Lögberg-Heimskringla - 04.04.1963, Síða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 4. APRÍL 1963
5
©

Leskaflar í íslenzku
handa byrjendum
Prof. Haraldur Bessason
Prof. Richard Beck, Ph.D.
XXXVIII
The declension of the indefinite pronoun nokkur (some,
somebody, someone, a few, (anyone)) in all genders the sing.
and the plur. runs as follows:
Masc.
nokkur
nokkurn
nokkrum
nokkurs
nokkrir
nokkra
Fem.
nokkur
nokkra
nokkurri
nokkurrar
nokkrar
nokkrar
Neuíer
nokkurt (nokkuð)
nokkurt (nokkuð)
nokkru
nokkurs
nokkur
nokkur
Sing.
Nom.
Acc.
Dat.
Gen.
Plur.
Nom.
Acc.
Dat. ------------------------------------:------
Geij. all nokkrum
genders nokkurra
Note that the neuter form nokkurt is an adjective
whereas nokkuð is a noun.
Translate into English:
Er nokkur hér, sem þekkir þessa konu? Ég hef ekki
komið þangað í nokkur ár. Það nær ekki nokkurri átt, að
þú verðir ekki hjá okkur í nokkra daga. Er nokkuð í frétt-
um? Jón var aðeins nokkurra ára gamall, þegar hann fluttist
frá íslandi til Vesturheims. Þekkir þú nokkurn pilt eða
nokkra stúlku hér um slóðir? Það er nokkurs vert að læra
málfræði íslenzkrar tungu til nokkurrar hlítar. Eru nokkrir
hér, sem kunna þetta kvæði utan bókar? Hefur þú lesið
nokkrar góðar bækur nýlega? Jón kom hingað nokkrum
árum á undan þér.
Sjúklingurinn, sem læknaðist-
Vocabulary:
aðeins, only
á undan, before
fluttisí, moved, emigrated,
pret. ind. of flytjast
hér um slóðir, in this area
kunna utan bókar, know by
heart
læra, study
nýlega, lately, recently
pilt, masc., boy, acc. sing of
piltur
Ancestors — yes ancestors,
everybody has them!
My father’s p'eople were
born in Iceland. In 1892, my
grandmother, or Amma, came
to America. She landed in the
United States, and remained
there for a year before coming
to Arnes, Manitoba. Then, in
1900, she settled in Selkirk and
spent the remainder of her
life here.
My grandfather, or Afi,
came to Selkirk about 1900
and settled here. He used to
carry the mail between Sel-
kirk and Gimli. It took two
days by horses. In 1905 he
established a meat market iil
Selkirk which is still being
carried on by his eldest son,
my father.
My mother’s people are of
English descent and the
lineage can be traced back to
Lady Jane Grey and Sir
Francis Drake.
My great, great uncle,
Francis E. Cornish was the
first mayor of Winnipeg, in
1875. No doubt he did a fairly
good job as mayor of a grow-
ing western city, but what we
til hlítar, thorughly •
Vesiurheims, masc., North
America, gen. of Vestur-
heimur
það er nokkurs vert, it is
worth something
það nær ekki nokkurri ált,
there is no sense (point)
in it
þekkir, know(s), pres. ind. of
þekkja
hear of him could be more or
less his pranks. On one oc-
cation he issued a summons
against himself for being
drunk. With due solemnity he
read the charge of Mayor
Cornish against F r a n c i s
Evans Cornish, Q.C.
“Guilty or not guilty,
Francis Evans Cornish?" he
asked in stentorian tones,
midst much hilarity in court.
“Guilty, your Worship.”
“Then I fine you $5.00 and
costs.”
“Let’s see, Cornish. Is this
your first offence?”
“Yes, your Worship.” “Then
your fine is remitted.” And
the court was further convuls-
ed. Five dollar bills were
scarce in those days.
Winnipeg’s first election
was held on January 5, 1874.
The voting technique followed
will no doubt be of interest to
present day political aspirants.
The official voters list, publ-
ished December 1, 1873, con-
tained the names of 388 elig-
ible voters. The surprising
thing was the ultimate tabu-
lation of the Mayoralty votes
Auðugt fólk verður einatt
fyrir barðinu á hvers konar
óhamingju og krankleika,
þrátt fyrir öll sín auðæfi.
