Lögberg-Heimskringla - 09.05.1963, Blaðsíða 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 9. MAl 1963
5
Inauguration of the second Republic of Ice-
land. Sveinn Björnsson installed as first
president of Iceland (June 17.) 1944
Iceland becomes a member of the United
Nations ............................................ 1946
First Icelandic commercial Atlantic flight by
Loftleiðir from New York — Winnipeg to
Reykjavík 1947
Iceland a party to the Atlantic Pact (Nato) 1949
Ásgeir Ásgeirsson elected President of Iceland.
Novelist Halldór Kiljan Laxnes is awarded
the Nobel Prize in literature 1952
Iceland extends fishing limits from four to
twelve miles 1958
The British Government officially recognizes
the 12 mile fishery limits off Iceland 1961
Ásgeir Ásgeirsson, President of Iceland and
Mrs. Ásgeirsson, pay a state visit to Canada
(Sept.)............................. 1961

w
Leskaflar í íslenzku
handa byrjendum
Prof. Haraldur Bessason
Prof. Richard Beck, Ph.D.
XLII
The verb að þurfa (need, have to, be necessary) will now
be considered in the present and the past tense in the
indicative.
Present
Sing.
ég þarf
þú þarft
hann (hún, það) þarf
Plur.
við þurfum
þið þurfið
þeir (þær, þau) þurfa
ég þurfti
þú þurftir
hann (hún, það) þurfti
Past
við þurftum
þið þurftuð
þeir (þær, þau) þurftu
Translate into English:
Það þarf að kenna erlend tungumál í skólum þessa lands.
Ég þarf að nema frönsku og þýzku, en þú þarft að læra dönsku
og norsku eða sænsku. Sumir þurfa að leggja stund á rúss-
nesku eða pólsku.
Við þurfum að ferðast til Englands í næstu viku og þið
þurfið að skreppa til Danmerkur og Þýzkalands einhvern
tíma. Hann þurfti að dveljast í Svíþjóð og Noregi í mörg ár
við nám. Einu sinni þurftu íslendingar að fara til annarra
Norðurlanda til þess'að afla sér menntunar. Við þurftum að
komast til Bandaríkjanna; en þið þurftuð að vera heima.
Hvaða greinar eru kenndar í skólunum auk tungumála?
í flestum skólum geta nemendur lært landafræði, jarðfræði,
sögu, náttúrufræði, stærðfræði, eðlisfræði, efnafræði og marg-
ar aðrar geinar, sem ég kann ekki að nefna.
Vocabulary:
afla, acquire
auk, besides
Bandaríkjanna, neuter, The
United States, gen. of the
plur. Bandaríkin
dönsku, fem., Danish, acc. of
danska
eðlisfræði, fem., Physics
náltúrufræði, fem., natural
sciences
nefna, name, mention
Norðurlanda, neuter, the
Scandinavian Countries,
gen. of the plur. Norður-
lönd
norsku, fem., Norwegian, acc.
of norska
efnafræði, fem., Chemistry
einu sinni, once
erlend, adj., foreign, acc. plur.
of erlendur
ferðast, travel
frönsku, fem., French, acc. of
franska
greinar, fem., subjects, nom.
plur. of grein
pólsku, fem., Polish, acc. of
pólska
rússnesku, fem., Russian, acc.
of rússneska
skreppa til, make a short
visit to
siærðfræði, fem., mathematies
jarðfræði, fem., geology
komast til, go to, get to
landafræði, fem., geography
leggja stund á, study
menntunar, fem., education,
gen. sing. of menntun
sumir, some
Svíþjóð, fem., Sweden
sænsku, fem., Swedish, acc.
of sænska
sögu, fem., history, acc. of
saga
tungumál, neuter, languages,
acc. plur. of iungumál
nám, neuter, study, acc. of
nám
Þýzkalands, neuter, Germany,
gen. of Þýzkaland
þýzku, fem., German, acc. of
þýzka
Caroline Gunnarsson:
Rabbað við nútíðar hænuunga
Ég hefi lengi haft hug á að
ná tali af einhverjum afkom-
enda útungunar vélanna. Mér
hefir fundist að hænsni, til
dæmis, af slíkum uppruna
gæti haft nokkuð sjálfstæðar
skoðanir um mæðradaginn
sem haldinn er helgur annan
sunnudag í maí mánuði. Þó
hefi ég aldrei haft lund til að
yrða á hænuunga þar sem
hann hefir legið, bljúgur og
smjörsteiktur á forláta kjöt-
fati og biðið hinnar hinstu
þjónustu.
