Lögberg-Heimskringla - 23.10.1975, Blaðsíða 4

Lögberg-Heimskringla - 23.10.1975, Blaðsíða 4
4 LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 23. OKTÓBER 1975 LÖGBERG-HEIMSKRINGLA PUBLISHED EVERY THURSDAY BY LOGBERG-HEIMSKRINGLA PUBLISHING Co. Ltd. 67 6T. ANNE'S ROAD, WINNIPEG. MANITOBA R2M 2Y4 CANADA TELEPHONE 247-7798 EÖITOIti CAROLINE GUNNARSSON ■DITOVt EMERTTUS: INGIBJORG JONSSON "MHMB0MT, K. y». JOHANNSON, VICE-PRESIDENT, DR. L. ririlTir SECRCTASY-TREASURER, EMILY BENJAMINSON. ADV'T MANAGER, 9. ALECK THORARINSON SUBSCRIPTION $10.00 PER YEAR — PAYABLE IN ADVANCE — SECOND CLASS MAILING REGISTRATlON NUMBER 1607 — PRINTTED BY GARDAR PRINTING LIMITED — PHONE 247-8140 AÐFANGADAGUR NÝRRAR ALDAR Aldamótadagur varanlegs landnáms Islendinga í Vest- ureimi er nú liðinn hávaðalaust í eilífðarskaut. Þriðjudagur- inn í þessari viku, hinn 21. október, var kvöld hátíðarársins og aðfangadagur nýrrar aldar í þróunarsögu þess mannfé- lags, sem landnemarnir lögðu grundvöll að fyrir 100 árum. Vel heppnuð landnámshátíð ber þess vott, að það mann- félag er enn við góða heilsu í kjörlandi frumherjanna, að hið besta í íslenskum menningarerfðum á þar enn langt líf framundan. Mörg samtök íslendinga í Vesturheimi hafa lif- að og þrifist, dofnað og dáið á síðastliðnum 100 árum, en ekki bar á öðru en að þeir væru fljötir til að fylkja sér um þau samtök, sem nú starfa í fullu fjöri og leggjast allir á eitt um að gera afmælishátíð landnámsins sem veglegasta. Óþarft er að eyða orðum að framistöðu þeirra manna og kvenna, sem stóðu fyrir framkvæmdum. Verkið lofar meist- arann, en Þjóðræknisfélagið, Islendingadagsnefndin og Can- ada Iceland Foundation voru í broddi fylkingar . Minningar frá árinu 1975 hljóta að endast vel og ganga í erfðir til barna og barnabarna að minsta kosti næstkom- andi 100 ár. Margt hefur bjargast úr djúpi gleymskunnar vegna þess, að það rifjaðist upp við þessi tímamót, sumt grafið upp úr gömlum bókum, blöðum og sendibréfum, en sumt munnmæli. Þetta var ár mannfunda og samkvæma. — Vestur-lslendingar samrýmdust ættitigjum frá Fróni á veru- legri hátt en nokkum tíma hefur skeð áður á öldinni sem liðin er frá landnámstíð; margt bar á góma, ættgengar sög- ur frá fyrstu árum landnámsins rifjuðust upp og voru end- ursagðar Þær eiga að varðveitast, því einmitt þær eru efni- viður í góð skáldverk þegar afkomendur landnemanna byrja fyrir alvöru að leggja sig niður við að iðka arfgenga list forfeðranna, einhvemtíma á öldinni sem nú fer í hönd. Lögberg-Heimskringla hefur reynt eftir fremsta megni að fylgjast með því sem skeði þetta ár og birta af því fréttir jafnótt. Þann stutta tíma, sem hlé var á útgáfunni síðastliðið sumar, var skrifstofa blaðsins nokkurskonar miðstöð. Þang- að lögðu leið sína margir gestir frá Islandi á meðan þeir voru í Winnipeg og þangað leituðu heimamenn frétta af því sem var að gerast eða átti að gerast. Sumu var auðsvarað, því allt fylgdi áætlun nema flugvélar og hópferðabílar, og víst er um það ,að þótt lítið eða ekkert yrði úr verki á með- an mest stóð til, var hvergi skemmtilegra að vera en á skrif- stofunni, alveg í miðri braut, þar sem manni var auðsjáan- lega ætlað að vera. Afmælisveislunum lauk tilhlýðilega á síðustu dögum aldamótaársins, með skipsferð, sem rakti slóð innflytjend- anna yfir Rauðá og Winnipegvatn, að ströndum fyrirheitna landsins. Hún kom að loknu stórmerku fræðimannaþingi, sem dróg að sér kunna bókmennta menn víða að. Þar voru ræddar íslenskar bókmenntir og Norræn fræði og var þingið vel sótt af almenningi. Þá var samt enn eftir að afhjúpa fyr- ir almenningi kantötu dr. Hallgríms Helgasonar sem er byggð á lióði Guttorms. J. Guttormssonar, Sandy Bar, og á kannski eftir að geyma betur minningu landnemanna en flest annað, sem þeim hefur