Lögberg-Heimskringla - 16.05.1963, Qupperneq 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 16. MAÍ 1963
5
Leskaflor í íslenzku
handa byrjendum
Prof. Haraldur Bessason
Prof. Richard Beck, Ph.D.
XLIII

The verb kunna (know, like so and so, may) is conjugated
in the present anS the past tense indicative as follows:
Present
Sing.
ég kann
þú kannt
hann (hún, það) kann
Plur.
við kunnum
þið kunnið
þeir (þær, þau) kunna
Past
ég kunni
þú kunnir
hann (hún, það) kunni
við kunnum
þið kunnuð
þeir (þær, þau) kunnu
Translate into English:
Ég kann fjöldann allan af kvæðum, rímum og söngvum.
Kannt þú lexíurnar, sem kennarinn setti þér fyrir? Sumir
kunna heilu sögurnar utan bókar, ef þeir hafa heyrt þær eða
lesið einu sinni. Hverning kunnuð þið við ykkur þarna úti
í sveitinni? Við kunnum bærilega við okkur, þökk fyrir.
Ég kunni vel við mig á íslandi í fyrra, en þið kunnuð víst
ekki sem bezt við veðrið. Þeir kunnu ógrynnin öll af vísum,
ég kunni aðeins fáeinar, en þú kunnir ekki eina einustu.
Þetta kann að vera rétt hjá þér, en samt held ég, að þú ýkir
dálítið. ,
Vocabulary:
bærilega, fairly weli, toler-
ably well
ekki eina einustu, not a single
one
fáeinar, a few, acc. plur. fem.
fjöldann allan af, a great
number of
heilu, weak, adj., whole, acc.
plur. fem. of heill
held, think, pres. ind. of halda
í fyrra, last year
kvæðum, neuter, poems, dat.
plur. of kvæði
ógrynni öll af, huge amounts
of
rímur, fem., ballads, rimed
romances, dat. plur. of
ríma
setti fyrir, asigned to, pret.
ind. of setja fyrir
söngvum, masc., songs, dat.
plur. of söngur
utan bókar, by heart
úti í sveitinni, out in the
country
ýkir, exaggerate, pres. sub-
junctive of ýkja
þökk fyrir, thank you
Valdimar Björnsson:
The Viking Voyagers
(Broadcast, delivered October 7, 1948)
Iceland’s early link with
America comes long before
the birth of Leif the Lucky,
son of Erik the Red, at Ei-
riksstadir in Haukadalur in
Dalasysla, in southwest Ice-
land — a few miles, by the
way, from where my mother
was born. One goes back to
Norway to trace the ties. And
I’d like to interject at this
point that there is just one
thing I hope may be gained
through the next few minutes
of this broadcast — and that
is to eliminate doubts, if any
there be, in the mind of any
listener anywhere, about the
historic validity of Leif
Erikson’s discovery of Amer-
ica jn the year 1000. It isn’t
just something to be treated
with an indulgent smile — a
shrugging, “Oh, yes, those
Scandinavians again — swel-
ling their chests about some
fanciful claim that historians
have never accepted fuily.”
Despite all the space that
grade and high school text-
books give to the voyages of
Christopher Columbus, be-
ginning in 1492, despite his
customary designation as the
discoverer of America, de-
spite the incredible action of
a Legislature and a governor
here in the State of Minnesota
— back in 1945, I’m told it
was — making next Tuesday,
Coiumbus Day, a legal holi-
day, the historians recognize
Leif Erikson as the discoverer
of America, in the year 1000.
Columbus was no more the
discoverer of America than
you or I. He never saw the
North American mainland.
He got to the island of San
Salvador in 1492. He visited
the South American mainland
later. But as a discoverer, he
was a full five hundred years
late, as far as this continent
is concerned.
