Alþýðublaðið - 17.08.1962, Qupperneq 13

MWmWMtMMUMMMmWUMUMWMMMW WWMWilWMMMWWWWWMWIMmWI
rðfirðingar
ja betri hofn
IIAFNARGERÐ og lmsa-
byggingar eru ’ þau mál, sem
eiima hæst ber á NorSfirði, að
því er Gestur Janus Ragnars-
son skýrði blaðinu frá í við-
tali í gær. Gestur er 26 ára
gamall húsgagnasmiður, sem
var efstur á lista Alþýðuflokks-
ins í bæjarstjórnarkosningun-
um og vann nú sæti í bæjar-
stjórn, sem AlþýSuflokkurinn
ekki hafði síðasta Jtjörtímabil.
Miðað við allar aðstæður kom
það mönnum á óvart, hve góða
útkomu flokkurinn féklc og að
hann skyldi vinna sæti, en nú
er vaxandi starf og áhugi inn-
an Alþýðuflokksins á Aust-
f jörðum og margir ungir menn
komnir þar til forystu.
Gestur sagði, að síldin hefði
liaft mjög örvandi áhrif á af-
kornu og framtíðarhorfur fólks
í Neskaupstað. Um skeið hefði
verið kyrrstaða, en íbúuin væri
nú tekið að fjölga og liúsnæð-
isskortur í bænum. Kvað
Gestur þá Alþýðuflokksmenn
hafa lagt til, áð bæjarfélagið
stofnaði byggingalánasjóð til
að greiða fyrir fólki við íbúffa-
byggingar, skipulegði ný hverfi
og ynni að hagræðingu á bygg-
ingaháttum.
Margir hafa nú íbúðabygg-
ingar á prjónunúm í Nes-
kaupstað. Þyrfti bærinn , að
styðja þá viðleitni með því aff
koma upp malarvinnslu, en
vandkvæði á aff finna möl valda
byggjendum aukakostnaði og
erfiði.
Gestur Ragnarsson
Hafnarmálið er eitt þýffing-
armesta vandamál Neskaup-
staðar. Leggur Alþýðuflokkur-
inn mikla áherzlu á að höfn-
inni verði sem fyrst komiff í
viöunanlegt horf, þannig að
bátaflotanum verffi tryggffur
öruggur viðlegustaður. Þá er
nauðsynlegt að bæta aðbúnað
'smábátanna, sem eru margir,
enda stutt til góðra miða.
Þyrfti aff byggja beitingarstöff
með kæligeymslu, þar sem að-
staffa yrði leigð út með hag-
kvæmum kjörum, bæta lönd-
unaraðstöðu og tryggja trillum
affstöffu til uppsáturs. Miklar
framtíffarvonir eru tengdar
viff fjölbreyttan fiskiðnað, til
dæmis niðursuffuverksmiðju,
og þjónustu viff útveginn eins
og tunnuverksmiffju og neta-
verksmiðju.
. Myndarlegt félagsheimili er
meffal þeirra framkvæmda, sem
síffast hafa risiff í Neskaupstaff,
en þó er aðeins hluti þeirrar
byggingar ennþá fullgerður.
Mörg verkefni bíða lausnar,
þar á meðal holræsakerfið og
vatnsveita bæjarins. Þá er vax-
andi þörf á varanlegri gatna-
gerð á öllum aðalgötum bæjar-
ins og mikill áhugi á því máli
eins og á öffrum stöðum á
landinu.
MMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMMW*
HIS 9CHAN
TURALLRA
TJÓRA
FYRIR 800 árum, árið 1162,
fæddist hinn mikli hirðingja-
höfðingi Gengihs Khan austur
í Mongólíu. Þar í landi hefur
þessa afmælis verið minnzt með
ýmsum hætti í ár. Reist hefur
verið minnismerki um hann og
frimerki gefin út til minningar
um afmælið. Eins og jnenn muna
lagði Genghis Khan undir sig
.. mestalla Evrópu og stóran hluta
Asíu og Austurlanda nær. Hins
vegar er lítið vitað um uppruna
"h'a'ns — sagt var, að hann væri
kominn' af meyjunni Alan-goa,
, sem hefði átt hann með tungls-
geisía. Álíka lítið er vitað um
endalok hans.
Fyrir nokkrum mánuðum kom
síðasti leiðangurinn,'sem gerður
hefur út til að leita legstaðar
hins mikla' Mongólahöfðingja.
. aftur til Ulan Bator, höfuðborg-
ar Ytri-Mongólíu. Ekkert fannst.
