Lögberg-Heimskringla - 13.06.1963, Blaðsíða 7

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 13. JÚNÍ 1963
7
Til athlægis og íhugunar
Fyrir nokkru síðan kom út annað „business“ og virðast
í L.-H. smágrein um íslenzkar
ferskeytlur. Fylgdi því sýnis-
horn af nokkrum góðum stök-
um. . í þessu sambandi er
minnst á hinn nýja svonefnd-
an atomskáldskap. Kom mér
þá til hugar að snúa einnri
góðri ferhendu yfir á atómsku
til gleggri samanburðar á
kveðskapnum. Set ég þá hér,
valda af handahófi, þessa al-
kunnu veður vísu Hjálmars
Jónssonar:
Felur hlýrnir föla kinn,
fjársins rýrnar kviður.
Lítið hýrnar himininn,
hanga brýrnar niður.
Á atomsku yrði þessi vísa
svona:
hafnarmismunur hafi gert
Grámyggluveður.
Svangar kindur.
Ólund á himni.
Loðnar brýr.
Til að skemmta skrattanum,
skráð er atomljóð á blað.
Þó mun — einkum attanum —
eflaust mega nota það.
Af sömu rót runnið eru
ýmsir aðrir nýgerfingar í
heimi listanna, má þar fyrst
tilnefna hin svonefndu „ab-
stract“ málverk, sem enginn
veit hvað er upp eða niður á.
Þá má nefna í þessu sam
bandi jazzið, þar sem „close
harmony", h j á r æ n i r af-
skæmdir tónar hljóðfæra- og
mannsradda, taktleysi og vilt-
ur trumbusláttur verka æs-
andi á taugakerfið, og er það
ekki heiglum hent, að hlusta
á slíkt til lengdar og halda
fullu viti.
Skal þá að síðustu minnst
á þessar mjaðmasveiflur,
magadill og kálfsóttar tvíg-
stig, sem kallað er dans. En
dansinn er réttilega talin með-
al fagurra lista, þegar vel er
með farið.
Öll er þessi nýbreytni af
sömu rót runnin. Þetta eru
nokkurskonar útbrot, sem
stafar frá sálsýki, svipað og
hænsnabóla eða heimakoma.
Þessi sálsýki átti, illuheilli,
upptök sín hér í Bandaríkj-
unum og er hér orðin fyrir
löngu landlæg. En þar sem
hún er nokkuð smitandi hef-
ur hún stungið sér niður í
öðrum löndum, einkum þeim
næstu og þá helzt í Kanada.
Geðbilun, eins og líkamleg-
veikindi eiga rót sína að rekja
til einhvers brots eða brota á
því lögmáli sem lífinu er sett.
Slík brot færa sinn dóm með
sér, og þeim dómi verður ekki
áfríað. Hér í Bandaríkjunum
er ástandið í þessu efni mjög
alvarlegt eins og sjá má á
aukningu glæpa af ýmsu
taga einkum meðal unglinga,
jafnvel meðal þeirra sem enn
eru varla komnir af barns-
aldrinum. Hér þróast glæpa-
mannafélög eins og hvort
lagaverðirnir e n g i n ráð
kunna gegn þessum samtök-
um nema þegar þau svíkjast
um að borga skatt af tekjum
sínum.
Það þýðir ekki að telja upp
dæmi í þessu sambandi, og
læt ég því nægja að vísa til
J. Edgar Hoover um glæpa-
málin. Um hina öru útbreiðslu
geðbilunar verður ekki hjá
því komist að benda á sem
aðalorsök á þessu tímabili á-
hrif kaldastríðsins og þeirra
aðal vopna sem notuð eru í
því stríði. En þau eru: lýgi,
rógburður, hatur, tortryggni,
ótti o. s. frv. Verkar allt þetta
sem eitur á sálarlíf mannsins.
Ef einhverjum kann að
finnast að hér sé farið með
öfgar, vil ég vitna í félag eitt
er nefnist Mental Health As'
sociation og starfar að rann^
sóknum á geðsjúkdómum og
umbótum á meðferð þeirra.
Notar það mjög útvarpið til
að afla sér fjár meðal al-
mennings. Fræðir það fólk
meðal annars á því, að í
Bandaríkjunum séu 18,000,000
geðveikra, og áð á geðveikra
spítulum séu fleiri sjúklingar
en á öllum öðrum spítulum
samanlögðum.
Get ég þess þó til að hér
komi ekki öll kurl til grafar.
En vitanlega er ekki auð-
dregin línan milli sjúkra og
heilþrigða þegar um geðbilun
er að ræða. Út frá því sem nú
hefur verið sagt, liggja leiðir
í allar áttir til alvarlegrar
íhugunar og rannsókna. En
færi maður að rekja þær leið-
ir yrði það langt of langt mál
fyrir hæfilega langa grein í
lítið vikublað.
Gætu nú þessi fáu orð orðið
til þess að vekja einhverja
til eigin umhugsunar um
þessi efni væri þó betur farið
en heimasetið.
