Lögberg-Heimskringla - 11.07.1968, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG-HEIMSKRINGþ.A, FIMMTUDAGINN 11. JÚLÍ 1968
Lögberg-Heimskringla
Published every Thursday by
NORTH AMERICAN PUBLISHING CO. LTD.
Prinied by
WALLINGFORD PRESS LTD.
303 Kennedy Streei, Winnipeg 2, Man.
Ediior: INGIBJÖRG JÓNSSON
President, S. Aleck Thororinson; Vice-President, Jakob F. Kristjansson; Secretary,
Dr. L. Sigurdson; Treasurer, K. Wilhelm Johannson.
EDITORIAL BOARD
Winnlpeg: Prof. Haraldur Bessason, choirman; Dr. P. H. T. Thorlakson, Dr.
Valdimar J. Eylonds, Caroline Gunnarsson, Dr. Thorvaldur Johnson, Rev. Phillip
M. Petursson. Vancouver: Gudloug Johannesson, Boai Bjarnason. Minneapoiis:
Hon. Valdimor Bjornson. Victorlo, B.C.: Dr. Richard Beck. Icelond: Birgir Thor-
lacius, Steindor Steindorsson, Rev. Robert Jack.
Subscription $6.00 per year — payable in advance.
TELEPHONE 943-9931
Authorized os second class mail by the Post Office Deportment, Ottawa,
and for poyment of Postage in cash.
Mr. Trudeau og róðuneyti hans
Þá hefur nú Pierre Elliot Trudeau valið menn í ráðu-
neyti sitt og er það nú fullskipað. Hann labbaði með þá
alla yfir til landsstjórans eftir hádegi á föstudaginn í fyrri
viku og þar sóru þeir allir hollustueiða sína — 29 ráðherrar
að tölu — stærsta ráðuneyti í sögu Canada, fjórum fleiri en
í ráðuneyti Lesters B. Pearson og er meðal aldur þeirra 47
ár — yngsta að aldursárum í sögunni.
Þeir útvöldu komu víst blaðamönnum og flestum öðrum
á óvart. Forsætisráðherran hefir sennilega ekki ráðgast við
marga um þá sem hann hafði í huga, en þó má minnast þess
að í fyrsta viðtalinu, sem hann átti við blaðamenn eftir
að hann var kosinn forsætisráðherra á flokksþingi Liberala
í apríl lét hann svo ummælt, að honum væri annt um að
sætta alla flolcksbræður sína við úrslit þingsins, og það virð-
ist hann hafa gert með því að skipa alla þá frambjóðendur
í ráðuneytið, sem sóttu gegn honum á flokksþinginu, nema
Robert Winters, sem gekk úr stjórninni strax eftir flokks-
þingið. — Mr. Trudeau hefir einnig valið í ráðuneytið hæfa
menn sem höfðu verið aðal stuðningsmenn hinna ráðherr-
anna í sókn þeirra á flokksþinginu. Allt virðist því vera
í sátt og samlyndi innan hins nýja ráðuneytis. —
Og nú gat Mr. Trudeau valið fulltrúa í ráðuneyti sitt
úr öllum fylkjum landsins nema Prince Edward Island.
Þetta minnsta fylki kaus sína fjóra þingmenn úr Conserva-
tive flokknum. Það er gott til þess að vita, að nú eiga
sléttufylkin Manitoba, Saskatchewan — og Alberta sína
eigin fulltrúa í ráðuneytinu, þrjá hæfa menn.
Eitt það fyrsta, sem forsætisráðherrann lagði áherzlu á,
var að ráðherrarnir yrðu að vera þagmælskir um öll þau
mál, sem rædd væru innan ráðuneytisins og um ráðagerðir
stjórnarinnar og sagði hreint og beint að þeir, sem brytu
þagmælskueiðinn oftar en einu sinni, myndu útskúfaðir.