Þö að Genghis Khan færi viða
sleít hann aldrei tengslin við
föðurland sitt, og þegar hann
dó árið 1227, en talið að hann
hafi verið grafinn í fjalli nálægt
upptökum ánna Onon og Ke-
rulen, þar .sem hann fæddist.
Munnmæli herma, að allir
þeir, sem orðið hafi á vegi lík-
fylgdarinnar hafi verið drepnir
til þess að leyna fréttunum af
dauða hans fyrir óvinum hans
og legstað hans fyrir þjófum.
Þá er einnig í sögunum getið um
stórkostlega hesta, sem fómað
var til að tryggja, að hann kæm-
ist heilu og höldnu til annars
heims, auk 40 föngulegra meyja,
sem skyltíu þjóna honum hinum
megin.
Genghis Khan settist aldrei
að neins staðar. Hann lifði í
hnakknum og bjó í tjaldi. Enn
í dag lifa Mongólar í tjöldum
— þar á meðal tveir þriðju
hlutar íbúa höfuðborgarinnar —
ráfa enn með hjarðir sínar mllli
sumar- og vetrarhaga, -nærast
enn aðallega. á kjötinu af dýrum
sínum og drekka hinn ljúffenga,
en áfenga drykk, kumiss, sem
er gerjuð merarmjólk. Sérhvert
Mongólabarn byrjar að sitja á
hestbaki fimm til sex ára gamalt.
í byrjun þessarar aldar var
fátt til í Mongólum, sem minnti
á hina miklu stríðsmenn Genghis
Khan. Þeir voru taldir úrkynj-
aðir og óhæfir til að keppa við
umheiminn og ýmsír töldu, að
þeir mundu ó næstunni þurrkast
alveg út. íbúatala Ytri-Mon-
gólíu var komin niður í tæpa
hálfa milljón manna (persónu-
legur lífvörður Genghis Khans
hafði verið 10.000 úrvalsstríðs-
menn, þegar hann kom til valda).
Klerkavald var óskaplegt, svo
að um helmingur allra karl-
manna var um aldamótin lamar.
A. m. k. einn sonur úr hverri
fjölskyldu fór í lamaklaustur,
annaðhvort sem munkur eða
þjónn. Aðrir landsbúar stóðu
svo með sköttum sínum undir
1800 klaustrum og 700 lamabú-
stöðum. Stórlama Mongólanna
hafði veraldleg völd, alveg eins
og Dalai Lama og Panchen Lama
í Tíbet. Hann var „lifandi
Búddha“.
Efnahagsleg hnignun og úr-
kynjun þjóðarinnar háfa vafa-
laust versnað við hið furðulega
hlutfall milli lamanna og venju-
legra borgara, sem várð til þess,
a, fjórðungur þjóðarinnar tók
engan þátt í framleiðslu nc
fólksfjölgun. Einlífi lamanna var
hugsjón, en í framkvæmdinni
var mikið um frillulifnað, kyn-
villu og aðra vlllu meðal lam-
anna, en fjölkvæni meðal aðals-
manna, og kynsjúkdóma meðal
allra stétta þjóðfélagsins.
Hnignunarskeiði Mongóla er
nú lokið. Fólksfjöldi hefur vax-
ið um helming og er orðinn ein
miiljón. Þó að Mongólar búi
enn í tjöldum, sem gerð eru á
sama hátt og gerðist á tímum
Genghis Khans, þá hafa ýmsar
breytingar orðið. í stað taðelds
á miðju gólfi er nú kominn ofn
með reykháf upp úr miðjunni.
Útvarpsloftnet sjást lika iðulega
og á kvöldin sést oft birta frá
rafmagnsperu út um opið. Bak
við tjaldið standa gjarnan bundn
Framh. á 12. síðu
Hvaff skyldi hún gera ef ég
reyni aff komast upp? Já, ég
meina upp á, bak henni. Þaff er
svo ósköp sjaldan, sem maffur
fær aff klifra. Ég held ég reyni
Hún hreyfir sig ekki. Sjáið þið
bara. Svona klifra ég nú. Þetta
mynduð þiff ekki leika eftir. Uss,
þetta er bara barnaleikur.
“Upp,
upp,
upp á
Ah, mikiff er gott aff anda ai
sér hreina háfjallaloftinu. Þa<
er bara eins og maffur sé komini
heim til Afríku, upp í fjöllin.
Það er bara verst aff mega ekk
vera hér svolítið lengur. Þetta e
Svo óstöðugt og titrandi fjal
Gaman var þaff nú samt sem áðu
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 17. ágúst 1962 J3