Lögberg-Heimskringla - 12.09.1980, Blaðsíða 4

Page 4
Forystugrein
Gí gastj aki
"Logandi standa í langri röð/ ljósin á
gígastjaka" segir Jón Helgason í kvæði
sínu Aföngum. Leiðir sá hluti ljóðsins
hugann að Skaftáreldum sem kvik-
nuðu á sunnanverðu Islandi seint á 18.
öld. Eldum þessum fylgdi eitt illræmd-
asta öskugos sem sögur fara af, og þá
hnigu menn og skepnur til foldar um
gjörvallt Island, og þá má segja að
íslenska þjóðin yrði sér fyllilega
meðvitandi um eyðandi mátt eldgosa.
Fyrir einum áratug var hin sama þjóð
rækilega minnt á mátt eldsins þegar
eldtungur frá Heimaey eyddu veruleg-
um hluta af híbýlakosti Vestmann-
eyinga.I þeim hildarleik varð að flytja
alla eyjarskeggja til lands. Slys urðu
ekki á fólki, og í fyllingu tímans sneri
það aftur á sína heimaslóð, gróf upp
hús sín úr vikri og ösku og notaði eld-
fjallaglóð til að hita þau upp.
Saga Vestmanneyinga síðasta áratug-
inn er ugglaust skýrasta dæmið sem
fundið verður um tvenns konar mátt
jarðelda. Annars vegar er það
miskunnarlaus eyðingin og hins vegar
beislanleg orka sem breyta má í varma
og ljós í stofu og borðkrók.
"Jarðeldanýting" væri hæfileg yfir-
skrift á einum merkasta þætti íslenskr-
ar tæknisögu á þessari öld. Alkunnugt
er það að Reykvíkingar hafa um
áratugabil ornað sér við eldfjallaglóð.
Mun þess og skammt að bíða að
næstum því hvert heimili á íslandi hlj-
óti sömu hlunnindi. Ennfremur hafa
ráðamenn íslenskra raforkumála
nýlega telft í tvísýnu með tilraunir með
gufuknúin raforkuver. Með öðrum
orðum hafa Islendingar nú beinar
sannanir um það að afli jarðeldsins hafi
verið breytt í raforku. Áður bjó slík
orka í fossum og vatnsföllum. Nú er
hún einnig í iðrum jarðar hvar svo sem
stróka leggur upp úr keldu eða hólkoll.
Þykir sennilegt að afl þessara auðlinda
nái langt út yfir mörk innanlands-
markaðar, og því ræða bjarsýnustu
menn nú um útflutning raforku frá
Islandi. Hafa vísindamenn bent á að
flutningur verði um geimhnetti og má
vísa til greinar um þau mál sem birt
var á síðum þessa blaðs eigi alls fyrir
löngu.
I sumar gaus Hekla, og fengu þá
margir af lesendum þessa blaðs að sjá
'eldgos í fyrsta sinn. Var sumra mál að
eldfjallið hefði efnt til sýningar fyrir
Vestur-íslendinga gestkomandi í land-
inu. Gosið var stórfenglegt álitum.
Þegar rökkva tók mátti annars vegar
greina dökka og ógnvekjandi ösku-
bólstrana — hinn eyðandi mátt jarð-
eldsins sem kunnur er úr fortíð. Hins
vegar teygði gígastjakinn sinn langa
arm með bjartri ljósaröð — táknmynd
um framtíðaryl og birtu.
H.B.
Islendingadagurinn 1980
The Lögberg— Heimskringla Float at the Icelandic Festival — Aileen
Luprype, seated in the front of a 75 year-old buggy, drives her own horse.
Janice Kristjansson in the back seat. Both ladies wore period costumes.
Continued from page 1
be a real favorite this year. Rain caused
the Festival to be moved into the
pavilion from the Gimli park-stage, but
the only result of the move seemed to
be that the event was þetter. A packed
house listened to a long succession of
excellent folk groups starting around
7:00 p.m., aud though all of these were
very good, the entertainment got
continually better as the night went on.
It reached a peak with Tom Jackson,
who didn't finish until well after the
scheduled ending of the show at
midnight.
THE TRADITIONAL PROGRAM
The traditional program took place
on Monday afternoon, and many
speakers of note were on hand to take
part in it. Adalbjorg Sigvaldason, the
Fjallkona, gave a speech in exceilent
Icelandic, a speech which was sincere
and very much to the point. This
speech was delivered in an
unassuming and straightforward
manner, and it was well received both
for the simplicity and the dignity with
which it was put forward.
Leola Josefson, of Hopkins, Min-
nesota, gave the Toast to Canada. Since
she spoke to us as an American, her
speech had a slightly different em-
phasis than other Toasts to Canada
which have been given by visitors
from Iceland. This made for in-
teresting listening, especially since she
spoke in a clear voice and altogether
presented her material most ef-
fectively.