Svo var það um páskaleitið
í vor að ég fékk ósk mína
uppfyllta alveg ósjálfrátt og
fyrirhafnarlaust. Ég fór inn í
blómabúð til að kaupa gul
vorblóm. Snotur stúlka í gul-
um slopp, og gulum skóm
steig út í gluggann til að velja
fyrir mig blómin. Þá heyrði
ég undur þíð og fjörleg hljóð
sem ég kannaðist vel við langt
aftanúr tíma, og kom strax
auga á littla gula hnoðra. Það
var eins og þeir hefðu oltið
undan gula ílátinu með gulu
blómunum og væru í fáti að
forða sér undan gulu fótun-
um á gulu stúlkunni.
„Enn hvað þið eruð öll lík,“
varð mér að orði.
Stúlkan gaf mér illt auga,
en einn guli hnoðrinn sagði:
„Þú segir satt,“ og deplaði til
mín báðum augunum. Þau
voru eins og svartir títu-
prjónshausar í skotthúfu,
nema hvað þau báru betur af
gula litnum en svartir títu-
prjónshausar í svartri skott-
húfu.
„Þú segir satt,“ endurtók
sá gúli. „Það er allt að verða
jafnlitt of jafnlagað í þessari
veröld, og það er, satt að
segja, farin að vera lítil hefð
í því að vera hænsni innanum
ykkur skrælingjana. Þú fyrir-
gefur hreinskilnina. Annars
líst mér ekki sem verzt á þig.
Þú ert þó grá á litin og það á
nú bezt við ykkur þó þið
reynið að stæla allt litskrúð
náttúrunnar.
„Enn sjáðu hana bara, gulu
skessuna þarna, hvernig hún
hristir vatnið af blessuðum
blómunum. Skárri er það nú
hrokinn. Heldurðu kannske
að hún sé nokkuð mjúkhent-
ari á krökkunum sínum?“
Allt í einu hvesti littli
hnoðrinn á mig augun og bað
mig að gjöra svo vel að hætta
að kalla sig ,hann‘. „Þú geng-
ur með kollinn fullan af alls-
konar hégiljum,“ sagði ung-
inn. „Ég finn til þeirra í hvert
sinn sem þú lítur til mín. Þær
ýfa á mér fjaðrirnar og eru
síður en svo notalegar. Þú
skalt vita að ég finn það vel
á mér að hefði ég komist í
þennan heim svona þrjú
hundruð kynslóðum fyrr þá
hefði ég getað orðið móðir.
En nú skilst mér á gulu skess-
unni þarna að það eigi fyrir
mér að liggja að eiga ein-
hvern þátt í verzlunarlífi
þjóðarinnar.“
Littla hænan trúði mér fyr-
ir fleiru en ég þori að hafa
orð á, og bar blóðið í æðum
sér fyrir því öllu. Hún kvað
það hafa runnið viðstöðulaust
gegnum ættina kynslóð fram
af kynslóð. „Og blóðinu trúi
ég betur,“ sagði hún, „en
öllu því andstreymi við heil-
brigðar eðlishvatir sem nú
buga mína kynslóð.“ „Ég trúi
ekki öðru en blessuð náttúran
eigi eftir að sigrast á því átta-
vilta mannviti sem svift hefir
okkur hænsnamæður fram-
tíðinni.
„Það er annars furða,“ hélt
hún áfram, „hvað blóðið er
minnugt þegar sólin skín á
grænu jurtirnar í þessum
glugga. Grasið var svo fagur-
grænt í fyrndinni, og það
bærðust í því littlar grænar
agnir sem voru góðar á bragð-
ið. Svo voru mannverur eins
í laginu og gula skessan
þarna, bara miklu minni en
nógu stórar samt. Þettað voru
kallaðir krakkar og þeir voru
sí masandi um mæðradaginn.
Þó krakkarnir væru upp-
vöðslusamir, háværir og oft
lúmskir þá stafaði frá þeim
hlýrra hugarfar og betri artir
en gulu skessunni þarna. í
þann dag áttu líka littlir ung-
ar mæður sem gátu séð við
þessum króum.
