Alþýðublaðið - 25.08.1962, Blaðsíða 4

UNDANFARNA daga hafa
farið fram allvíðtækar h'reins-
anir í Ungverjalandi, hinar mestu
síðan 1956. Hreinsanirnar nú
eru ekki nema að vissu marki í
sambandi við atburðina í land-
inu haustið 1956. Tveir hinna
kunnustu af þeim 23, sem rekn-
ir voru úr ungverska kommún-
istaflokknum á shnnudag, Rak-
osi ‘og Gerö, hafa verið með
öllu valdalausir síðan 1956. Ra-
kosi, hinn hataði leppur Stalins
i Ungverjalandi eftir stríð, —
Rakosi.
Gerö
Kiss
iu'ökklaðist úr cmbætti aðalrit-
ara flokksins vorið 1956, en Gerö
-túk þá við og honum er almennt
tconnt um að hafa lieimtað rúss-
«eska skriðdreka til þess að
iierja niður uppreisnina í Ung-
verjalandi 1956. Hann var rekinn
■úr stjórn kommúnistaflokksins
í janúar árið eftir.
Barátta Kadars gegn stalin-
istum í flokknum er aðalástæð-
an fyrir þessum aðgerðum. Enda
■tþótt hann hafi komizt til valda
£ skjóli rússneskra skriðdreka
og sovéskrar realpólitíkur, þá er
l>að ef til vill ekki það, sem ger-
ir hann svo tryggan Krústjov,
lieldur miklu fremur sameigin-
tög barátta þeirra gegn stalin-
istum.
Barátta Krústjovs við stalin-
ista er gerð í þeim tilgangi, að
brúa bilið á milli kommúnista
og almennings og þar eru Kad-
ar og Gomulka á sömu línu. —
i*etta gerir, að tryggustu stuðn-
-ingsmenn Krústjovs eru einmitt
Kadar og Gomulka.
Brottrékstur Rakosi og Gerö
er réttlættur með því, áð þeir
hafi skipulagt ólögleg réttarhöld
á tímum • „persónudýrkunarinn-
ar.“ Kiss, • fyrrverandi utanríkis-
ráðherra í stjórnartíð Rakosi ,er
sagður liafa vanrækt að játa að
hafa borið ábyrgð á stefnu þeirri
er fylgt var á stalintímanum.
Ekki liefur verið tilkynnt hvort
Kiss er rekirin úr flokknum, en
honum var vikið úr miðstjórn-
inni. í kjölfar þessara brott-
rekstra var svo tilkynnt um að
misheppnaðan samblástur stal-
inista gegn Kadar og fjöldi
handtekinn.
Saga þeirra Rakosi bg Gerö
er um margt svipuð og saga
margra kommúnistaleiðtoga, sem.
nú eru að komast á áttræðis-
aldurinn. Fangelsanir og undir-
róðursstarfsemi fram að seinni
heimsstyrjöld, en síðan seta á
æðstu valdastólum í löndum
sinum með Rauða herinn til að
styðja við bakið á sér.
Matyas Rakosi (upphaflega
Rosencranz) fæddist 1892. Faðir
hans' var kaupmaður úti á
landi. Rakosi lauk námi við
Verzlunarháskólann í Budapest
og vann síðan eitt ár í banka
í Löndon og er sagður hafa
gengið í Verkamannafiokkipn.
Hann var í ungverska hemum í
fyrri heimsstyrjöldinni, var
tekinn til fanga af Rússum og
gerðist marxisti. Hann var með
stofnandi ungverska kommún-
istaflokksins og háttsettur í
stjórn Bela Kun. Rakosi flúði
til Austurríkis er Bela Kun
hrökklaðist frá völdum, en
snéri aftur með leynd 1924. Ári
síðar var hann handtekinn og
dæmdur til dauða, en síðar í tíu
ára fangelsi. 1935 var þeim dómi
breytt í lífstíðarfangelsi.
Árið 1940, eftir vináttusátt-
mála Hitlers og Stalins, var
liann leystur úr haldi og send-
ur til Rússlands í skiptum fyrir
herfána er rússneski herinn
liafði tekið af Ungverjum 1849.