Sumt af þessu losnar fátæka
fólkið við, einmitt af því, að
það er ekki of ríkt. Það eru
nefnilega til sjúkdómar, sem
ekki eiga uppruna sinn í and-
rúmsloftinu eða öðru sam-
bærilegu, heldur stafa af kúf-
uðum matarfötum, gljáandi
vínglösum, silkimjúkum hæg-
indastólum o*g þægilegustu
hvílurúmum. Kaupmaður einn
hefur sögu að segja af þessu,
eins og margur. Allan formið-
daginn sat hann í bólstruðum
stól og reykti, eða hann lá úti
í gluggakistunni og taldi þak-
hellurnar á nágrannahúsun-
um. Þegar komið var að há-
degisverði, át hann á við tvo,
og grannarnir sögðu stundum
sín á milli: „Er farið að hvessa
úti, eða er það bara kaupmað-
urinn að dæsa?“ — Allan eftir-
miðdaginn var hann að háma
eitthvað í sig og drekka um
leið, ýmist eitthvað heitt eða
kælandi, án þess raunveru-
lega að vera soltinn eða raun-
verulega matlystugur; hann
gerði þetta aðeins af því, að
honum dauðleiddist. Langt
fram á kvöld gat hann þannig
haldið áfram að borða, svo að
erfitt var að segja, hvenær ein
máltíð endaði og önnur tók
við.
Þegar hann hafði svo lokið
við kvöldmatinn, lagðist hann
fyrir, og var þá eins þreyttur
eins og hann hefði daglangt
staðið við viðarhögg. Að lok-
um varð hann svo feitur af
þessu öllu saman, að hann gat
varla hreyft sig úr sporunum.
Matur, drykkur og hvíld var
honum ekki til neinnar sannr-
ar ánægju lengur, og um langt
skeið var hann hvorki hraust-
ur né beinlínis veikur. Aftur
á móti taldi hann sig þjást af
365 sjúkdómum, þ. e. s. nýj-
um sjúkdómi á hverjum degi.
Allir læknar bæjarins stund-
uðu hann. Hann svelgdi
marga lítra af mixtúrum, pill-
ur og duft í kílóatali, unz
menn voru farnir að kalla
hann hið tvífætta apótek. Aft-
ur á móti gerði þetta meðala-
át ekkert gagn, því að hann
fór yfirleitt ekki eftir því, sem
læknarnir skipuðu honum,
cast which were officially re-
corded as follows:
votes
For Frank E. Cornish 383
For W. F. Luxton 179
Total 562
Obviously a lot of good
citizens (in fact almost half of
the eligible voters), absent-
mindedly voted twice, in
error!!!
Ancestors — yes ancestors,
everybody has them!
Manitoba Corresponeuce
Branch Grade XII.
heldur sagði: „Hvers vegna er
ég þá auðugur og mikilsmeg-
andi, ef ég á' að lifa eins og
hundur — og læknirinn getur
ekkert fyrir mig gert, hvað
sem ég borga honum -vel fyr-
ir?“
Loks barst honum til eyrna
orðrómur um lækni, er bjó í
fimmtíu mílna fjarlægð og
átti að vera slíkur töfrasnill-
ingur, að sérhver sjúklingur
yrði fullhraustur, sem til hans
leitaði. Hann átti ekki að
þurfa annað en horfa á sjúkl-
ingana, og sjálfur dauðinn
vék úr vegi fyrir honum, þar
sem hann átti leið.
Kaupmanninum f a n n s t
læknir þessi mikils trausts
verður, skrifaði honum bréf
og útskýrði fyrir honum líðan
sína. Lækninum varð óðara
ljóst, hvað að manninum gekk
og hvers hann þarfnaðist:
ekki lyfja, heldur hófs og jafn-
vægis. Hann sagði því við
sjálfan sig: „Haha, gamli
minn, þig skal ég lækna!“ og
skrifaði óðar svar um hæl,
sem að innihaldi var þannig:
„Vinur minn góður! Ásig-
komulag yðar er vissulega
ekki gott. Þó get ég hjálpað
yður, ef þér viljið fara að ráð-
um mínum. Þannig er mál
með vexti, að þér gangið með
dýr nokkurt í maganum: orm
með sjö gin. Við þennan orm
þarf ég sjálfur að tala, og þess
vegna verðið þér að koma til
mín. Aftur á móti megið þér
hvorki koma ríðandi né ak-
andi, heldur ferðast á hestum
postulanna; ella hristist orm-
urinn og bítur sínum sjö skolt-
um í innyfli yðar og kubbar
þau í sundur. í öðru lagi meg-
ið þér ekki borða nema þrjár
máltíðir á dag, smávegis græn-
meti um miðjan daginn, smá-
pylsu um kvöldið, og að
lauk.