Þessi ákvörðun kemur sér heldur en ekki illa fyrir blaða-
og útvarpsmenn, sem vitaskuld eru ávalt á skotspónum
eftir fréttum. Ýmsir ráðherrar síðustu ára þóttu í meira
lagi lausmálgir strax að ráðuneytisfundum loknum.
Lester B. Pearson hefir fulla ástæðu til að vera hreykinn
af úrslitum kosninganna því þótt hann vilji ekki kannast
við það, þá er talið að hann hafi valið Mr. Trudeau sem
eftirmann sinn — nokkurskonar krónprins. Eins og kunnugt
er lagði Mr. Pearson sig allann fram til þess að sameina
þjóðina. Hann er sá, er átti frumkvæðið að hinni svonefndu
B.B. nefnd sem rannsakaði hvernig mætti sætta og sameina
Frakka og Engelsaxa og aðra þjóðflokka landsins.
Á þessum tímamótum þegar þetta mál er á dagskrá er
ákjósanlegt að forsætisráðherrann sé maður af frönskum
ættum, sem getur talað fullum hálsi við frændur sína í
Quebec, sérstaklega við aðskilnaðarmenn þar í fylkinu. Þetta
var Mr. Pearson ljóst, og Mr. Trudeau hefir þegar sýnt
að hann mun ekki bregðast vonum hans í þessum efnum.
Hann hopaði ekki þumlung í uppreisninni í Montreal
kvöldið fyrir kosningarnar — á Ste Jean Baptiste degin-
um þegar aðskilnaðarmenn vörpuðu flöskum fullum af sýr-
um eða máli að pallinum þar sem hann sat ásamt ýmsum
frammámönnum fylkisins og horfðu á skrúðförina. Daniel
Johnson forsætisráðherra Quebec fylkis og aðrir drifu sig
út en Mr. Trudeau sat sem fastast og horfði á óskupinn
og virtist hvergi smeykur, og er talið að framkoma hans þar
hafi aflað honum tugþúsunda atkvæða í Ontario daginn
eftir.
Þess er að vænta að Pierre Elliot Trudeau og ráðuneyti
hans fái leyst úr þeim vandamálum sem nú steðja að Canada
—og þau eru mörg — á gifturíkan hátt. — I. J.
Sieindór Sleindórsson, skólameistari:
Hungur og tækni
Sífellt berast oss fregnir af
skorti og jafnvel hungursneyð
einhvers staðar að úr heimin-
um. Opinberar, alþjóðlegar
skýrslur sýna, að helmingur
mannkyns eða meira þjáist af
fæðuskorti, sem jaðrar við
hungursneyð á ári h v e r j u ,
þótt ekkert beri útaf. Þannig
er ástandið á þeiri öld, sem
velmegun er meiri en nokkru
sinni fyrr, tæknin fullkomnari
og viljinn og möguleikinn
meiri til samhjálpar, meiri en
nokkru sinni áður.
Þetta er að vísu'engin ný
saga, heldur hefur hún fylgt
mannkyninu frá fyrstu
bernsku þess. Líf hinna frum-
stæðustu þjóða hefur ætíð
verið sífelld barátta við hungr-
ið, og verður þó naumast sagt,
að kröfur þeirra séu miklar í
þeim efnum. Og á vorri öld,
þegar ýmiss konar framfarir
hafa lyft undir fólksfjölgun
hinna vanþróuðu ríkja, hefur
þetta vandamál orðið enn
brýnna en fyrr. Samt verðum
vér að gæta þess í umræðum
um þessi mál, að kröfur og
þarfir eru ákaflega misjafnar
eftir þjóðum og löndum. Það,
sem vér í velmegun vorri,
myndum kalla fæðuskort eða
jafnvel hungur, geta ýmsar
nægjusamar þjóðir, sem ekk-
ert þekkja skárra, talið sóma-
samlegt viðurværi. En þótt
svo sé metið, haggar það ekki
staðreyndinni, að mikill hluti
mannkyns þjáist af hungri, og
vandamálið eykst með hverju
ári eftir því sem fólkinu fjölg-
ar. Og samhliða fæðuskortin-
um er margvíslegur annar
skortur á ferðum, þótt hann
sé ef til vill ekki eins tilfinn-
anlegur.