Some seek to inject a re-
ligious note into arguments
that may arise as to Christ-
opher Columbus and Leif
Erikson. Because the Knights
of Coiumbus is a Catholic
organization, one occasionally
hears even some Scandinav-
ians rather indignant about
that church fostering the
myth that Columbus discov-
ered this country. Actually,
the Catholic church has equal
claim on Leif Erikson. Hé
was the first Catholic mis-
sionary into the New World,
having accepted the Christian
faith at the court of King
Olav Tryggvason, the first
Christian monarch of Nor-
way, in the year 999.
Leif Erikson had two
priests with him, intending to
Christianize his pagan father,
Erik the Red, and the rest of
hís family, then in Green-
land, when he stumbled upon
the North American mainland
in the year 1000. Let us never
forget that in the period of
which we’re speaking now,
more than 900 years ago,
when we say Christian, we
might equally well say
Catholic. For Christianity had
no exponent in the world then
other than the Catholic
church. Students at St. Olaf
College, or people interested
in that institution, ought to
be particularly aware of that
fact — for that Lutheran
institution is named for
Catholic safnt.
At this point, some listeners
may have begun to wonder
by what stretch of the imag-
ination this broadcast can be
considered one dealing with
an immigrant contribution to
the “Making of America.”
That will, I hope, become
more evident as the recital
moves along. I intend to dis-
cuss briefly the attempted
Viking colonization of Amer-
ica — right here on our own
mainland, and not merely in
nearby Greenland — between
the years 1003 and 1006. The
Icelandic sagas contain the
detailed record. They are the
best sources as to the Viking
voyages of discovery. For
that matter, did it ever occur
to any of you who stem from
Norway that you would not
know Norway’s early history
at all if it were not for the
Icelandic sagas?
For purposes of this discus-
sion, however, I would rather
use other sources than the
sagas — corroborative sources
that show the record they pre-
serve is more than a succes-
sion of boastful claims about
iong departed ancestors. The
best such evidence both as to
the discovery of America and
the early attempt at its colon-
ization is to be found in
Catholic sources. In preparing
this morning’s broadcast, I
have beside me a large, 826-
page volume. It is the first in
a 15-volume set, ‘The Catholic
Encyciopedia’, bearing the
subtitle, ‘An International
Work of Reference on the
Constitution, Doctrine, Dis-
cipline, and History of the
Catholic Church.’ It was publ-
Framhald á bla. 7.
Minningarorð
Oddrún Bjarnason
1884 -
Á blíðum og blómfögrum
degi, 27. apríl s.l., var lögð til
hinztu hvíldar í Evergreen
grafreit, í Seattle, aldurhnig-
in, íslenzk kona, Oddrún
Bjarnason að nafni. Hér í
borg var heimili hennar, en
hún andaðist að elliheimilinu
Stafholti, i Blaine, Washing-
ton, 25. apríl. Þar hafði hún
dvalið aðeins rúmlega viku-
tíma, þegar kallið kom. Hún
var með fullri rænu, kvaddi
eiginmann sinn, er fylgst
hafði með henni til að ann-
ast hana, og son þeirra, sem
kom strax að dánarbeði móð-
ur sinnar, — og bað þeim
blessunar. Andlát hennar var
rólegt. — Lausnin við fjötur
langvinns sjúkdóms, er að
vísu þakkarverð stund. En
hér var margs að minnast og
sakna, því hér átti sér stað
mjög kærleiksríkt og náið
samband í smárri fjölskyldu.
Kveðjuathöfnin fór fram í
útfararstofu Wiggens bræðra
— sem var yndislegum blóm-
um skreytt. Séra Haraldur
Sigmar flutti hlýtt og við-
eigandi minningar ávarp,
bæði á ensku og á íslenzku.
Tani Björnson söng „Kallið
er komið“ — og að síðustu
„Faðir vor“. — Margir vinir
höfðu safnast saman til að
kveðja þessa góðu, hæglátu
og hugprúðu konu. Hana lifa,
auk eiginmanns hennar Ólafs
Bjarnasonar, einkasonur
þeirra Kjartan, sonar-sonur
Gary, og dóttir hans Debra
Anne. Sömuleiðis ein systir á
íslandi.
