Alþýðublaðið - 12.03.1961, Qupperneq 5

ihvað hann átti við. Hvaða I
strengi vantaði í brjóstið á i
manninum? ‘En mér varð það §
ljóst síðar. Þá hittumst við 1
Jón, og hann sagði:
„Það vantaði strengi í i
brjóstið á honum“.
Það bar við, að Jón tók
manni tveim höndum, sem
flestir aðrir virtust ekki taka
eins vel. Og það kom varla
fyrir að sá maður brygðist.
Jón skyggndist að þessu leyti
dýpra en aðrir forystumenn.
Jón Baldvinsson umgekkst
mjög mikið verkafólk. Það
var stundum örtröð hjá hon-
um af verkakörlum, sjómönn-1
ixm og' iðnaðarmönnum, sem 1
komu bara til þess að rabba
við hann. Hann komst aldrei
ínn í borgarastéttina. Hann
sótti þrótt í þetta óbrotna al-
þýðufólk, sem hafði kvatt
hann til star.fa.
Einu sinni var mikið deilu-
mál uppi í sambandi við þing-
flokkinn, eða afstöðu hans á
alþingi. Þetta deilumál fór
ekki margra á milli og var
ekki komið almennt út á með-
al flokksmanna.
Morgun cinn kom Jón í
ritstjórnarskrifstofu Alþýðu-
blaðsins og settist gegnt mér.
Ég spurði hann um úrslit
þessa máls eða horfur í því.
Ég man vel hverju hann svar-
aði og hvernig hann svaraði:
,,Hann kom heim til mín í
gærkvöldi — (og nefndi nafn
verkamanns, sem hjó grjót í
Skólavörðuholtinu), og sagði,
að ef við gerðum þetta ekki
gæti hann ekki borið sama
traust til flokksins og hann
hefði alltaf gert. Traust þess
manns — og hans líka vil ég
ekki missa“.
Alþýðuflokkurinn vann mik
inn kosningasigur árið 1934.
Þá bar svo við, að allskonar
fólk streymdi inn í Jafnaðar-
félagið. Einu sinni, þegar ég
lét í ljós ánægju mína yfir
þessu við Jón, fannst mér
hann taka því furðu dauflega.
Ég hafði orð á því og sagði I
eitthvað á þá leið, að gott
væri að ná til fleiri manna og
skipuleggja starf þeirra fyrir
flokkinn. Þá sagði hann:
,,Já, það er kannski gott, en
þetta fjarar út, það fjarar
út“.
Við biðum mikinn ósigur
árið 1937 — og þá held ég að
allir þeir, sem komu í félagið
1934 og mest bar á, hafi ver-
íð horfnir. Jón Baldvinsson
hafði séð rétt. Hann var lang-
sýnn.
Þegar deilurnar risu 1 Al-
þýðuflokknum um samein-
ingu eða samstöðu flokksins
við Kommúnistaflokkinn, sem
öllum eru kunnar, vildi Héð-
inn Valdimarsson ekki hlýta
ákvörðunum meirihluta
flokksins í Reykjavík. Hann
var annar helsti foringi flokks
ins og mjög áhrifamikij].
Hann ákvað að beita áhrifum
sínum og stöðu í flokkniTm
sem varaforseti hans, til að
taka upp persónulegt sambaud
Framh. á 14. síðu.
ALÞÝÐUFLOKKURINN
hefur í 45 ár starfað eftir meg-
inreglu, sem Jón Baldvinsson
orðaði svo, að eðli verkalýðs-
barátturmar sé ekki skyndi-
upphlaup, hávaðafundir og
•ævintýri, heldur sleitulaust
strit fyrir málefnunum sjálf-
um. Saga þess, hvernig stefnu
mál flokksins hafa hvert af
öðru orðið að veruleika og
aðrir flokkar látið af gamalli
andstöðu við þau, er kunn
hverju mannsbarni á íslandi.
Einkenni Alþýðuflokksins í
dag er þó ekki aðeins raun-
hæft og ábyrgt starf, heldur
hið bjartsýna viðhorf hans til
framtíðarinnar. Tilgangur
flokksins var, er og verður
hinn sami: að skapa þjóðfélag
jafnaðarstefnunnar, þar sem
hver einstaklingur lifir frjálsu
menningarlífi, hefur ekki að
eins trygga atvinnu, heldur
vísan réttlátan hlut þjóðar-
tekna, tekur þátt í stjórn sam
eiginlegra mála, ekki sízt í
efnahagslífi, og nýtur þess ör
yggis, sem framast er unnt
að veita. Hins vegar viður
kennir flokkurinn, að tækni
leg og þjóðfélagsleg þróun
mannsins er ör og óstöðvandi,
því er þörf að endurskoða þær
leiðir, sem fara skal að loka
markinu.