Vér íslendingar ættum að
vera þessa minnugir flestum
þjóðum fremur. Fáar þeirra
þjóða, sem menningarþjóðir
kallast, hafa hér í vestrænum
heimi átt við jafnlanga sögu
hungurs og harðréttis að búa.
Ekki var það þó offjölgun
fólksins, sem hungrinu olli
hér á landi á liðnum öldum,
heldur vankunnátta í vinnu-
brögðum og fátækt þjóðarinn-
ar af tækjum ásamt rangsnún-
um verzlunarháttum og skipa-
skorti annars vegar, en nátt-
úruhamfarir og óblíð veðra-
kjör hins vegar. Það er lær-
dómsríkt að athuga það, að
samtímis því, sem f ó 1 k i n u
fjölgar fyrir alvöru, er hung-
urvofan rekin á dyr. En svo
er fyrir að þakka aukinni
þekkingu og tækni. Landið og
auðlindir þess eru hinar sömu
og var á öldum harðinda og
mannfellis, j a f n v e 1 hefur
nokkuð gengið á gróðurlendi
og önnur gæði frá þeim tíma,
sem fólkið var ekki fleira en
50—60 þúsund. En sú fámenna
þjóð varð að hafa sig alla við,
til að fullnægja brýnustu þörf-
um, og dugði ekki tímunum
saman. Vér þurfum ekki að
eyða tíma í samanburð við það
sem nú er, þótt vitanlega geti
örðugleika enn borið að hönd-
um.
En hverju er þessi stórfellda
breyting að þakka. Um það
verður naumast deilt, að þar
á aukin þekking og tækni
meginþáttinn. Vér gætum
hugsað oss, að einangrun
landsins hefði haldizt eins og
hún mest var á liðnum öldum,
og hversu þá væri um að lit-
ast hér. Húsakynni vor hefðu
verið næsta hrörleg, vér hefð-
um ferðazt fótgangandi eða á
hestbaki um veglaust land,
sótt sjóinn á árabátum og afl-
að heyja af óræktuðu landi að
mestu, með orfi og hrífu. Með
öðrum orðum, vér hefðum
staðið jafn berskjaldaðir gegn
öllum áföllum og forfeður vor-
ir gerðu um aldir. Og á ýmsan
hátt má líkja ástandi þeirra
þjóða, sem nú þjást mest af
skorti í heiminum við þetta.
En þekking manna á náttúr-
unni og tækni nútímans hefur
gert oss það kleift, að afla
margfalds arðs úr skauti nátt-
úrunnar, og bægja hungurvof-
unni frá bæjardyrum vorum.
Og sömu öflunum er það einn-
ig að þakka, að ástandið í
heiminum er þó ekki enn
verra en það er, og að nokkrir
möguleikar eru fyrir hendi að
bæta úr skortinum, þótt það
eigi enn langt í land, að allir
fái fullan skerf. Þessar stað-
reyndir ættu þeir að hafa í
huga, sem líta á raunvísindi
og tækni sem eitthvert óæðra
andans starf en hin svoköll-
uðu hugvísindi eða humanist-
isk fræði. Þekking á náttúr-
unni, auðlindum hennar og
eðli og hið tæknilega vald
mannsins yfir þessum hlutum
er eini möguleikinn, sem unnt
er að eygja, til þess að vinna
bug á hungrinu í heiminum,
eða að minnsta kosti að halda
í horfinu, svo að ástandið
versni ekki frá því sem nú er.
