Alþýðublaðið - 16.05.1962, Blaðsíða 15

FRÁ SOVÉT
0 Þ í>
„Ég sagði, að við þyrftum þeg
ar í stað að mæla með hermd-
arverki á njósnasviðinu, og ein
af deildum okkar — vafalaust
mín — verður látin sjá um fram
kvæmdina".
Ógreinileg feginsstuna leið frá
brjóstum manna. Svo að SME
RSH mundi þá bera- ábyrgðina:
Það var þó nokkuð.
„En valið á takmarki verður
ekki auðvelt og sameigirileg á-
byrgð okkar á réttu vali verður
þung“.
Linur-harður, harður-linur.
Nú átti fundurinn leik.
„Það er ekki aðeins um það
að ræða að sprengja upp bygg-
ingu eða skjóta forsætisráðherra.
Við höfum ekki í huga neina
svoleiðis, borgaralega dellu. Að
gerð okkar verður að vera hár-
fín, nákvæm og miðuð að hjarta
leyniþjónustu vesturveldanna.
Hún verður að valda njósnakerfi
þeirra alvarlegu tjóni — leyndu
tjóni, sem almenningur heyrir ef
til vill ekkert um, en verður
hið leynilega umræðuefni ráð-
andi manna. En hún verður lika
að valda opinberu hneyksli, sem
er svo stórkostlegt. að heimur-
inn sleiki út um og geri grín
að skömm og heimsku óvina okk
ar. Ríkisstjórnirnar munu að
sjálfsögðu vita, að um sovézkt
konspiratsia (samsæri) er að
ræða. Það er ágætt. Það verð-
ur hluti af ,,hörðu“ stefnunni.
Og agentar og njósnarar vestur
veldanna munu vita það líka, og
þeir munu dást að því hve slungn
ir við erum.og þeir munu skjálfa.
Svikarar og hugsanlegir brott-
hlaupsmenn munu skipta um
skoðun. ' Starfsmenn okkar
sjálfra munu öðlast hvatningu.
Þeir verða hvattir til frekari
dáða af styrkleika þeim og snilli,
sem við sýnum. En auðvitað mun
um við þræta fyrir, að við vit-
um nokkuð um verkið, hvert
sem það kann að vera, og það
er æskilegt, að almenningur í
Sovétríkjunum viti ekkert um
samsekt okkar“.
G. hershöfðingi þagnaði og
horfði aftur sviplaust í augu hon
um.
„Og nú þurfum við að velja þá
stofnun, sem við beinum atlög
unni að, og síðaro ákveða skot-
markið innan þeirrar stofn-
unar. — Félagi Vozdvishen-
sky hershöfðingi, þar eð
þér lítið á leýinþjónustuna er-
lendis frá hlutlausum sjónar-
hóli (þetta var skens vegna hinn
ar alræmdu afbrýðissemi milli
GRU, leyniþjónustu hersins, og
leyniþjónustu MGB), ef til vill
vilduð þér gefa okkur yfirlit. —
Við vildum gjarna fá skoðun yð
ar á því hver af leyniþjónustum
vesturveldanna er veigamest.
Við munum síðan velja þá, sem
hættulegust er og við viljum
helzt valda tjóni“.
G. hershöfðingi settist aftur
í stólnum. Hann lét olnbogana
hvíla á örmunum og hvíldi hök
una á samanfléttuðum fingrun-
um, eins og kennari, sem ætlar
að fara að hlusta á langa frá-
sögn.
Vozdishensky hershöfðingi var
ekkert bangirn yfir verki sínu.
Hann hafði verið í leyniþjón-
ustunni, mestmegnis erlendis, í
þrjátíu ár. Hann hafði starfað
sem ,;dyravörður“ i rússneska
sendiráðinu í London, þegar Lit
vinoff var þar. Hann hafði unn
ið hjá Tass fréttastofunni í New
York, og síðan farið aftur til
London sem starfsmaður Am-
torg, sovézku viðskiptastofnunar-
innar. í fimm ár hafði hann ver
ið hermálafulltrúi hjá hinni frá-
bæru frú Kollontai í sendiráð-
inu í Stokkhólmi. Hann hafði
hjálpað til að þjálfa Sorge, hinn
sovézka meistaranjósnara, áður
en Sorge fór til Tókíó. í strið-
inu hafði hann um tíma verið
yfirmaður í Svisslandi, eða
„Schmidtlandi", eins og það hét
á máli njósnara, og þar hafði
hann aðstoðað við að lcoma á fót
hinu frábærlega vel heppnaða
en sorglega illa notaða „Lucky“
njósnaneti. Hann hafði alloft far
ið inn í Þýzkaland sem sendi-
boði til „Rote Kapelle“, og hafði
komizt naumlega hjá því.að vera
útrýmt með þeirri deild. Og eft
ir stríðið, er hann hafði verið í
láni hjá utanríkisráðuneytinu,
hafði hann vitað alit um Burg-
ess og Maclean málið og ótelj-
andi önnur samsæri til að kom
ast inn i utanríkisráðuneyti vest
urveldanna. Hann var atvinnu-
njósnari fram í fingurgóma, og
hann var algjörlega fús til að
láta skrá skoðanir sínar á keppi
nautunum, sem hann liafði ver
ið að kljást við allt sitt líf.