Allt sem þér borðið framyfir
þetta, verður aðeins til þess,
að ormurinn stækkar, svo að
það verður að lokum líkkistu-
smiðurinn, en ekki klæðsker-
inn, sem tekur mál af yður.
Þetta er mitt ráð, og ef þér
farið ekki eftir því, munuð
þér ekki heyra frá mér fram-
ar. Gerið nú það, sem yður
sýnist.“
Þegar sjúklingurinn las
þetta, lét hann strax bursta
beztu skóna sína og lagði af
stað út á þjóðveginn til fund-
ar við lækninn. Fyrsta dag-
inn komst hann svo hægt úr
sporunum, að snigill hefði
getað hlaupið hann uppi. Þeg-
ar vegfarendur heilsuðu hon-
um, tók hann ekki undir
kveðju þeirra, og ef ormur
varð á vegi hans, vék hann
ekki til hliðar, heldur tróð
hann undir hæl sínum. En
strax á öðrum og þriðja degi
kom það fyrir, að honum
fannst sem fuglasöngurinn
hefði aldrei fegurri verið,
döggin aldrei jafn fersk og
öxin úti á enginu aldrei jafn ]
íögur; honum fannst sömu-
leiðis það fólk, sem hann
mætti, vingjarnlegra en annað
fólk. Þannig leið, að á hverj-
um morgni, er hann kom út
úr gistihúsinu þar sem hann
hafði dvalizt um nóttina, þá
fannst honum veröldin feg-
urri, og þegar hann kom á
fjórtánda degi til bæjarins,
þar sem læknirinn átti heima,
og reis á fætur um morgun-
inn, þá var hann svo hress, að
hann sagði við sjálfan sig:
„Lækning mín hefði ekki get-
að komið á óhentugri tíma en
þessum, þegar ég á einmitt að
fara að tala við lækninn. Bara
að ég fengi nú hellu fyrir
eyrun eða smávegis kveisu!“
Þegar hann kom til læknis-
ins, tók hinn síðarnefndi und-
ir handlegg hans og sagði:
„Segið mér nú sem allra skil-
merkilegast, hvernig sjúkdóm-
ur yðar lýsir sér!“
Og sjúklingurinn svaraði:
„Herra læknir. Svo er Guði
fyrir að þakka, að ég kenni
mér einskis meins, og ég vona
að sama megi segja um yður.“
Læknirinn mælti: „Góð
rödd hefur hvíslað að yður að
fara að mínum ráðum. Ormur-
inn í maganum á yður er að
mestu leyti eyddur, en þó
ekki til fulls. Þess vegna verð-
ið þér að fara heim aftur fót-
gangandi, eins og þér komuð.
Og heima skuluð þér leggja
stund á að saga eldivið, þegar
enginn sér til, og alls ekki
borða meira en þér hafið lyst
á. Ef þér farið að þessum ráð-
um, verðið þér gamall mað-
ur,“ bætti læknirinn við og
brosti.
Ríki kaupmaðurinn svaraði:
„Herra læknir, þér eruð snjall
og greindur maður og ég skil
vel, hvað þér eruð að fara.“
Eftir þetta fylgdi hann fyr-
irmælum læknisins, lifði í 87
ár, 4 mánuði og 10 daga og var
hraustur sem hestur. Um hver
áramót sendi hann læknijmm
100 dala þóknun ásamt hjart-
anlegri kveðju og þeim um-
mælum, að ornuu'inn í maga
sér hefði ekki látið á sér kræla
aftur.
Heimilisbl.
Björn S. Blöndal kveður:
Þegar glettin bölsins brek
byrgja þétt að vonum.
Fótaléttan fák ég tek
fae mér sprett á honum.
ÆTLARÐU
AÐ
FERÐAST?
Hvert sem þú
ferð, spara ég
þ é r peninga
og létti af þér
áhyggjum án
auka kostnað-
ai ........
boðsmaður Icelandic Airlines
og allra aðal flug- og skipa-
ferðafélaga; skipulegg ferðir
innanlands og erlendis. Ég
leiðbeini þér varðandi vega-
bréf, visa og hótel, ókeypis, og
með 30 ára reynslu get ég
ábyrgzt ágæta fyrirgreiðslu
ARTHUR A. ANDERSON
ALL-WAYS TRAVEL BUREAU
315 Horgrave St., Winnipeg 2
Office Ph. WH 2-2535 - Ret. GL 2-5446
My Ancestors
by Tannis Benson