Flokkurinn byrjaði sem mót
mæli alþýðunnar gegn órétt
læti taumlauss auðvaldsskipu
lags, sem hér ríkti eins og í
öðrum löndum. Fyrsti áratug
urinn var tímabil uppbygging
ar, bæði á faglegu sviði verka-
lýðshreyfingarinnar og stjórn
málasviðinu. Á öðrum áratugn
um var styrkur flokksins orð
inn slíkur, að hann tók þátt
í stjórn landsins og stóð að
víðtækri þjóðfélagsbyltingu,
baráttu gegn atvinnuleysi og
fyrir fjárhagslegu sjálfstæði
þjóðarinnar, víðtækum ríkis-
afskiptum af atvinnulífi og
uppbyggingu, byrjun trygg-
ingakerfa, bygginga verka-
mannabústaða og fleiri um-
bótum. Þá var reistur grunn
ur, sem íslendingar hafa byggt
á síðan.
A þessum áratug magnaðist
mjög barátta milli jafnaðar
m.anna og kommúnista og
flokkurinn varð tvívegis að
þola miklar blóðtökur vegna
klofnings. Þessir viðburðir
voru einn mesti harmleikur ís
lenzkra stjórnmála og alþýðu-
baráttu. í stað þess að eignast
einn flokk, sem mundi í dag
hafa 30—45% af þjóðinni að
baki sér, hefur sundrungar-
starf kommúnista svipt þjóð-
ina staðfestu í stjórnmálalífi
sínu og átt höfuðsök á því
rótleysi og öryggisleysi, sem
ríkt hefur í stjórn og efna-
hag landsins.
Styrjaldarárin gerbreyttu
öllum viðhorfum íslendinga
eins og raunar flestra ann-
ara þjóða. Skyndilegur auður
og stórbætt lífskjör gáfu þjóð
inni tækifæri, sem ekki var
sleppt að fullu, en voru illa
notuð. Mikið hefur verið
byggt á þeim grunni, sem
reistur hafði verið, en skipu
lagslaust og án þess að tryggja
alþýðimni það öryggi, sem
hún þráir eða þær kjarabætur,
sem skynsamlegri hagnýtingu
tækifæranna hefði tryggt.
Alþýðuflokkurinn hefur á
íþessu tímabili auðs og upp-
lausnar látið málefnin ráða
stefnu sinni. Hann hefur —
eins og allir aðrir stjórnmála
•flokkar í landinu — tekið þátt
í samsteypustjórnum til að
þoka áhugamálum sínUm
fram, og háð baráttuna við
sundrungadraug kommúnis-
mans af kappi. Arangurinn
hefur verið mikill á einstök-
um sviðum, í uppbyggingu at
vinnuvega, auknum trygging
um, jafnarí lífskjörum, En
vandamálin hafa hlaðizt upp.
Sífelld verðbólga hefur skap
að alþýðú manna öryggis-
leysi, mikil fjárfesting hefur
ekki skilað almenningi þeim
árangri, sem vænta mátti, og
margvísleg spilling hefur siglt
í kjölfar þess, sem gamall
frumherji hefur kallað „sósíal-
isma andskotans11: vanhugs-
aðra ríkisafskipta, rotins upp
bóta- og skriffinnskukerfis, á
byrgðarlausrar kröfugerðar til
hins opinbera með minnkandi
fórnarvilja einstaklinga og
samtaka.
Margra ráða hefur verið
leitað til að lækna þetta á-
stand. Alþýðuflokkurinn
reyndi að endurtaka samstarf
við Framsóknarflokkinn með
háleitum vonum, en sú tilraun
mistókst. Flokkurinn. lét
meira að segja til leiðast að
reyna vinstristjórn, sem var á
sínum tíma orðin pólitísk nauð
syn, en einnig það mistókst
gersamlega. Hvorug þessara
tilrauna leiddi til aðgerða, er
skáru í þá meinsemd, sem
stendur í vegi fyrir nýrri sókn
þjóðarinnar til betri og rétt
íátari lífskjara.
Eftir þessa reynslu á áratt
um 1956—58 ákvað flokkur
inn að freisía nýrra ráða, þar
sem hinar troðnu sióðir leiddu
sannanlega ekki til þess ár-
angurs, sem verður að fást
óður en langt líður. Samstarf
við Sjálfstæðisflokkinn • stó3
til boða um nýja tilraun. Hún
byggðist á risaskrefum í jai'n.
réttismálum þjóðarinnar,
lausn kjördæmamálsins og
stórauknum tryggingum m.eð
endurbótum á skattamálum.
Jafnframt skyldi gerð stór-
felld tilraun til að reyna mý
ráð í efnahagsmálum, ráð sem
eru náskyld þeirri stefnu, er
jafnaðarmenn hafa staðið að
Frh. á 7. síðu.

Þorskanefavertfö 1961
Getum nú boðið útgerðarjnönnum
sterkari og vandaðri
Nylonþorskanetaslöngur
en nokkru sinni fyrr.
ÚTGER&ARMENN!
Kynnið yður gæð’i og hagstætt verð
hinnar nýju framleiðslu okkar.
Björn Benediktsson h.f.
Netaverksmiðjan.
Holtsgötu & ÁNANAUST — Reykjavík.
Sími 1 46 07 — Símnefni: Fishnet.
iiiillllll!ÍiIi;!!i!i!l!l!liili;tt!lili!m!i!!Í!Í!!ii,.i!i!íií;;!in!ilí!i!!ÍiÍ!!!iL!iiíll!lÍ!lli!lli!íÍilllli!!iliiillliílÍ!tiúill!!íltir
Alþýðublaðið — 12. marz 1961 8J