Hann snéri heimleiðis með

WWWWWtWWMWWWUWWWMWW
VIÐ tókum 300 kíló vestur á
Snæfellsnesi um eina lielgi,
sagði Þórður á Sæbóli Þor-
steinsson, er Alþýðublaðið
spurði hann frétta af berjum
á þessu hausti. Annars er sára
lítið berjaár. Það sjást að vísu
alls staðar ber, en magnið af
þeim er lít ð, hélt Þórður á-
fram. Sums staðar eru greini
leg merki þess, að frost hafi
þegar komið og skemmt mik-
ið af berjum. Sama sem ekk-
ert virðist vera af aðalbláberj
um, og hef .ég þó farið bæði
norður og vestur, sagðt Þórð-
ur.
Sá, sem tíndi með Þórði, á
Snæfellsnesi var Kristinn Vil-
hjálmss., en þeir hafa tínt sam
an í mörg ár og eru vafalaust
mestu berjamenn landsins.
Þegar þeir fara saman til
berja, er feikilegt kapp milli
þeirra, og getur hvorugur unn
að hinum þess að tína meira.
Aðspurður um mestu berja
tínslu, sem hann muni eftir
segir Þórður að þeir Kristinn
hafi einu sinni tínt 730 kíló
um eina helgi, en það var í
feikimiklu, berjaári fyrir rúm-
um áratug. Þórður telur Krist
in eiga metið. Hann hafi tínt
í hveitipoka, um 30 kiló, á 23
mínútum.
Þórður segir, að alltaf sé
mikil eftirspurn eftir berjum.
Hann hefur tröllatrú á þeim
fyrir næringar- og lækninga-
gildi og bendir á hversu mikill
munur sé á því að gefa barni
5 krónu berjapoka í bænum —
cða 10-15 króna skammt af
sælgæti. Þá segir hann, að
mjög fari 1 vöxt að fólk noti
ber í skyr, og telur hann að sá
siður hafi vaxið hröðum skref
um allra siðustu árin.
Þórður iðar af ánægju, þeg
ar hann talar um berin. Hann
segist. hafa-svo mikla. ánægju
af að tína, að það jafnist.á við
laxveiðarnar, meðan hann
stundaði þær.
segir Þórdur
áSæbóli
WIWWVMWMWWWMMUMMWWWMMWWfWMWMWMWMV
(J
4 25; ágúst 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Rauða hcmum 1944 og hóf að
framkvæma þá stefnu sína, að
gleypa samstarfsflokka sína einn
af öðrum. 1948 var hann nánast
allsráðandi og varð fyrsti aðal-
ritari hins „sameinaða" Verka-
mannaflokks Ungverjalands.
1949 hóf hann að „hreinsa"
jafnaðarmenn og hægfara kom-
múnista. Þessar hreinsanir vöktu
viðbjóð um heim allan. Hann
er sagður hafa látið Beria í té
mikið af þeim upplýsingum, er
leiddu til vinslita við Titó.
Rakosi var sviptur völdum í
júlí 1956 og varð Gerö eftirmað-
ur hans. Nokkrum dögum síð-
ar hélt hann til Sovétríkjanna
og hefur þjáðst af hjartveiki og
offitu.
Ernö Gerö er tveim árum
eldri en Rakosi. Hann er einnig
af gyðingaættum. Hann fékkst
í fyrstu við nám í læknisfræði,
síðan blaðamennsku og varð
ungdómskommissar hjá Bela
Kun, var dæmdur í langa fanga
vist, en fékk leyfi til að fara
til Sovétríkjanna 1926 í skipt-
um fyrir ungverska stríðsfanga
þar.
Gerö varð starfsmaður Kom-
intern 1930, var eitt ár í fang-
elsi í Sovétríkjunum, er hann
lénti í tímabundinni ónáð. Hann
vann í mörgum löndum fyrir
Komintem, m. a. á Spáni á dög-
um borgarastyrjaldarinnar.
Hann var í stjóm Komintem
frá 1940 þar til það var leyst
upp 1943, hélt til Ungverja-
lands.1944 og varð brátt ráð-
herra. Síðar varð hann fjármála
ráðherra og stóð að hinum hat-
aða verzlunarsamningi við Sov-
étríkin.