verið gert til heiðurs þetta ár. Reynt hefur verið að færa lesendum þessa blaðs sem ýt- arlegastar fréttir af því, sem gerst hefur þetta hátíðarár, en þó er margt enn ósagt, sérstaklega í sambandi við lokahátíð- ina í október, því enn hefur varla gefist tími til að moða úr efni, sem fyrir höndum er henni viðvíkjandi. Nú er erfiðið, umstangið og heilabrotin, sem hljóta að hafa fylgt þessari hátíð að mestu hiá liðin. Allt þess háttar leegst í sióð minninganna frá aldarafmælisárinu 1975, og kemur að góðu haldi í fjörugum samræðum þegar fram líða tímar. Það verður vænn hluti af ágóðanum, sem unnist hefur og mun auðga menningarlíf Vestur-íslendinga um ó- komna framtíð. C. G. UÚF í VIÐMÓTI OG SKEMMTILEG f Magnea Þorkelsdóttir er látlaus kona, brosmild og þýð í viðmóti og skemmtileg að rahba við í góðu tómi. — Frú Magnea var í Islendinga ferðinni yfir Winnipegvatn í október með manni sínum séra Sigurbirni Einarssyni, biskupi Islands, og hvergi er frjálslegra að spjalla saman en á skipsfjöl. Hún var í fyrstu treg til að leyfa viðtal til birtingar í blaði, kvaðst ekki eiga merki lega sögu að baki, því flest ár ævinnar hefði hún verið bundin húsfreyjustörfum. — En hún hefur staðið við hlið manns síns gegnum mennta- feril æsku áranna, alið upp átta börn og sinnt húsmóður störfum á fátæku prestsetri í sveit, komin rakleitt frá Reykjavík og öllu slíku ó- vön. Foreldrar hennar, Þor- kell Magnússon og Rannveig Magnúsdóttir ólust upp í Vestur Skaftafellssýslu, en kynntust í Reykjavík og gift ust þar. Rannveig er enn á lífi og hefur nú einn um ní- rætt. Um eigin afrek fór hún eng um orðum, en vinkona henn- ar, frú Þóra Elfa Magnúsdótt ir, rithöfundur í Reykja- vík, , sagði mér í einrúmi að frú Magnea hefði verið viðurkennd hæfileika kona frá því hún var ung stúlka. Hannyrða kennari hennar í Kvennaskóla Reykjavíkur fékk strax augastað á henni og valdi hana úr nemenda hópnum til að aðstoða sig við útsaum íslenskra kvenbún- inga. Eft.ir að hún burtskráð ist í skólanum stundaði hún hannyrðir þar til hún giftist. Biskupshjónin kynntust fyrst þegar bæði voru 14 ára gamlir unglingar. — Móðir Magnen fór með hana og systur hennar í orlofsferð að Kirkjubæjarklaustri ,en þar var þá Sigurbjöm Einarsson við heyvinnu eftir að hafa lesið undir Menntaskóla um veturinn. — Þegar hún var spurð hvort þeim hefði strax litist vel hvort á annað sagði frú Magnea með hýru brosi: „Heldur betur, hann var svo fallegur drengur.” Vináttan hélst eftir að bæði komu aftur heim til Reykjavíkur. Þar giftust þau í ágústmánuði 1955, þá 22 ára gömul, en daginn eftir brúðkaupið lagði brúðgum- inn af stað til Svíþjóðar til að nema guðfræðisögu, grísku og fomaldasögu við Uppsala háskóla. Hann kom heim um jólin og eftir hátíð- ina fóru ungu hjónin saman til Uppsala. Þar fæddist fyrsta bam þeirra, dóttir sem var skírð Gislrún eftir móður biskups- ins, er hafði látið lífið við að bjarga honum og Sigurfinni bróðir hans úr eldsvoða, er bærinn brann til kaldra kola. Hann var þá á þriðja ári en Sigurfinnur barn í vöggu. Á meðan faðir henn- ar var í lokaprófi í háskólan- Ætli póstmennirnir láti verða af því að fara á stræk? Eg vildi að þeir væru svo kurteisir að segja mér þetta svo ég vissi hvort væri ó- hætt að gefa Kolfreyju frí og látið þetta spjall eiga sig ef það skildi fara svo að það kæmist ekki í póstinn fyrr en seint og síðarmeir. Mig langar í frí svo ég geti sópað eldhússgólfið og þurfi ekki að fara á fætur í tíma til að búa um rúmið og kom- ast í vinnuna, en ég vil samt heldur að Kolfreyja fái kvef en að póstmennimir fari á stræk. Eg sakna póstmanns- ins ef ég missi af honum af því ég er buúsy að hita mér kaffisopa til að vekja mig með þegar hann er á ferð- inni. — Þetta er þægilegur strákur, alltaf kátur og í góðu skapi, hvemig