Lúmskust allra krakkanna
var lítil táta sem vappaði á
eftir hinum og talaði tæpi-
tungu. Þau ráku hana oft
kjökrandi frá sér og sögðust
ekkert hafa að gjöra með ó-
vita á þriðja ári. Einu sinni
ympraði óvitinn eitthvað á
gjöf handa mömmu. Hinir
krakkarnir sögðu að pabbi
gæfi þeim gjöf handa mömmu
og þutu burt frá þeirri littlu.
Stundu síðar kemur hún
rambandi með fat framan á
maganum og hvolfir úr því
mjoli fyrir framan hænuung-
ana.
„Þá grunar enga græsku
en þyrpast að mjölinu og
mata þar gogginn. Þá smellir
telpan fatinu yfir þá og tekst
að handsama einn þeirra.
Vanginn á littlu mannskepn-
unni var hlýr og mjúkur eins
og móðurdúnn, og blíðir voru
kossarnir og hjalið. Hún var
bara svo harðhent að hún
hefði á svipstundu kreist lífið
úr littlum hænuunga. En nú
var hænsnamamma ekki sein
á sér. Hún flaug á telpuna
með vængjaþit og háværum
átölum, svo sú littla sleppti
unganum í ofboði. Mamma
telpunnar heyrði víst hávað-
an því hún kom þjótandi og
svipti fatinu ofanaf hinum
ungunum, en hænsnamamma
beit hana fast og þétt í öklana
á meðan. Svo sló mamma
telpunnar hart á hendina á
sínu eigin barni og kallaði
hana óþekktaranga. En aum-
inginn littli bara togaði í
pilsið hennar, grúfði sig í
fellingarnar og snökti eitt-
hvað um að gefa mömmu.
Það er annars merkilegt hvað
allt ungviði eltir móðurina
hvernig sem hún fer með það.
Hún er öllu svo nauðsynleg
meðan það er lítið og van-
máttugt."
Littla hænan sagðist kvíða
því að verða kannske notuð
að gjöf handa „gulu skess-
unni“ á mæðradaginn. „Það
veit hamingjan að heldur
vildi ég deyja nú þegar en
eiga langa æfi í návist við
hana. En það var ég sem varð
fyrir tánni á henni þegar hún
sagði: „Það verður nú einhver
ykkar fögru fugla borin fyrir
mig á mæðradaginn.“
„Bljúgur og smjörsteiktur,"
hugsaði ég og hafði þó mann-
úð til að þegja.
Frá Lundar 2. maí 1963
Þá er nú liðin vika af
sumrinu, en ekki er hægt að
segja að hlýindi séu enn
komin — flesta daga grenj-
andi hvast. Fyrsti sumar-
dagurinn var samt bjartur. og
hlýr og var okkur eldra fólk-
inu gefin kostur á að koma
saman og óska hvoru öðru
gleðilegs sumars. Kvenfélagið
Björk efndi til þessarar
skemmtistundar eftir hádegi
25. apríl í samkomuhúsi sínu
og vorum við gestirnir milli
30 til 40. Skrafað var og spilað
á spil, ágætisveitingar fram-
reiddar — kaffi og pönnti-
ísrjómi og allskonar sæta-
brauð. Stuttar ræður fluttu
þeir Kári Byron og Vigfús
Guttormsson og þökkuðu fyr-
ir góðgerðirnar og sungið var
Hvað er svo glatt og Fóstur-
landsins Freyja. Og svo fór
hver heim til sín, þakklátur
konunum fyrir góða skemmt-
un.
í gær brann hús hjá bónda
norður í byggðinni, Mr. og
Mrs. L. Sweetland og var
engu hægt að bjarga, en verst
var að engin eldsábyrgð var á
húsinu. Aumingja fólkið
missti allt nema fötin sem það
stóð í. Börnin voru í skóla.
Ekki hef ég frétt hvernig
kviknaði í, en það var ákaf-
lega hvast þennan dag.
Nú eru unglingarnir — 4
H members — að temja kálf-
ana sína, sem á að sýna 17.
maí og svo kemur búnaðar-
sýningin, sem almenningur
tekur þátt í 8. júní, og undir-
búningur er hafinn fyrir þann
mikla dag. — B.B.
ROSE THEATRE
SARGENT o» ARLINGTON
CHANGE OF PROGRAM
EVERY FOUR DAYS
Foto-Nite Every
Tuesday and Wednesday
SPECIAL
CHILDREN'S MATINEE
Every Saturday