Gerö var einn aðalmaðurinn
í ofsóknunum gegn Mindzenty
kardínála og hann barðizt mjög
gegn flutningi Gyðinga til ísra-
el.
Er hann varð foringi komm-
únistaflokksins 1956 lofaði liann
„járnaga“ og er almennt talinn
hafa pantað rússnesku skriðdrek
ana til Budapest í október 1956.
uniiiiiiiiiif«in 1111111111111(11111 iiiiiiiiiitmiiiiiiiiiiiiiiiiirH
|Fundu I
| helga |
I borg
Bandarískir fornleiíafræð- |
I ingar telja sig hafa fundið =
i borgina Shechem, sem getið E
I er í biblíunni og var orðin |
i trúarmiðstöð tvcim árþúsund jj
i um fyrir Krists fæðingu.
Fornleifafræðingarnir telja :
i ekki útilokað, að Abrahaip =
| hafi fært fórnir við eitt altar =
í ið, scm fundizt hefur.
Það eru vísindamenn frá =
= bandaríska fomfræðaskólan- 1
| um í Jerusalem, sem gert hafa |
i þessar uppgötvanir. Þama |
= fannst meðal annars vegur frá i
= borginni til elztu musteranna i
= og geysistórt altari með flöt |
i um steini efst.
i . Undir gólfi mikillar hallar |
i fannst barnsbeinagrlnd í keri. i
i Um liáls barnsins var perlu- i
| festi og grafgjafir í formi fín i
i legs leirvarnings.
§ Shechem var meiri háttar |
i borg í norðurríki ísraels. Fjög =
i ur húsalög hafa fundizt og |
i sýna greinilega hvernig dag i
i legu lífi hefur verið lifað =
i þarna árþúsundin fyrii Krists i
i fæðingu.
Efling iðnaðar í fyrirrúmi
fyrstu ár 10 ára áætlunar.
Efnahags- og félagsmálaráð
SÞ hefur á fundi sínum í Genf
samþykkt að leggja beri sérstaka
áherziu á. iðnaðarþróunina fyrstu
5 árin í 10 ára áætlun SÞ um
hin vanþróuðu ríki. í áætlúninni
er rætt um að stefna að því að
hin vanþróuðu ríki eigi grulðari
aðgang að heimsmarkaðinum við
skiptasamningar þeirra fái íast-
ari form, þau fái aðstoð til auk
innar fjárfestingar, ýmsar ráð
stafanir verði gerðar til þess að
bæta kjör fólksins í þessum lönd
um, með nákvæmari fræðslu-
málalöggjöf, heilbrigðiseftirliti,
bættri matvæladreifingu, íbúða-
byggingum og rannsakaðar verði
og nýttar auðlindir svo að grund
völlur skapist fyrlr efnahagslega
framþróun. Aðrar ráðstafanir,
sem samþykktar voru, miða að því
að tryggja það að Sérsjóður SÞ
og. áætlun um tækniaðstoð nái til
gangi sínum, þ.e. að tryggðar
verði 150 milljónir dollarar í
þessu augnamiði.
Efnahags- og félagsmálaráðið
hefur einnig samþykkt tillögu frá
Jórdaníu. Þar er gert ráð fyrir
að Allsherjarþingið iýsi ánægju
yfir því að nokkur aðildarríkj-
anna hafa stofnað sjóð til minn-
ingar um Dag Hammarskjöld. Fé
úr sjóði þessum á fyrst og fremst
að verja til þess að mennta ríkis
borgara hinna vanþróuðu ríkja
svo að þeir geti tekið við mikil-
vægum embættum í heimalönd-
um sínum.
★ Fasteignasala
★ Bátasala
★ Skipasala
★ Verðbréfa-
viðskipti.
Jón Ó. Hjörleifsson,
viðskiptafræðingur.
Fasteignasala. — Umboðssala.
Trygvagötu 8, 3. hæð.
Viðtalstími kl. 11 — 12 f. h.
og 5 — 6 e. h. Sími 20610.
Heimasími 32869.