sem tek- ið er á móti honum. „Af hverju hefirðu aldrei neitt gott handa mér í pokan um þínum?” sagði ég við hann um daginn. „Það er nógu þungt sem ég færi þér, öll þessi blöð og öll þessi stóru þykku bréf. — Það er lift af mér lódi þegar ég er búinn að skila þessu af mér,” sagði hann. Hann sagð ist vinna svona hart til að spara mér ómakið að hamra allan daginn á Kolfreyju, og ef ég léti þetta ekki í blaðið þá væri það mér að kenna að ég hefði nokkuð að gera. „Þá áttu að setjast á sæd- vokið og sortera þetta út fyr- ir mig áður en þú kemur með það,” sagði ég. “Sumt af þessu er ekki til annars en að gera ruslahrúgu úr desk- inu mínu og ég þarf að moka því ofan af Kolfreyju áður en ég kemst að henni.” „Jæja, nú verð ég að flýta mér,” sagði hann, „það er gott að ég er laus við ruslið þitt. Nú verð ég léttari á fæti þegar hundamir fara að elta mig.” — Hann sagði að hundar gerðu það að gamni sínu að rífa buxnaskálmarn- ar af póstmönnum og bíta þá í kálfana. Þeir héldu víst að allir póstmenn væru óvinir húsbóndans, af því að stund- um kæmu þeir með rukkun- arbréf í pokunum sínum, þetta gætu hundarnir víst nusað uppi. Fólk ætti að venja hund- ana sína betur. Annars verða póstmennimir að fara ein- stöku sinnum á stræk til að láta sér batna í fótunum. C.G. VIDRÆÐUM um, fæddist önnur dóttir og var látin heita Rannveig. — Síðan eignuðust þau hjón sex syni, sen allir eru fædd- ir á íslandi og var það fyrsta prestsverk séra Sigurbjamar eftir að hann tók víxlu að skíra elsta soninn, Þorkel í höfuð móðurafa hans. Þau hjón sném aftur heim til íslands árið 1936, og þar • dvaldi frú Magnea með dæt- ur þeirra, en maður hennar fór aftur til Svíþjóðar og lauk þar námi haustið 1937. Síðan innritaðist hann í guð- fræðideild háskóla íslands, lauk þar prófi vorið 1938 og vígðist í Breiðabólstaðarsókn á Skógarströnd. Þar hafði verið prestlaust í tvö ár, hús- ið í niðum)ðslu og túnið ó- girt. Unga konan gat ekki flutt þangað með börnin fyrr en vorið eftir. „Þar er yndislega fagurt — leifar af gömlu íslensku birki — og þar undi ég mér vel,” segir frú Magnea. — „Borgarbamið fékk að upp- lifa reynslu formæðra sinna, og það fá ekki margar ungar konur núorðið.” Engin vatns- leiðsla var í húsið. Hjónin sóttu vatn í mat og til þvotta í lækinn og í læknum skol- aði unga húsfreyjan þvott- inn. Ein kýr fylgdi prestsetr- inu og aðra keyptu þau, bændumir í sókninni færðu þeim sitt lambið hver og þar með var bústofninn fenginn. Um sumarið heyuðu þau fyr ir skepnunum með vinnu- manni og vinnukonu. Hún lærði að hagnýta afurðir jarðarinnar, búa til smjör og skyr og annan sveitamat. — Hún var líka organisti í kirkiunni, og hefur þá kom- ið sér vel, að hún á það sam- eifdnlegt með manni sínum að unna söng ou hljómlist og bera gott skyn á þær mennt- ir. Þegar leið á sumarið var vatn leitt inn í húsið, en um veturinn kom bamaskóli og veitti séra Sigurbjöm ung- lingum þar tilsögn. „Það var nóg að gera og þetta var ynd islegur tími.” sagði frú Magn ea. Um áramótin 1941 var séra Sigurbjöm kjörinn prestur í Hallgrímskirkju í Reykjavík með séra Jakobi Jónssyni, en þá var Hallgrímskirkjusöfn- uður nýstofnaður. — Hann frestaði ferðinni til Reykja- víkur þangað til fjórða bam 'þeirra hjóna fæddist í janú- ar. Það var piltur og hlaut nafnið Ámi Bergur, eftir Ar- nýju ömmu séra Sigurbjam- ar og Sigurbergi afa hans, en þau tóku hann að sér þegar hann missti móður sína og ólu hann upp. Fjölskyldan gat ekki fylgt séra Sigur- bimi til Reykjavíkur, varð að bíða fardaga í júní. Árið 1943 varð séra Sigur- bjöm dósent í guðfræðideild háskóla íslands, síðar prófes-

x

Lögberg-Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg-Heimskringla
https://timarit.is/publication/160

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.