Aðstoðarmaðurinn við hlið
honum var ekki eins rólegur.
Ilann var hræddur um, að
RUMID yrði með þessu sett upp
við vegg, og það án þess að deild
in væri vel undirbúin. Hann
veik öllu' burtu úr heila sínum
og bjóst til að hlusta vandlega
á hvert einasta orð.
„I þessu máli“, sagði Vozd-
vishensky hersh'öfðingi varlega,
„má ekki rugla saman mannin
um og stöðu hans. Sérhvert land
á góða njósnara. og það eru ekki
alltaf stærstu löndin, sem eiga
hina flestu eða beztu. En leyni
þjónustur eru dvi’ar, og lítil
lönd hafa ekki efni á þeim sam
stilltu aðgerðum, sem leiða til
góðrar leyniþjónustu — fölsun
arskrifstofum, loftskeytastöðv-
um, skjalasöfnum og deildum,
sem meta og bera saman skýrsl-
ur njósnranna. Einstakir njósn-
arar, sem starfa fyrir Noreg, Hol
land, Belgíu og jafnvel Portú-
gal, gætu reynzt okkur mjög erf
iðir, ef lönd þeirra vissu hvers
virði skýrslur þeirra eru, eða
notuðu þær vel. En þau gera
það ekki. í stað þess að koma
upplýsingunum áfram til stór-
veldanna, vilja þau heldur sitja
á þeim og þykjast mikil. Svo að
við þurfum ekki að hafa áhyggj
ur af þessum smærri ríkjum",
hann þagnaði, „þar til við kom-
um að Svíþjóð. Þar hafa þeir
verið að njósna um okkur öld-
um saman. Þeir hafa alltaf haft
betri upplýsingar um Eystra-
saltið og löndin þar í kring en
jafnvel Finnar eða Þjóðverjar.
Þeir eru hættulegir. Ég mundi
vilja stöðva aðgerðir þeirra“.
G. hershöfðingi greip fram í.
„Félagi, þeir eru stöðugt með
njósnahneyksli í Svíþjóð. Eitt
hneyksli í viðbót mundi ekki
vekja neina athygli. Haldið á-
fram, gjörið svo vel“.
„Við getum sleppt Ítalíu“,
hélt Vozdvishensky hershöfð-
ingi áfram, án þess að virðast
taka eftir því, að tekið hafði ver
ið fram í fyrir hönum. „Þeir
eru kænir og starfsamir, en þeir
valda okkur engu tjóni. Þeir
hafa aðeins áhuga á sínu eigin
hafi, Miðjarðarhafinu. Sama má
segja um Sján, nema hvað gagu
njósnadeild þeirra er Fiokknum
erfið. Við höfum misst marga
góða menn í hendurnar á þess-
um fasistum. En það mundi
sennilega kosta okkur fleiri
menn að koma á fót aðgerðum
gegn þeim. Og lítill árangur
muridi nást. Þeir eru enn ekki
tilbúnir til byltingar. í Frakk
landi er Deuxieme Bureau enn
gáfuð og hættuleg, þó að okkur
hafi tekizt að komast inn í flest
ar njósnadeildir. Það er maður
að nafni Mathis, sem er yfirmað
ur hennar. Skipaður af Mendes
France. Hann mundi vera freist
andi skotmark, og það mundi
vera auðvelt að athafna sig í
Frakklandi".
„í Frakklandi gæta þeir sín
sjálfir", sagði G. hershöfðingi.
„Allt öðru máli gegnir um
England. Ég býst við, að við ber-
um allir virðingu fyrir leyni-
þjónustu Breta“, Vozdvishensky,
hershöfðingi, leit umhverfis borð
ið. Allir viðstaddir kinkuðu treg
lega kolli, þar á meðal G. „Ör-
yggisstofnun þeirra er frábær.