A. E. K.
hjálparaðgerðum til handa
Bréf frá London
Framhald frá bls. 4.
ar hans Palmerstone, Lloyd
George og Churchill. Honum
svipar til Churchill í því að
nægja stutta hvíld eftir lang-
an dag til þess að spretta upp
á ný í fullu fjöri. Á hinn bóg-
inn getur hann tekið hörðum
ádeilum með ró og spekt,
jafnvel þótt málstaður hans sé
erfiður til varnar eins og
stundum vill verða í spurn-
ingatíma þingsins. Hann get
ur jafnvel átt það til að svara
út í hött og verjast þess al-
gerlega að vera dreginn út í
frekara orðaskak hvað sem
tautar og raular. Svipaðri ró,
jafnvel enn kaldari, beitti
Attlee á forsætisráðherraár-
um sínum oft með góðum ár-
angri. Ramsey McDonald og
Anthony Eden áttu hinsvegar
erfitt með jafnvægi sitt er
móti blés, og svipuðu máli
gilti um Bonar Law. Ekki er
fjarri að ætla að þessi skap
gæfumunin í ferli þessarra
þriggja síðastnefndu ráðherra.
Þrátt fyrir ötula forstöðu
Macmillans — og ráðherra-
fórnir hans síðastliðið sumar,
sem einstakar voru í sinni
röð — hefir Ihaldsflokkurinn
tapað fylgi síðustu 1—2 árin.
Misheppnuð tilraun stjórnar-
innar að ná samkomulagi við
Efnahagsbandalag Evrópu
mun eiga nokkurn þátt í
þessu, skoðanir almennings
voru mjög skiptar í málinu
en stjórninni tókst hvorki að
gera fylgendum né andstæð-
ingum málsins til geðs. Verð-
lag hefir hækkað á nauðsynja-
vörum og atvinnuleysis hefir
verulega gætt í norðurhéruð-
um landsins. Hvorugt þess-
arra vandamála hefir verið
tekið föstum tökum af stjóm-
inni. Nokkur njósnarmál hafa
komizt upp, sem benda til
slæglegrar öryggisgæzlu í á-
kveðnum stjórnardeildum. í
aukakosningum hefir íhalds-
flökkurinn tapað sætum hvað
eftir annað og þó einkum, í
nýafstöðnum bæjar- og hér-
aðsstjórnakosningum. Verka-
mannaflokkurinn hefir unnið
á og sömuleiðis Frjálslyndi
flokkurinn, sem hingað til
hefir verið smár. Fylgi hans
virðist ekki sízt vera að auk-
ast meðal fastlaunaðra starfs-
manna ríkis og bæja, sem
tíðast verða útundan í hags-
munagæslu hinna flokkanna
tveggja.
Kjörtímabil núverandi
stjórnar rennur út í nóvember
næsta árs, en heimilt er for-
sætisráðherra að efna til
kosninga þegar honum sýnist,
og lítill vafi er á því að Mac-
millan bíður hentugs tæki-
færis ef einhverjir atburðir
kynnu að gerast er slægju í
baksegl stjórnarandstöðunn
ar. Nærri lá að slíkt tækifæri
gæfist nú í þessum mánuði.
Brezkar járnbrautir hafa ver-
ið reknar með sívaxandi tapi
undanfarin ár, og nýskeð hef-
ir ráðunautur stjórnarinnar,
Dr. Beeching lagt fram áætl-
un þar sem skipulagður nið-
urskurður á brautum og
stöðvum sem ekki bera sig er
fyrirhugaður á næstu þremur
árum. Yfir tvö þúsund stöðv-
ar og 5000 mílur af línum
skulu lagðar niður og starfs-
mönnum fækkað um 70 þús-
und. Samtök járnbrautar-
manna ákváðu að gera alls-
herjarverkfall í mótmæla-
skyni. Þingflokki Verka-
mannaflokksins leizt hinsveg-
ar ekki á blikuna. Auðsætt
var að slíkt verkfall mundi
skapa andúð meðal almenn-
ings, þar sem vitað er að járn-
brautarvandamálið verður
aldrei leyst nema með rót-
tækum aðgerðum. Slíkt hlaut
að gefa Macmillan óviðjafn-
anlegt tækifæri til nýrra
k o s n i n g a . Forráðamenn
Verkamannaflokksins tóku
]dví að miðla málum, tókst að
fá Dr. Beeching til þess að
lofa verulegum ívilnunum og
þeim járnbrautarmönnum, er
atvinnu hljóta að missa, og
fengu þannig afstýrt verkfalli.
En síðan þetta mál var leyst
hafa báðir aðalflokkarnir
hafið ákafan kosningaundir-
búning til þess að vera við
öllu búnir ef Macmillan gæf-
ist álíka tækifæri í náinni
framtíð.
