru starf-
andi í héraðinu. Allir skólar
eru fullir að vanda.
Heimavistarbarnaskólinn, er
byrjað var að reisa í fyrra á
Kleppjárnsreykjum, er enn í
smíðum. Hann á að vera sam-
eiginlegur skóli fyrir alla
hreppana innan Skarðsheiðar,
sem eru fimm alls.
Framh. í næsla blaði
að sjúkdómum eða læknað þá.
Læknum er það kunnugt, að
salt í líkamanum örvar starf-
semi nýrnahettanna, en það
er einnig alkunnugt ráð við
nýrnaveiki að draga úr salt-
notkun. Langt er síðan fólk
i heitum löndum uppgötvaði
hver áhrif saltið hefir á heils-
una. Þar verða menn að neyta
meira salts en venjulegt er, til
þess að vega upp á móti því
hve mikið salt skolast úr lík-
amanum með svita. Mönnum
er síður hætt við að örmagn-
ast eða fá sólsting, ef þeir
gæta þess að fá sér auka-
skammt af salti. Sama máli er
að gegna um menn, sem
vinna erfiðisvinnu, eða þar
sem mikill hiti er á vinnu-
stað, og þeir svitna mjög mik-
ið. Vanræki þeir að bæta upp
saltskammt sinn, eiga þeir á
Róðgcrið fyrirfram
Símið fyrirfram
um
Skemmtilega frídaga
vegna hinna mörgu vatna,
lækja og strauma, hinna
miklu frumskóga er Mani-
toba hið óviðjafnanlega
frídagaland.
Þegar þér hafið valið stað-
inn, ráðstafið frídögum yfir
símann. Ekkert'- mun
tryggja yður skemmtilega
frídaga eins og undirbúa
þá með persónulegu sím-
tali.
Þér munið komast að raun
um, að langlínusímtal er
fljótlegt, ábyggilegt og eins
ómissandi eins og það er
ódýrt.
MANITOBA TELEPHONE SYSTEM
s
s
Salt—