Þar eð England er eyja, hafa
þeir mjög góða aðstöðu í öryggis-
málum, og hjá hinni svokölluðu
M15 starfa menn með góða
menntun og gáfur. Leyniþjón-
usta þeirra er enn betri. Þeir
hafa náð athyglisverðum ár-
angri. Við vissar tegundir að-
gerða erum við alltaf að komast
að raun um, að þeir hafa orðið
á undan okkur. Starfsmenn
þeirra eru góðir. Þeir launa þá
illa — aðeins eitt eða tvö þús
und rúblur á mánuði — en þeir
starfa af trúmennsku. Þó hafa
þessir starfsmenn engin forrétt
indi í Eng’andi, enga undanþágu
frá sköttum og engar sérverilan
ir, eins og við höfum, þar sem
þeir geti keypt ódýrar vörur. -
Þjóðfélagsstaða þeirra erleijdis
er ekki há, og konur þeirra yefða
að látast vera konur ritara. Jþ]|im
er sjaldan launað með orðu, fyrr
en þeir setjast í helgan st^in.
Og þó halda þessir menn og,kon
ur áfram þessu hættulega stfrfi.
Það er einkennilegt. Það ep ef
til vill skólakerfið, sem gerir
þetta. Ævintýraþrá. En samt er
það einkennilegt, að þeir skuli
vinna þetta verk svo vel, því að
þeir eru ekki fæddir undirhyggju
menn“. Vozdvishensky hershöfð
ingi óttaðist, að orð lians yrðu
talin of lofsamleg. Hann flýtti
sér að draga úr þeim. „Auðvitað
liggur mest af styrk þeirra í goð
sögn Scotland Yard, Shertock
Holmes. leyniþjónustunnar. Við
liöfum sanriarlega ekkert að ótt-
ast frá þessum herramönum. En
þessi goðsögn er hindrun, sem
gágnlegt væn að ryðja úr vegi“.
„Og Bandar'íkjamenn?" G.,
hershöfðingi vildi reyna að
stöðva tilraunir Vozdvishensk-
ys til að draga úr lofi sínu um
brezku leyniþjónustuna. Ein-
hvern tíma mundi þetta, sem
hann sagði um skólakerfið, taka
sig vel út í réttarsal. Næst, von-
aði G. segir hann, að Pentngon.
(landvarnaráðuneyti USA) sé
sterkara en Kreml.
„Bandaríkjamenn hafa stærstu
og ríkustu þjónustuna af óvin-
um okkar. Frá tæknilegu siónar
miði, í loftskeytatækjum, vopn-
um og öðrum búnaði, eru þeir
beztir. En þeir hafa engan skiln-
ing á starfinu. Þeir fyliast a£
hrifningu yfir einhverjum
.njósnara frá Balkanskaga, sem
segist hafa upplýsingar um leyni
her í Ukrainu. Þeir ausa í hann
peningum til að kaupa fyryir
stígvél handa þeim her. Auð-
vitað fer hann beint til Parisar
og eyðir peningunum í kvenfólk.
Bandaríkjamenn ætla sér't að
"’gera allt með peningum. Góðir
njósnarar vinna ekki fyrir pen-
inga eina saman — aðein& lé-
legir njósnarar, sem Bauda-
ríkjamenn eiga nokkrar hercleild
ir af."
„Þeir ná árangri, félagi," —i
sagði G.. hersliöfðingi, silki-
mjúkri röddu. „Ef til vill van-
metið þér þá.“
Vodvishensky hershöfðingl
yppti öxlum. „Þeir komast ekkt
hjá því að ná árangri. félagi herg
höfðingi. Það er ekki hægt að sá
milljón sæðum, án þess að úpp-
skera svo mikið sem eina kart-
öílu. Persónulega tel ég ekki,
að þessi fundur þurfi að bcina
athyglinni að Bandarikjamönn-
um.” Yfirmaður RIJMID settist
aftur í stólinn og tók fram síg-
arettuveski sitt. '
„Mjög athyglisverð fram-
setning,” sagði G„ hershöfðingi,
kuldalega. „Félagi Slavin, Hérs-
höfðingi?”
Slavin hershöfðingi, yfirmað-
ur GRU, hafði engan veginn i
huga að láta setja sig upp að
vegg vegna hersráðsins. „Eg het
lilustað af athygli á orð félaga
Vozdvishensky hershöfðingja'. Eg
hef engu við að bæta.” i
Nikitin, ofursti í ríkisöiYgg-
Vinsæli
Bezta skjólflíkin gegn
regni og stormi.
Tilvalin ferðaflík.
Fæst nú aftur.
Stærðir frá 8 ára.
Sendum gegn póst-
kröfu um land allt.

Aðalstræti. 9
Sími 18860.
eftir lan Fleming
ALÞÝÐUBLA9IÐ - 1962 16. maí Í5