Gus Kristjanson gave the Toast to
Iceland and in his speech he stressed
the cultural inheritance which he feels
is still our most important connection
with Iceland. He quoted lines from the
works of Stephan G. Stephanson to the
effect that though you set foot in many
lands, still you bear with you the
stamp of your upbringing, you retain a
love of your homeland and you long
forit.
Both before and during the
traditional program, festival visitors
were honoured with performances by
concert pianist Pauline Martin, who
was formeríy of Brandon, Manitoba,
and is currently teaching and working
on a doctorate at the University of
Michigan. Her talent and the years
spent in developing it were evident in
her performances, and listeners would
have loved to hear more of her music if
time had allowed. It will interest
readers of Logberg-Heimskringla to
know that on August 23rd, Pauline was
Hjá forlaginu "Akademische Druck-
und Verlagsanstalt" í Graz í Austurríki
er nýlega útkomin bók dr. Hallgríms
Helgasonar, rituð á þýzku, "Das
Heldenlied auf Island" (Hetjusöngva-
kvæði Islendinga).
Fyrir ritverk þetta hlaut Hallgrímur
doktorsgráðu í músíkvísindum, fyrstur
allra íslendinga, við heimspekideild
háskólans í Zurich í Sviss árið 1954.
Inngangskaflar þess, auk formála,
fjalla um Galdraljóð, Eddukvæði,
Dróttkvæði og Forna dansa, en megin-
hluti greinir frá upptökum rímna,
samfélagslegu gildi þeirra og flutn-
ingshætti.
Lengstur þáttur bókarinnar er ,um
formfræði rímnalaga, þar sem rúmlega
eitt hundrað nótuprentuð kvæðalög
eru greind niður og flokkuð eftir gerð
þeirra og byggingu.
married to Haukur Asgeirsson of Ann
Arbor, Michigan, and formerly of
Iceland.
Mayor Ted Arnason brought
greetings from the town of Gimli to all
assembled. Miss Helen Collings, Vice
Consul, brought greetings and a mes-
sage from the U.S. Consulate, which
she concluded with a few well chosen
words in Icelandic. The Honourable
Sterling Lyon brought his greetings
personally from the Government of
Manitoba, which was appreciated, as
was the appearance of federal cabinet
minister Lloyd Axworthy, who spoke
well despite the ill effects of a troubled
journey aboard the Lord Selkirk.
Councillor Ric Nordman spoke on
behalf of the City of Winnipeg and
Consul General Aleck Thorarinson
brought a message from the Consulate
of Iceland. The Arborg Youth Choir
sang beautifully at the conclusion of
these speeches, after which the
Lieutenant Governor of Manitoba, His
Honor F.L. Jobin, brought greetings
from the Queen.
Leola Josefson's Toast to Canada is
reproduced in this issue, the speeches
of Gus Kristjanson and Adalbjorg
Sigvaldason will appear in later issues.
G.J.
Bókinni fylgir ítarleg tilvitnunarskrá,
ritskrá og tvöfalt registur (efnisatriði;
mannanöfn), en hún er alls 154 síður.
Fjárhagslegan styrk til útgáfunnar
hafa veitt: Landsstjórn í Steiermark,
Austurríska-Íslenzka félagið, Lands-
málasamband Steiermark og Hoch-
schule fur Musik und darstellende
Kunst í Graz.
Rit dr. Hallgríms er 4. bindi i ritsafn-
inu "Musikethnologische Sammel-
bánde", en ritstjóri þess er próf. dr.
Wolfgang Suppan, forstöðumaður
"Stofnunar fyrir tónmenntalega
þjóðháttafræði'' (Institut fúr
Musikethnologie) við "Hochschule fúr
Musik und darstellende Kunst" í Graz.
Islenzk útgáfa þessarar bókar er
væntanleg síðar í sumar, útgefin af
forlaginu Örn & Örlygur.
Lögberg - Heimskringla
Published every Friday by
L°GBERG-HEIMSKRINGLA INCORPORATED
1400 Union Tower Building, 191 Lombard Avenue,
Winnipeg, Manitoba R3B 0X1 — Telephone 943-9945
EDITOR: Haraldur Bessason
ASSISTANT EDITOR: Margrét Björgvinsdóttir
SECRETARY: Emily Benjaminson
Typesetting, Proofreading and Printing — Typart Ltd.
Subscription $15.00 per year - PAYABLE IN ADVANCE
$20.00 in Iceland
— Second class mailing registration number 1667 —
FYRSTA MÚSÍKVÍSINDA-RIT ÍSLANDS