Oddrún sál. var fædd 5. okt.
1884, að Miðhópi í Austur-
Húnavatnssýslu á Islandi.
Foreldrar h e n n a r voru
bændafólk — Hallgrímur Þor-
láksson og Ingibjörg Þórar-
insdóttir. Ættfólk hennar
flest mun vera þar um slóðir.
Systir hennar Guðlaug býr á
Auðstöðum í sömu sýslu.
Hin látna var tekin til fósturs
af foreldrum Gunnars sál.
Goodmundssonar, fasteigna-
sala í Winnipeg, Kanada, og
síðan í Los Angeles, Cali-
fornia. Með systrum Gunnars
fluttist Oddrún vestur um haf
aldamótaárið og til Winnipeg
borgar. Þar átti hún heima og
vann fyrir sér um nokkur ár.
A þessu tímabili kynntist
hún eftirlifandi eiginmanni
sínum, Ólafi Bjarnasyni frá
Arnarstapa í Borgarfirði.
Hann hafði komið vestur
skömmu eftir aldamótin. Þau
giftust í Winnipeg 12. maí
1906. Ólafur var dugnaðar-
maður og útsjónarsamur, og
þeim farnaðist vel. En Odd-
rún fór þá þegar að kenna til
vanheilinda og þau afréðu að
flytja þangað sem loftslagið
væri mildara. Hingað komu
þau með son sinn, 4. júní
- 1963
1924. Hér
einnig vel.
farnaðist þeim
Brátt kom það í ljós í ís-
lenzka hópnum sem fyrir var,
hversu félagslynd þau voru,
og hve annt þau létu sér um
allt það sem við kom ætt-
landinu. — íslenzka félagið
„Vestri“ átti" gott bókasafn,
sem á þeim árum var talsvert
notað. Þau lólafur og Oddrún
voru starfsamir meðlimir
þess. En allt breyttist er árin
liðu, vegna langvarandi sjúk-
dóms hinnar framliðnu. —
Hann ágerðist ár frá ári. En
fótavist nokkra hafði Oddrún
sál., þar til síðustu átta mán-
uðina, að hún varð rúmföst og
í umsjá hjúkrunarkonu. —
En til þess síðasta var stilling
hennar söm og jöfn. Hún las
mikið á tímabili — og hún
rifjaði upp ljóðin íslenzku
sem hún unni og kunni. — Á
sumrin undi hún sér við að
annast um blómin sín úti í
garðinum. Hugrekki hennar
var aðdáanlegt! „Parkinson’s“
veikin er, (enn sem komið er)
ólæknandi, og sjúklingurinn
hefur þá meðvitund frá byrj-
un. — En hér var líka við
hendina alúðarfull og óbrigð-
ul persónuleg umhyggjusemi
eiginmanns og sonar, sem að-
dáunarvert var og minnistætt
er, öllum vinum fjölskyldunn-
ar.
Oddrún sál. var nettvaxin
kona og fríð sýnum, — blá-
eygð, með ljósjarpt hár. Gott
og vinlegt bros og framkoma
einkenndu hana hvar sem hún
sást. Hún og maður hennar
voru samhent með gestrisni
og greiðvikni. — Einkum
hafði Oddrún sál. yndi af því
að víkja góðu að þeim sem
aldurhnignir vóru eða miður
máttu sín. Friður sé með
minningu hennar! Sæl er hin
lang þreyða hvíld!
Vinsamlegast
Jakobína Johnson
Seattle, Washington
Maí 6. 1963.
P.S. Hér með fylgir alúðar-
fyllsta þakklæti frá feðgun-
um, til allra vina, nær og
fjær, sem auðsýndu kærleika
og samúð á þessum reynslu
tíma! Guð iauni þeim!
J.J.
ROSE THEATRE
SARGENT ot ARLINGTON
CHANGE OF PROGRAM
EVERY FOUR DAYS
Foto-Nite Every
Tuesday and Wednesday
SPECIAL
CHILDREN'S MATINEE
Every Saturday
t