Margt kemur þarna til greina,
aukin kunnátta á ræktun
landsins og nýtingu hafsins,
betri hagnýting matvælanna
og möguleiki á geymslu þeirra,
og loks hin hraða dreyfing
þeirra um mikinn hluta jarð-
ar. Hraðinn, sem vér oft löst-
um, er einmitt frumskilyrði
þess, að unnt sé að rétta
hjálparhönd í tæka tíð. Vér
megum minnast þess úr eigin
sögu, hversu gekk að koma
þeirri hjálp, er oss barst utan
frá í Móðuharðindum t i 1
hinna þurfandi. Sá seinagang-
ur kostaði mörg mannslíf og
miklar þjáningar, en tilefni
hans var skortur tækja og
tækni.
En vér megum líta á þessi
mál frá fleiri sjónarmiðum.
Framleiðsla vor og útflutning-
ur er að langmestu leyti mat-
væli, og vér framleiðum enn
meira magn af ætilegum vör-
um, sem vér þó nýtum ein-
ungis til iðnaðar. Þótt þörfin
sé brýn fyrir mat, eigum ver
samt í örðugleikum með sölu
framleiðslu vorrar, og ill nauð
syn knýr oss til að láta dýr-
mætt hráefni fara til skepnu-
fóðurs eða jafnvel áburðar.
Þetta stafar að verulegu leyti
af því, að framleiðsla vor er of
dýr fyrir hinar soltnu og
s n a u ð u þjóðir, sém hefðu
hennar mesta þörf.
Vér verðum að gera oss
ljóst, að framtíð vor hvílir að
verulegu leyti á því, að ver
getum framleitt meiri vörur
og ódýrari úr hráefni því, sem
náttúran leggur oss til. Það er
ekki einungis þjóðarhagur vor
sjálfra heldur þjónum ver
með því einnig öllu mannkym
í baráttu þess við hungrið. En
þetta fáum vér einungis gert
með a u k i n n i kunnáttu og
tækni. En jafnframt verðum
vér að minnast þess, að auður
náttúrunnar er ekki óþrotleg-
ur. Þótt vér leggjum kapp a
að afla mikils, megum ver
aldrei láta oss henda það að
ganga á höfuðstól náttúrunn-
ar, það er vísasti vegurinn til
tortímingar. En r á n y r k j u,
hvort sem er úr hafi eða af
landi fáum vér einungis forð-
ast með því að þekkja náttúr-
una sjálfa og lögmál hennar
til hlýtar. — St. Std.
Heima er b©zt
SPÁKONA Á AKRANESI
Atli Freyr Gunnarsson, f°r'
stöðumaður kosningaskrif'
stofu Kristjáns Eldjárns a
Akranesi, sagði blaðinu í dag
frá skemmtilegri kosningaget-
raun, sem fram fór á vegum
skrifstofu hans á kosningadag-
Spáðu þá milli 60 og 70 manns
um heildaratkvæðamagu
hvors frambjóðandans um sig
og var þeim sem næst kæmist
heitið g ó ð u m verðlaunum,
nefnilega bók þjóðminjavarð-
ar „100 ár í þjóðminjasafni11-
Þau undur og stórmerki
gerðust að Ingibjörgu Rafns-
dóttur, Heiðarbraut 16, Akra-
nesi, tókst að fara svo nærri
endanlegum úrslitum í spa-
dómi sínum að einungis skakk
aði 14 atkvæðum á heildarat-
kvæðamagni Dr. Kristjáns °S
spá hennar. Ingibjörg spáð1
67.550 atkvæðum til handa dr-
Kristjáni en 35.400 til handa
dr. Gunnari, en þeir hlutu
67.564 og 35.438 atkvæði. Spa'
dómur þessi hefur líklega þótt
fjarstæðukenndur á kosninga'
dag, en hann er ekki aðhlát'
ursefni lengur.
Þeir menn sem voru a^
reyna að spá um úrslit kosn-
inganna í útvarpi og sjónvai’P1
þóttu „litlir spámenn11 og var
lítið á þeim að byggja. en sesk1
legt væri að fjölmiðlunartæk^
in leituðu til „spákonunnar
á Akranesi fyrir næstu kosn-
ingar.
Tíminn 3. juk