Og nú þegar sumarið hefur
gengið að fullu í garð og þessu
bréfi er lokið á annan í hvíta-
sunnu hafa milljónir Lund-
únaborgar leysts úr læðingi
og streymt út úr borginni
yfir hátíðina, einkum til suð-
urstrandarinnar til að gleyma
vetrinum við sól og sjávar-
seltu. En ánægjan er ekki ó
blandin. Bifreiðafjölgunin í
þessu landi á síðustu árum,
hefir valdið því að vegakerfið
er orðið algerlega ófullnægj
,andi. Lauslega áætlað ma
gera ráð fyrir því að um átta
milljónir bifreiða séu á ferð-
inni um þessa helgi og á þeim
vegum, sem liggja til suður-
strandarinnar eða annarra
eftirsóttra staða hlaðast bif
reiðarnar upp í langar bið-
raðir hvar sem fara þarf
gegnum umferðaljós eða
þrönga þorpsgötu. Bifreiða
eigendafélagið, The Auto-
mobil Association, sem fylg-
ist með allri umferð hvar sem
er í landinu, og notar jafnve
flugvélar til þessa, reynir á
margvíslegan hátt að greiða
úr umferðahnútunum og leið
beina bifreiðastjórum um
greiðari samgönguæðar. Eigi
að síður mynduðust víða bið
raðir allt að 19 mílna langar
við sumar hindranir á hvíta-
sunnudagsmorgun. Enda var
útstreymið úr borginni yfir
41,000 bifreiðar á klukkustunc
þegar það stóð sem hæst.
Og hitinn stígur jafnt og
þétt. í gær komst hann upp
24 stig C. (75 F.) þar sem
hlýjast^ var í landinu. Þrátt
fyrir vísindi U.S. veðurstof
unnar í Washington, sem fyr
ir hálfum mánuði spáði 30
daga kuldum í Englandi
Gamli íslenzki málshátturinn
að náttúran er náminu ríkari
gæti stundum — að vísu
nokkuð breyttum skilningi —
átt við veðurvísindin beggja
megin hafsins.
London, 3. júní 1963.
K. S.
íslandsfarar
Framhald frá bls. 1.
Magnússon, Violet,
White Rock, B.C.
Magnússon, Jón,
Seattle, Wash.
Magnússon, Mrs. J.,
Seattle, Wash.
Martin, Miss Edith A.,
Las Vegas, Nevada.
Maxson, Walter,
Innisfail, Alberta
Mclntosh, Marie (Mrs.)
Seattle, Wash.
Olason, Ray,
Seattle, Wash.
Olason, Mrs. R.,
Seattle, Wash.
Olason, Sina,
Seattle, Wash.
Pálson, Mrs. Emily H.,
Vancouver, B.C.
Pederson, Mrs. Ragna,
Port Coquitlam, B.C.
Pederson, Miss Ingrid,
Port Coquitlam, B.C.
Roswick, Mrs. Halldóra,
Seattle, Wash.
Scheving, Mrs. Emma,
Seattle, Wash.
Scheving, Steve,
Seattle, Wash.
Scheving, Mrs. Anna,
Seattle, Wash.
Sigurdson, Harold,
Vancouver, B.C.
Sigurdson, Mrs. H.,
Vancouver, B.C.
Sigurdson, John,
Vancouver, B.C.
Sigurdson, Mrs. J.,
Vancouver, B.C.
Sigurdson, Mundi,
Vancouver, B.C.
Sigurdson, Mrs. M.,
Vancouver, B.C.
Sigurdson, Sigurbjörn,
Vancouver, B.C.
Sigurdson, Mrs. S.,
Vancouver, B.C.
Skafel, Miss Jónína,
Victoria, B.C.
Skúlason, Mrs. Lóa,
Vancouver, B.C.
Sophusson, Mrs. Jennie,
Bellingham, Wash.
Stefánsson, Óli,
Vancouver, B.C.
Stefánsson, Mrs. Ó.,
Vancouver, B.C.
Sturlaugsson, Mrs. Kristbjörg,
Seattle, Wash.
Sumarlidason,. H. M.,
Edmonton, Alberta
Sumarlidason, Mrs. H. M.,
Edmonton, Alberta
Summers, Mrs. L. E.
Vancouver, B.C.
Sveinbjörnsson, Guðrún,
Vancouver, B.C.
Sveinsson, George L.,
Seattle, Wash.
Sveinsson, Mrs. G. L.,
Seattle, Wash.
Thorlákson, B.,
Markerville, Alberta
Thorlákson, Mrs. B„
Markerville, Alberta
Thorlákson, Hálfdán,
Vancouver, B.C.
Thorlákson, Mrs. H.,
Vancouver, B.C.
Thorson, Mrs. Emily,
Vancouver, B.C.
Thorsteinsson, Laugi,
Point Roberts, Wash.
Thorsteinsson, Mrs. L.,
Point Roberts, Wash.
Wallace, Dr. Thos.,
Seattle, Wash.
Wallace, Mrs. T.,
Seattle, Wash.
Wallace, Michel,
Seattle, Wash.
Wallace, Garth,
Seattle, Wash.
Wathne, Albert,
Vancouver, B.C.
Wathne, Mrs. A.,
Vancouver, B.C.
Burns, Mrs. Jennie,
Point Roberts, Wash.
McDonald, Mrs. Freda,
Seattle. Wash.